Jakie powłoki hydroizolacyjne stosować w basenach pływackich?
Basen w Gdańsku – niecka naprawiona zaprawami PCC i uszczelniona dwuskładnikowym szlamem uszczelniającym
Archiwum autora
Dawniej jedynym praktycznie sposobem wykończenia niecki w basenie pływackim były okładziny z płytek ceramicznych. Obecnie, szczególnie w przypadku basenów o niewielkich rozmiarach, istnieją inne metody zapewnienia szczelności i odporności na wodę basenową, jedną z nich jest stosowanie specjalnych folii lub wbudowanie gotowej niecki ze stali szlachetnej. Okładziny z płytek ceramicznych wciąż jednak pozostają najczęściej wybieranym sposobem wykończenia niecki i plaży.
Zobacz także
dr inż. Bartłomiej Monczyński Diagnostyka zawilgoconych konstrukcji murowych
Woda (występująca w różnych postaciach) oraz związki, jakie transportuje (np. szkodliwe sole budowlane), to główne czynniki powodujące procesy destrukcyjne w obiektach budowlanych. Nadmierne zawilgocenie...
Woda (występująca w różnych postaciach) oraz związki, jakie transportuje (np. szkodliwe sole budowlane), to główne czynniki powodujące procesy destrukcyjne w obiektach budowlanych. Nadmierne zawilgocenie powoduje różnego rodzaju zniszczenia materiału konstrukcji, objawiające się deformacjami, zmniejszeniem nośności, uszkodzeniami mrozowymi, pęcznieniem i wypłukiwaniem spoiw, przesunięciami czy też spękaniami [1].
mgr inż. Maciej Rokiel Hybrydowe (reaktywne) masy uszczelniające
Konieczność wykonania skutecznych powłok wodochronnych to nie tylko jeden z podstawowych wymogów bezproblemowego i komfortowego użytkowania budynków (obojętne czy w budownictwie mieszkaniowym, użyteczności...
Konieczność wykonania skutecznych powłok wodochronnych to nie tylko jeden z podstawowych wymogów bezproblemowego i komfortowego użytkowania budynków (obojętne czy w budownictwie mieszkaniowym, użyteczności publicznej, przemysłowym itp.) i budowli, lecz także wymóg formalny.
dr inż. Aleksander Byrdy Rozwiązania materiałowe stropodachów nad halami basenowymi
Ze względu na duże powierzchnie przekryć dachy nad basenami sportowymi wymagają zastosowania lekkich materiałów wysokiej jakości i o właściwej kolejności warstw oraz bardzo starannego wykonania.
Ze względu na duże powierzchnie przekryć dachy nad basenami sportowymi wymagają zastosowania lekkich materiałów wysokiej jakości i o właściwej kolejności warstw oraz bardzo starannego wykonania.
Same płytki basenowe są wodoszczelne i bardzo odporne na wilgoć. Niestety, w okładzinie nie da się uniknąć słabych miejsc w postaci sieci spoin. Niezależnie od sposobu spoinowania, spoiny przepuszczają wodę, więc jedynym bezpiecznym rozwiązaniem jest ułożenie odpowiedniej powłoki hydroizolacyjnej bezpośrednio pod płytkami lub dokładniej pod klejem do płytek.
Jako tzw. hydroizolacje podpłytkowe zespolone z okładziną mogą być użyte drobnoziarniste zaprawy cementowe modyfikowane tworzywami sztucznymi, znane na rynku materiałów budowlanych jako elastyczne szlamy lub mikrozaprawy uszczelniające. Inne materiały nadające się do tego celu to uelastycznione powłoki z żywic reaktywnych lub powłoki z dyspersji polimerowych, czyli tzw. płynne folie. Stosowanie płynnych folii ogranicza się do pomieszczeń mokrych, np. pryszniców. Z kolei żywic reaktywnych używa się praktycznie tylko w basenach z wodą o podwyższonej agresywności, np. wodą termalną lub solankową.
Poza uszczelnieniem całej powierzchni konieczne jest bardzo staranne dodatkowe uszczelnienie wszystkich detali, takich jak złącza między różnymi elementami budowli, narożniki, dylatacje konstrukcyjne, przejścia rur przez uszczelniane powierzchnie, mocowanie elementów stalowych w niecce itp. Płytki basenowe klei się klejem elastycznym dopuszczonym do stosowania w kontakcie z wodą basenową, a do spoinowania używa uelastycznionego materiału pasującego do przyjętego systemu oraz cechującego się odpowiednią odpornością chemiczną i mechaniczną.
O szczelności niecek basenów, plaży i pomieszczeń mokrych należy pamiętać już na etapie projektowania obiektu. Zagwarantowanie pełnej i trwałej szczelności jest wtedy łatwe – wystarczy zastosować systemowe, sprawdzone rozwiązania i zadbać o wszystkie detale.
Przygotowanie powierzchni betonu
Ze względu na skurcz betonu uszczelnianie niecki można rozpoczynać najwcześniej po 6 mies. od betonowania, chyba że zastosowano specjalną recepturę betonu gwarantującą niski skurcz i umożliwiającą uszczelnianie już wcześniej. Jako minimalny czas do odczekania można przyjąć 3 mies.
Przed wykonaniem prac izolacyjnych należy w odpowiedni sposób przygotować podłoże betonowe oraz uszczelnić detale. Ściany i dno niecki basenu trzeba starannie oczyścić z zabrudzeń, starych powłok, mleczka cementowego, środków antyadhezyjnych. Można użyć metody frezowania, śrutowania, piaskowania lub czyścić wodą pod wysokim ciśnieniem. Później naprawia się ubytki i wadliwe miejsca w betonie oraz wyrównuje się powierzchnię.
W razie potrzeby nakłada się warstwy zapraw, by doprowadzić wymiary niecki do wymaganych wartości. Do napraw i wyrównania używa się zapraw cementowych modyfikowanych tworzywami sztucznymi nadających się do napraw żelbetowych elementów konstrukcyjnych. Większe ubytki można wypełnić zaprawą naprawczą PCC o uziarnieniu 0–2 mm, a do wygładzenia całej powierzchni używa się drobnoziarnistej szpachlówki do betonu.
Przy wyborze szpachlówki należy pamiętać, że nie wszystkie cementowe szpachlówki do betonu nadają się do stosowania w basenach. Niektóre szpachlówki do betonu elewacyjnego zawierają pewne ilości gipsu i z tego powodu nie nadają się do stosowania w strefie podwodnej. W razie stwierdzenia rys w betonie należy je wypełnić metodą iniekcji ciśnieniowej z zastosowaniem żywic iniekcyjnych. Iniekcja ta powinna mieć przede wszystkim charakter uszczelniający – używa się wtedy żywic poliuretanowych. Czasami konieczne są iniekcje zespalające, do których stosuje się żywice epoksydowe.
Starannego zamontowania i wstępnego uszczelnienia wymagają elementy instalacji znajdujące się w niecce. Szczelność uzyskuje się dzięki osadzaniu tych elementów na zaprawie epoksydowej. Przejścia rur przez nieckę należy wykonywać w systemie specjalnych kołnierzy, które też mocuje się zaprawami epoksydowymi. Stosuje się albo gotowe, fabrycznie przygotowane zaprawy ze spoiwem żywicznym, albo mieszanki żywic epoksydowych, tzw. konstrukcyjnych, i piasku kwarcowego o odpowiednim uziarnieniu. W narożnikach, na styku ścian i dna oraz na dylatacjach w pierwszą warstwę hydroizolacji wtapia się taśmy dylatacyjne.
Elastyczne szlamy uszczelniające
W basenach remontowanych lub nowo budowanych, a także w pomieszczeniach mokrych (np. prysznicach) najbardziej popularną izolacją podpłytową są powłoki hydroizolacyjne z elastycznych szlamów uszczelniających.
Dawniej oferowano takie wyroby wyłącznie w postaci dwuskładnikowej, obecnie coraz częściej stosowane są szlamy jednoskładnikowe. W obu wariantach głównymi składnikami są: spoiwo cementowe, drobnoziarniste kruszywa, dodatki uszczelniające oraz polimery.
W wyrobach dwuskładnikowych polimery dostarczane są jako dyspersja polimerowa stosowana zamiast wody zarobowej. W jednoskładnikowych szlamach uszczelniających polimery w postaci redyspergowalnego proszku wymieszane są z innymi sypkimi składnikami zaprawy.
Elastyczne szlamy uszczelniające mogą być nakładane na różne podłoża mineralne: beton, tynk cementowy, cegłę ceramiczną, bloczki wapienno-piaskowe przy wszystkich stopniach obciążenia wodą. Nie wolno ich jednak stosować na podłożach gipsowych, w tym na tynkach gipsowych i płytach gipsowo-kartonowych.
Najważniejsze właściwości elastycznych szlamów uszczelniających to:
- bardzo dobra przyczepność do betonu i innych podłoży mineralnych,
- łatwość nakładania ręcznego i maszynowego,
- wysoka elastyczność,
- zdolność mostkowania rys,
- wodoszczelność,
- odporność chemiczna na wodę basenową i środki czyszczące,
- możliwość przyklejenia płytek, np. basenowych,
- szybkie wiązanie i wysychanie,
- stałość parametrów technicznych w trakcie użytkowania.
Beton należy najpierw zagruntować preparatem zalecanym przez producenta szlamu uszczelniającego. Gruntowanie może zapewniać dodatkowe uszczelnienie podłoża, ale przede wszystkim poprawia przyczepność szlamu uszczelniającego. Po odczekaniu czasu określonego w wytycznych producenta materiału nakłada się 2 lub 3 warstwy odpowiednio wymieszanego elastycznego szlamu uszczelniającego.
Grubość powłoki hydroizolacyjnej powinna po wyschnięciu wynosić co najmniej 2 mm, chociaż niektórzy producenci zalecają nawet 2,5 mm. Grubość nie może też być w żadnym miejscu większa niż 4 mm z powodu ryzyka nieprawidłowego wyschnięcia.
Po wymieszaniu powinna powstać jednorodna, pozbawiona grudek masa o płynnej konsystencji, odpowiedniej do nakładania agregatem do zapraw drobnoziarnistych, pędzlem lub do szpachlowania. Nie wolno pozostawiać niezwilżonych grudek proszku.
Typowy czas mieszania wynosi ok. 3 min. Wymieszany materiał należy zużyć w czasie przydatności do stosowania (z reguły ok. 60 min), a stężałego materiału nie należy ponownie mieszać z wodą lub innymi dodatkami.
Jeżeli chodzi o ograniczenia dotyczące warunków nakładania, to obowiązują podobne zasady jak dla typowych materiałów cementowych – nie wolno ich stosować na zamrożonych podłożach, przy temperaturze powietrza poniżej 5°C i powyżej 30°C.
Świeżą powłokę należy pielęgnować – chronić przez co najmniej 2 doby przed zbyt szybkim wysychaniem (np. promieniowaniem słonecznym, przeciągami) i deszczem (np. przez przykrycie). Aby szlam uszczelniający osiągnął w pełni swoje parametry techniczne, musi całkowicie związać i wyschnąć.
Przy normalnych warunkach (temperatura i wilgotność powietrza) następuje to po 2–3 dniach. W basenach czas ten może być dwukrotnie dłuższy z powodu gorszych warunków schnięcia. Dopiero po całkowitym wyschnięciu można przeprowadzić próbę szczelności, a jeśli jej rezultat był pozytywny, przykleja się płytki.
Powłoka hydroizolacyjna z żywic reaktywnych
Powłoki z żywic reaktywnych stosuje się przede wszystkim w basenach z wodą termalną lub solankową, a więc w przypadku wody cechującej się wysoką agresywnością w stosunku do betonu. Dostępne są kompozycje poliuretanowe lub poliuretanowo-epoksydowe.
System powłokowy obejmuje gruntowanie oraz najczęściej 2 lub 3 warstwy materiału powłokowego dającego w sumie grubość ok. 1 mm. Przy wykonywaniu powłok z żywic obowiązują rygorystyczne wymagania dotyczące warunków układania. Temperatura podłoża powinna być wyższa niż 10°C, podłoże powinno być dokładnie oczyszczone i suche. Należy także się upewnić, czy temperatura podłoża jest wyższa o co najmniej 3 stopnie od temperatury punktu rosy – w celu jej określenia trzeba zmierzyć temperaturę i wilgotność powietrza i odczytać wartość z tabeli. Przy stosowaniu żywic reaktywnych niezwykle ważne jest prawidłowe przygotowanie mieszanki – należy odpowiednio długo mieszać, nie wolno zbytnio napowietrzyć mieszanki, a po wymieszaniu obowiązkowo przelewa się ją do czystego pojemnika i ponownie miesza.
Do gruntowania używane są zazwyczaj żywice epoksydowe. Po stwardnieniu warstwy gruntującej rozkłada się materiał hydroizolacyjny przy użyciu pacy stalowej, pędzla lub wałka. Ważne jest, aby równomiernie rozłożyć powłokę na całej powierzchni. Układanie kolejnych warstw odbywa się w ściśle określonych odstępach czasu, od kilkunastu do kilkudziesięciu godzin. Jeżeli nie da się ułożyć kolejnej warstwy w zalecanym czasie, konieczne jest obsypywanie świeżej warstwy żywicy piaskiem kwarcowym. Z reguły obsypuje się piaskiem warstwę gruntującą, a także ostatnią warstwę powłoki hydroizolacyjnej. Do klejenia płytek na powłoce używa się klejów epoksydowych, podobnie do spoinowania używa się chemoodpornej spoiny epoksydowej.
Powłoka hydroizolacyjna z dyspersji polimerowych
Dyspersje polimerowe do uszczelniania powierzchni ścian i posadzek w pomieszczeniach mokrych, nazywane foliami płynnymi, nie nadają się do wykonywania hydroizolacji w niecce basenu, ale można je stosować w miejscach mniej obciążonych wodą, wyłącznie wewnątrz budynków.
Takie powłoki można wykonywać nie tylko na betonie i tynku cementowym, lecz także na podłożach gipsowych, np. na tynkach gipsowych i płytach gipsowo-kartonowych. Dyspersje polimerowe są materiałami jednoskładnikowymi, które po naniesieniu wysychają i wulkanizują do postaci wodoszczelnej powłoki polimerowej. Taką powłokę można zastosować pod okładziny z płytek ceramicznych, np. w pomieszczeniach sanitarnych. Przereagowana powłoka mostkuje niewielkie pęknięcia w podłożu.
Podłoże musi być czyste, suche i wystarczająco mocne. Dobrze przylegające stare powłoki z farb dyspersyjnych można pozostawić na zabezpieczanym podłożu, farby na bazie żywic alkidowych trzeba usunąć. Z reguły wymagane jest gruntowanie podłoża preparatami akrylowymi. Płynną folię nakłada się na całą powierzchnię odpowiednim wałkiem lub pędzlem. Po wyschnięciu pierwszej warstwy nakłada się drugą warstwę. Po całkowitym wyschnięciu obydwu warstw można przyklejać płytki ceramiczne na uelastyczniony klej.
Klejenie płytek i spoinowanie
Do klejenia płytek w systemach hydroizolacji zespolonych z okładziną można stosować jedynie specjalne, uelastycznione zaprawy klejowe. Na powłokach hydroizolacyjnych z żywic reaktywnych do klejenia płytek używa się klejów na bazie żywic epoksydowych. Dobre współdziałanie kleju z hydroizolacją powinno być potwierdzone badaniami w niezależnych jednostkach badawczych.
Podczas klejenia należy zadbać o całkowite wypełnienie przestrzeni między powłoką hydroizolacyjną a płytkami, co oznacza, że klej należy obowiązkowo nakładać na obydwie powierzchnie – zarówno na płytki, jak i na uszczelnione podłoże. Wysokie wymagania stawiane są także materiałom do spoinowania.
Biorąc pod uwagę wymagania techniczne oraz ograniczenia finansowe, w różnych miejscach stosowane są różne materiały do wypełniania spoin, tzn.:
- do spoinowania okładzin w miejscach bez szczególnych wymagań stosuje się uelastycznioną spoinę cementową;
- do spoinowania okładzin w miejscach o podwyższonych wymaganiach w zakresie odporności chemicznej – chemoodporną spoinę epoksydową;
- do wypełniania spoin w narożnikach – elastyczną, chemoodporną masę silikonową wysokiej jakości.