Projektowanie akustyczne budynków

Projektant akustyki jest konsultantem głównego projektanta – architekta. Doradza mu w zakresie doboru właściwych rozwiązań przegród budowlanych, instalacji oraz materiałów do wykończenia wnętrz. Rozwiązania, które proponuje, muszą zostać zaakceptowane przez architekta i umieszczone w projekcie architektoniczno-budowlanym. Istotne jest więc obustronne porozumienie.

Dla akustyka konieczność uwzględnienia akustyki w procesie projektowym jest oczywista. Architektom zdecydowanie trudniej jest to zrozumieć. Staje się ona kolejnym z elementów koniecznych do uwzględnienia w skomplikowanej układance projektu. Jedną z przyczyn tego stanu jest obecna forma wymagań akustycznych w polskich przepisach [1]. W odróżnieniu od wymagań w zakresie oszczędności energii czy bezpieczeństwa pożarowego, w których wymagane parametry i wartości zostały zapisane w treści samego rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, w zakresie wymagań dotyczących akustyki w budynkach (w rozdz. IX „Ochrona przed hałasem i drganiami”) nie podano żadnych konkretnych parametrów. Można tam znaleźć jedynie ogólne wymagania oraz odwołanie do obowiązujących norm, których numer trzeba dodatkowo odszukać w załączniku nr 1 do rozporządzenia [1].

Taka forma zapisu powoduje, że architekci często sądzą, że w odniesieniu do budynków nie istnieją żadne szczegółowe wymagania akustyczne. Drugą przyczyną jest samo zagadnienie, czyli skomplikowana dziedzina akustyki, w której związek między formą obiektu, rozwiązaniami funkcjonalnymi i materiałowo-konstrukcyjnymi a spełnieniem lub niespełnieniem wymagań akustycznych nie jest oczywisty dla osób spoza branży.

Zakres projektów akustycznych

W polskim prawie budowlanym oficjalnie nie istnieje branża zwana akustyką. Nie są zatem podane ani zakres, ani forma projektów akustycznych. Brak jest ponadto możliwości uzyskania uprawnień projektowych z tej dziedziny. Bezzasadne jest więc wymaganie takich uprawnień od projektantów.

Zagadnienia akustyczne w projektach budynków można podzielić na trzy podstawowe grupy:

• akustykę budowlaną
• akustykę wnętrz
• akustykę środowiska.

Akustyka budowlana

W zakres akustyki budowlanej powinny wchodzić opracowania dotyczące:

• określenia izolacyjności akustycznej przegród wewnętrznych (ścian, stropów, drzwi) i zewnętrznych (ścian pełnych i kurtynowych, stolarki okiennej, nawiewników) m.in. na podstawie obowiązującej normy PN-B-02151-3:1999 [2]; do sformułowania wymagań w zakresie izolacyjności przegród zewnętrznych niezbędne jest określenie wartości poziomów hałasu zewnętrznego na wysokości elewacji projektowanych budynków; w tym celu wykonuje się analizy obliczeniowe emisji hałasu komunikacyjnego na terenie inwestycji i wokół niej wraz z uwzględnieniem hałasu od instalacji własnych obiektu (np. centrali wentylacyjnych), a następnie do wyników tych analiz dobiera się wymagania w odniesieniu do przegród zewnętrznych;
• określenia dopuszczalnych poziomów hałasu w pomieszczeniach m.in. na podstawie obowiązującej normy PN-B-02151­‑2:1987 [3];
• wytycznych w zakresie prowadzenia instalacji (głównie wentylacji, klimatyzacji, ogrzewania i instalacji wodno-kanalizacyjnych).

W wypadku budynków zlokalizowanych w pobliżu linii metra, linii kolejowych czy tramwajowych zalecane jest wykonanie opracowań określających wpływ drgań na budynek oraz na przebywających w nim ludzi. Takie opracowania należy bezwzględnie wykonać, jeśli odległość od budynku jest nie większa niż 25 m (do torów tramwajowych), 40 m (do płytkich tuneli metra) i 50 m (do toru kolejowego).

Akustyka wnętrz

Zakres akustyki wnętrz powinien obejmować opracowania akustyczne dotyczące:

• określenia wymaganego poziomu komfortu akustycznego pomieszczeń, w tym czasu pogłosu;
• w wypadku pomieszczeń do odbioru mowy (klas szkolnych, sal wykładowych itp.) zlokalizowanych w takich budynkach, jak: szkoły, uczelnie, sądy, budynki biurowe i administracyjne albo teatry, dodatkowo zaleca się określenie zrozumiałości mowy wraz ze szczegółowymi wytycznymi w zakresie dopuszczalnych poziomów hałasu;
• w budynkach przeznaczonych do odbioru lub tworzenia muzyki (np. w salach koncertowych, operach, szkołach muzycznych, studiach nagrań) zakres ten powinien być poszerzony o wiele dodatkowych parametrów, m.in. o przestrzenność brzmienia, siłę dźwięku czy jego przejrzystość.

Akustyka środowiska

W zakres akustyki środowiska wchodzą opracowania dotyczące analiz wpływu inwestycji i generowanego przez nią hałasu na otoczenie, wytyczne w zakresie zabezpieczeń, w tym zasadność i lokalizacja ewentualnych ekranów akustycznych.

Forma projektu akustycznego

W przeciwieństwie do projektów architektoniczno-budowlanych forma projektu akustycznego może różnić się w zależności od konsultanta akustycznego i jego doświadczenia, rodzaju budynku czy pomieszczenia oraz czasu i budżetu, które przeznaczono na wykonanie projektu.

Projekt akustyczny z zakresu akustyki budowlanej i akustyki wnętrz powinien mieć formę graficzną. Taki przekaz jest najprostszy do zrozumienia. Wymagania i wytyczne w zakresie izolacyjności akustycznej przegród czy dopuszczalnych poziomów hałasu w pomieszczeniach można przedstawić na rysunkach architektonicznych za pomocą kolorów lub symboli (rys. 1).

Istotne jest przedstawienie tych wymagań zarówno na rzutach, jak i przekrojach budynku. Również projekty z zakresu akustyki wnętrz powinny przekazywać jak najwięcej informacji w formie graficznej. Wytyczne rozmieszczenia materiałów dźwiękochłonnych i ustrojów akustycznych mogą być przedstawione na rysunkach architektonicznych z użyciem kolorów i różnych rodzajów linii (rys. 2).

W projektowaniu z uwzględnieniem wymagań akustycznych szczególnie ważna jest komunikacja między architektem a konsultantem akustycznym. Rozmowy – bezpośrednie lub telefoniczne – pozwalają na znalezienie optymalnych rozwiązań budowlanych, które wpisują się w budżet projektu i nie kolidują z pozostałymi wymaganiami funkcjonalnymi.

Spełnienie wymagań akustycznych jest zwykle możliwe dzięki zastosowaniu jednego z kilku czy kilkunastu dostępnych materiałów lub rozwiązań. Opisywanie wszystkich możliwych wariantów jest bardzo czasochłonne. Krótka rozmowa czy spotkanie poparte prostym szkicem zwykle pozwala na szybki wybór najlepszego rozwiązania. Z tego powodu w większości krajów Europy akustyk jest typowym konsultantem, a nie projektantem, i rozliczany jest według stawki godzinowej, a nie – jak w Polsce – ryczałtem.

Rozplanowanie etapów projektu

Opracowanie poszczególnych projektów czy wytycznych akustycznych powinno być odpowiednio rozłożone w czasie i dostosowane do harmonogramu powstawania całego projektu. Zbyt późne przygotowanie opracowań akustycznych lub spóźnione zlecenie ich przygotowania przez architekta często uniemożliwiają wprowadzenie zmian.

Przykładowo zlecenie opracowania wytycznych w zakresie izolacyjności przegród na etapie projektu wykonawczego, kiedy schemat konstrukcyjny budynku jest już ustalony i opracowane są projekty konstrukcyjne, praktycznie uniemożliwia wprowadzenie zmian grubości lub rodzaju elementów konstrukcyjnych. W takim wypadku architekt musiałby zapłacić projektantom konstrukcji za ponowne przygotowanie projektów. Konsultacja z akustykiem powinna więc odbywać się we wczes­nym etapie koncepcji wielobranżowej.

W tabeli 1 pokazano przykładowe rozplanowanie poszczególnych opracowań akustycznych w zakresie akustyki budowlanej, a w tabeli 2 – akustyki wnętrza. Opisano w nich zadania, które powinny być wykonane w danej fazie projektowej, oraz podano przykłady rysunków lub obliczeń w obrębie zadania.

Rozwiązania materiałowo-konstrukcyjne a izolacyjność akustyczna przegród w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych

Wymagania akustyczne dotyczące wewnętrznych przegród budowlanych zawarte zostały w normie PN-B-02151-3:1999 [2] przytoczonej w załączniku nr 1 do rozporządzenia w sprawie warunków technicznych [1]. Sposoby obliczania i wyznaczania izolacyjności akustycznej przegród w budynku na podstawie laboratoryjnych parametrów izolacyjności akustycznej uzyskanych w odniesieniu do wzorców tych przegród zawarte są w normach PN-EN 12354-1:2002 [4] i PN-EN 12354-2:2002 [5].

Popularna uproszczona metoda obliczeniowa podana w normie PN-B­‑02151-3:1999 [2] jest nieaktualna, dlatego należy stosować metody opisane w normach PN-EN z serii 12354. Parametry laboratoryjne przegród budowlanych podane są m.in. w instrukcjach ITB [6–8], w aprobatach technicznych oraz badaniach akustycznych producentów poszczególnych systemów. Weryfikacji wymagań akustycznych w skończonym budynku można dokonać za pomocą pomiarów izolacyjności akustycznej według norm PN-EN ISO 140-4:2000 [9] i PN-EN ISO 140-5:1999 [10].

W budynkach wielorodzinnych w celu ograniczenia przenoszenia dźwięków powietrznych (odgłosów rozmów, muzyki itp.) z innych mieszkań i korytarzy do pomieszczeń mieszkalnych zaleca się, by masa powierzchniowa ścian wydzielających mieszkanie liczona łącznie z masą tynku była nie niższa niż ok. 400 kg/m². Zalecenie to dotyczy tradycyjnych ścian jednowarstwowych wykonanych z cegły, pustaków albo żelbetu.

Alternatywnie można stosować ściany warstwowe (lekkie z okładziną z płyt gipsowo-kartonowych lub masywne z wełną mineralną pomiędzy warstwami ściennymi), które przy dużo mniejszej masie powierzchniowej pozwalają na uzyskanie porównywalnych z ciężkimi ścianami jednowarstwowymi parametrów izolacyjności akustycznej od dźwięków powietrznych.

Zalecenie minimalnej masy spełniają np. ściany z żelbetu (gr. min. 18 cm), cegły pełnej (gr. 25 cm, gęstość min. 1800 kg/m³), z pełnych bloczków silikatowych (gr. min. 18 cm + obustronny tynk gr. 20 mm), z pustaków poryzowanych (gr. 25 cm, otwory i kieszenie wypełnione zaprawą). Niestety, tego zalecenia nie spełniają popularnie stosowane ściany z pustaków poryzowanych (gr. 25 cm), gdyż ich masa powierzchniowa łącznie z tynkiem wynosi zaledwie 240 kg/m².

W budynkach o konstrukcji szkieletowej i występujących w nich wewnętrznych i zewnętrznych ścianach wypełniających (np. z pustaków) bardzo istotne jest wykonanie elastycznego połączenia górnej krawędzi ścian ze stropem/podciągiem. Przykład takiego rozwiązania pokazano na rys. 3.

Jest to konieczne, żeby zachować izolacyjność akustyczną tych ścian oraz zmniejszyć boczne przenoszenie dźwięku na stykające się ze ścianą stropy. Takie rozwiązanie zapewnia kompensację ewentualnych ugięć stropu bez tworzenia się zarysowań na tynku i szczelin mogących być źródłem przesłuchów pomiędzy pomieszczeniami. W wypadku wymogu odporności ogniowej należy w miejsce akrylu lub silikonu zastosować ognioochronną elastyczną masę uszczelniającą.

W celu utrzymania deklarowanej przez producentów izolacyjności akustycznej należy posadawiać ściany wypełniające oraz ścianki działowe bezpośrednio na stropie konstrukcyjnym, a nie na wylewce. Trzeba także pamiętać o zapewnieniu obwodowej dylatacji akustycznej i o braku styku wylewki ze ścianami (rys. 4).

Aby ograniczyć przenoszenie dźwięków powietrznych (odgłosów rozmów, muzyki itp.) między pomieszczeniami mieszkalnymi leżącymi na różnych kondygnacjach, zaleca się, by masa powierzchniowa części konstrukcyjnej stropu była nie niższa niż ok. 500 kg/m², co odpowiada płycie żelbetowej o gr. min. 20–22 cm.

W wypadku stropów oddzielających pomieszczenia mieszkalne od sklepów, garaży lub pomieszczeń technicznych zaleca się, by masa powierzchniowa części konstrukcyjnej stropu była nie niższa niż ok. 600 kg/m², co odpowiada płycie żelbetowej o gr. min. 25 cm. We wszystkich ogólnodostępnych pomieszczeniach w celu ograniczenia przenoszenia dźwięków uderzeniowych na konstrukcję budynku (odgłosów kroków) konieczne jest wykonanie na stropach konstrukcyjnych podłóg pływających. Przykładowy detal poprawnie wykonanej podłogi pływającej pokazano na rys. 5.

Podłogi pływające powinny być wykonane również na spocznikach oraz podestach klatek schodowych usytuowanych obok mieszkań. Oprócz zabezpieczenia podestów i spoczników istotne jest ­ograniczenie przenoszenia dźwięków od kroków z biegów schodowych na ściany mieszkań.

Optymalnym rozwiązaniem jest wykonanie biegów schodowych jako prefabrykowanych, oddylatowanie ich od ścian i zastosowanie w miejscu oparcia biegu na belce spocznikowej/podeście któregoś z systemów elastomerowych przekładek przeciwdrganiowych (rys. 6). Stosowanie takich systemów daje również możliwość elastycznego oparcia na ścianie konstrukcyjnej biegu łącznie ze spocznikiem jako wspólnego elementu prefabrykowanego.

Funkcja pomieszczeń a akustyka wnętrz

Z punktu widzenia akustyki wnętrz większość pomieszczeń występujących w projektowanych obiektach można podzielić według ich funkcji na cztery podstawowe grupy:

• pomieszczenia przeznaczone do tworzenia lub odbioru muzyki bez wykorzystania nagłośnienia,
• pomieszczenia przeznaczone do odbioru prezentacji słownych bez wykorzystania nagłośnienia,
• pomieszczenia wykorzystujące do transmisji słowa lub dźwięku wyłącznie system nagłośnienia elektroakustycznego,
• pomieszczenia do pracy, przebywania lub odpoczynku.

Każda z wymienionych grup pomieszczeń wymaga od projektanta akustyki innego podejścia. Różny jest stopień trudności implementacji rozwiązań akustycznych w samym projekcie architektonicznym. Różna jest również skala koniecznej ingerencji w kształt, rozwiązania przestrzenne oraz materiałowo-konstrukcyjne projektu architektonicznego z uwagi na wymagania akustyczne. Poniżej w dużym uproszczeniu opisano wytyczne projektowania akustycznego pomieszczeń do odbioru prezentacji słownych bez wykorzystania nagłośnienia.

Do grupy pomieszczeń przeznaczonych do odbioru prezentacji słownych bez wykorzystania nagłośnienia zaliczają się przede wszystkim sale teatralne, audytoryjne, konferencyjne, ale też klasy szkolne, sale wykładowe i inne pomieszczenia o zbliżonej funkcji, w których komunikacja słowna odbywa się w naturalny sposób, bez wykorzystania nagłośnienia. W salach z tej grupy głównym czynnikiem akustycznym mającym wpływ na przyjęte rozwiązania architektoniczne jest konieczność zapewnienia odpowiedniego poziomu zrozumiałości mowy. W tym celu projektant akustyki powinien zapewnić w pomieszczeniu:

• w miarę krótki i płaski w funkcji częstotliwości czasu pogłos, pozwalający na zachowanie wyrazistości mowy,
• dobrą słyszalność mowy na tle obecnego w każdym pomieszczeniu tła akustycznego (hałasu),
• brak echa i innych wad akustycznych.

Krótki czas pogłosu (zwykle nie dłuższy niż 0,6–1,0 s) osiąga się dzięki minimalizacji kubatury pomieszczenia oraz zastosowaniu odpowiedniej ilości materiałów dźwiękochłonnych w projektowanym wnętrzu. Dobrą słyszalność mowy na tle hałasu, określaną zwykle odstępem sygnału od szumu i wynoszącą optymalnie co najmniej 15 dB(A)1), można osiągnąć przez zmianę:

• głośności mowy osoby mówiącej,
• poziomu hałasu w pomieszczeniu (tzw. tła akustycznego),
• rozkładu materiałów dźwiękochłonnych w stosunku do powierzchni odbijających dźwięk w pomieszczeniu.

Projektant ma wpływ jedynie na dwa ostatnie elementy.

Osoba mówiąca normalnym głosem generuje natężenie dźwięku na poziomie ok. 60 dB(A) w odległości 1 m od jej ust. W wypadku podniesionego głosu wartość ta wynosi ok. 67–70 dB(A). Natężenie dźwięku maleje wraz z oddaleniem o ok. 6 dB przy każdym podwojeniu odległości2). Zatem w odległości już 8 m głos osoby mówiącej normalnie będzie miał natężenie o wartości zaledwie ok. 42 dB(A). Jeśli w pomieszczeniu sumaryczny poziom hałasu ze wszystkich źródeł (głównie hałasu zewnętrznego przenikającego przez okna i wentylację grawitacyjną oraz szumu wentylacji mechanicznej), czyli drugiego elementu mającego wpływ na zrozumiałość mowy, wynosi tyle, ile dopuszczają polskie przepisy – np. 40 dB(A) w sali wykładowej czy klasie szkolnej – to średni odstęp sygnału od szumu w ostatnich rzędach sali wyniesie zaledwie 2 dB(A) przy zalecanej wartości co najmniej 15 dB(A). W takim wypadku, nawet pomimo spełnienia kryterium krótkiego czasu pogłosu, zrozumiałość mowy będzie bardzo zła. Na tym przykładzie widać, że w celu polepszenia słyszalności mowy na tle hałasu albo trzeba mówić głośniej, albo projektant musi zapewnić odpowiednio niski poziom hałasu we wnętrzu.

Zła słyszalność głosu na tle hałasu i próba kompensacji tego stanu podnoszeniem głosu przez wykładowców powoduje dużo szybsze zmęczenie osoby mówiącej i jest niewątpliwie jedną z przyczyn chorób zawodowych. Celem projektanta, zwłaszcza w przypadku projektowania szkół, powinno być takie zaprojektowanie sal, żeby nauczyciel był dobrze rozumiany przez uczniów podczas mówienia normalnym głosem. Zmuszanie do krzyczenia jest przenoszeniem odpowiedzialności za akustykę pomieszczenia na użytkowników.

By tego uniknąć, projektant powinien zdecydować się na obniżenie dopuszczalnego poziomu tła akustycznego w pomieszczeniu do poziomu nie wyższego niż 35 dB(A), a przy większych i dłuższych salach nawet do 30 dB(A). Wymagany poziom hałasu będzie wtedy niższy niż maksymalny dopuszczalny w polskich przepisach3). Wiąże się to z zaprojektowaniem cichszej wentylacji i lepszych przegród zewnętrznych (głównie okien) i przyczynia się do nieznacznego podwyższenia kosztów budowy. Jednak tak zaprojektowane pomieszczenie zapewni lepszy komfort pracy dla wykładowcy oraz pozwoli lepiej rozumieć jego słowa uczniom, nawet tym z wadami słuchu.

Trzeci element to poprawnie zaprojektowany w pomieszczeniu rozkład materiałów dźwiękochłonnych w stosunku do powierzchni odbijających dźwięk. Zależy on tylko od decyzji projektanta i nie przyczynia się do wzrostu kosztów. Z uwagi na potrzebę obniżenia czasu pogłosu konieczne jest pokrycie części powierzchni materiałami dźwiękochłonnymi. Od decyzji projektanta zależy sposób rozmieszczenia ich w pomieszczeniu.

W najprostszym schemacie głos odbija się od ograniczających pomieszczenie twardych powierzchni (betonu, drewna, tynku, płyt gipsowo­‑kartonowych itp.), ulega natomiast pochłonięciu w materiałach dźwiękochłonnych (w wełnie mineralnej, sufitach mineralnych, płytach perforowanych, tynkach akustycznych, zasłonach itp.).

Jeśli będzie się stosować zasadę „kąt padania jest równy kątowi odbicia” i umieści się odbijające dźwięk powierzchnie, tak by kierowały głos w stronę słuchaczy (zwłaszcza tych siedzących w najdalszych rzędach), to sumaryczne natężenie dźwięku mówcy docierające do słuchaczy będzie o kilka dB większe, niż by to wynikało z zasady opisanej wyżej (6 dB spadku przy każdym podwojeniu odległości). Spowoduje to, że spadek natężenia dźwięku bezpośredniego będzie kompensowany dodatkowymi odbiciami. Osoby siedzące w pomieszczeniu w dalszych rzędach będą słyszeć głos mówcy dużo głośniej, niż wskazywałaby na to odległość. W takim wypadku pozostałą część powierzchni w pomieszczeniu (jak ściana tylna, czasem część ścian bocznych) można pokryć materiałem dźwiękochłonnym w celu uzyskania pożądanego czasu pogłosu. Przykładowe rozwiązanie rozkładu materiałów dźwiękochłonnych w auli wykładowej pokazano na rys. 7.

Podsumowanie

Akustyka budowlana, akustyka wnętrz i środowiska to istotne elementy każdego dobrego projektu architektoniczno-budowlanego. Niestety, w polskich warunkach uwzględnienie ich w projektach jest nadal rzadkością – głównie z powodu niechęci projektantów do zatrudnienia akustyka. Weryfikacja projektu pod względem akustycznym odbywa się najczęściej już po zakończeniu budowy, a weryfikującymi są sami użytkownicy budynku. Zgłaszane przez nich problemy są na tym etapie praktycznie nie do naprawienia. Stąd coraz większa liczba pozwów zbiorowych przeciwko deweloperom, które często kończą się odszkodowaniami liczonymi w dziesiątkach tysięcy złotych za każde mieszkanie.

Znajomość wpływu architektury, rozwiązań materiałowo­‑konstrukcyjnych na akustykę budynków może pomóc w nawiązaniu konstruktywnego dialogu architekta z akustykiem oraz zachęcić architektów do korzystania z tego typu konsultacji. Może też sprawić, że akustyka stanie się istotnym elementem kształtowania zarówno konstrukcji budynku, jak i klimatu architektonicznego jego wnętrza. Zyskać mogą dzięki temu i architektura, i użytkownicy.

Literatura

1. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU nr 75, poz. 690 ze zm.).
2. PN-B-02151-3:1999, „Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem w budynkach. Izolacyjność akustyczna przegród w budynkach oraz izolacyjność akustyczna elementów budowlanych. Wymagania”.
3. PN-B-02151-02:1987, „Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach. Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach”.
4. PN-EN 12354-1:2002, „Akustyka budowlana. Określenie właściwości akustycznych budynków na podstawie właściwości elementów. Część 1: Izolacyjność od dźwięków powietrznych między pomieszczeniami”.
5. PN-EN 12354-2:2002, „Akustyka budowlana. Określenie właściwości akustycznych budynków na podstawie właściwości elementów. Część 2: Izolacyjność od dźwięków uderzeniowych między pomieszczeniami”.
6. Instrukcja ITB 369/2002, „Właściwości dźwiękoizolacyjne przegród budowlanych i ich elementów”.
7. Instrukcja ITB 448/2009, „Właściwości dźwiękoizolacyjne ścian, dachów, okien i drzwi oraz nawiewników powietrza zewnętrznego”.
8. Instrukcja ITB 463/2011, „Właściwości dźwiękoizolacyjne stropów oraz zasady doboru podłóg z uwagi na izolacyjność od dźwięków uderzeniowych stropów masywnych”.
9. PN-EN ISO 140-4:2000, „Akustyka. Pomiar izolacyjności akustycznej w budynkach i izolacyjności akustycznej elementów budowlanych. Pomiary terenowe izolacyjności od dźwięków powietrznych między pomieszczeniami”.
10. PN-EN ISO 140-5:1999, „Akustyka. Pomiar izolacyjności akustycznej w budynkach i izolacyjności akustycznej elementów budowlanych. Pomiary terenowe izolacyjności akustycznej od dźwięków powietrznych ściany zewnętrznej i jej elementów”.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!

¹⁾ W projektowaniu pomieszczeń przeznaczonych dla osób dorosłych oraz dzieci powyżej 10. roku życia celem powinno być osiągnięcie odstępu sygnału od szumu (SNR) na poziomie 15 dB w każdym paśmie oktawowym od 125 Hz do 8 kHz. Powyżej tej wartości SNR przestaje znacząco wpływać na zrozumiałość mowy, która staje się zależna wyłącznie od czasu pogłosu. W projektowaniu pomieszczeń przeznaczonych dla małych dzieci (poniżej 10. roku życia) konieczne jest zapewnienie odstępu sygnału od szumu na poziomie 20–25 dB(A), gdyż słabo rozwinięty mechanizm słuchu u małych dzieci wymaga lepszej słyszalności mowy na tle szumu (żeby zapewnić równie dobre zrozumienie jak u osób starszych). Podobne wymagania dotyczą osób nawet z małymi ubytkami słuchu (zarówno dorosłych, jak i dzieci).

²⁾ W terenie otwartym jest to spadek o 6 dB przy każdym podwojeniu odległości od punktowego źródła dźwięku. W wytłumionym wnętrzu o krótkim czasie pogłosu spadek natężenia dźwięku wraz z odległością może być nieznacznie mniejszy z uwagi na udział hałasu pogłosowego oraz fakt, że dźwięk odbija się od ścian ograniczających pomieszczenie. W niewytłumionym wnętrzu spadek natężenia dźwięku wraz z odległością może być jeszcze mniejszy. Z powodu zbyt długiego czasu pogłosu zrozumiałość mowy będzie jednak zła, pomimo pozornie lepszego odstępu sygnału od szumu. Należy pamiętać, że w niewytłumionym wnętrzu, podobnie jak głos, wzmocniony zostanie także hałas, np. pochodzący od wentylacji.

³⁾ W krajach zachodnich w wypadku sal wykładowych czy klas szkolnych dopuszczalny poziom hałasu pochodzącego ze wszystkich źródeł wynosi zwykle nie więcej niż 35 dB(A), czyli o 5 dB mniej niż w Polsce. W niektórych krajach dla klas szkolnych zaleca się nawet 30 dB(A) (Kanada, USA).