Analiza porównawcza rozwiązań materiałowych ścian zewnetrznych i ich złączy w aspekcie nowych wymagań cieplnych

Znowelizowane Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 5 lipca 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (WT 2013) [1], wprowadza nowe, niższe wartości maksymalne współczynnika przenikania ciepła U_C(maks.) [W/(m²·K)] przegród zewnętrznych budynków oraz niższe wartości graniczne w zakresie wskaźnika rocznego zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną EP [kWh/(m²·rok)].

W następstwie wprowadzenia zaostrzonych wymagań w zakresie izolacyjności termicznej przegród zewnętrznych i budynków pojawiają się nowe rozwiązania konstrukcyjno-materiałowe.

Także Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej [2] przygotował projekt dofinansowania budowy budynków spełniających standard NF 15 i NF 40.

Niezbędne staje się więc opracowanie wytycznych w zakresie projektowania termicznego przegród zewnętrznych i ich złączy w odniesieniu do współczesnych budynków.

W artykule do analizy wybrano ściany zewnętrzne murowane oraz wykonywane w technologii bali drewnianych.

Charakterystyka ścian zewnętrznych a nowe wymagania cieplne

Ściana zewnętrzna stanowi sztuczną przegrodę między otoczeniem zewnętrznym (o zmiennej temperaturze i wilgotności) a wnętrzem (o określonej temperaturze i wilgotności).

W pomieszczeniach przeznaczonych na stały pobyt ludzi powinny być zapewnione użytkownikom odpowiednie warunki w zakresie:

• nośności konstrukcji,
• ochrony cieplno-wilgotnościowej,
• ochrony przed zmiennymi warunkami klimatycznymi: zmianą temperatury, deszczem, wiatrem,
• ochrony przed hałasem,
• ochrony przeciwpożarowej,
• walorów architektonicznych i estetycznych.

Zasadniczą zmianą WT 2013 [1] jest zmiana wartości maksymalnych współczynnika przenikania ciepła UC(maks.).

Zaostrzeniu uległy wymagania cząstkowe w zakresie izolacyjności cieplnej ścian zewnętrznych, dachów, podłóg oraz okien i drzwi.

Ponadto nie ma już znaczenia typ przegrody (wielo- czy jednowarstwowa) oraz przeznaczenie obiektu (mieszkalny, użyteczności publicznej, magazynowy, gospodarczy itp.).

W TABELI 1 zestawiono wartości maksymalne współczynnika przenikania ciepła ścian zewnętrznych, zgodnie z załącznikiem do Rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 5 lipca 2013 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [1].

W odniesieniu do budynku produkcyjnego, magazynowego i gospodarczego dopuszcza się większe wartości współczynnika U niż U_C(maks.) określone w TABELI 1, jeśli jest to uzasadnione rachunkiem efektywności ekonomicznej inwestycji obejmującym koszt budowy i eksploatacji budynku.

Sprawdzenie warunku ochrony wilgotnościowej - ryzyka występowania kondensacji na wewnętrznej powierzchni przegrody oraz kondensacji międzywarstwowej - wynika z §321 i załącznika Rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 5 lipca 2013 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [1]:

1. „Na wewnętrznej powierzchni nieprzezroczystej przegrody zewnętrznej nie może występować kondensacja pary wodnej umożliwiająca rozwój grzybów pleśniowych.
2. We wnętrzu przegrody, o której mowa w ust. 1, nie może występować narastające w kolejnych latach zawilgocenie spowodowane kondensacją pary wodnej.
3. Warunki określone w ust. 1 i 2 uważa się za spełnione, jeśli przegrody odpowiadają wymaganiom określonym w pkt 2.2. załącznika nr 2 do rozporządzenia”.

Warunki spełnienia wymagań dotyczących powierzchniowej kondensacji pary wodnej przedstawiono w załączniku do WT 2013 [1]:

„2.2.1. W celu zachowania warunku, o którym mowa w §321 ust. 1. rozporządzenia, w odniesieniu do przegród zewnętrznych budynków mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego, użyteczności publicznej i produkcyjnych, magazynowych i gospodarczych rozwiązania przegród zewnętrznych i ich węzłów konstrukcyjnych powinny charakteryzować się współczynnikiem temperaturowym fRsi o wartości nie mniejszej niż wymagana wartość krytyczna, obliczona zgodnie z polską normą dotyczącą obliczania temperatury powierzchni wewnętrznej koniecznej do uniknięcia krytycznej wilgotności powierzchni i kondensacji międzywarstwowej.

2.2.2. Wymaganą wartość krytyczną współczynnika temperaturowego fRsi w pomieszczeniach ogrzewanych do temperatury co najmniej 20ºC w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej należy określać według rozdziału 5 polskiej normy, o której mowa w pkt 2.2.1., przy założeniu, że średnia miesięczna wartość wilgotności względnej powietrza wewnętrznego jest równa φ = 50%, przy czym dopuszcza się przyjmowanie wymaganej wartości tego współczynnika równej 0,72.

2.2.3. Wartość współczynnika temperaturowego charakteryzującego zastosowane rozwiązanie konstrukcyjno-materiałowe należy obliczać:

1) dla przegrody - według polskiej normy (PN-EN ISO 13788:2003 [4]);

2) dla mostków cieplnych przy zastosowaniu przestrzennego modelu przegrody - według polskiej normy dotyczącej obliczania strumieni cieplnych i temperatury powierzchni (PN-EN ISO 10211:2008 [5]).

2.2.4. Sprawdzenie warunku, o którym mowa w §321 ust. 1 i 2 rozporządzenia, należy przeprowadzić według rozdziału 5 i 6 polskiej normy (PN-EN ISO 13788:2003 [4]).

2.2.5. Dopuszcza się kondensację pary wodnej, o której mowa w §321 ust. 2 rozporządzenia, wewnątrz przegrody w okresie zimowym, o ile struktura przegrody umożliwi wyparowanie kondensatu w okresie letnim i nie nastąpi przy tym degradacja materiałów budowlanych przegrody na skutek tej kondensacji” [1].

Charakterystyka rozwiązań konstrukcyjno­-materiałowych ścian zewnętrznych budynku

W Polsce najpopularniejszą technologią wznoszenia ścian zewnętrznych jest technologia murowana.

Wyróżniamy ściany murowane jednowarstwowe i wielowarstwowe (RYS. 1–4), w których jedne warstwy spełniają funkcję konstrukcyjną, a inne - izolacyjną.

Warto jednak zauważyć, że coraz częściej na polskim rynku pojawiają się także oferty budynków mieszkalnych w technologii drewnianej (z bali drewnianych i konstrukcje szkieletowe).

Ściany zewnętrzne murowane jednowarstwowe (RYS. 1) stanowią mury wykonane z pustaków z betonu komórkowego, ceramiki poryzowanej lub keramzytobetonu.

Pustaki z betonu komórkowego produkowane są jako elementy drobnowymiarowe odmian 900, 800, 700 (kg/m³) do wykonywania ścian warstwowych oraz odmian 600, 500, 400 (kg/m³) do wznoszenia ścian jednowarstwowych.

Stosowanie lżejszych odmian jest racjonalnym sposobem poprawienia izolacyjności cieplnej ścian (ze względu na stosunkowo niską wartość współczynnika przewodzenia ciepła λ = 0,09–0,15 W/(m·K)).

Do wznoszenia murów jednowarstwowych należy stosować "ciepłe zaprawy" lub kleje (zaprawy klejowe).

Pustaki z ceramiki poryzowanej produkowane są na podstawie tradycyjnej technologii wypalania elementów murowych z gliny po wprowadzeniu trocin lub pyłu drzewnego.

Podczas wypalania cząsteczki trocin i pyłów spalają się i pozostawiają puste przestrzenie (pory), co poprawia ich parametry cieplne (λ = 0,09–0,15 W/(m·K)).

Pustaki powinny być układane na zaprawie zwykłej (np. cementowo-wapiennej) lub na zaprawie ciepłochronnej (na bazie lekkich kruszyw mineralnych).

Pustaki keramzytobetonowe wykonywane są na bazie granulatu keramzytowego i lepiszcza cementowego. Często oferowane są także pustaki keramzytowo-styropianowe.

Wykończenie zewnętrzne ścian jednowarstwowych powinno być wykonane w postaci cienkowarstwowych tynków akrylowych, silikonowych, silikatowych lub mineralnych [7].

Ściany zewnętrzne murowane warstwowe (RYS. 2–4) składają się z warstw:

• warstwy konstrukcyjnej,
• warstwy izolacji cieplnej,
• warstwy pustki powietrznej dobrze wentylowanej (w przypadku ścian szczelinowych),
• warstwy elewacyjnej (w przypadku ścian trójwarstwowych i szczelinowych).

Najczęściej stosowanymi materiałami do wznoszenia warstwy konstrukcyjnej są:

• materiały ceramiczne: cegła pełna, cegła kratówka, cegła dziurawka, pustaki ścienne (MAX, SZ, U, z ceramiki pofryzowanej),
• materiały silikatowe: pełne lub drążone,
• elementy betonowe, np. pustaki szalunkowe,
• pustaki z autoklawizowanego betonu komórkowego,
• elementy murowe z kamienia naturalnego.

Głównym zadaniem tej warstwy jest zdolność przenoszenia obciążeń z wyższych kondygnacji oraz w wyniku parcia wiatru.

W sytuacji znaczących obciążeń często stosuje się słupy żelbetowe (jako trzpienie).

Materiały do warstwy izolacji cieplnej powinny charakteryzować się niskim współczynnikiem przewodzenia ciepła i dużą porowatością. Inne parametry techniczne zależą od pochodzenia.

Do grupy materiałów warstwy izolacji cieplnej należą:

• styropian - materiał syntetyczny, sztuczny, produkowany z granulek poliestrowych, które podczas spienienia powiększają objętość ponad czterokrotnie,
• wełna mineralna - materiał nieorganiczny, włóknisty, produkowany z mieszaniny surowców naturalnych (bazalty, margle) i odpadowych (żużel wielkopiecowy),
• polistyren ekstrudowany - materiał nienasiąkliwy, nieulegający korozji biologicznej,
• płyty z poliuretanu (PUR) i poliizocyjanuratu (PIR) - twarde płyty piankowe, odporne termicznie i niepalne o niższych wartościach współczynnika przewodzenia ciepła niż np. wełna mineralna i styropian,
• płyty rezolowe - sztywne płyty izolacyjne o zamkniętej strukturze komórkowej z rdzeniem uzyskiwanym z żywicy fenolowo-formaldehydowej,
• aerożele - materiał będący rodzajem sztywnej piany o wyjątkowo małej gęstości (na jego masę składa się w 90–99,8% powietrze, resztę stanowi porowaty materiał tworzący jego strukturę),
• izolacje próżniowe - płyty z porowatego materiału na bazie krzemionki lub włókien szklanych z mikroporami o rozmiarach 0,0001 mm umieszczane w szczelnym "opakowaniu" z nieprzepuszczalnej dla powietrza i pary wodnej folii wielowarstwowej.

Przed wyborem odpowiedniego materiału do izolacji cieplnej należy zwrócić uwagę na następujące właściwości: współczynnik przewodzenia ciepła (λ [W/(m·K)], gęstość objętościową, izolacyjność akustyczną, przepuszczalność pary wodnej (współczynnik oporu dyfuzyjnego μ [-]), wrażliwość na czynniki biologiczne i chemiczne.

Od strony zewnętrznej należy zastosować tynk zewnętrzny (w przypadku ścian dwuwarstwowych) lub warstwę elewacyjną (w przypadku ścian trójwarstwowych i szczelinowych).

Do wykończenia ścian dwuwarstwowych można stosować siatki zbrojące z włókna szklanego, metalowego lub tworzywa sztucznego, które stanowią podkład dla tynków cienkowarstwowych: mineralnych, silikatowych (krzemianowych), silikonowych, silikatowo-silikonowych, polimerowych (np. akrylowych).

Ze względu na rodzaj faktury wyróżnia się tynki: gładkie, drapane, ziarniste (baranki), modelowane i mozaikowe [8].

W przypadku ścian trójwarstwowych i szczelinowych warstwa elewacyjna wykonywana jest najczęściej z cegły klinkierowej, bloczków wapienno-piaskowych (silikatowych) oraz płyt z drewna.

Podczas kształtowania układu warstw materiałowych w ścianie szczelinowej należy zaprojektować szczelinę dobrze wentylowaną między warstwą izolacji cieplnej a warstwą elewacyjną o odpowiedniej grubości z zapewnieniem swobodnej cyrkulacji powietrza (otwory w warstwie elewacyjnej).

Warstwa elewacyjna powinna być połączona z warstwą konstrukcyjną za pomocą kotew metalowych (łączników mechanicznych) od 5 szt./m2 do 6 szt./m2 powierzchni ściany.

Ze względu na zamiany temperatury (latem do 50°C, a zimą do –25°C), w celu uniknięcia występowania zarysowań, wybrzuszeń, kruszenia i odpryskiwania materiału warstwy elewacyjnej, zaleca się stosowanie w zewnętrznej warstwie ściany szczelinowej przerwy dylatacyjnej (w odległości od 8 m do 12 m w zależności od rodzaju warstwy elewacyjnej).

Budownictwo drewniane to budownictwo, w którym elementy konstrukcyjne budynku wykonane zostały z drewna litego lub drewna klejonego.

Można do niego zaliczyć:

• budownictwo o lekkiej konstrukcji szkieletowej, tzw. budownictwo kanadyjskie, w którym konstrukcję wykonuje się z litych elementów drewnianych lub belek dwuteowych opartych na materiałach drewnopochodnych;
• budownictwo prefabrykowane, tzw. domy gotowe, gdzie elementy budynku przygotowywane są pod dachem, w oparciu o elementy z litego drewna;
• domy z bali, o ścianach zewnętrznych z drewna litego, o grubości spełniającej wymagania izolacyjności cieplnej, niewymagającej stosowania dodatkowej warstwy ocieplenia [9].

Wyróżnia się dwa podstawowe systemy konstrukcyjne wznoszenia ścian zewnętrznych z bali litych:

• konstrukcja węgłowa (wieńcowa) – najbardziej popularny system budowy domów z bali drewnianych, zwany także konstrukcją zrębową (na zrąb, na zamek); przegroda zewnętrzna składa się z poziomo ułożonych bali drewnianych (przekrój belek może być zróżnicowany, tzn. bale okrągłe, bale prostokątne);
• konstrukcja sumikowo-łątkowa, w której poziome bale (sumiki) układane są między pionowymi słupami zwanymi łątkami; łątki łączy się z dolną belką ściany (podwaliną) i górną belką ściany (oczepem) przy użyciu czopów; w łątkach wykonane się frezy wzdłużne, w które wsuwa się poziome bale zwane sumikami; całość konstrukcji usztywnia się zastrzałami mocowanymi w narożach budynku.

Ze względu na rodzaj i grubość bali rozróżnia się dwie podstawowe przegrody [10]:

• ściana z bali grubych, niewymagających dodatkowej izolacji, z drewna litego bądź klejonego (RYS. 5),
• ściana z bali cienkich, niezapewniająca wymaganej izolacji cieplnej przegrodzie zewnętrzne, wymagająca dodatkowej termoizolacji o odpowiedniej grubości (RYS. 6).

Bale izolowane mogą mieć różne przekroje poprzeczne.

W większości zbliżone są kształtem do prostokąta. Izolacja termiczna z uwagi na właściwości drewna ułożona jest po wewnętrznej stronie przegrody.

Jako izolację cieplną można stosować wełnę szklaną lub mineralną. Jej grubość należy dobrać tak, aby przegroda zewnętrzna spełniła wymagania cieplne określone w Rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 5 lipca 2013 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [1].

Warstwę termoizolacji układa się po wewnętrznej stronie ściany ze względu na zachowanie drewnianej elewacji.

Przykładowy układ warstw od zewnątrz wygląda następująco: zewnętrzna okładzina elewacyjna (bale), szczelina wentylacyjna, folia wiatroizolacyjna, płyta poszycia zewnętrznego, konstrukcja ścianki wypełniona izolacją termiczną, folia paroizolacyjna, wewnętrzna okładzina (np. płyta gipsowo-kartonowa) lub boazeria (RYS. 6).

Następnym przykładem bali izolowanych są bale warstwowe, wykonane z okładzin drewnianych wypełnionych materiałem izolacyjnym - pianką poliuretanową, styropianem lub innym materiałem termoizolacyjnym.

Należy zwrócić uwagę, że przy analizie parametrów fizykalnych ścian zewnętrznych należy także uwzględnić charakterystykę cieplno-wilgotnościową złączy budowlanych, takich jak:

• połączenie ściany zewnętrznej z oknem w przekroju przez ościeżnicę, nadproże i podokiennik,
• połączenie ściany zewnętrznej ze stropem w przekroju przez wieniec,
• połączenie ściany zewnętrznej ze stropodachem,
• połączenie ściany zewnętrznej z podłogą na gruncie.

Analiza wybranych ścian zewnętrznych w zakresie wymagań cieplno-wilgotnościowych

Obliczenia i analizy wykonano w zakresie określenia współczynnika przenikania ciepła UC [W/(m2·K)] według normy PN-EN ISO 6946:2008 [11], liniowego współczynnika przenikania ciepła Ψ [W/(m·K)] wybranych złączy ścian zewnętrznych oraz sprawdzenia ryzyka występowania kondensacji na wewnętrznej powierzchni przegrody w miejscu mostka cieplnego według normy PN-EN ISO 13788:2003 [4].

W TABELACH 3–5 zestawiono wyniki obliczeń współczynnika przenikania ciepła UC [W/(m2·K)] według normy PN-EN ISO 6946:2008 [11].

Istotny wpływ na wartość współczynnika przenikania ciepła przegrody budowlanej U [W/(m2·K)] ma wartość współczynnika przewodzenia ciepła λ [W/(m·K)] materiału izolacyjnego.

W odniesieniu do jednego rodzaju izolacji może się ona wahać w znacznym przedziale w zależności od produktu, co wynika z szybkiego rozwoju rynku materiałów termoizolacyjnych oraz coraz bardziej zaawansowanych technologii produkcyjnych.

W TABELI 6 zestawiono wartości współczynnika przenikania ciepła U_C [W(m²·K)] analizowanych ścian zewnętrznych budynku wraz z oceną w zakresie U_C ≤ U_C(maks.) [W/(m2·K)] według WT 2013 [1], z uwzględnieniem daty obowiązywania wymagań oraz wymagań NFOŚiGW [2].

W celu określenia dodatkowych strat ciepła wynikających z występowania mostków cieplnych określono (dla wybranych złączy budowlanych ścian zewnętrznych) wartości liniowego współczynnika przenikania ciepła Ψ [W/(m·K)] przy zastosowaniu programu komputerowego oraz przeprowadzono ocenę według wymagań sformułowanych przez NFOŚiGW [2] (TABELA 7).

Sprawdzenie ryzyka rozwoju pleśni i grzybów pleśniowych w miejscu mostka cieplnego przeprowadza się przez porównanie wartości obliczeniowej czynnika temperaturowego f_Rsi(obl.) w miejscu mostka cieplnego z wartością graniczną (krytyczną) f_Rsi(kryt.).

Jeżeli spełniona jest nierówność f_Rsi(obl.) ≥ f_Rsi(kryt.), nie występuje ryzyko rozwoju grzybów pleśniowych na wewnętrznej powierzchni przegrody.

Czynnik temperaturowy (w miejscu mostka cieplnego) f_Rsi(obl.) określa się według wzoru:

gdzie:

θ_si,min. - temperatura minimalna na wewnętrznej powierzchni przegrody mostka cieplnego [°C],

θ_e - temperatura powietrza zewnętrznego [°C],

θ_i - temperatura powietrza wewnętrznego [°C].

Czynnik temperaturowy krytyczny f_Rsi(kryt.) można określić:

• w sposób uproszczony dla t_i = 20°C, φ= 50%, f_Rsi(kryt.) = 0,72,
• w sposób dokładny z uwzględnieniem położenia budynku, parametrów powietrza wewnętrznego.

Wartość graniczna (krytyczna) czynnika temperaturowego z uwzględnieniem parametrów powietrza wewnętrznego (III klasa wilgotności, t_i = 20°C) i zewnętrznego (Toruń) wynosi f_Rsi(kryt.) = 0,778.

Do przykładowej analizy wybrano złącza budowlane ściany dwuwarstwowej, ściany z bali litych oraz ściany z bali izolowanych.

Wartości temperatury minimalnej na wewnętrznej powierzchni (w miejscu mostka cieplnego) określono na podstawie obliczeń numerycznych według procedur opisanych w normach PN-EN ISO10211:2008 [5] i PN-EN ISO 13788:2003 [4].

Wyniki obliczeń i analiz zestawiono w TABELI 8.

Podsumowanie i wnioski

Wraz ze zmieniającymi się wartości U_C(maks.) niektóre rozwiązania konstrukcyjno-materiałowe ścian zewnętrznych nie spełniają podstawowego kryterium: U_C ≤ U_C(maks.).

Dotyczy to szczególnie ścian jednowarstwowych oraz ścian z litych bali drewnianych.

W przypadku ścian warstwowych i z bali izolowanych znaczące jest zaprojektowanie odpowiedniej grubości izolacji cieplnej w zależności od przyjętego materiału izolacyjnego (styropian, wełna mineralna, płyty z pianki poliuretanowej PIR lub PUR, płyty rezolowe).

Określone wartości U_C wykorzystywane są do dalszych obliczeń w zakresie analizy cieplno-wilgotnościowej przegród i całego budynku (np. współczynnika straty ciepła przez przenikanie Ht [W/K], a w efekcie do określenia zapotrzebowanie na energię końcową (EK) i pierwotną (EP) [kWh/(m²·rok)]).

Ocena ścian zewnętrznych powinna dotyczyć nie tylko pełnej przegrody, lecz także jej złączy.

Niestety zmiany w WT 2013 [1] w zakresie ochrony cieplnej nie precyzują wymagań co do maksymalnych wartości strat ciepła przez mostki cieplne w postaci liniowego współczynnika przenikania ciepła Ψ [W/(m·K)].

Wytyczne sformułowane przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej [2] podają wartości maksymalne współczynników Ψ_maks. [W/(m·K)] przy weryfikacji projektów budynków w standardzie NF 15 i NF 40.

Spełnienie kryterium Ψ ≤ Ψ_maks. [W/(m·K)] dla standardu NF15 jest bardzo trudne, a niekiedy nieosiągalne.

Bardzo istotnym aspektem jest także sprawdzenie ryzyka kondensacji powierzchniowej w miejscu mostka cieplnego. Sprawdzenie kryteriów dla złączy przegród zewnętrznych: Ψ ≤ Ψ_maks. [W/(m·K)] (dotyczącego dodatkowych strat ciepła) oraz f_Rsi(obl.) ≥ f_Rsi(kryt.) (dotyczącego ochrony w zakresie kondesacji powierzchniowej) jest możliwe tylko przy zastosowaniu obliczeń numerycznych lub zastosowaniu szczegółowych katalogów mostków cieplnych, np. załącznika do pracy „Projektowanie przegród zewnętrznych w świetle nowych warunków technicznych dotyczących budynków WT 2013” [13].

Literatura

1. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 5 lipca 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU z 2013 r., poz. 926).
2. Wytyczne określające podstawowe wymogi niezbędne do osiągnięcia oczekiwanych standardów energetycznych dla budynków mieszkalnych oraz sposób weryfikacji projektów i sprawdzania wykonanych domów energooszczędnych, strona internetowa: www.nfosigw.gov.pl.
3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU z 2002 r. nr 75, poz. 690, ze zm.).
4. PN-EN ISO 13788: 2003, „Cieplno-wilgotnościowe właściwości komponentów budowlanych i elementów budynku. Temperatura powierzchni wewnętrznej umożliwiająca uniknięcie krytycznej wilgotności powierzchni wewnętrznej kondensacji. Metody obliczania”.
5. PN-EN ISO 10211:2008, „Mostki cieplne w budynkach. Strumienie ciepła i temperatury powierzchni. Obliczenia szczegółowe”.
6. K. Józefiak, „Metody projektowania ścian zewnętrznych w aspekcie cieplno-wilgotnościowym” [praca dyplomowa inżynierska napisana pod kierunkiem dr. inż. Krzysztofa Pawłowskiego], Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy 2011.
7. C. Byrdy, „Ciepłochronne konstrukcje ścian zewnętrznych budynków mieszkalnych”, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2009.
8. M. Gaczek, J. Jasiczak, M. Kuiński, M. Siewczyńska, „Izolacyjność termiczna i nośność murowanych ścian zewnętrznych. Rozwiązania i przykłady obliczeń” Wydawnictwo Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 2011.
9. F. Lewandowski, „Analiza numeryczna parametrów cieplnych przegród zewnętrznych i ich złączy budynku z bali drewnianych” [praca magisterska napisana pod kierunkiem dr. inż. Krzysztofa Pawłowskiego], UTP w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2013.
10. W. Nitka, „Mój dom z drewna”, Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, Warszawa 2010.
11. PN-EN ISO 6946:2008, „Komponenty budowlane i elementy budynku. Opór cieplny i współczynnik przenikania ciepła. Metoda obliczania”.
12. K. Pawłowski, „Ściany zewnętrzne - kryteria wyboru rozwiązań materiałowych”, „IZOLACJE”, nr 6/2014, s. 68–74.
13. K. Pawłowski, „Projektowanie przegród zewnętrznych w świetle nowych warunków technicznych dotyczących budynków WT 2013”, DW Medium, Warszawa 2013.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!