Naprawy i wzmocnienia obiektów budownictwa ogólnego według przepisów Prawa budowlanego
Repairs and reinforcements of general construction facilities in accordance with the provisions of the Construction Law
Poznaj przepisy Prawa budowlanego dot. napraw i wzmocnień obiektów budowlanych, fot. Pixabay
Ocena stanu konstrukcji istniejących obiektów budowlanych lub ich części jest przeprowadzana w kilku przypadkach. Dokonuje się jej z powodu niewłaściwego zachowania się, awarii lub wystąpienia oznak zagrożenia bezpieczeństwa podczas użytkowania. Przyczyny takiego stanu rzeczy mogą mieć różne źródła.
Zobacz także
dr hab. inż. Beata Nowogońska, prof. UZ Problemy podczas eksploatacji budynków
Zapewnienie właściwego stanu technicznego jest jednym z najważniejszych zadań występujących podczas eksploatacji każdego obiektu technicznego. Obiekty budowlane podlegają ciągłym procesom destrukcyjnym,...
Zapewnienie właściwego stanu technicznego jest jednym z najważniejszych zadań występujących podczas eksploatacji każdego obiektu technicznego. Obiekty budowlane podlegają ciągłym procesom destrukcyjnym, a utrzymanie ich w odpowiednim stanie technicznym narzuca obowiązek prowadzenia działalności naprawczej. Z kolei optymalne planowanie przedsięwzięć remontowych wymaga ustalenia diagnozy. Trafne określenie stanu technicznego budynku, przyczyn zniszczeń oraz prognozy niekorzystnych zmian pozwoli na...
Przemysław Gogojewicz Izolacje w praktyce obiektu budowlanego
Obiekty budowlane jako całość oraz ich poszczególne części muszą nadawać się do użycia zgodnie z ich zamierzonym zastosowaniem, przy czym należy w szczególności wziąć pod uwagę zdrowie i bezpieczeństwo...
Obiekty budowlane jako całość oraz ich poszczególne części muszą nadawać się do użycia zgodnie z ich zamierzonym zastosowaniem, przy czym należy w szczególności wziąć pod uwagę zdrowie i bezpieczeństwo osób mających z nimi kontakt przez cały cykl życia tych obiektów.
dr inż. Bartłomiej Monczyński Pomiary wilgotności w diagnostyce obiektów budowlanych – metoda higrometryczna
W diagnostyce zawilgoconych budynków obok najbardziej miarodajnych, bezwzględnych metod oceny zawilgocenia [1] oraz szeroko stosowanych względnych metod elektrycznych [2] stosowany jest szereg mniej rozpowszechnionych...
W diagnostyce zawilgoconych budynków obok najbardziej miarodajnych, bezwzględnych metod oceny zawilgocenia [1] oraz szeroko stosowanych względnych metod elektrycznych [2] stosowany jest szereg mniej rozpowszechnionych urządzeń i sposobów określania ilości wody w materiałach i elementach budowlanych. Jedną z nich jest metoda pomiaru higrometrycznego, nazywana również metodą wilgotności równowagowej.
*****
W artykule poruszono kwestię napraw i wzmocnień obiektów budownictwa ogólnego w kontekście przepisów Prawa budowla-
nego. Wymieniono obowiązki właścicieli i zarządców obiektów budowlanych oraz kompetencje organów administracji publicznej podczas ich użytkowania. Podano definicje remontu, naprawy, wzmocnienia konstrukcji, a także modernizacji budynków oraz różnice między tymi pojęciami. Zwrócono uwagę na formalne aspekty napraw budynków zabytkowych.
Repairs and reinforcements of general construction facilities in accordance with the provisions of the Construction Law
The article discusses the issue of repairs and reinforcement of general construction facilities in the context of the provisions of the Construction Law. The obligations of owners and managers of building structures and the competences of public administration bodies during their use are listed. The definitions of renovation, repair, structure reinforcement and modernization of buildings, as well as the differences between these concepts are given. The formal aspects of historic buildings repairs were also discussed.
*****
Naprawy i wzmocnienia jako elementy utrzymania obiektów budowlanych
Konieczność wykonania napraw lub wzmocnień może być spowodowana błędami ludzkimi, popełnionymi w procesach projektowania, realizacji i użytkowania, a także wadami materiałów bądź uszkodzeniami od nieprzewidzianych oddziaływań wyjątkowych. Oceny stanu konstrukcji dokonuje się także w celu oszacowania możliwości adaptacji, przebudowy obiektów lub dostosowania ich do nowych potrzeb. Przeprowadzenie napraw i wykonanie wzmocnień może mieć także charakter prewencyjny, kiedy to najczęściej właściciel lub zarządca obiektu budowlanego decyduje się na przeprowadzenie robót budowlanych, które mają zapobiec pogorszeniu stanu tego obiektu. Nie można także pominąć, że obowiązek przeprowadzenia określonych prac budowlanych może wynikać z decyzji właściwego organu administracji publicznej.
Poznaj też: Nowe regulacje budowlane dla budynków inwentarskich i gospodarczych
Obowiązki właścicieli i zarządców obiektów budowlanych
W ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (DzU z 2023 r., poz. 682 ze zm., dalej jako: „Pr. bud.”) utrzymaniu obiektów budowlanych poświęcono cały Rozdział 6.
Z analizy przepisów wynika jednoznacznie, że to na właścicielu lub zarządcy obiektu spoczywa obowiązek utrzymywania i użytkowania obiektu w sposób zgodny z jego przeznaczeniem i wymaganiami ochrony środowiska, a także utrzymywania go w należytym stanie technicznym i estetycznym, nie dopuszczając do nadmiernego pogorszenia jego właściwości użytkowych i sprawności technicznej (art. 61 pkt 1 Pr. bud.).
Przepisy ustawy nie definiują, co należy rozumieć przez zwrot „niedopuszczenie do nadmiernego pogorszenia właściwości użytkowych i sprawności technicznej obiektu”. W tej sytuacji można przyjąć, że odpowiednie działania prowadzone w tym względzie przez podmioty określone w cytowanym przepisie, oparte na normach techniczno-budowlanych i zasadach wiedzy technicznej, powinny zapewnić użytkowanie obiektu zarówno w okresie przewidzianym w projekcie budowlanym, jak i podczas budowy obiektu. Warto także zauważyć, że przy ocenie należytego stanu technicznego orzecznictwo nakazuje porównanie stanu istniejącego nie tylko w przepisach prawa, ale także z wyjściowym stanem obiektu.
WSA we Wrocławiu wyjaśnił, że pojęcie „należytego stanu technicznego” jest pojęciem ustawowym i niedookreślonym. Jego istotą jest ochrona obiektu przed „nadmiernym pogorszeniem jego właściwości użytkowych i sprawności technicznej”, co jednoznacznie wskazuje, że dla określenia zakresu obowiązków właścicielskich związanych z użytkowaniem budynku nie bez znaczenia jest stan wyjściowy obiektu. Pojęcia „należytego stanu technicznego” nie można więc sprowadzać do prostego zestawienia stanu budynku z obowiązującymi w chwili kontroli przepisami techniczno-budowlanymi. Ocena budynku w tym zakresie nie może bowiem abstrahować od uwarunkowań, jakie towarzyszyły jego powstaniu i stanu, w jakim kiedyś został oddany do użytku.
W praktyce często pojawia się wątpliwość, czy odpowiedzialność właściciela oraz zarządcy nieruchomości jest solidarna. Użycie przez ustawodawcę w art. 61 Pr. bud. spójnika „lub” wskazuje, że podmioty te (właściciel lub zarządca) są zobowiązane niezależnie, a spełnienie przez jednego z nich obowiązku utrzymania budynku w należytym stanie technicznym wyłącza odpowiedzialność drugiego. Większość organów nadzoru budowlanego prezentuje stanowisko, zgodnie z którym zastosowana w art. 61 Pr. bud. kolejność zobowiązanych podmiotów nie jest przypadkowa.
Omawiana norma kieruje odpowiednie obowiązki i powinności w pierwszej kolejności do właściciela obiektu, a dopiero następnie do jego zarządcy. Nieco inaczej rzecz się ma w sytuacji, gdy obiekt budowlany (z reguły dotyczy to budynku) objęty jest współwłasnością. W tym wypadku obowiązek utrzymania obiektu budowlanego w należytym stanie technicznym i estetycznym ciąży bowiem na wszystkich współwłaścicielach łącznie lub na zarządcy, natomiast nie można nim obciążyć tylko jednego ze współwłaścicieli nawet wówczas, gdyby tylko on ponosił winę za zaistniały stan rzeczy. Wszelkie spory pomiędzy współwłaścicielami wynikłe na tym tle, łącznie z problemem rozliczenia związanych z tym kosztów, nie należą do administracyjnej drogi postępowania i podlegają kognicji sądów powszechnych.
W ocenie autorów niniejszej publikacji obowiązek utrzymywania obiektów budowlanych w należytym stanie technicznym nie został uzależniony od legalności powstania danego obiektu. Przepis art. 61 Pr. bud. dotyczy wszystkich obiektów budowlanych oddanych do użytkowania, niezależnie od tego, czy do ich budowy wymagane było uzyskanie pozwolenia, dokonanie zgłoszenia czy też nie wymagały one ani pozwolenia na budowę, ani zgłoszenia. Przepis ten będzie miał również zastosowanie do obiektów budowlanych stanowiących samowolę budowlaną, w odniesieniu do których nie zakończyło się postępowanie administracyjne i nie został wydany nakaz rozbiórki.
Trzeba jednak zauważyć, że w orzecznictwie i literaturze funkcjonuje mało popularny pogląd, że przepis art. 61 Pr. bud. ma zastosowanie wyłącznie do obiektów budowlanych, które zostały zbudowane i są użytkowane zgodnie z przepisami Prawa budowlanego. Z takim poglądem nie sposób się zgodzić. Powszechnie znany jest fakt, że podmioty, o których mowa w tym przepisie, niejednokrotnie użytkują obiekty budowlane, co do których legalności mogą pojawić się wątpliwości. Do czasu jednak, kiedy wątpliwość dotycząca legalnego istnienia (wybudowania) obiektów budowlanych nie przybierze formy postępowania administracyjnego, a tym bardziej orzeczenia np. rozbiórki, nie ma żadnych podstaw, aby wyłączyć zastosowanie art. 61 Pr. bud.
Obowiązek przeprowadzenia kontroli okresowej może wynikać nie tylko z przepisów prawa, ale również z decyzji organu nadzoru budowlanego wydanej na podstawie art. 62 ust. 3 Pr. bud. Decyzja ta może być jednak wydana po spełnieniu dwóch przesłanek: organ ten musi wcześniej stwierdzić nieodpowiedni stan techniczny obiektu lub jego części, przy czym stan ten powinien zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi, bezpieczeństwu mienia bądź środowiska. W sytuacji, w której przesłanki te zostaną spełnione i organ wyda decyzję nakazującą przeprowadzenie kontroli, może on w decyzji dodatkowo zażądać przedstawienia przez właściciela lub zarządcę ekspertyzy stanu technicznego obiektu lub jego części.
Poznaj kompetencje organów administracji publicznej podczas użytkowania obiektów budowlanych
Literatura
- M. Behnke, B. Czajka-Marchlewicz, D. Dorska, „Odpowiednie stosowanie przepisów o umowie o roboty budowlane do remontu obiektu budowlanego” [w:] M. Behnke, B. Czajka-Marchlewicz, D. Dorska, „Umowy w procesie budowlanym”, Warszawa 2011.
- M. Bursztynowicz, „Obszar oddziaływania obiektu”, LEX/el. 2020.
- M. Bursztynowicz, „Pozwolenie czy zgłoszenie – nowa kwalifikacja robót budowlanych”, LEX/el. 2020.
- M. Bursztynowicz, „Treść, zakres i forma postanowienia nakładającego na inwestora obowiązek usunięcia wskazanych nieprawidłowości w projekcie budowlanym”, LEX/el. 2021.
- M. Bursztynowicz, „Uprawnienia osób dokonujących przeglądów nieruchomości – praktyczny przewodnik”, LEX/el. 2019.
- M. Cherka, P. Antoniak, F.M. Elżanowski, K.A. Wąsowski [w:] M. Cherka, P. Antoniak, F. M. Elżanowski, K.A. Wąsowski, „Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Komentarz”, Warszawa 2010.
- R. Dziwiński, P. Ziemski [w:] R. Dziwiński, P. Ziemski, „Prawo budowlane. Komentarz”, wyd. II, Warszawa 2006.
- T. Gawroński, „Postępowanie przed organami AAB w świetle zmian dotyczących ostateczności decyzji administracyjnej”,
LEX/el. 2023. - A. Ginter, A. Michalak [w:] A. Ginter, A. Michalak, „Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Komentarz”, Warszawa 2016.
- M. Janiszewska-Michalska, „Podstawowe pojęcia prawa budowlanego w orzecznictwie sądów administracyjnych”, ZNSA 2013, nr 5.
- A. Kosicki [w:] „Prawo budowlane. Komentarz aktualizowany”, red. A. Plucińska-Filipowicz, M. Wierzbowski, LEX/el. 2023.
- M. Kowacki, „Naprawa i wzmacnianie budowli, Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne”, maj–czerwiec 2019.
- M. Król, „Naprawy i wzmocnienia konstrukcji budowlanych”, „Przegląd Budowlany” 3/2009.
- A. Plucińska-Filipowicz, A. Despot-Mładanowicz, „Wszczęcie postępowania według prawa budowlanego” [w:] „Proces inwestycji budowlanych”, red. A. Plucińska-Filipowicz, M. Wierzbowski, Warszawa 2015.
- E. Radziszewski [w:] „Prawo budowlane. Przepisy i komentarz”, Warszawa 2006.
- M. Sługocka, „Obowiązek dołączenia opinii, uzgodnień i pozwoleń do wniosku o pozwolenie na budowę po 19 września 2020 r.”, LEX/el. 2020.
- J. Suchy, „Kompetencje organu nadzoru budowlanego w stosunku do obiektów wpisanych do rejestru zabytków”, LEX/el. 2023.
- D. Sypniewski [w:] R. Godlewski, M. Goss, J. Góralski, W. Ł. Gunia, D. Sypniewski, „Prawo budowlane. Komentarz”, Warszawa 2022.
- S. Szuster [w:] Z. Cieślik, S. Szuster, „Prawo budowlane. Komentarz do zmian wprowadzonych ustawą z dnia 27 marca 2003 r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz o zmianie niektórych ustaw”, LEX/el. 2003.
- M. Wincenciak, „Odpowiedzialność prawna w prawie budowlanym” [w:] „Odpowiedzialność administracji i w administracji”, red. Z. Duniewska, M. Stahl,
Warszawa 2013. - C. Woźniak [w:] „Prawo budowlane z umowami w działalności inwestycyjnej. Komentarz”, wyd. II, red. H. Kisilowska, Warszawa 2010.
- K. Zalasińska, „Zalecenia konserwatorskie na tle prawnych form działania administracji”, PPP 2009, nr 6.
- P. Ziółkowski, „Remont a ulepszenie – różnice podatkowe na przykładach”, ABC.
Orzecznictwo
1. Wyrok NSA w Warszawie z 24.09.1999 r., IV SA 1530/97, LEX nr 47837.
2. Wyrok NSA z dnia 28.04.2005 r., OSK 1250/04, LEX nr 819229.
3. Wyrok NSA z 5.04.2006 r., II OSK 704/2005, LEX nr 209107.
4. Wyrok WSA w Warszawie z 21.11.2007 r., I SA/Wa 881/07, LEX nr 463729.
5. Wyrok NSA z 15.07.2008 r., II OSK 844/2007, LEX nr 484978.
6. Wyrok WSA w Opolu z 24.07.2008 r., II SA/Op 190/08, LEX nr 516718.
7. Wyrok WSA w Bydgoszczy z 10.09.2008 r., II SA/Bd 488/08, LEX nr 526412.
8. Wyrok NSA z 8.01.2009 r., II OSK 1727/07, LEX nr 537704.
9. Wyrok NSA z dnia 2.02.2009 r., II OSK 73/08, LEX nr 516088.
10. Wyrok WSA w Kielcach z 4.02.2009 r., II SA/Ke 2/09, LEX nr 533183.
11. Wyrok WSA w Warszawie z 23.04.2009 r., I SA/Wa 48/09, LEX nr 550267.
12. Wyrok NSA z 16.07.2010 r., II OSK 1253/09, LEX nr 706012.
13. Wyrok WSA w Gdańsku z dnia 25.08.2010 r., II SA/Gd 180/10, LEX nr 752415.
14. Wyrok WSA we Wrocławiu z 16.11.2010 r., II SA/Wr 412/10, LEX nr 755594.
15. Wyrok WSA we Wrocławiu z 15.06.2011 r., II SA/Wr 130/11, LEX nr 994043.
16. Wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 5.10.2011 r., II SA/Go 608/11, LEX nr 966362.
17. Wyrok NSA z dnia 6.03.2012 r., II OSK 2474/10.
18. Wyrok WSA w Łodzi z 15.03.2012 r., II SA/Łd 47/12, LEX nr 1139083.
19. Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 26.07.2012 r., II SA/Po 493/12.
20. Wyrok NSA z 9.04.2013 r., II OSK 2285/11, LEX nr 1559555.
21. Wyrok NSA z 17.12.2014 r., II OSK 961/13, LEX nr 1643782.
22. Wyrok WSA w Warszawie z 13.03.2015 r., VII SA/Wa 2155/14, LEX nr 1817456.
23. Wyrok NSA z 19.04.2016 r., II OSK 1972/14, LEX nr 2081353.
24. Wyrok NSA z 16.09.2016 r., II OSK 3103/14, LEX nr 2143540.
25. Wyrok NSA z dnia 23.10.2017 r. II OSK 225/16, LEX nr 2432933.
26. Wyrok WSA w Bydgoszczy z 24.01.2018 r., II SA/Bd 613/17, LEX nr 2453490.
27. Wyrok WSA w Warszawie z 18.04.2018 r., VII SA/Wa 1749/17, LEX nr 2542942.
28. Wyrok WSA w Bydgoszczy z 16.10.2018 r., II SA/Bd 323/18, LEX nr 2583587.
29. Wyrok WSA w Poznaniu z 30.05.2019 r., IV SA/Po 20/19, LEX nr 2703706.
30. Wyrok WSA w Warszawie z dnia 5.06.2019 r. VII SA/Wa 9/19, LEX nr 2737074.
31. Wyrok WSA w Krakowie z 14.11.2019 r., II SA/Kr 659/19, LEX nr 2749391.
32. Wyrok WSA w Warszawie z 3.12.2019 r., VII SA/Wa 1377/19, LEX nr 2761405.
33. Wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 19.12.2019 r., II SA/Go 575/19, LEX nr 2763698.
34. Wyrok WSA we Wrocławiu z 9.01.2020 r., II SA/Wr 404/19, LEX nr 3010853.
35. Wyrok NSA z 18.05.2020 r., II OSK 2784/19, LEX nr 3058886.
36. Wyrok NSA z 16.06.2020 r., II OSK 3747/19, LEX nr 3052032.
37. Wyrok WSA w Krakowie z 30.03.2021 r., II SA/Kr 631/20, LEX nr 3190416.
38. Wyrok NSA z 20.05.2021 r., II OSK 2375/18, LEX nr 3218931.
39. Wyrok WSA w Warszawie z 29.06.2021 r., VII SA/Wa 953/21, LEX nr 3279550.
40. Wyrok NSA z 9.11.2021 r., II OSK 3319/18, LEX nr 3278727.
41. Wyrok NSA z 15.12.2021 r., II OSK 1612/21, LEX nr 3304661.
42. Wyrok NSA z 12.04.2022 r., II OSK 932/19, LEX nr 3343908.
43. Wyrok WSA w Krakowie z 25.08.2022 r., II SA/Kr 718/22, LEX nr 3417594.
44. Wyrok WSA w Olsztynie z 1.09.2022 r., II SA/Ol 293/22, LEX nr 3409276.
45. Wyrok WSA w Warszawie z 19.10.2022 r., VII SA/Wa 1051/22, LEX nr 3508753.
46. Wyrok NSA z 15.11.2022 r., II OSK 3526/19, LEX nr 3503293.
47. Wyrok WSA w Gdańsku z 16.11.2022 r., II SA/Gd 450/22, LEX nr 3439258.
48. Wyrok WSA w Białymstoku z 13.12.2022 r., II SA/Bk 656/22, LEX nr 3446993.
49. Wyrok NSA z 16.05.2023 r., II OSK 1662/20, LEX nr 3588799.
50. Wyrok WSA w Gliwicach z 15.09.2023 r., II SA/Gl 593/23, LEX nr 3608197.
51. Wyrok WSA w Krakowie z 11.10.2023 r., II SA/Kr 772/23, LEX nr 3621222.
