Mur oporowy a pozwolenie na budowę

Budowa ogrodzeń nie wymaga pozwolenia na budowę. Jednak od ogrodzenia odróżnić należy konstrukcję oporową, która stanowi budowlę wymagającą uprzedniego uzyskania pozwolenia na budowę.

Z wokandy

Przedmiotem skargi w rozpoznawanej sprawie jest decyzja organu nadzoru budowlanego nakazująca rozbiórkę samowolnie wybudowanego muru oporowego. Powstała w niniejszej sprawie kwestia sporna, sprowadza się więc do kwalifikacji prawnej wybudowanego przez inwestora obiektu budowlanego, jego legalności i zasadności zastosowania trybu legalizacji jego budowy, określonego w art. 48 p.b. Sąd podkreślił, iż konstrukcje oporowe (w tym także mury oporowe) mają przede wszystkim zabezpieczyć teren przed osuwaniem się gruntu, podczas gdy ogrodzenia oddzielają od siebie części terenu.

Jeżeli zatem dominującą funkcją konstrukcji jest zabezpieczanie przed osuwaniem się ziemi, należy uznać, że jest to mur oporowy. Konstrukcja oporowa nie jest natomiast ogrodzeniem.

Komentarz

Uwzględniając regulacje ustawy w pierwszej kolejności podkreślić należy, że w myśl art. 28 ust. 1 p.b., roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, z zastrzeżeniem art. 29-31 określających wyłączenia od ogólnej zasady ustanowionej w art. 28 ust. 1 p.b.

Stosownie też do art. 29 ust. 1 pkt 23 p.b. pozwolenia na budowę nie wymaga budowa ogrodzeń. Od ogrodzenia objętego zakresem art. 29 ust. 1 pkt 23 p.b. odróżnić jednak należy konstrukcję oporową, która w myśl art. 3 pkt 3 ustawy, stanowi budowlę wymagającą uprzedniego uzyskania pozwolenia na budowę.

Stosownie do art. 3 pkt 3 p.b., przez budowlę należy rozumieć każdy obiekt budowlany, który nie jest budynkiem lub obiektem małej architektury, w tym m.in. konstrukcje oporowe. Natomiast według art. 3 pkt 9 p.b. ogrodzenie jest urządzeniem budowlanym, przez które rozumieć należy urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem. 

O ile zatem mur może pełnić funkcję zarówno ogrodzenia, jak i konstrukcji oporowej, przy jego kwalifikacji w tym zakresie, a także ustaleniu, czy jego budowa wymaga uzyskania pozwolenia na budowę, konieczne jest uwzględnienie jego zasadniczej roli. Stanowi ona bowiem przesłankę kwalifikacji określonego obiektu.

Zgodnie z orzeczeniem sądu, konstrukcje oporowe (w tym także mury oporowe) mają przede wszystkim za zadanie zabezpieczenie terenu przed osuwaniem się gruntu, podczas gdy ogrodzenia oddzielają od siebie części terenu. Jeżeli zatem dominującą funkcją konstrukcji jest zabezpieczanie przed osuwaniem się ziemi, należy uznać, że jest to mur oporowy. Jednocześnie też przyjąć należy, że mur, który pełni funkcję konstrukcji oporowej, zabezpieczającej przed osuwaniem się ziemi z terenu wyżej położonego, nie jest ogrodzeniem.

Bez względu bowiem na to, czy znajduje się na granicy z nieruchomością sąsiednią, czy też w innym miejscu, nie ma charakteru ogrodzenia jako obiektu odgradzającego poszczególne części terenu, skoro jego podstawową funkcją jest zabezpieczenie skarpy (nasypu, wzniesienia) przed osuwaniem się. To, że przy okazji mur taki może pełnić funkcję ogrodzenia nie definiuje go jako ogrodzenia objętego zakresem art. 29 ust. pkt 23 p.b., gdyż funkcja ogrodzeniowa jest funkcją dodatkową pełnioną niejako przy okazji zabezpieczania skarpy przed osuwaniem. Nie wyłącza ona tym samym kwalifikacji muru oporowego jako obiektu budowlanego, którego budowa wymaga uzyskania pozwolenia na budowę.

Konkluzja

Procedura legalizacyjna uregulowana w art. 48 p.b. nie zawiera norm uznaniowych, lecz normy bezwzględnie obowiązujące, których zastosowanie nie zależy od woli organu. Przy ustaleniu, że obiekt budowlany powstał bez wymaganego pozwolenia na budowę i wdrożeniu procedury z art. 48 p.b., a następnie niewywiązaniu się przez inwestora z obowiązku przedłożenia zażądanych dokumentów, ustawodawca nie pozostawił organowi nadzoru budowlanego wyboru co do rozstrzygnięcia, zobowiązując go do orzeczenia rozbiórki.

Aby mogło być kontynuowane postępowanie legalizacyjne, z zaświadczenia, o którym mowa w art. 48 ust. 3 pkt 1 p.b., musi wynikać zgodność budowy z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo ustaleniami ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Dopiero łączne spełnienie tych warunków daje podstawę do dalszego postępowania w celu legalizacji, o czym mowa w art. 48 ust. 5 p.b.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 2 grudnia 2015 r. IV SA/Po 780/15 Kwalifikacja muru jako określonego obiektu.

Podstawa prawna:

Ustawa Prawo budowlane (DzU z 2016 poz. 290 ze zm.)

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!