Izolacje.com.pl

Zaawansowane wyszukiwanie

Perspektywy branży izolacyjnej w kontekście polityki energetycznej Unii Europejskiej

Prospects for the insulating industry in the context of the European Union energy policy

Perspektywy branży izolacyjnej w kontekście polityki energetycznej UE

Perspektywy branży izolacyjnej w kontekście polityki energetycznej UE

Polska w ramach zobowiązań wynikających z członkowstwa w Unii Europejskiej musi w najbliższym czasie wprowadzić wiele działań mających na celu wzrost efektywności energetycznej w gospodarce. Działania te będą dotyczyć sektora wytwarzania, przesyłu oraz końcowego użytkowania energii.

Zobacz także

Messe Monachium GmbH Światowe Targi Architektury, Materiałów i Systemów Budowlanych BAU zapraszają do Monachium

Światowe Targi Architektury, Materiałów i Systemów Budowlanych BAU zapraszają do Monachium Światowe Targi Architektury, Materiałów i Systemów Budowlanych BAU zapraszają do Monachium

W styczniu 2025 r. czeka nas kolejna odsłona targów BAU, czyli Światowych Targów Architektury, Materiałów i Systemów Budowlanych. Największa światowa wystawa budownictwa odbędzie się w dniach 13–17 stycznia...

W styczniu 2025 r. czeka nas kolejna odsłona targów BAU, czyli Światowych Targów Architektury, Materiałów i Systemów Budowlanych. Największa światowa wystawa budownictwa odbędzie się w dniach 13–17 stycznia 2025 w Monachium. Ponad 2000 wystawców w 18 halach czeka na Państwa.

mgr inż. arch. Dawid Rychta Projektowanie budynków w zabudowie śródmiejskiej na przykładzie koncepcji budynku wysokościowego

Projektowanie budynków w zabudowie śródmiejskiej na przykładzie koncepcji budynku wysokościowego Projektowanie budynków w zabudowie śródmiejskiej na przykładzie koncepcji budynku wysokościowego

1 stycznia 2018 r. zmieniono definicję zabudowy śródmiejskiej w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich...

1 stycznia 2018 r. zmieniono definicję zabudowy śródmiejskiej w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. To istotna zmiana m.in. z punktu widzenia wymogów dot. minimalnego czasu nasłonecznienia pomieszczeń czy placów zabaw, które to wymogi w zabudowie śródmiejskiej są zdecydowanie mniej rygorystyczne.

Agnieszka Starzyk, Janusz Marchwiński Prośrodowiskowe rozwiązania w architekturze

Prośrodowiskowe rozwiązania w architekturze Prośrodowiskowe rozwiązania w architekturze

Współczesny kryzys klimatyczny spowodowany jest działalnością antropogeniczną ostatnich dwóch stuleci. Ślad środowiskowy (Environmental Footprint) jest jednym ze sposobów oceny presji człowieka na środowisko,...

Współczesny kryzys klimatyczny spowodowany jest działalnością antropogeniczną ostatnich dwóch stuleci. Ślad środowiskowy (Environmental Footprint) jest jednym ze sposobów oceny presji człowieka na środowisko, którego celem jest porównanie ilości ludzkich potrzeb konsumpcyjnych zasobów odnawialnych z możliwościami ich ponownego odtworzenia przez naturę.

Trudno sobie wyobrazić wzrost efektywności energetycznej gospodarki bez poprawy izolacyjności cieplnej budynków i sieci ciepłowniczych instalacji przemysłowych.

Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków

Dyrektywa 2010/31/UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD) [1] jest podstawą prawną działań zmierzających do zwiększenia efektywności energetycznej w budownictwie. Dokument ten wprowadza cztery wymagania, których wdrożenie spoczywa na państwach członkowskich Unii Europejskiej.

Pierwszym jest wdrożenie metodologii obliczania całościowej efektywności energetycznej budynku (zamiast osobno w odniesieniu do poszczególnych jego części). Drugi ważny element to ustalenie minimalnych norm dotyczących budynków nowych i już istniejących. Istotna jest także inspekcja i ocena instalacji grzewczych i chłodzących.

Ostatnim, ale równie ważnym elementem znowelizowanej dyrektywy jest system oceny charakterystyki energetycznej budynków i mieszkań, którego miernikiem są certyfikaty jakości energetycznej. Świadectwo energetyczne będzie bowiem musiało być wydane dla prawie każdego budynku i lokalu mieszkalnego, budynku zamieszkania zbiorowego czy użyteczności publicznej, zarówno nowego, jak i remontowanego.

Dyrektywa wprowadza też wymagania odnośnie do opracowywania planów krajowych mających na celu zwiększenie liczby budynków o niemal zerowym zużyciu energii, tzw. domów pasywnych. Planuje się także ustanawianie niezależnych systemów kontroli świadectw charakterystyki energetycznej i sprawozdań z przeglądów.

Zmodernizowana dyrektywa EPBD zobowiązuje państwa członkowskie do stworzenia takich warunków prawnych i rynkowych, które sprawią, że od 31 grudnia 2020 r. wszystkie nowo powstające budynki będą niskoenergetyczne lub prawie niezużywające energii, czyli pasywne. W wypadku budynków zajmowanych przez władze publiczne oraz stanowiących ich własność ma to nastąpić już od 31 grudnia 2018 r.

Dyrektywa w sprawie efektywności końcowego użytkowania energii i usług energetycznych

Dyrektywa 2006/32/WE w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych [2], która weszła w życie 17 maja 2006 r., nakłada na Polskę obowiązek podjęcia intensywnych działań prowadzących do ograniczenia zużycia energii finalnej przez odbiorców końcowych w kolejnych 9 latach jej obowiązywania, począwszy od 1 stycznia 2008 r. Celem dyrektywy 2006/32/WE [2] jest opłacalna ekonomicznie poprawa efektywności końcowego wykorzystania energii w państwie członkowskim, dzięki:

  • określeniu celów orientacyjnych oraz stworzeniu mechanizmów, zachęt i ram instytucjonalnych, finansowych i prawnych niezbędnych do usunięcia istniejących barier rynkowych i niedoskonałości rynku utrudniających efektywne końcowe wykorzystanie energii,
  • stworzeniu warunków do rozwoju rynku usług energetycznych oraz do dostarczania odbiorcom końcowym innych środków poprawy efektywności energetycznej.

Celem ilościowym dyrektywy jest ograniczenie zużycia energii finalnej przez użytkowników końcowych o 9% w okresie 9 lat, czyli do 31 grudnia 2016 r. Dla Polski wartość celu ­indykatywnego na koniec 2016 r. określonego na postawie średniego zużycia energii końcowej w latach 2001–2005 wynosi ok. 4,5 Mtoe.Wdrażanie w naszym kraju zapisów dyrektywy 2006/32/WE [2] przewidziano w ramach nowej ustawy o efektywności energetycznej.

Dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej

W Polsce jeszcze nie została w pełni wdrożona dyrektywa 2006/32/WE [2], a już Komisja Europejska przygotowała projekt dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej nakładający nowe obowiązki na państwa członkowskie. Inicjatywa Komisji Europejskiej spowodowana była m.in. oceną możliwości osiągnięcia do 2020 r. indykatywnego obecnie celu redukcji zużycia energii o 20%.

Z przedstawianych prognoz wynikało, że takie działania nie pozwolą osiągnąć zakładanego celu. Szacuje się, że jeśli zmiany nie zostaną wprowadzone, zużycie energii w UE wzrośnie z ok. 1700 Mtoe (stan z 2006 r.) do ok. 1842 Mtoe w 2020 r. Na podstawie dotychczasowych działań mających zapewnić oszczędność energii można mniemać, że w 2020 r. UE obniży zużycie energii do poziomu ok. 1678 Mtoe, czyli o ok. 9%. Cel związany z zakładaną redukcją o 20% to 1474 Mtoe. Nowa dyrektywa unijna dotycząca poprawy efektywności energetycznej ma wprowadzić rozwiązania systemowe po to, by wszystkim opłacało się oszczędzać energię.

Komisja Europejska w nowej dyrektywie nie proponuje ustalenia dla Unii Europejskiej, a zatem także dla poszczególnych krajów członkowskich, obligatoryjnego celu oszczędności energii do 2020 r. Stać się to może ewentualnie po ocenie w 2014 r. stopnia realizacji celu uzyskania 20% oszczędności do 2020 r.

Obecnie zaproponowano wdrożenie obowiązkowych działań mających wspierać oszczędzanie. Komisja dąży do tego, by we wszystkich krajach członkowskich zostały wprowadzone systemy oszczędzania energii. W ramach tych systemów dystrybutorzy energii lub jej sprzedawcy detaliczni mają mieć obowiązek uzyskania każdego roku oszczędności sprzedanej energii w ilości 1,5% w okresie do 2018 r.

Zgodnie z propozycjami Komisji sektor publiczny powinien zostać zobowiązany do nabywania energooszczędnych budynków i urządzeń. Ponadto władze mają być zobowiązane do modernizacji energetycznej co roku przynajmniej 3% budynków o powierzchni ponad 250 m².

Wskaźnik zużycia energii w budynkach, które zajmuje sektor publiczny, jest wysoki i wymaga dużych nakładów inwestycyjnych na termomodernizację. Jest więc duża szansa, że wdrożenie dyrektywy spowoduje zmiany w sektorze usług energetycznych w budynkach. Szacuje się, że optymalne pod względem kosztu renowacje mogą dać nawet do 60% oszczędności energii.

Ustawa o efektywności energetycznej

Dużą rolę w poprawie efektywności energetycznej polskiej gospodarki może odegrać uchwalona przez Sejm 15 kwietnia 2011 r. ustawa o efektywności energetycznej [3].
W art. 1 określa ona:

  • krajowy cel w zakresie oszczędnego gospodarowania energią,
  • zadania jednostek sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej,
  • zasady uzyskania i umorzenia świadectwa efektywności energetycznej,
  • zasady sporządzania audytu efektywności energetycznej oraz uzyskania uprawnień audytora efektywności energetycznej.

Szczególnie interesującym mechanizmem wsparcia procesu wzrostu efektywności energetycznej jest system białych certyfikatów. Obrót zbywalnymi świadectwami efektywności energetycznej (białymi certyfikatami) opiera się na nałożeniu na grupę przedsiębiorstw sieciowych handlujących energią (elektryczną, gazem ziemnym, ciepłem sieciowym) obowiązku rozliczenia się z określonych oszczędności energii. Wywiązanie się z obowiązku polega na przedstawieniu do umorzenia świadectw efektywności energetycznej opiewających na wymaganą ilość zaoszczędzonej energii lub uiszczenie opłaty zastępczej. Inwestor mający możliwość uzyskania oszczędności energii i zainteresowany otrzymaniem papierów wartościowych, jakimi są świadectwa efektywności energetycznej, powinien wynająć specjalnego certyfikowanego przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE) audytora efektywności energetycznej, który przeprowadzi audyt efektywności wyznaczający możliwe oszczędności powstałe w wyniku realizowanych przedsięwzięć. Prezes URE będzie organizował przetarg na uzyskanie prawa do emisji określonej liczby certyfikatów nominowanych w tonach oleju ekwiwalentnego [toe] energii pierwotnej zaoszczędzonej dzięki inwestycjom proefektywnościowym. Ze względu na minimalizację kosztów obsługi systemu minimalne oszczędności, jakie będzie musiał uzyskać inwestor w wyniku realizacji przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej (aby mógł się ubiegać w przetargu o świadectwa efektywności energetycznej), wynoszą 10 toe.

Po wykonaniu zgodnie z audytem inwestycji przynoszących oszczędności energii można będzie zbyć świadectwa efektywności energetycznej na Towarowej Giełdzie Energii. Przedsiębiorstwa sprzedające energię odbiorcom końcowym będą musiały z upływem 31 marca następnego roku przedstawić prezesowi URE odpowiednią liczbę białych certyfikatów do umorzenia. Wyjściową wartość certyfikatu wyznacza opłata zastępcza uiszczana przez tych, którym zabrakło certyfikatów niezbędnych do wywiązania się z obowiązku umorzenia. Według projektu odpowiedniego rozporządzenia ministra gospodarki opłata zastępcza będzie oscylowała w przedziale 2500–2700 zł za toe. Wartość rynkową certyfikatu określi równowaga popytu i podaży.

Wykaz przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej akceptowanych przez system białych certyfikatów zostanie ogłoszony w odpowiednim obwieszczeniu ministra gospodarki. Jednak już dziś wiadomo, że w tym wykazie znajdą się takie rodzaje przedsięwzięć, jak: izolacja instalacji przemysłowych, przebudowa lub remont budynków, modernizacja lokalnych sieci ciepłowniczych itp. Wszystko to będzie miało wpływ na wzrost zapotrzebowania na materiały termoizolacyjne.

Drugi krajowy plan działań dotyczący efektywności energetycznej dla Polski

Ministerstwo Gospodarki zakończyło prace nad Drugim krajowym planem działań dotyczącym efektywności energetycznej dla Polski [4], który jest typowym dokumentem sprawozdawczym. Obowiązek jego opracowania wynika z dyrektywy w sprawie końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych 2006/32/WE [2].

W planie wylicza się i szereguje środki poprawy efektywności energetycznej w kilku wybranych sektorach: mieszkalnictwa (gospodarstw domowych), usługach, przemyśle i transporcie. Z punktu widzenia sektora izolacji termicznych istotne są zapisy dotyczące działań w zakresie efektywności energetycznej w budownictwie. Przewiduje się kontynuowanie działań termomodernizacyjnych finansowanych z funduszu termomodernizacji oraz funduszy NFOŚiGW. Wzorcowa rola sektora publicznego ma być realizowana m.in. przez wdrażanie i promocję budynków o zerowym zużyciu energii. Zaleca się przy tym, by dofinansowanie przez UE budynków użyteczności publicznej (np. budowa szkół, szpitali itd.) było udzielane przede wszystkim (a po 2015 r. wyłącznie) budynkom o podwyższonej efektywności energetycznej, w tym przede wszystkim o niemal zerowym zużyciu energii.

Opisany wyżej system białych certyfikatów według zapisów w II KPD EE [4] powinien przynieść w grudniu 2016 r. oszczędności energii końcowej na poziomie 2,2 Mtoe.

Przewidziano również działania w ramach kampanii informacyjno­‑edukacyjnych, promocji innowacyjności, uwzględnienia efektywności energetycznej w programach studiów inżynierskich itp. W II KPD EE [4] uwzględniono plany promowania projektów demonstracyjnych i pilotażowych w zakresie budowy budynków użyteczności publicznej o niemal zerowym zużyciu energii. Przewiduje się, że tego typu projekty powinny otrzymywać wyższe dotacje niż konwencjonalne działania związane z termomodernizacją budynków użyteczności publicznej. Działania zapisane w tym dokumencie niewątpliwie wpłyną na rynek izolacji w Polsce.

Analiza rynku materiałów izolacyjnych

Na rynku polskim funkcjonuje obecnie ok. 60 dużych i średnich producentów izolacji termicznych oraz technicznych, z czego ponad dwie trzecie koncentruje się na izolacjach termicznych, nieco ponad 15% na izolacjach technicznych, a ponad 10% firm specjalizuje się jednocześnie w wytwarzaniu obydwu rodzajów tych materiałów izolacyjnych. Według raportu PRM [5] w Polsce dominującym produktem izolacyjnym jest styropian (EPS). Jesteśmy drugim po Niemczech największym rynkiem tego materiału w Europie. Drugą gałęzią na rynku izolacji w Polsce jest wełna mineralna. Produkty z polistyrenu ekstrudowanego (XPS) oraz różnego typu pianek są rzadko stosowane.

Rynek styropianu w Polsce w dalszym ciągu jest bardzo rozdrobniony. W ostatnich latach w kraju aktywnych było ponad 100 zakładów produkcji styropianu, z czego większość to mniejsze fabryki o przychodach rzędu kilku milionów złotych.

W przeciwieństwie do styropianu wytwarzanie wełny mineralnej jest inwestycją bardzo kapitałochłonną, długoterminową, wymagającą znacznych środków finansowych i wysokich kwalifikacji technicznych. Z tego powodu na rynku działają tylko duże firmy mające wieloletnie doświadczenie w wytwarzaniu wełny mineralnej. W Polsce jest tylko siedmiu głównych wytwórców wełny mineralnej.

Przewidywane zmiany jakościowe rynku materiałów termoizolacyjnych

Przedstawiona analiza dokumentów dotyczących polityki wzrostu efektywności energetycznej w Unii Europejskiej i w Polsce pokazuje, że zmiany standardów energetycznych w budownictwie oraz modernizacja sektora energetycznego (szczególnie ciepłownictwa) będą miały istotny wpływ na rynek izolacji termicznych.

Sektor ciepłowniczy – ograniczenie strat ciepła na przesyle

Największym wyzwaniem dla ciepłownictwa w Polsce jest ograniczenie strat ciepła na przesyle energii od źródła ciepła do odbiorcy końcowego. Można przyjąć, że w Polsce ok. 10% strat ciepła związanych jest z przesyłem energii [6]. Dlatego tak ważne są inwestycje w modernizację istniejących systemów ciepłowniczych.Ograniczenie strat ciepła na przesyle to:

  • wymiana sieci kanałowych mających nieefektywną, podatną na zawilgocenia izolację termiczną na hermetyczne sieci cieplne z rur preizolowanych,
  • stosowanie grubszej warstwy izolacji w systemie nowo kładzionych rur preizolowanych,
  • stosowanie izolacji poliuretanowych o coraz niższych wartościach współczynnika przewodzenia ciepła λ oraz rozwiązań polegających na ograniczeniu zjawiska starzenia się izolacji poliuretanowych,
  • stosowanie nowych rozwiązań technicznych w postaci wielorurowych systemów rur przewodowych zaizolowanych sztywną pianką poliuretanową PUR i umieszczonych w jednym płaszczu osłonowym jako jeden zespół rurowy,
  • zastąpienie systemów wysokoparametrowych systemami niskoparametrowymi,
  • budowa inteligentnych sieci ciepłowniczych.

Z analizy przedstawionych sposobów ograniczenia strat na przesyle ciepła można wysnuć wniosek, że oferowane obecnie technologie nie ulegną znacznym modyfikacjom i nie wpłyną na rynek materiałów termoizolacyjnych, takich jak styropian i wełna mineralna, ponieważ w zastosowaniach związanych z sektorem ciepłowniczym wykorzystywane są pianki specjalistyczne (głównie PUR).

Budownictwo – znaczne zwiększenie izolacji cieplnej przegród zewnętrznych budynków

W budownictwie, w związku z potrzebą osiągnięcia poziomu niskoenergetycznego, zostaną zintensyfikowane procesy termomodernizacyjne. Nowe domy będą budowane tak, by prawie nie zużywały energii. Wzrost wymagań w zakresie poziomu charakterystyki energetycznej zarówno nowych, jak i termomodernizowanych budynków spowoduje zwiększenie grubości tradycyjnych materiałów izolacyjnych w przegrodach zewnętrznych.

W tabeli 1 [7] zestawiono materiały izolacyjne uwzględniające niezbędną grubość danego materiału do uzyskania przegrody budowlanej o współczynniku przenikania ciepła U na poziomie 0,15 W/(m²·K). Taka wartość wymagana jest w przegrodach zewnętrznych budownictwa pasywnego (ścianach, dachach czy podłogach na gruncie).Z danych przedstawionych w tabeli 1 wynika, że aby spełnić wymagania stawiane domom pasywnym, tradycyjne rozwiązania techniczne (szczególnie w zakresie przegród zewnętrznych) po dodaniu warstw konstrukcyjnych muszą mieć grubość przekraczającą 70 cm. Z tego powodu konstruowanie budynków odbiegających od prostopadłościanów jest bardzo trudne.

W polskim krajobrazie architektonicznym dominują „kostki” wybudowane w latach 60. i 70., które dziś odstraszają inwestorów, nawet tych o dużej świadomości ekologicznej. Dlatego poszukuje się nowych materiałów i technologii, które można zastosować w budynkach pasywnych, by osiągnąć ciekawe formy architektoniczne. Poniżej przedstawiono krótkie opisy nowych technologii termoizolacyjnych perspektywicznych dla budownictwa.

Izolacje próżniowe
Rozwiązaniem najnowszej generacji są materiały próżniowe. Zastosowanie elementów w tej technologii pozwala zredukować grubość izolacji do warstwy kilku centymetrów. W zestawieniu z powszechnie stosowanymi materiałami, takimi jak styropian czy wełna mineralna, izolację próżniową wyróżniają kilkukrotnie lepsze parametry izolacyjne. Jest to możliwe dzięki wykorzystaniu próżni, która jest złym przewodnikiem energii cieplnej. W procesie produkcji płytę z porowatego materiału na bazie krzemionki lub włókien szklanych z mikroporami o rozmiarach 0,0001 mm umieszcza się w szczelnym „opakowaniu” wielowarstwowej folii nieprzepuszczalnej dla powietrza i pary wodnej. Izolacje próżniowe są niestety drogie. Wymagają ponadto precyzyjnego montażu według dokładnego projektu technicznego.

Aerożele
Są to substancje, których ponad 90% masy stanowi powietrze. Reszta to materiał tworzący strukturę aerożelu. Materiał ten zbudowany jest z krzemionki. Aerożele to obecnie najlżejsze substancje stałe, niewiele gęstsze od powietrza. Materiały izolacyjne powstałe na ich bazie charakteryzują się niskim współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,014 W/(m·K). Główną cechą wyróżniającą aerożele jest ich wysoka odporność na rozciąganie i ściskanie. Współczesne aerożele to produkty izolacyjne produkowane w procesie nanotechnologicznym. Są one stosowane wszędzie tam, gdzie potrzebna jest bardzo dobra izolacja o najlepszych parametrach i najmniejszej grubości dająca oszczędność czasu i powierzchni. Materiały te przy tej samej grubości mogą być do ośmiu razy bardziej skuteczne niż tradycyjne izolacje. Aerożele stosowane są już w budownictwie światowym. Prawdopodobnie niebawem będą częściej stosowane również w Polsce.

Izolacje transparentne
Izolacje te łączą w sobie cechy materiałów o dobrej transmisyjności optycznej (przepuszczalności dla światła) i izolacyjności cieplnej. Wykorzystują one efekt szklarniowy (jak w typowych osłonach szklanych) podczas pozyskiwania energii promieniowania słonecznego. Znacznie ograniczone są straty cieplne do otoczenia, tak jak w tradycyjnych izolacjach nieprzezroczystych. Światło przechodzi przez izolację transparentną i jest pochłaniane przez powierzchnię ściany znajdującą się pod izolacją. Część pochłoniętej energii jest wypromieniowywana ze ściany w postaci promieniowania cieplnego o dłuższej fali niż promieniowanie padające. Promieniowanie cieplne nie wydostaje się na zewnątrz, ponieważ izolacja transparentna jest materiałem „nieprzezroczystym” dla tej długości fali promieniowania. By uniknąć strat ciepła na drodze przewodzenia, przestrzeń w materiale transparentnym wypełnia się swoistego rodzaju izolatorem, tj. powietrzem lub gazem szlachetnym (np. argonem).

Izolacje inteligentne
Przewodzenie ciepła przez izolacje inteligentne jest zmienne w zależności od warunków zewnętrznych. Są one oparte przede wszystkim na wykorzystaniu próżniowych izolacji panelowych, które zawierają wypełnienia z włókna szklanego lub proszków umożliwiających przenoszenie obciążeń mechanicznych działających na izolację. Dzięki zmianie ciśnienia gazu w porach uzyskuje się dostosowane do warunków zewnętrznych wartości współczynnika przewodzenia ciepła λ.

Przewidywane zmiany ilościowe na rynku materiałów termoizolacyjnych

Łączna długość sieci ciepłowniczych w Polsce to 13,5 tys. km [6]. Około 25% z nich to nowoczesne sieci preizolowalne. Do wymiany pozostaje ok. 10,125 tys. km. Jeżeli przyjmie się, że średni koszt wymiany 1 m sieci dwururowej z kanałowej na preizolowalną to ok. 5 tys. zł (w tym cena samej rury, czyli ok. 1 tys. zł), okaże się, że wymiana pozostałych 75% sieci ciepłowniczych na preizolowalne wyniesie ok. 50 mld zł (koszt samych rur to ok. 10 mld zł). Jest to maksymalna wielkość rynku dla izolacji termicznych w tym sektorze. Z powodu braku możliwości finansowania przez przedsiębiorstwa ciepłownicze inwestycji w takiej skali realny rynek w perspektywie 2020 r. to ok. 3 mld zł.

W budownictwie największy wpływ na wzrost zapotrzebowania na izolacje termiczne będzie miała termomodernizacja istniejących budynków oraz budowa nowych domów pasywnych. W tabeli 2 zestawiono wybrane cechy budynków aktualnie budowanych z budynkami wznoszonymi w standardzie niskoenergetycznym lub standardzie pasywnym.

Na podstawie danych z Rocznika Statystycznego GUS z 2010 r. [8] oszacowano roczną wielkość przyrostu powierzchni użytkowej w odniesieniu do budynków mieszkalnych w wysokości 9 897 141 m². Sumaryczna kubatura wybudowanych w 2010 r. budynków mieszkalnych wyniosła 43 965 883 m3. Przyjęto, że średnia wartość współczynnika kształtu budynków mieszkalnych A/V wynosi 0,7, a udział powierzchni oszklonych w elewacji – 30%. Na podstawie tych danych wyznaczono powierzchnię elewacji równą 17 952 736 m² oraz powierzchnie dachu wszystkich budynków mieszkalnych wybudowanych w 2010 r. równą 5 129 353 m².

Na podstawie danych z tabeli 2 wyznaczono dodatkowe grubości warstw izolacyjnych ścian zewnętrznych i dachu przy zmianie standardu nowego budynku na niskoenergetyczny lub pasywny. Uzyskano: 6 cm w wypadku ścian i 10 cm w wypadku dachu w standardzie niskoenergetycznym oraz: 16 cm w odniesieniu do ścian i 15 cm w odniesieniu do dachu w standardzie pasywnym. Pomnożono odpowiednie grubości dodatkowych izolacji przez wyznaczone wyżej powierzchnie i uzyskano wielkość dodatkowej izolacji w wypadku przejścia ze standardu energetycznego aktualnie obowiązującego odpowiednio na:

  • niskoenergetyczny – 1 590 099 m³,
  • pasywny – 3 641 840 m³.

Tak wykonane oszacowania są oczywiście obarczone dużym błędem, pokazują jednak skalę rocznego dodatkowego zapotrzebowania na klasyczne materiały izolacyjne (styropian, wełnę mineralną) w wypadku zmiany aktualnie obowiązującego standardu energetycznego nowo budowanego obiektu na niskoenergetyczny lub pasywny.

Podsumowanie

Analiza dokumentów dotyczących polityki energetycznej Unii Europejskiej wskazuje na wzrost zapotrzebowania na materiały izolacyjne, głównie w budownictwie. Już dziś wielu inwestorów stosuje grubsze niż przewidziano w projekcie izolacje na przegrodach zewnętrznych. Bez trudu można obecnie wykazać, że przy zmianie podejścia i oparciu procesu projektowania budynków na analizie całkowitych kosztów w cyklu użytkowania i eksploatacji poszerzonej o uwzględnienie zewnętrznych kosztów środowiskowych, przy cenach energii i nośników obowiązujących na 90% obszaru Polski opłaca się obecnie również w Polsce stosować wymagania na co najmniej takim samym poziomie jak w Austrii, Niemczech czy Danii.

Efektywność polskiej gospodarki umożliwia redukcję zużycia energii pozwalającą na realizację celów określonych przez Unię Europejską na 2020 r. Potrzebne są jednak konsekwentne działania polityków w zakresie tworzenia mechanizmów prawnych wzrostu efektywności energetycznej.

Rosnące koszty zakupu nośników energii oraz wymagania Unii Europejskiej w aspekcie działań zapobiegającym zmianom klimatycznym wymuszą stosowanie nowoczesnych środków wzrostu efektywności energetycznej w budynkach, w tym nowych technologii izolacji termicznych.

Miejmy nadzieję, że wdrażanie nowych dyrektyw Unii Europejskiej pozwoli wykorzystać potencjał oszczędności energii w sektorach, w których stosowane są izolacje termiczne.

Literatura

  1. Dyrektywa 2010/31/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (DzUrz L 153 z 18.6.2010, s. 13–35).
  2. Dyrektywa 2006/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych oraz uchylająca dyrektywę Rady 93/76/EWG (DzUrz L 114 z 27.4.2006 r., s. 64–85).
  3. Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (DzU z 2011 r. nr 94, poz. 551).
  4. II Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej (EEAP),
  5. www.mg.gov.pl
  6. Raport PRM „Rynek materiałów izolacyjnych w Polsce 2010. Prognozy rozwoju na lata 2010–2012”, PRM Publications, marzec 2010.
  7. I. Iwko, „Ograniczanie strat w sieciach ciepłowniczych w aspekcie stosowania rur preizolowanych”,
  8. www.inzynierbudownictwa.pl
  9. A. Węglarz, „Poprawianie efektywności energetycznej budynków w Polsce”, „Materiały Budowlane”, nr 1/2009, s. 38–40.
  10. Budownictwo – wyniki działalności w 2010 r.
  11. ”, strony internetowe Głównego Urzędu Statystycznego.Strony internetowe:
  12. www.budynkipasywne.pl
  13. Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów (DzU z 2008 r. nr 223, poz. 1459).
Abstrakt

W artykule przedstawiono analizę wpływu polityki energetycznej prowadzonej w Unii Europejskiej na branżę izolacyjną w odniesieniu do istniejących lub projektowanych dokumentów i aktów prawnych. Opisano przewidywany wpływ zmian w budownictwie i sektorze ciepłowniczym na rynek materiałów termoizolacyjnych. Zamieszczono też próbę analizy wzrostu zapotrzebowania na izolacje termiczne sektora budowlanego w odniesieniu do nowych budynków mieszkalnych wybudowanych w standardzie niskoenergetycznym lub pasywnym.

The article presents an analysis of the influence of the European Union energy policy on the insulating industry with regard to existing or planned documents and legislative acts. It describes the estimated influence of the changes in construction and heat engineering industries on the market of heat insulating materials. It also contains an attempt to analyse the increase of demand for thermal insulation in the construction sector with regard to new residential buildings constructed in accordance with the low-energy or passive standard

Galeria zdjęć

Tytuł
przejdź do galerii

Komentarze

Powiązane

Redakcja miesięcznika IZOLACJE Metodyka szacowania śladu węglowego budynków

Metodyka szacowania śladu węglowego budynków Metodyka szacowania śladu węglowego budynków

W tej części raportu przedstawiamy metodykę sporządzania wielopoziomowej analizy budynku w całym cyklu życia budynku, przedstawiającej jego oddziaływanie na środowisko w oparciu o wartość śladu węglowego....

W tej części raportu przedstawiamy metodykę sporządzania wielopoziomowej analizy budynku w całym cyklu życia budynku, przedstawiającej jego oddziaływanie na środowisko w oparciu o wartość śladu węglowego. Przedstawiona metodyka dotyczy budynków nowoprojektowanych. Ślad węglowy budynku jest sumą wszystkich emisji gazów cieplarnianych towarzyszących procesom zachodzącym w cyklu życia budynku. Wartość śladu węglowego jest bezpośrednio powiązana ze wskaźnikiem GWP (ang. Global Warming Potential – potencjał...

mgr inż. Katarzyna Walusiak, mgr Krzysztof Mróz Posadzki przemysłowe – wymagania normowe

Posadzki przemysłowe – wymagania normowe Posadzki przemysłowe – wymagania normowe

Posadzki są elementem finalnym w obiektach przemysłowych, magazynach, halach itp. Dobrze wykonane i właściwie użytkowane stają się wysublimowanym elementem wykończenia tych obiektów.

Posadzki są elementem finalnym w obiektach przemysłowych, magazynach, halach itp. Dobrze wykonane i właściwie użytkowane stają się wysublimowanym elementem wykończenia tych obiektów.

Przemysław Gogojewicz Zabudowa szachtów instalacyjnych

Zabudowa szachtów instalacyjnych Zabudowa szachtów instalacyjnych

Stosowanie zabudowy szachtów maskuje szachty instalacyjne i jednocześnie uniemożliwia dostęp osobom nieupoważnionym. Osłona szachtu powinna dawać możliwość łatwego dostępu dla osób dokonujących napraw...

Stosowanie zabudowy szachtów maskuje szachty instalacyjne i jednocześnie uniemożliwia dostęp osobom nieupoważnionym. Osłona szachtu powinna dawać możliwość łatwego dostępu dla osób dokonujących napraw i serwisantom.

Jacek Sawicki Nowe warunki techniczne dla budowli rolniczych i ich usytuowań

Nowe warunki techniczne dla budowli rolniczych i ich usytuowań Nowe warunki techniczne dla budowli rolniczych i ich usytuowań

W Dzienniku Ustaw poz. 297 z dnia 15.02.2023 r. ukazało się Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 stycznia 2023 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle...

W Dzienniku Ustaw poz. 297 z dnia 15.02.2023 r. ukazało się Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 stycznia 2023 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie, które obowiązuje od dnia 1.03.2023 r.

Jacek Sawicki Jednolity tekst ustawy koncesyjnej na roboty budowlane lub usługi

Jednolity tekst ustawy koncesyjnej na roboty budowlane lub usługi Jednolity tekst ustawy koncesyjnej na roboty budowlane lub usługi

Dziennik Ustaw z dnia 18.01.2023 r. poz. 140 opublikował jednolity tekst ustawy z dnia 21 października 2016 r. o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi (obwieszczenie Marszałka Sejmu RP z dnia...

Dziennik Ustaw z dnia 18.01.2023 r. poz. 140 opublikował jednolity tekst ustawy z dnia 21 października 2016 r. o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi (obwieszczenie Marszałka Sejmu RP z dnia 16.11.2022 r.), zwanej w kręgach budowlanych „ustawą koncesyjną”.

Jacek Sawicki Odliczenia podatkowe dla przedsięwzięć termomodernizacyjnych w 2023 r.

Odliczenia podatkowe dla przedsięwzięć termomodernizacyjnych w 2023 r. Odliczenia podatkowe dla przedsięwzięć termomodernizacyjnych w 2023 r.

W Dzienniku Ustaw poz. 273 z dnia 9.02.2023 r. ukazało się obwieszczenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 25 stycznia 2023 r. w sprawie jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Inwestycji i Rozwoju...

W Dzienniku Ustaw poz. 273 z dnia 9.02.2023 r. ukazało się obwieszczenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 25 stycznia 2023 r. w sprawie jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Inwestycji i Rozwoju określającego wykaz rodzajów materiałów budowlanych, urządzeń i usług związanych z realizacją przedsięwzięć termomodernizacyjnych.

mgr inż. Beata Kluczberg, mgr inż. Krzysztof Szymański, mgr inż. Jerzy Żurawski Zarządzanie energią w budynkach – czy to tylko obowiązek prawny?

Zarządzanie energią w budynkach – czy to tylko obowiązek prawny? Zarządzanie energią w budynkach – czy to tylko obowiązek prawny?

Cyfryzacja świata spowodowała nowe możliwości, a także nowe oczekiwania w zakresie efektywności energetycznej. W konsekwencji prawie każde urządzenie jest wyposażone w bardziej lub mniej zaawansowany moduł...

Cyfryzacja świata spowodowała nowe możliwości, a także nowe oczekiwania w zakresie efektywności energetycznej. W konsekwencji prawie każde urządzenie jest wyposażone w bardziej lub mniej zaawansowany moduł sterowania. Symbolem nowoczesności stały się rozwiązania zawierające elementy „inteligentnego” funkcjonowania. Powszechnie dostępne są „inteligentne” odkurzacze, lodówki, aparaty fotograficzne, samochody, a nawet budynki. Budynek inteligentny [23–27] to miejsce, w którym wszystkie mechanizmy i...

Jacek Sawicki news Przepis o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych w ustawie Prawo budowlane

Przepis o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych w ustawie Prawo budowlane Przepis o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych w ustawie Prawo budowlane

Dziennik Ustaw z dnia 23 marca 2023 roku, poz. 553, zamieścił ustawę z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw.

Dziennik Ustaw z dnia 23 marca 2023 roku, poz. 553, zamieścił ustawę z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw.

Jacek Sawicki news Ustawa o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa

Ustawa o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa Ustawa o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa

Na mocy obwieszczenia Marszałka Sejmu RP z dnia 27 stycznia 2023 r. ukazał się w Dzienniku Ustaw jednolity tekst ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa...

Na mocy obwieszczenia Marszałka Sejmu RP z dnia 27 stycznia 2023 r. ukazał się w Dzienniku Ustaw jednolity tekst ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa (DzU z dnia 23 marca 2023 r., poz. 551).

Małgorzata Kośla news Targi BAU 2023 za nami

Targi BAU 2023 za nami Targi BAU 2023 za nami

Światowe Targi Architektury, Materiałów i Systemów Budowlanych BAU wróciły po czteroletniej, wymuszonej covidem przerwie. Jakie są nasze refleksje? Z pewnością można stwierdzić, że targi BAU odnotowały...

Światowe Targi Architektury, Materiałów i Systemów Budowlanych BAU wróciły po czteroletniej, wymuszonej covidem przerwie. Jakie są nasze refleksje? Z pewnością można stwierdzić, że targi BAU odnotowały w tym roku niemały sukces i mogły poszczycić się rekordową liczbą wystawców, odwiedzających z całego świata oraz bardzo dobrymi opiniami zarówno gości, jak i firm promujących najnowsze technologie, innowacyjne rozwiązania oraz produkty.

mgr inż. Krzysztof Baranowski, dr inż. arch. Zuzanna Napieralska Nadbudowy istniejących budynków mieszkalnych w zrównoważonej polityce mieszkaniowej

Nadbudowy istniejących budynków mieszkalnych w zrównoważonej polityce mieszkaniowej Nadbudowy istniejących budynków mieszkalnych w zrównoważonej polityce mieszkaniowej

W ostatnich dziesięcioleciach szybki i rozległy rozwój miejskiej zabudowy mieszkaniowej doprowadził do gwałtownego wzrostu zużycia gruntów oraz zjawiska rozlewania się monofunkcyjnych obszarów miejskich....

W ostatnich dziesięcioleciach szybki i rozległy rozwój miejskiej zabudowy mieszkaniowej doprowadził do gwałtownego wzrostu zużycia gruntów oraz zjawiska rozlewania się monofunkcyjnych obszarów miejskich. Współczesne trendy urbanistyczne przygotowują nas do przejścia od gospodarki liniowej do gospodarki o obiegu zamkniętym.

Jan Witajewski-Baltvilks, Maciej Cygler Społeczne skutki przejścia UE do gospodarki neutralnej klimatycznie oraz wybrane instrumenty ich łagodzenia

Społeczne skutki przejścia UE do gospodarki neutralnej klimatycznie oraz wybrane instrumenty ich łagodzenia Społeczne skutki przejścia UE do gospodarki neutralnej klimatycznie oraz wybrane instrumenty ich łagodzenia

W artykule zestawiono wyniki analizy wpływu transformacji w kierunku neutralności klimatycznej na sektor zatrudnienia z wspólnotowymi instrumentami wsparcia w kontekście kosztów tych zmian. Opisano założenia...

W artykule zestawiono wyniki analizy wpływu transformacji w kierunku neutralności klimatycznej na sektor zatrudnienia z wspólnotowymi instrumentami wsparcia w kontekście kosztów tych zmian. Opisano założenia i metodę analizy przeprowadzonej na modelach zbudowanych w Centrum Analiz Klimatyczno-Energetycznych (CAKE) oraz przedstawiono mechanizmy i skalę narzędzi wspomagających wysiłek transformacyjny, w tym Fundusz Sprawiedliwej Transformacji, program InvestEU oraz instrument pożyczkowy.

Jacek Sawicki Ewidencja emisyjności budynków już od 1 sierpnia 2023 r.

Ewidencja emisyjności budynków już od 1 sierpnia 2023 r. Ewidencja emisyjności budynków już od 1 sierpnia 2023 r.

27 kwietnia 2023 r. Minister Rozwoju i Technologii wydał sześć komunikatów dotyczących określenia daty 1 sierpnia 2023 r. jako dnia wdrożenia rozwiązań technicznych odnoszących się do problematyki centralnej...

27 kwietnia 2023 r. Minister Rozwoju i Technologii wydał sześć komunikatów dotyczących określenia daty 1 sierpnia 2023 r. jako dnia wdrożenia rozwiązań technicznych odnoszących się do problematyki centralnej ewidencji emisyjności budynków na zasadach odpowiadającym im przepisów ustawy z dnia 28.10.2020 r. o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków (DzU z dnia 22.02.2022 r., poz. 438). Opublikował je Dziennik Ustaw z dnia 28.04.2023...

dr inż. Andrzej Konarzewski Rozszerzona odpowiedzialność producenta wyrobów budowlanych za środowisko

Rozszerzona odpowiedzialność producenta wyrobów budowlanych za środowisko Rozszerzona odpowiedzialność producenta wyrobów budowlanych za środowisko

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Europy (UE) 2019/904 z 2019 r. w sprawie zmniejszenia wpływu wybranych wyrobów z tworzyw sztucznych na środowisko zobligowała państwa członkowskie UE do jej implementacji...

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Europy (UE) 2019/904 z 2019 r. w sprawie zmniejszenia wpływu wybranych wyrobów z tworzyw sztucznych na środowisko zobligowała państwa członkowskie UE do jej implementacji do porządku prawa krajowego. Niektóre firmy wdrożyły już odpowiednie mechanizmy tworzenia takich modeli biznesowych oraz wzorców zarządzania, które pozwoliły zapobiegać lub ograniczać negatywny wpływ niektórych wyrobów z tworzyw sztucznych na środowisko. Dalszym celem tej dyrektywy jest...

dr inż. Arkadiusz Węglarz, dr inż. Michał Pierzchalski, mgr inż. Ilona Wojdyła, inż. Maja Koper, inż. Piotr Zdanowski Obliczanie całkowitego śladu węglowego na przykładzie nowego budynku biurowego

Obliczanie całkowitego śladu węglowego na przykładzie nowego budynku biurowego Obliczanie całkowitego śladu węglowego na przykładzie nowego budynku biurowego

W dobie szeroko rozumianej dekarbonizacji, a przede wszystkim w następstwie przyjętego w 2015 r. porozumienia paryskiego, Polska, jako jeden ze 195 krajów sygnatariuszy, zobowiązana jest do redukcji emisji...

W dobie szeroko rozumianej dekarbonizacji, a przede wszystkim w następstwie przyjętego w 2015 r. porozumienia paryskiego, Polska, jako jeden ze 195 krajów sygnatariuszy, zobowiązana jest do redukcji emisji gazów cieplarnianych do zera do 2050 r. Aby tak ambitny cel został osiągnięty, zgodnie ze wskazaniami Unii Europejskiej, wymagana jest redukcja emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55% do roku 2030, w stosunku do poziomu z 1990 r. [1]. Realizacja tych wymagań ściśle uzależniona jest od zmian...

Jacek Sawicki news Jednolity tekst rozporządzenia dla audytorów energetycznych

Jednolity tekst rozporządzenia dla audytorów energetycznych Jednolity tekst rozporządzenia dla audytorów energetycznych

W Dzienniku Ustaw z dnia 28.06.2023 r., poz. 1220 ukazało się obwieszczenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 22 maja 2023 r. głoszące jednolity tekst rozporządzenia Ministra Energii w sprawie szczegółowego...

W Dzienniku Ustaw z dnia 28.06.2023 r., poz. 1220 ukazało się obwieszczenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 22 maja 2023 r. głoszące jednolity tekst rozporządzenia Ministra Energii w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu sporządzania audytu efektywności energetycznej oraz metod obliczania oszczędności energii.

Jacek Sawicki news Izolacje telekomunikacyjnych obiektów budowlanych i ich usytuowań

Izolacje telekomunikacyjnych obiektów budowlanych i ich usytuowań Izolacje telekomunikacyjnych obiektów budowlanych i ich usytuowań

W Dzienniku Ustaw z dnia 26.05.2023 r., poz. 1040, ukazało się Rozporządzenie Ministra Cyfryzacji z dnia 26 maja 2023 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać telekomunikacyjne obiekty...

W Dzienniku Ustaw z dnia 26.05.2023 r., poz. 1040, ukazało się Rozporządzenie Ministra Cyfryzacji z dnia 26 maja 2023 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać telekomunikacyjne obiekty budowlane i ich usytuowanie.

Jacek Sawicki news Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane metra

Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane metra Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane metra

Dziennik Ustaw z dnia 27.06.2023 r., poz. 1210 opublikował Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 16 maja 2023 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane metra...

Dziennik Ustaw z dnia 27.06.2023 r., poz. 1210 opublikował Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 16 maja 2023 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane metra i ich usytuowanie.

mgr inż. Beata Kluczberg, mgr inż. Jerzy Żurawski, dr inż. Małgorzata Fedorczak-Cisak Zarządzanie energią w zabudowie rozproszonej

Zarządzanie energią w zabudowie rozproszonej Zarządzanie energią w zabudowie rozproszonej

Zarządzanie energią w obiektach rozproszonych wymaga zastosowania odpowiedniego oprogramowania oraz infrastruktury towarzyszącej. Potencjał energii w budynkach jedno- i wielorodzinnych, w obiektach publicznych...

Zarządzanie energią w obiektach rozproszonych wymaga zastosowania odpowiedniego oprogramowania oraz infrastruktury towarzyszącej. Potencjał energii w budynkach jedno- i wielorodzinnych, w obiektach publicznych czy sportowych oraz w specjalnie zaprojektowanych magazynach energii umożliwia efektywne wykorzystanie jej alternatywnych źródeł, zwłaszcza OZE, do zaspokajania zapotrzebowania na ciepło, chłód i energię elektryczną.

dr inż. Andrzej Szymon Borkowski Dane a informacje w BIM

Dane a informacje w BIM Dane a informacje w BIM

Pojęcia „dane” (ang. data) i „informacje” (ang. information) często są, świadomie lub nieświadomie, mylone lub zamiennie stosowane. Pojęcie danych jest notorycznie niedookreślone, a próby jego wyjaśnienia...

Pojęcia „dane” (ang. data) i „informacje” (ang. information) często są, świadomie lub nieświadomie, mylone lub zamiennie stosowane. Pojęcie danych jest notorycznie niedookreślone, a próby jego wyjaśnienia z perspektywy teorii informacji są również niejednoznaczne [1].

Przemysław Gogojewicz Ubezpieczenia pracowników pracujących na wysokościach

Ubezpieczenia pracowników pracujących na wysokościach Ubezpieczenia pracowników pracujących na wysokościach

Praca na rusztowaniu pracowników oznacza wykonywanie przez nich pracy w warunkach szczególnie niebezpiecznych, o których jest mowa w rozdziale 6 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26...

Praca na rusztowaniu pracowników oznacza wykonywanie przez nich pracy w warunkach szczególnie niebezpiecznych, o których jest mowa w rozdziale 6 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. DzU z 2003 r., nr 168, poz. 1650 ze zm.).

Przemysław Gogojewicz Roboty budowlane – wzory umów

Roboty budowlane – wzory umów Roboty budowlane – wzory umów

Planujesz remont lub budowę, szukasz wykonawcy prac i chcesz podpisać umowę na roboty budowlane? Zamieszczamy wzory umów zawieranych między inwestorem a wykonawcą – skorzystaj z gotowych formularzy.

Planujesz remont lub budowę, szukasz wykonawcy prac i chcesz podpisać umowę na roboty budowlane? Zamieszczamy wzory umów zawieranych między inwestorem a wykonawcą – skorzystaj z gotowych formularzy.

Redakcja miesięcznika IZOLACJE Innowacje budowlane 2024 – produkty i usługi

Innowacje budowlane 2024 – produkty i usługi Innowacje budowlane 2024 – produkty i usługi

Wyzwania i problemy w budownictwie są siłą napędową rozwoju branży, która musi szukać coraz to nowszych i doskonalszych technologii oraz innowacyjnych rozwiązań.

Wyzwania i problemy w budownictwie są siłą napędową rozwoju branży, która musi szukać coraz to nowszych i doskonalszych technologii oraz innowacyjnych rozwiązań.

Przemysław Gogojewicz Praktyka stosowania robót budowlanych w ramach umowy koncesji

Praktyka stosowania robót budowlanych w ramach umowy koncesji Praktyka stosowania robót budowlanych w ramach umowy koncesji

Ustawa o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi określa zasady i tryb zawierania umowy koncesji na roboty budowlane lub usługi, zwane umową koncesji. Na podstawie umowy koncesji zamawiający powierza...

Ustawa o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi określa zasady i tryb zawierania umowy koncesji na roboty budowlane lub usługi, zwane umową koncesji. Na podstawie umowy koncesji zamawiający powierza koncesjonariuszowi wykonanie robót budowlanych lub świadczenie usług i zarządzanie tymi usługami za wynagrodzeniem.

Wybrane dla Ciebie

50% dopłaty na nowe źródło OZE »

50% dopłaty na nowe źródło OZE » 50% dopłaty na nowe źródło OZE »

Łatwa hydroizolacja skomplikowanych powierzchni dachowych »

Łatwa hydroizolacja skomplikowanych powierzchni dachowych » Łatwa hydroizolacja skomplikowanych powierzchni dachowych »

Docieplanie budynków to nie problem »

Docieplanie budynków to nie problem » Docieplanie budynków to nie problem »

Ochrona powierzchni betonowych i żelbetowych »

Ochrona powierzchni betonowych i żelbetowych » Ochrona powierzchni betonowych i żelbetowych »

Łatwe ocieplanie ścian »

Łatwe ocieplanie ścian » Łatwe ocieplanie ścian »

Trwały dach to dobra inwestycja »

Trwały dach to dobra inwestycja » Trwały dach to dobra inwestycja »

OZE dofinansowaniem nawet 50% »

OZE dofinansowaniem nawet 50% » OZE dofinansowaniem nawet 50% »

Dom pasywny to ciepły dom - jak go zbudować? »

Dom pasywny to ciepły dom - jak go zbudować? » Dom pasywny to ciepły dom - jak go zbudować? »

Wypróbuj profile do elewacji »

Wypróbuj profile do elewacji » Wypróbuj profile do elewacji »

Oszczędzanie przez ocieplanie »

Oszczędzanie przez ocieplanie » Oszczędzanie przez ocieplanie »

Trwała ochrona betonu »

Trwała ochrona betonu » Trwała ochrona betonu »

Dbaj o narzędzia, serwisuj je! »

Dbaj o narzędzia, serwisuj je! » Dbaj o narzędzia, serwisuj je! »

Copyright © 2004-2019 Grupa MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa, nr KRS: 0000537655. Wszelkie prawa, w tym Autora, Wydawcy i Producenta bazy danych zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów zabronione. Korzystanie z serwisu i zamieszczonych w nim utworów i danych wyłącznie na zasadach określonych w Zasadach korzystania z serwisu.
Portal Budowlany - Izolacje.com.pl

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień przeglądarki dotyczących cookies. Nim Państwo zaczną korzystać z naszego serwisu prosimy o zapoznanie się z naszą polityką prywatności oraz Informacją o Cookies. Więcej szczegółów w naszej Polityce Prywatności oraz Informacji o Cookies. Administratorem Państwa danych osobowych jest Grupa MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.K., nr KRS: 0000537655, z siedzibą w 04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18, tel. +48 22 810-21-24, właściciel strony www.izolacje.com.pl. Twoje Dane Osobowe będą chronione zgodnie z wytycznymi polityki prywatności www.izolacje.com.pl oraz zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r i z Ustawą o ochronie danych osobowych Dz.U. 2018 poz. 1000 z dnia 10 maja 2018r.