SIPUR: Branża poliuretanowa w Polsce – wyzwania i perspektywy

W 2024 r. Związek „SIPUR” obchodzi 15-lecie działalności. Na początku czerwca zorganizowali Państwo w Giewartowie spotkanie przedstawicieli firm członkowskich oraz zaprzyjaźnionych uczelni i redakcji. Proszę opowiedzieć o początkach, misji, najważniejszych działaniach, które prowadzi Związek, oraz o firmach członkowskich.

Pomysł utworzenia w Polsce Związku, który będzie reprezentował branżę poliuretanową ma dość długą historię. Zgodnie z moją wiedzą pierwsze rozmowy na ten temat odbyły się jeszcze pod koniec XX wieku. Niestety próby podejmowane przez osoby reprezentujące liderów rynkowych nie trafiały na podatny grunt. Mimo dobrych, sprawdzonych w Europie Zachodniej wzorów, dość długo nie udawało się przekonać menadżerów wiodących firm do powołania polskiej organizacji, która mogłaby się wypowiadać w sprawach dotyczących poliuretanu, izolacji cieplnej i budownictwa. Dopiero w 2009 r. udało się zarejestrować Polski Związek Producentów i Przetwórców Izolacji Poliuretanowych PUR i PIR „SIPUR”, zrzeszający, jak to wynika z dość długiej nazwy, zarówno firmy oferujące systemy i surowce do produkcji poliuretanu, które nazywamy producentami, jak i przetwórców wytwarzających wyroby stosowane w budownictwie do izolacji cieplnej.

Misja „SIPUR” to przede wszystkim reprezentowanie wspólnych interesów firm członkowskich, promocja izolacji i technologii poliuretanowych oraz zapewnienie bezpieczeństwa branży. Podstawowymi obszarami działalności są kwestie legislacyjne, normy techniczne, promocja, edukacja oraz zagadnienia ubezpieczeniowe.

Początkowo Związek zrzeszał dziesięć firm o różnej wielkości i zakresie produktowym. Liczba członków „SIPUR” stopniowo rosła, ale nie zmieniła się ich różnorodność. W naszym gronie są nadal oddziały globalnych koncernów działających na całym świecie oraz firmy prywatne, w tym także rodzinne. Aktualnie do Związku należy 27 firm. W „SIPUR” działają trzy grupy produktowe: izolacje techniczne, płyty izolacyjne i izolacje natryskowe. Dwie pierwsze zajmują się produktami wytwarzanymi na specjalizowanych liniach w zakładach produkcyjnych, natomiast trzecia wspiera technologię in-situ polegającą na wykonywaniu izolacji w miejscu jej zastosowania.

Taki jubileusz to dobra okazja do podsumowań. Jakie zadania udało się Państwu zrealizować?

Udało nam się na trwałe zaistnieć jako rzetelny uczestnik procesu legislacyjnego m.in. dlatego, że nasze uwagi i propozycje zawsze miały charakter merytoryczny. To z kolei przyczyniło się do zwiększenia wiarygodności i skuteczności naszych działań w obszarze przepisów techniczno-budowlanych, które mają ogromny wpływ na całą branżę budowlaną, w tym także biznes poliuretanowy.

Z jakich sukcesów są Państwo najbardziej dumni?

Wspominałem o trudnościach związanych z powoływaniem do życia naszego Związku. Dlatego najwyżej na liście sukcesów chciałbym wymienić stały rozwój „SIPUR” i ustabilizowanie się sytuacji organizacyjno-finansowej. Pozwoliło to na skoncentrowanie się na realizacji zadań postawionych przez założycieli Związku, których zakres był skutecznie poszerzany w wyniku różnych działań podejmowanych w Brukseli i w Warszawie.

Osobiście jestem bardzo zadowolony z rosnącej liczby studentów wyższych uczelni technicznych, z którymi regularnie spotykamy się podczas prezentacji organizowanych pod hasłem „Poliuretan izoluje lepiej”. W trakcie tych spotkań omawiane są podstawowe metody wytwarzania wyrobów z poliuretanu (fabrycznie i in-situ), ich podstawowe rodzaje (PUR/PIR, zamknięto- i otwartokomórkowe), parametry techniczne, w tym także cechy wyróżniające (współczynnik przewodzenia ciepła szczególnie dla wyrobów zamkniętokomórkowych). Lista działań promocyjnych obejmuje m.in. artykuły techniczne publikowane w prasie fachowej, udział w targach budowlanych i coroczny konkurs na najlepszą pracę dyplomową I lub II stopnia nt. wykorzystania poliuretanu do izolacji cieplnej.

Czy współpracują Państwo z innymi stowarzyszeniami związanymi z poliuretanami?

W ciągu ostatnich kilku lat powstało w Polsce kilka nowych organizacji promujących różne wyroby z poliuretanu z którymi, jako „starszy brat”, staramy się współpracować. Chodzi mi przede wszystkim o Związek Producentów Płyt Warstwowych i Izolacji PU Polska oraz o Stowarzyszenie Wykonawców Izolacji Natryskowych SWIN. Związek PU Polska skupił się na promocji płyt warstwowych w okładzinach metalowych, natomiast koledzy ze Stowarzyszenia SWIN zaangażowali się w analogiczne działania dotyczące natrysku in-situ. W tym momencie należy także wspomnieć o mającym dość długą historię Polskim Związku Producentów Płyt Warstwowych PZPPW, który swoimi działaniami obejmuje płyty z okładzinami metalowymi i wszystkimi rodzajami rdzenia izolacyjno-konstrukcyjnego. Ponieważ poliuretan jest najczęściej stosowanym wypełnieniem w płytach warstwowych, więc siłą rzeczy PZPPW najbardziej wspiera ww. wyroby z rdzeniem z poliuretanu.

Na czym polega ta współpraca?

Od początku byłem i jestem zwolennikiem jak najszerszej współpracy „SIPUR” ze wszystkimi wymienionymi organizacjami i mam nadzieję, że jest to powszechnie znane w naszym środowisku. Do tej pory współpraca polegała głównie na informowaniu kolegów z innych organizacji poliuretanowych o konkretnych działaniach podejmowanych w Polsce przez konkurencyjne technologie i skierowanych przeciwko naszej branży, czy szerzej, przeciwko tzw. wyrobom palnym. W takich sytuacjach udawało nam się łączyć siły i wzmacniać nasz przekaz. Mam nadzieję, że bliższa współpraca jest dopiero przed nami, a nieskromnie powiem, że mamy do zaoferowania naprawdę sporo. Mam tu na myśli przede wszystkim regularne informacje z Brukseli dot. dyskutowanych lub toczących się już pracach nad ważnymi zmianami prawnymi zaplanowanymi przez Komisję Europejska i jej organy. Taka wiedza pozwala firmom członkowskim na podejmowanie różnych działań, w tym także niezbędnych korekt czy modyfikacji.

Dodatkowo nasz Związek może, także na wczesnym etapie, podejmować niezbędne działania na szczeblu krajowym. Jest możliwe dzięki współpracy „SIPUR” z różnymi europejskimi organizacjami. Jesteśmy jedyną polską organizacją należącą do PU Europe, która jest przedstawicielem branży poliuretanowej w Brukseli. PU Europe jest kontynuatorem organizacji BING, która powstała w 1981 r. i reprezentuje producentów i dostawców surowców i komponentów oraz wytwórców końcowych produktów do izolacji cieplnej. Współpracujemy także (bezpośrednio i pośrednio poprzez PU Europe) z Europejskim Sojuszem na Rzecz Bezpieczeństwa Pożarowego EFSA, Europejskim Sojuszem na rzecz Nowoczesnych Budynków MBA, Europejskimi Wyrobami Budowlanymi CPE, Europejskim Stowarzyszeniem Producentów Izocyjanianów i Polioli ISOPA oraz Europejskim Stowarzyszeniem Producentów Izocyjanianów Alifatycznych ALIPA. Wszystkie powyższe organizacje są bardzo aktywne i widoczne w Brukseli.

Jesteśmy także w kontakcie z ekspertami reprezentującymi PU Europe w komitetach i podkomitetach technicznych Europejskiej Organizacji Standaryzacyjnej CEN. Wspomniane TC i SC są miejscem, gdzie rozpoczynają się prace związane ze zmianą norm europejskich, wprowadzaniem nowych itp.

Czym charakteryzuje się rynek poliuretanów?

Wśród wielu cech, które charakteryzują rynek poliuretanów wymieniłbym przede wszystkim bardzo dużą konkurencję wewnętrzną, stały wzrost ilościowy możliwy m.in. dzięki poszerzania zakresu zastosowań oraz ciągły rozwój technologii. Poliuretan jest stosowany nie tylko jako izolacja cieplna w budownictwie, ale także w samochodach, jachtach, a nawet promach kosmicznych, lodówkach, urządzeniach chłodniczych, materacach, meblach tapicerowanych, bojlerach i wymiennikach ciepła, materiałach ubraniowych, wyrobach medycznych, klejach, powłokach czy spodach obuwniczych.

Jaka jest obecna sytuacja branży? W jakim kierunku rozwijają się produkty PUR/PIR?

Sytuacja w naszej branży jest ściśle związana z kondycją budownictwa. Mamy nadzieję, że Krajowy Plan Odbudowy, związane z nim finansowanie w oparciu o środki unijne oraz decyzje prywatnych inwestorów wpłyną na znaczący wzrost inwestycji w Polsce.

Prace nad rozwojem i udoskonalaniem wyrobów budowlanych PIR/PUR są prowadzone z różnych powodów. Oprócz oczywistych kwestii związanych z obniżaniem kosztów produkcji (np. temperatura procesu) i surowców (np. gęstość czy grubość) oraz poprawiania parametrów technicznych (np. lambdy lub wytrzymałość na ściskanie) coraz większy wpływ na ewolucję naszych produktów mają zmiany istniejących lub wprowadzanie nowych europejskich regulacje dot. gospodarki o obiegu zamkniętym, kwestii chemicznych, szeroko rozumianego BHP, komfortu użytkownika itp.

W jakim kierunku Związek „SIPUR” chciałby się rozwijać?

Dalszy rozwój naszego Związku zależy przede wszystkim od rzeczywistej chęci do efektywnej współpracy innych organizacji promujących poliuretan w Polsce, o których wspominałem wcześniej. Szczerze powiem, że potrafię sobie wyobrazić wszystkie nasze organizacje działające w ramach „SIPUR” zrzeszającego zdecydowanie więcej niż dzisiaj grup produktowych. Przyszłość pokaże, czy będzie to możliwe.

Jakie są Państwa plany?

Chcielibyśmy co najmniej tak skutecznie jak do tej pory wspierać branżę poliuretanową. Im szersza będzie jej reprezentacja w Związku „SIPUR”, tym więcej uda nam się zrobić m.in. dlatego, że koszty zostaną rozłożone na większe grono firm. Dodatkowo pozyskamy także praktyczną wiedzę od kolejnych przetwórców oferujących końcowe wyroby do izolacji w budownictwie. Będzie ona bardzo przydatna, ponieważ pracy dla wszystkich zaangażowanych w rozwój poliuretanu w Polsce z pewnością nie zabraknie.