Jednolity tekst ustawy koncesyjnej na roboty budowlane lub usługi

Ten akt prawny reguluje zasady cywilno-prawne w relacjach między stronami uczestniczącymi w procesach budowlanych.

Kompatybilność ustawy z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/23/UE

W polskiej przestrzeni prawnej ustawa urzeczywistnia ustalenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/23/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania koncesji, a więc określone zasady i procedury udzielania zamówień w drodze umów koncesji na roboty budowlane, bądź usługi w szczególności dotyczące:

1) definicji pojęć „umowa koncesji na roboty budowlane” oraz „umowa koncesji na usługi” (w świetle wdrażanej dyrektywy „umową koncesji” jest umowa, na podstawie której zamawiający będzie powierzał wykonawcy wykonanie robót budowlanych lub świadczenie usług i zarządzanie tymi usługami za wynagrodzeniem stanowiącym wyłącznie prawo do eksploatacji obiektu budowlanego lub wykonywania usług będących przedmiotem tej umowy, albo takie prawo wraz z płatnością),

2) przeniesienia na koncesjonariusza ryzyka ekonomicznego związanego z eksploatacją obiektów budowlanych lub wykonywaniem usług, w tym ryzyka związanego z popytem lub podażą,

3) umożliwienia sektorowym zamawiającym zawierania umów koncesji na roboty budowlane lub usługi,

4) szacowania wartości umowy koncesji na roboty budowlane lub usługi (wartość tę odniesiono do całkowitego przychodu koncesjonariusza, uzyskanego w okresie obowiązywania umowy koncesji, z tytułu wynagrodzenia za wykonanie robót budowlanych lub świadczenie usług i zarządzanie tymi usługami, z uwzględnieniem m.in. opcji i przedłużeń okresu obowiązywania umowy koncesji, przychodów z opłat i kar uiszczanych przez korzystających z obiektów budowlanych lub usług, dotacji, płatności lub innych korzyści finansowych uzyskiwanych przez koncesjonariusza z tytułu realizacji umowy koncesji),

5) katalogu wyłączeń od stosowania przepisów ustawy (z tym, że zawężono przewidziany w dyrektywie katalog wyłączeń przedmiotowych o sektor gospodarki wodno-kanalizacyjnej i sektor transportu publicznego),

6) przyznania prezesowi Urzędu Zamówień Publicznych kompetencji organu właściwego w sprawach umów koncesji na roboty budowlane lub usługi, określenia kompetencji i sposobu realizacji zadań oraz zakresu współpracy z ministrem właściwym ds. rozwoju regionalnego przy ich realizacji,

7) środków ochrony prawnej w postępowaniach o zawarcie umowy koncesji (środki te będą ukształtowane analogicznie do stosowanych przy zamówieniach publicznych; wykonawcom ubiegającym się o koncesje przyznane zostanie prawo wniesienia odwołania do Krajowej Izby Odwoławczej w postępowaniu odwoławczym i skargi do sądu okręgowego w postępowaniu skargowym, w miejsce wnoszenia skarg i skarg kasacyjnych w trybie sądowo-administracyjnym).

Zakres przedmiotowy ustawy

Ustawa określa zasady i tryb zawierania umowy koncesji na roboty budowlane lub usługi, środki ochrony prawnej oraz wskazuje organy właściwe w sprawach w niej uregulowanych (art. 1). Jej przepisy stosuje się do umów koncesji, których szacunkowa wartość jest równa lub przekracza kwotę 130 tys. zł (art. 4). Listę przypadków wyłączenia zastosowania przepisów ustawy do zawierania umów koncesji wyszczególnia art. 5.

Szczegółowym ustawowym regulacjom prawnym objęto dziewięć rozdziałów.

• Rozdział 2 – „Szacunkowa wartość umowy koncesji i umowy mieszane” (art. 6–11). Zdefiniowano w nim zagadnienia:
  – szacowania wartości umowy koncesji (art. 6 ust. 1), czas jej obowiązywania (art. 6 ust. 2) oraz inne uwarunkowania cywilno-prawne między stronami postępowania (art. 6 ust. 3-4),
  – dla uniknięcia stosowania przepisów ustawy wprowadzenie zakazu wyboru sposobu szacowania wartości umowy koncesji (art. 7) oraz wyboru sposobu szacowania wartości umowy koncesji (art. 8),
  – ustaleń dotyczących tzw. koncesji mieszanych w kwestiach głównego przedmiotu umowy koncesji (art. 9) oraz w przypadkach podziału przedmiotu umowy koncesji na części (art. 10, art. 11 i art. 11a).
• Rozdział 3 – „Zasady zawierania umowy koncesji” (art. 12–16a), w którym uregulowano zasady:
  – zapewniające uczciwą konkurencję i równe traktowanie wykonawców zgodnie z zasadami proporcjonalności i przejrzystości oraz zakazu unikania zastosowania ustawy (art. 12),
  – udostępniania informacji związanych z postępowaniem o zawarcie umowy koncesji w przypadkach określonych w ustawie (art. 13),
  – sposobu i czasu przechowywania dokumentacji postępowania, w tym umowy koncesji (art. 13a),
  – metod komunikacji między koncesjonariuszami (art. 14),
  – wspólnego ubiegania się o zawarcie umowy koncesji (art. 15), ważności przepisów Kodeksu cywilnego w niniejszej ustawie (art. 16) oraz zagadnień cyfryzacji w relacjach informatycznych między stronami umowy koncesji (art. 16 a).
• Rozdział 4 – „Ogłoszenia i inne dokumenty koncesji” (art. 17–27), gdzie wymieniono:
  – formy zaproszeń do udziału w postępowaniach o zawarcie umowy koncesji (art. 17); tryb dokonywania ogłoszeń o koncesji (art. 18),
  – okoliczności realizacji prawa dostępu do przetwarzanych danych osobowych zamieszczonych przez zamawiających w Biuletynie Zamówień Publicznych i ich sprostowań (art. 18 a),
  – możliwości dodatkowych ogłoszeń o koncesji (art. 19), bądź okoliczności zezwalających na ich nieogłaszanie (art. 20),
  – składowe tekstu ogłoszenia o koncesji (art. 21), w tym jego elementy fakultatywne (art. 22) oraz terminy jego przekazania do publikacji (art. 23),
  – zasady udostępniania dokumentów koncesyjnych w internecie (art. 24),
  – zasadności składania wniosków o przekazanie dodatkowych informacji (art. 25),
  – wymogi dotyczące opisu przedmiotu umowy koncesji (art. 26) oraz związanych z jej realizacją (art. 27).
• Rozdział 5 – „Postępowanie o zawarcie umowy koncesji” (art. 28–31), gdzie określono:
  – zasady przeprowadzenia postępowania, w tym wymóg przedstawienia wykonawcom opisu postępowania, sposobu przetwarzania danych osobowych zebranych w toku oraz po zakończeniu postępowania o zawarcie umowy koncesji (art. 28–29),
  – okoliczności wyłączenia osób wykonujących czynności w postępowaniu (art. 30),
  – terminy składania ofert lub wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o zawarcie umowy koncesji.
• Rozdział 6 – „Kwalifikacja wykonawców i wybór najkorzystniejszej oferty” (art. 32–41). Jego zakres obejmuje:
  – katalogi uwarunkowań prawnych związanych z wykluczeniem wykonawcy (art. 32), kryteriami kwalifikacyjnymi (art. 33), koncesjami zastrzeżonymi (art. 34),
  – wymogi składania oświadczeń o spełnianiu kryteriów kwalifikacji i innych dokumentów potwierdzających spełnianie kryteriów kwalifikacji oraz brak podstaw wykluczenia (art. 35),
  – zasady korzystania ze zdolności innych podmiotów w celu spełnienia kryteriów kwalifikacji (art. 36),
  – kryteria oceny ofert (art. 37),
  – ustalenia prawne dotyczące informowania wykonawców o podjętych decyzjach dotyczących udzielenia koncesji (art. 38),
  – przesłanki unieważnienia postępowania koncesyjnego (art. 39),
  – warunki zawarcia umowy koncesyjnej (art. 40) i jej terminy (art. 41).
• Rozdział 7 – „Umowa koncesji” (art. 42–50), w nim sformułowano zakres zobowiązania wykonawcy (art. 42), formy umów koncesyjnych (art. 43), ich jawności (art. 44), czasu obowiązywania (art. 45), zmiany takiej umowy (art. 46), jej rozwiązania (art. 47), podwykonawstwa (art. 48), jej unieważnienia (art. 49), zakazów jej zawarcia (art. 50).

Końcowe rozdziały ustawy regulują sprawy związane z umową koncesji na usługi społeczne i inne szczególne usługi (art. 51), wskazują organ właściwy w sprawach umowy koncesji i jego kompetencje – jest nim prezes Urzędu Zamówień Publicznych (art. 52) oraz Krajowa Izba Odwoławcza – organ właściwy do rozpoznawania odwołań wnoszonych w postępowaniu o zawarcie umowy koncesji (art. 53), a także dopuszczalne środki ochrony prawnej: prawo do wniesienia odwołania, wysokość wpisu, postępowanie (art. 54), terminy do wniesienia odwołania (art. 55), postępowanie skargowe przed sądami powszechnymi (art. 56).

Dotychczasowe nowelizacje ustawy

Ustawa działa od 14.12.2016 roku (DzU poz. 1920 z dnia 29.11.2016 r.) i przez jej okres obowiązywania dotąd była siedmiokrotnie nowelizowana. Zmiany wprowadzały następujące akty prawne:

1. Ustawa z dnia 3.07.2018 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (DzU z 2018 r., poz. 1669),
2. Ustawa z dnia 5.07.2018 r. o zmianie ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2018 r., poz. 1693),
3. Ustawa z dnia 21.02.2019 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27.04.2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (DzU z 2019 r., poz. 730),
4. Ustawa z dnia 19.07.2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks spó­łek handlowych oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2019 r., poz. 1655),
5. Ustawa z dnia 11.09.2019 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo zamówień publicznych (DzU z 2019 r., poz. 2020),
6. Ustawa z dnia 27.11.2020 r. o zmianie ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi, ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2020 r., poz. 2275),
7. Ustawa z dnia 22.07.2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania przestępczości środowiskowej (DzU z 2022 r., poz. 1726).

Literatura

1. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 16 listopada 2022 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi (DzU z dnia 18.01.2023 r., poz. 140).
2. https://www.prezydent.pl/prawo/ustawy-podpisane/listopad-2016-r-,25554

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!