Klasyfikacja akustyczna budynków mieszkalnych i ocena jakości akustycznej terenu - nowe propozycje normalizacyjne
Acoustic classification of residential buildings, evaluation of sound quality of areas – new proposals for standards
Klasyfikacja akustyczna budynków mieszkalnych będąca przedmiotem opracowywanej nowej części normy PN-B-02151, umożliwi poszerzenie oferty na rynku mieszkaniowym o wyższą jakość mieszkań.
www.freeimages.com
Zasady oceny właściwości akustycznych budynku oraz wymagania stawiane w tym zakresie są przedmiotem normy PN-B-02151, która jest obecnie w trakcie nowelizacji. Prace nad tym dokumentem są prowadzone w grupie roboczej PKN (KT 253) w ramach umowy podpisanej z Instytutem Techniki Budowlanej. Docelowo norma będzie się składała z sześciu części.
Zobacz także
Rockwool Polska Profesjonalne elementy konstrukcyjne BIM dla budownictwa
W nowoczesnym projektowaniu budynków standardem staje się technologia BIM (Building Information Modeling). Jest to złożony system informacji technicznej, który na podstawie trójwymiarowego modelu obiektu...
W nowoczesnym projektowaniu budynków standardem staje się technologia BIM (Building Information Modeling). Jest to złożony system informacji technicznej, który na podstawie trójwymiarowego modelu obiektu opisuje cechy zastosowanych rozwiązań.
mgr inż. Magdalena Kozak-Pokrywka Perspektywy szkolnictwa branżowego w Polsce
Po II wojnie światowej szkolnictwo zawodowe w Polsce rozwijało się szczególnie szybko, gdyż prężnie rozwijająca się gospodarka potrzebowała wykwalifikowanych pracowników, dlatego zakładano liczne przyzakładowe...
Po II wojnie światowej szkolnictwo zawodowe w Polsce rozwijało się szczególnie szybko, gdyż prężnie rozwijająca się gospodarka potrzebowała wykwalifikowanych pracowników, dlatego zakładano liczne przyzakładowe szkoły zawodowe. Przez lata tendencje się jednak zmieniały. W ostatnim trzydziestoleciu nastąpił silny wzrost aspiracji w naszym społeczeństwie, który spowodował boom edukacyjny polegający na rosnącej popularności edukacji wyższej, a spadku zainteresowaniem szkołami zawodowymi. Obecnie widoczny...
Redakcja miesięcznika IZOLACJE Bezpieczeństwo pracy wymaga profesjonalnej ochrony
Według danych GUS rośnie liczba osób, które każdego roku są poszkodowane w wypadkach przy pracy. Dlatego kwestie BHP powinny stać się priorytetem dla każdego pracodawcy – szczególnie w zawodach najbardziej...
Według danych GUS rośnie liczba osób, które każdego roku są poszkodowane w wypadkach przy pracy. Dlatego kwestie BHP powinny stać się priorytetem dla każdego pracodawcy – szczególnie w zawodach najbardziej narażonych na urazy. Na szczęście wśród konsumentów rośnie świadomość tego, że środki ochrony oraz akcesoria BHP powinny być profesjonalne i dobrej jakości, by zapewnić wykonawcom bezpieczeństwo i komfort. Dostępne na rynku rozwiązania są pod tym kątem przetestowane i coraz bardziej innowacyjne.
ABSTRAKT |
---|
W artykule omówiono założenia piątej części normy PN-B-02151 dotyczące klasyfikacji akustycznej budynków mieszkalnych oraz kryteria oceny akustycznej terenów przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe. Wymieniono wymagania i klasyfikacje akustyczne w innych państwach. Wskazano też na czynnik subiektywnej oceny izolacyjności. |
Acoustic classification of residential buildings, evaluation of sound quality of areas - new proposals for standardsThe article presents the assumptions for part 5 of PN-B-02151 concerning acoustic classification of residential buildings and criteria for sound quality assessment of areas/sites designated for construction of residential buildings. There is a specification of requirements and classification of acoustic performance in other countries. Also, the subjective aspect of evaluation of soundproofing is mentioned. |
Dotychczas opublikowano zaktualizowaną część trzecią określającą wymagania dotyczące izolacyjności akustycznej przegród w budynkach i elementów budowlanych [1] oraz zupełnie nową część czwartą dotyczącą warunków pogłosowych i zrozumiałości mowy w pomieszczeniach [2].
Obecnie toczą się prace nad nowelizacją części drugiej, dotyczącej dopuszczalnych wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach, a także nad nową piątą częścią normy pod tytułem "Wymagania dotyczące budynków mieszkalnych o podwyższonym standardzie akustycznym oraz zasady ich klasyfikacji".
Na poziom komfortu akustycznego składa się kilka czynników związanych z izolacyjnością przegród budowlanych oraz hałasem przenikającym do wnętrza pomieszczeń. Kluczowe znaczenie ma izolacyjność przegród międzymieszkaniowych, ścian i stropów, która powinna zapewnić poczucie prywatności we własnym mieszkaniu oraz dawać pewną swobodę zachowania, bez nadmiernego skrępowania i obaw, że zaburza się spokój sąsiadów.
W przypadku ścian oceniana jest izolacyjność od dźwięków powietrznych, natomiast w przypadku stropów - izolacyjność od dźwięków powietrznych i izolacyjność od dźwięków uderzeniowych.
Z doświadczeń ITB wynika, że skargi i negatywne oceny częściej dotyczą dźwięków uderzeniowych [3], a ponieważ rozprzestrzeniają się one we wszystkich kierunkach, występujące problemy są w wielu przypadkach związane z działaniem pomieszczeń usługowych znajdujących się na parterze, które są użytkowane w inny, bardziej dokuczliwy sposób niż mieszkania.
W ocenie jakości akustycznej budynku istotną rolę odgrywa również hałas dobiegający z zewnątrz, który jest związany najczęściej z komunikacją drogową, a także ruchem kolejowym, lotniczym itp., w zależności od konkretnej lokalizacji. Zgodnie z formalnymi wymaganiami hałas ten jest oceniany w pomieszczeniu przy zamkniętych oknach i drzwiach, chociaż w rzeczywistości, przy stosowanym powszechnie grawitacyjnym systemie wentylacji, okna w budynkach mieszkalnych pozostają otwarte lub uchylone przez znaczną część roku.
Zakres normy PN-B-02151
Nowa, piąta część normy PN-B-02151 będzie dotyczyła budynków mieszkalnych o podwyższonym standardzie akustycznym. Zgodnie z przyjętymi założeniami zostaną opracowane kryteria oceny jakości akustycznej budynków oraz zasady ich klasyfikacji. Pozwoli to na zróżnicowanie oferowanych na rynku mieszkań oraz umożliwi klientowi pewien wybór, stosownie do jego potrzeb, oczekiwań i możliwości.
Należy się spodziewać, że znaczna część nabywców zaakceptuje większą cenę mieszkania o wyższej klasie, jeżeli będzie z nią związana gwarancja wyższej jakości akustycznej. Wprowadzenie klasyfikacji będzie miało również wpływ na rynek materiałów budowlanych, wprowadzi element konkurencji oraz zadziała stymulująco na poszukiwania nowych, lepszych pod względem akustycznym rozwiązań.
Klasyfikacja akustyczna uwzględni wszystkie istotne parametry budynku, jednak nie będzie się odnosiła do warunków akustycznych panujących na zewnątrz, na balkonach i tarasach itp. Jakość akustyczną środowiska zewnętrznego trudno jest włączyć w ocenę samego budynku, ponieważ nie zależy ona od zastosowanych rozwiązań konstrukcyjnych i materiałowych, a jedynie od lokalizacji, która stwarza określone uwarunkowania, ale dla konkretnej inwestycji jest czynnikiem niezależnym, niejako narzuconym z zewnątrz.
Środowisko zamieszkania, zwłaszcza w przypadku budynków o podwyższonym standardzie akustycznym, nie ogranicza się jednak tylko do szczelnie odizolowanych od zewnętrznych wpływów pomieszczeń. Co prawda budynek wysokiej klasy może być zaprojektowany i użytkowany bez konieczności otwierania okien, korzystania z balkonu itp., jednak możliwość kontaktu z bezpośrednim otoczeniem i jakość tego otoczenia w znacznym stopniu wpływa na ogólną ocenę całej nieruchomości.
Koncepcja rozbudowy normy PN-B-02151 zakłada w kolejnym etapie uzupełnienie opracowywanej obecnie klasyfikacji akustycznej samych budynków mieszkalnych odrębną częścią określającą zasady oceny akustycznej terenów przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe. Wspólna ocena jakości akustycznej samego budynku w połączeniu z oceną warunków zewnętrznych występujących w danej lokalizacji zapewni już pełną informację o jakości środowiska zamieszkania i rzeczywistej wartości nieruchomości lub pojedynczych mieszkań.
Opracowane zasady oceny, w formie klasyfikacji akustycznej terenów inwestycyjnych, mogą się również przyczynić do uporządkowania relacji między przepisami budowlanymi a wymaganiami środowiskowymi obowiązującymi w zakresie ochrony przed hałasem. Występujące obecnie niespójność i brak symetrii w stosowaniu tych przepisów stanowią coraz większe utrudnienie w prowadzeniu inwestycji budowlanych.
Przepisy środowiskowe dotyczące ochrony przed hałasem
W obecnych przepisach środowiskowych dotyczących ochrony przed hałasem została postawiona ostra granica między spełnieniem a niespełnieniem warunków dopuszczalnych [4, 5]. Oznacza to, że poziom hałasu występujący na rozpatrywanym terenie jest zgodny z wymaganiami lub nie, a w konsekwencji teren ten nadaje się pod określoną funkcję lub się nie nadaje.
Z punktu widzenia budownictwa mieszkaniowego, zwłaszcza realizowanego na obszarach zurbanizowanych, ta sytuacja jest jednak znacznie bardziej złożona. Na hałaśliwych terenach często znajduje się już istniejąca zabudowa mieszkaniowa, a także są tam podejmowane nowe inwestycje bez względu na spełnienie bądź niespełnienie wartości dopuszczalnych określonych przepisami środowiskowymi.
W obrębie dużej aglomeracji na stosunkowo niewielkim obszarze mogą obok siebie występować tereny całkiem ciche oraz szczególnie głośne. Skala tego zróżnicowania jest bardzo duża, przede wszystkim w zakresie poniżej wartości dopuszczalnych, ale występuje ono również powyżej tych wartości - wystarczy spojrzeć na mapę hałasu któregoś z dużych miast.
Dopuszczalny poziom hałasu środowiskowego w różnych okresach wielokrotnie ulegał zmianom, często pod wpływem zewnętrznych pozaakustycznych uwarunkowań. Analizując te zmiany, a także duże zróżnicowanie wartości dopuszczalnych obowiązujących w różnych państwach unijnych, można dojść do wniosku, że granica postawiona między spełnieniem a niespełnieniem wymagań akustycznych w środowisku znacznie się rozmywa [6].
Należy wyraźnie rozróżnić warunki progowe, których spełnienie jest konieczne ze względu na ochronę zdrowia osób eksponowanych na hałas, od wartości wskazujących określony poziom komfortu akustycznego, decydujących o jakości i klasie użytkowej danego terenu w nawiązaniu do jego faktycznej lub zamierzonej funkcji.
Klasyfikacja akustyczna terenów inwestycyjnych
Punktem wyjścia do prac nad nową częścią normy, określającą zasady oceny akustycznej terenu, może być prezentowana już wcześniej propozycja klasyfikacji akustycznej terenów zabudowy mieszkaniowej znajdujących się pod wpływem hałasu drogowego (TAB. 1) [6]. Została ona poprzedzona analizą publikacji dotyczących:
- wartości progowych poziomu hałasu ocenianego w kategoriach higienicznych [7, 8],
- subiektywnej oceny dokuczliwości hałasu [9],
- wartości dopuszczalnych hałasu środowiskowego przyjętych w różnych państwach europejskich [10]
- oraz wymagań środowiskowych, jakie obowiązywały w Polsce od początku ich wprowadzenia w roku 1980.
Warunki "z zabezpieczeniami" w TAB. 2 oznaczają konieczność zastosowania zewnętrznych zabezpieczeń, np. ekranów akustycznych, które ograniczą poziom hałasu do warunków "odpowiednich". Budynek zlokalizowany w tej strefie powinien mieć elewację cichą, tj. taką, gdzie poziom hałasu jest co najmniej o 20 dB niższy od poziomu występującego po stronie źródła. W pomieszczeniach usytuowanych po stronie źródła należy zapewnić możliwość normalnego użytkowania przy zamkniętych oknach, np. za pomocą klimatyzacji lub wentylacji mechanicznej.
Subiektywna ocena dokuczliwości hałasu
Wymagania środowiskowe nie uwzględniają zróżnicowania subiektywnej oceny hałasu pochodzącego od różnych źródeł. W rzeczywistości hałas lotniczy jest bardziej dokuczliwy od hałasu drogowego o takim samym poziomie, a hałas kolejowy jest oceniany łagodniej niż hałas drogowy i lotniczy. Na jakość terenu wpływa więc nie tylko poziom hałasu, lecz także rodzaj jego źródła.
To zróżnicowanie można uwzględnić za pomocą odpowiednich współczynników korygujących rzeczywisty poziom hałasu w zależności od źródła dominującego na danym terenie (TAB. 3) [6]. Poprawki zostały ustalone na podstawie analizy danych literaturowych [9, 10]. Należy je dodać do rzeczywistego poziomu hałasu LDWN panującego w danej lokalizacji przed dokonaniem oceny jakości akustycznej terenu.
Specyfika hałasu lotniczego została omówiona w artykule "Wpływ hałasu lotniczego na warunki zamieszkania" [11]. Wartość korekty zależy od częstotliwości lotów prowadzonych w porze nocnej.
TABELA 3. Współczynniki korygujące uwzględniające subiektywną dokuczliwość hałasu z różnych źródeł wg [4]
Klasyfikacja akustyczna budynków mieszkalnych
Klasyfikacja ta będzie miała charakter dobrowolny i nie wpłynie na obecny podstawowy poziom wymagań akustycznych określonych w normie PN-B-02151-3:2015-10 [1]. Pozostaną one bez zmian jako obowiązkowe minimum higieniczne.
Wyższą klasę budynku lub jego części będzie można zadeklarować w dokumentacji projektowej pod warunkiem przeprowadzenia odpowiednich obliczeń. Jednak świadectwo uzyskania konkretnej klasy zostanie wydane dopiero po przeprowadzeniu kontrolnych badań w zrealizowanym budynku jeszcze przed oddaniem go do użytkowania.
Zakres oceny budynku będzie obejmował:
- izolacyjność akustyczną przegród wewnętrznych i zewnętrznych
- oraz poziom hałasu wewnątrz pomieszczeń,
- a także hałas pogłosowy występujący w obrębie wspólnych przestrzeni, tj. klatek schodowych, holi itp.
Jako podstawowe kryterium przyjęto izolacyjność akustyczną ścian i stopów międzymieszkaniowych, ponieważ parametry te są w sposób trwały związane z konstrukcją budynku i mają zasadniczy wpływ na ocenę jego jakości. Zaproponowano 4 klasy budynków o wyższym standardzie akustycznym od wynikającego z obowiązkowych wymagań. Założono jednak, że pierwsze dwie klasy nie będą zbyt odległe od poziomu podstawowego, tak aby można je było osiągnąć za pomocą rozwiązań materiałowych, bez konieczności stosowania specjalnych rozwiązań konstrukcyjnych. W ten sposób zostanie utworzone pole do konkurencji na rynku materiałów budowlanych, powstanie motywacja do pracy nad nowymi produktami uzyskującymi lepsze właściwości akustyczne.
Uzyskanie jednej z dwóch najwyższych klas będzie wymagało zastosowania nie tylko odpowiednich rozwiązań materiałowych, lecz także specjalnych rozwiązań konstrukcyjnych. Budynki i mieszkania tej klasy będą przeznaczone dla klientów o bardzo wysokich wymaganiach. Zapotrzebowanie na tego typu budynki będzie z pewnością znacznie mniejsze ze względu na koszty, jednak uwzględnienie ich w klasyfikacji daje możliwość stworzenia pełnej oferty na rynku mieszkaniowym.
Ponieważ obecne obowiązkowe wymagania akustyczne są na stosunkowo niskim poziomie w porównaniu z innymi europejskimi państwami, należy uwzględnić możliwość zmiany poziomu tych wymagań. W takiej sytuacji pierwsza najniższa klasa może się zmienić w wymaganie obowiązkowe; ustalone wartości progowe powinny uwzględnić możliwość takiego przesunięcia przy zachowaniu całego systemu oceny.
Klasyfikacja dotyczy budynków całkowicie wykończonych i wyposażonych, gotowych do użytkowania, ponieważ tylko w takich warunkach można dokonać pomiarowej oceny izolacyjności akustycznej i poziomu hałasu od wyposażenia technicznego.
Do uzyskania danej klasy będzie wymagane jednoczesne spełnienie odpowiadających jej wszystkich wymagań cząstkowych, tj. w zakresie:
- izolacyjności akustycznej stropów i ścian wewnętrznych,
- izolacyjności przegród zewnętrznych
- oraz poziomu hałasu w pomieszczeniach.
Wszystkie badania akustyczne wykonane w budynku powinny być udokumentowane raportami, natomiast wydane na ich podstawie świadectwo potwierdzające daną klasę będzie definiowało parametry akustyczne w formie skrótowej, w zrozumiały i dostępny sposób.
Klasyfikacje akustyczne i kryteria oceny w innych państwach
Uwagi ogólne
Wymagania obowiązujące w innych państwach europejskich odnoszą się do izolacyjności akustycznej wewnętrznych i zewnętrznych przegród budowlanych oraz poziomu hałasu w pomieszczeniach i obejmują podobny zakres jak w Polsce. Jednak porównanie tych wymagań jest trudne ze względu na stosowane w poszczególnych państwach różne kryteria oceny.
W odniesieniu do izolacyjności przegród międzymieszkaniowych są stosowane wskaźniki R’w, R’w + C, DnT,w, DnT,w + C, a także DnT,w + Ctr (Wielka Brytania), oraz R’w + C50-3150 (Szwecja), uwzględniające w większym stopniu niskie częstotliwości. Można jedynie oszacować, że europejskie wymagania w tym zakresie, sprowadzone do wartości wskaźnika R’w, mieszczą się w przedziale od ok. 50 dB do 55 dB [12].
Poza obowiązkowymi wymaganiami stosowane są również lokalne klasyfikacje budynków mieszkalnych o wyższym standardzie akustycznym, które mają charakter dobrowolny.
W odniesieniu do izolacyjności akustycznej od dźwięków powietrznych, wszystkie wartości progowe poszczególnych klas w różnych państwach mieszczą się w przedziale od R’w = 57 dB do R’w + C50-5000 = 63 dB.
W przypadku izolacyjności stropów od dźwięków uderzeniowych ta rozpiętość jest jeszcze większa, a poziom, na jakim znajduje się część obowiązkowych wymagań podstawowych, w jednych państwach zazębia się z wartościami progowymi pierwszej klasy w innych.
W niektórych państwach jest również zdefiniowana klasa niższa od określonej minimalnymi obowiązkowymi wymaganiami. Wprowadzenie takiej klasy ma sens w odniesieniu do budynków realizowanych w latach wcześniejszych, obecnie modernizowanych lub remontowanych, ponieważ w różnych okresach obowiązywały różne wymagania, a w przypadku starszych budynków żadnych konkretnych wymagań akustycznych w przepisach budowlanych nie było.
Badania dotyczące subiektywnej oceny izolacyjności akustycznej przegród w budynkach mieszkalnych nie były w Polsce prowadzone od wielu lat. Z tego względu nie ma aktualnych polskich opracowań przydatnych do wykorzystania przy szczegółowych ustaleniach związanych z klasyfikacją akustyczną budynków. Wyniki wcześniejszych badań wykonywanych w latach 70. i 80. ubiegłego wieku nie są w pełni adekwatne do obecnej sytuacji na rynku mieszkaniowym oraz do obecnych wymagań i oczekiwań użytkownika.
Problematyczna jest również możliwość pełnego wykorzystania badań wykonywanych za granicą przez różne ośrodki, ponieważ do oceny są tam stosowane różne wielkości akustyczne, różnie była sformułowana treść ankiet i zawarte w nich pytania, różne były stosowane kryteria oceny uzyskanych odpowiedzi itp. Ponadto oczekiwania poddawanych badaniom grup społecznych i kulturowych są zróżnicowane.
Na wynik ankiety wpływa wiele czynników, np. średni wiek ankietowanych mieszkańców, warunki socjalne itp. Warunki akustyczne w mieszkaniu są często oceniane jako pewna całość, z której jest trudno wydzielić poszczególne składniki, tj. udział w ocenie izolacyjności od dźwięków powietrznych, uderzeniowych, poziom hałasu itp.
W literaturze można znaleźć przedstawione w sposób opisowy spodziewane subiektywne oceny związane z konkretną wartością izolacyjności akustycznej lub klasą akustyczną budynku. Oceny te są jednak dość zróżnicowane i w dużym stopniu niespójne.
Niemcy
Według badań niemieckich [13] przy poziomie tła akustycznego 25 dB zastosowanie przegrody międzymieszkaniowej o wskaźniku izolacyjności akustycznej R’w = 50 dB powoduje, że rozmowa prowadzona podniesionym głosem (lub głośno nastawione radio, LA ≈ 75 dB) jest w sąsiednim mieszkaniu dobrze słyszalna, lecz niezrozumiała. Wyższa wartość wskaźnika R’w = 55 dB zapewnia, że rozmowa jest jeszcze słyszalna, lecz zapewnia poczucie wystarczającej intymności, a dopiero przy wartości R’w = 65 dB rozmowa prowadzona podniesionym głosem jest niewyczuwalna.
W przypadku bardzo głośnych zachowań, takich jak gra na pianinie lub bardzo głośno nastawione radio (LA ≈ 95 dB), hałas w sąsiednim mieszkaniu staje się mało uciążliwy dopiero przy izolacyjności przegrody R’w = 70 dB. Jednak przy niższym tle akustycznym ta ocena się zmienia; dla zachowania subiektywnej oceny na takim samym poziomie konieczne jest zwiększenie izolacyjności.
Nieco inaczej wygląda interpretacja subiektywnych odczuć przedstawiona w normie DIN 4109 [14], zgodnie z którą spełnienie obowiązującego w Niemczech podstawowego wymagania odnoszącego się do izolacyjności akustycznej ścian międzymieszkaniowych R’W, = 53 dB oznacza, że głośna rozmowa prowadzona za ścianą będzie jeszcze zrozumiała. Wyższa klasa SSt II (R’W ³ 56 dB) oznacza, że głośna rozmowa będzie ogólnie zrozumiała, a przy klasie najwyższej SSt III (R’W ≥ 59 dB) będzie ona ogólnie niezrozumiała. Natomiast rozmowa prowadzona normalnym głosem w przypadku obu wyższych klas będzie odpowiednio niezrozumiała i niesłyszalna.
Inna propozycja klasyfikacji jest przedstawiona w kolejnym niemieckim opracowaniu wydanym przez DEGA [15]. Zaproponowano tam 7 klas akustycznych, z czego najniższe klasy F i E są przeznaczone do oceny istniejących budynków, które nie były poddawane modernizacji.
Klasa D odpowiada obowiązkowym wymaganiom na poziomie podstawowym (R’W ≥ 53 dB). Ocenia się, że odpowiadające tej klasie warunki akustyczne nie będą satysfakcjonujące dla ok. 35% mieszkańców.
Wartością progową dla wyższej klasy C jest R’W = 57 dB, a dalej są kolejne 3 klasy z progiem co 5 dB aż do bardzo wysokiej wartości ≥ 72 dB przewidzianej dla klasy A+.
Austria
Subiektywna ocena wyrażona w sposób opisowy została również przedstawiona w obszernej analizie austriackiej [16]. Wartości progowe poszczególnych klas zostały zdefiniowane za pomocą wskaźnika DnT,W + C, którego wartość:
- 54 dB odpowiada klasie "standardowej",
- 58 dB klasie "podwyższonej",
- 63 dB klasie "komfortowej".
Następna, najwyższa już klasa została zdefiniowana innym wskaźnikiem DnT,W + C50-3150 ≥ 68 dB, uwzględniającym izolacyjność przegrody uzyskiwaną w zakresie niskich częstotliwości. Opisowo nazwano ją klasą „muzyczną”, tj. uwzględniającą obecność muzykującego za ścianą sąsiada lub muzyka ćwiczącego w domu na instrumencie.
Wskaźniki oceny obejmujące niskie częstotliwości, choć nieco inne niż w przypadku austriackim, zostały zastosowane również w analizie skandynawskiej [17], według której przegroda międzymieszkaniowa charakteryzująca się wartością wskaźnika R’w + C50-3150 = 53 dB jest oceniana pozytywnie przez 40% mieszkańców. Natomiast, żeby odsetek usatysfakcjonowanych wzrósł do 80%, wartość wskaźnika powinna być o 10 dB większa, tj. R’w + C50‑150 = 63 dB. Odnosząc te ustalenia do obecnego obowiązkowego poziomu wymagań akustycznych w Polsce, należałoby oczekiwać, że procent ludzi oceniających wymaganą izolacyjność przegród między mieszkaniami jako satysfakcjonującą wyniesie zaledwie ok. 30–40%.
Holandia i Dania
Z kolei przepisy holenderskie definiują klasy akustyczne wskaźnikiem DnT,W + C, wartości progowe zostały przyjęte ze skokiem 5 dB [18]. Wartość wskaźnika DnT,W + C ≥ 52 dB, odpowiadająca w przybliżeniu holenderskim minimalnym obowiązkowym wymaganiom, według przedstawionej opisowej skali oznacza, że warunki będą oceniane jako dokuczliwe (annoyed) przez 10-25% mieszkańców. W przypadku klasy najwyższej, DnT,W + C ≥ 62 dB, która została określona jako "maksymalny komfort możliwy do uzyskania w praktyce", odsetek ten spada poniżej 5%.
W normie duńskiej [19] również przyjęto klasy akustyczne ze skokiem wartości progowych co 5 dB, przy czym podobnie jak w propozycji austriackiej [16], dla dwóch najwyższych klas zastosowano wskaźniki uwzględniające niskie częstotliwości.
Według podanej w normie interpretacji szacuje się, że przejście do wyższej klasy powoduje wzrost odsetka mieszkańców zadowolonych o 20%, a odsetek osób niezadowolonych spada o 20%. Natomiast według opisowej oceny w budynkach klasy D (R’W ≥ 50 dB) warunki akustyczne są mało zadawalające, a 25-40% mieszkańców oceni te warunki jako złe; według zamieszczonego w normie komentarza ta klasa nie powinna być stosowana w budynkach nowych.
W przypadku klasy C (R’W ≥ 55 dB) mniej niż 20% mieszkańców oceni warunki akustycznej jako złe, a najwyższa klasa A (R’W + C50-3150 ≥ 63 dB) gwarantuje, że ewentualne zakłócenia akustyczne będą występowały sporadycznie, a 90% mieszkańców oceni warunki jako dobre lub bardzo dobre.
Analiza obowiązkowych wymagań i dobrowolnych klasyfikacji akustycznych budynków mieszkalnych stosowanych w różnych państwach europejskich, a także subiektywnych odczuć związanych z konkretną izolacyjnością przegród międzymieszkaniowych była brana pod uwagę podczas prac nad polską normą. Jednak, jak widać, obecne europejskie wymagania i wartości progowe są bardzo zróżnicowane, podobnie jak przewidywana przez różne ośrodki badawcze subiektywna ocena przegród o konkretnej izolacyjności akustycznej, a prezentowane ustalenia dotyczące tych subiektywnych odczuć nie są ze sobą spójne.
Podsumowanie
Klasyfikacja akustyczna budynków mieszkalnych, która jest przedmiotem opracowywanej obecnie nowej części normy PN-B-02151, umożliwi poszerzenie oferty na rynku mieszkaniowym, stworzenie pewnej gamy produktów (mieszkań) o ściśle określonych parametrach dającej nabywcy możliwość wyboru.
Należy się spodziewać, że wprowadzenie klasyfikacji będzie sprzyjało tworzeniu rankingu akustycznego oferowanych mieszkań, przez co będzie miało wpływ nie tylko na zwiększenie konkurencyjności na rynku mieszkaniowym, lecz także wpłynie na rynek materiałów budowlanych i będzie stymulować poszukiwanie nowych rozwiązań pozwalających uzyskać lepszą izolacyjność od określonej przez minimalne obowiązkowe wymagania.
Tym sposobem klasyfikacja w naturalny sposób wprowadzi mechanizm pozwalający zwiększyć liczbę budynków o lepszych parametrach akustycznych.
Badania wykonano w ramach realizacji projektu "Innowacyjne środki i efektywne metody poprawy bezpieczeństwa i trwałości obiektów budowlanych i infrastruktury transportowej w strategii zrównoważonego rozwoju" współfinansowanego przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka
Literatura
- PN-B-02151-3:2015-10, "Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem w budynkach. Część 3: Wymagania dotyczące izolacyjności akustycznej przegród w budynkach i elementów budowlanych”.
- PN-B-02151-4:2015-06, "Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem w budynkach. Część 4: Wymagania dotyczące warunków pogłosowych i zrozumiałości mowy w pomieszczeniach oraz wytyczne prowadzenia badań”.
- B. Szudrowicz, "Analiza parametrów oceny izolacyjności akustycznej przegród wewnętrznych”, Kwartalnik ITB 140 (4)/2006.
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (DzU 2012.1109).
- Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. prawo ochrony środowiska (DzU 2006.129.902 z późn. zm.).
- J. Nurzyński, "Ochrona przed hałasem w zrównoważonym budownictwie”, Prace Naukowe ITB 2013.
- WHO 2000 "Guidelines for Community Noise” (B. Berglund, T. Lindvall, D. Schwela eds), World Health Organization, Geneva.
- WHO Regional Office for Europe 2009, "Night noise guidelines for Europe”, World Health Organization, Copenhagen.
- European Commission 2002, "Position paper on dose-response relationships between transportation noise and annoyance”, Office for Official Publications of the European Communities.
- European Environment Agency 2010, "Good practice guide on noise exposure and potential health effects”, Technical report No 11/2010.
- J. Nurzyński, "Wpływ hałasu lotniczego na warunki zamieszkania”, „Materiały Budowlane”, nr 8/2015, s. 30–32.
- B. Rsmussen, "Sound insulation between dwellings. Requirements in building regulations in Europe”, „Applied Acoustics” 71/2010, s. 373–385.
- E. Sälzer, "Schallchutz im Massivbau”, Bauverlag 1990.
- DIN 4109, "Schallschutz im Hochbau, Anforderungen und Nachweise und VDI 4100: Schallschutz von Wohnungen, Kriterien für Planung und Beurteilung”, September 1994.
- DEGA, "Empfehlung 103 Schallschutz im Wohnungsbau – Schallschutzausweis Deutsche Gesellschaft für Akustik”, e.V. März 2009.
- "Sound insulation in housing construction. Results of an investigation commissioned by Saint-Gobain–Isover, Vienna University of Technology Department of Spatial Development”, Infrastructure and Environmental Planning Centre of Public Finance and Infrastructure Policy In co-operation with Hon.-Prof. Dipl.-Ing. Dr. Judith Lang.
- B. Rasmussen, "Concept for evaluation of sound insulation of dwellings – from chaos to consensus”, Materiały Forum Acusticum 2005.
- E. Gerretsen, "Classification of acoustic quality of dwellings – backgrounds of a renewed Dutch standard”, Proceedings inter-noise 2001 The Hague, The Netherlands.
- DS 490, "Lydklassifikation af boliger (Sound classification of buildings)”, 2001 04 19.