Izolacje.com.pl

Zaawansowane wyszukiwanie

Bezpieczeństwo pożarowe budynków o konstrukcji drewnianej

Fire safety of wooden buildings

Przykłady wielorodzinnego budownictwa drewnianego, fot. P. Sulik

Przykłady wielorodzinnego budownictwa drewnianego, fot. P. Sulik

Kiedy po zdiagnozowaniu problemu ówczesne Ministerstwo Środowiska (MŚ), obecnie Ministerstwo Klimatu (MK), podjęło usystematyzowaną próbę przełamania ograniczeń prawnych utrudniających szerszy udział wykorzystania drewna w budownictwie, było wiadomo, że jest to działanie wynikające z przesłanek o charakterze globalnym.

Poszukiwanie rozwiązań spełniających te wymogi wymuszają między innymi:

  • cele klimatyczne stawiane przed poszczególnymi państwami,
  • potrzeba przedefiniowania gospodarki z tej opartej na surowcach kopalnych na rzecz bioekonomii, z odnawialnymi zasobami surowcowymi,
  • gospodarka bezodpadowa,
  • uwzględnianie śladu węglowego,
  • wiele różnych wskaźników, którymi obwarowaliśmy nasze wymagania stawiane budynkom, np. maksymalne zapotrzebowanie na nieodwracalną energię pierwotną EPmax czy izolacyjność cieplna przegród i związane z nią współczynniki przenikania ciepła UC(max).

Uwzględniając wszystkie wymienione powyżej czynniki, w sposób naturalny zwrócono się ku drewnu, a więc materiałowi, który towarzyszy ludzkości od samego początku i którego wykorzystanie w budownictwie było stopniowo, administracyjnie, ograniczane dopiero po tragicznych pożarach miast, np. Londynu w 1666 r., Hamburga w 1842 r., Krakowa w 1850 r. czy Chicago w 1871 r.

Właśnie zagrożenie pożarowe, a konkretnie palność drewna, było podstawowym czynnikiem, który na dziesięciolecia zahamował rozwój budownictwa drewnianego w Polsce. Związane to było z ustanowionymi po II wojnie światowej przepisami, które w początkowej formie odnosiły się do palności, a w okresie późniejszym również do rozprzestrzeniania ognia.

Poznaj też: Ogólne zasady dotyczące badań odporności ogniowej elementów drewnianych

Warto się w tym miejscu zastanowić, czy wprowadzone ograniczenia, na które nałożyły się również inne czynniki, m.in. jakość wykonania czy trwałość, nie doprowadziły do sytuacji skrajnej, zdecydowanie niekorzystnie wyróżniającej Polskę na tle innych państw, w tym państw z naszego rejonu geograficznego, gdzie warunki klimatyczne i kulturowe są porównywalne. Przykładem może być Szwecja, gdzie przy lesistości 74% udział budownictwa drewnianego wynosi 80% (FOT. 1–2).

fot1 2 bezpieczenstwo pozarowe

FOT. 1–2. Przykłady wielorodzinnego budownictwa drewnianego: Växjö, Szwecja – pierwsze nowoczesne europejskie miasto z drewna; fot.: Johan Thorsell, [1]

Tak wysoki udział budownictwa drewnianego przy lesistości sięgającej niemalże ¾ powierzchni kraju wydaje się czymś naturalnym, bo dostęp do surowca wygląda na niemalże nieograniczony. Podobne statystyki notuje się również w Kanadzie, gdzie ilość lasów powoduje, że nie ma ograniczeń w dostępie do drewna konstrukcyjnego. W samej tylko prowincji Quebec w 2016 r., wśród budynków mieszkalnych o wysokości do czterech kondygnacji włącznie, aż 93% stanowiły budynki o konstrukcji drewnianej (FOT. 3–4).

fot3 4 bezpieczenstwo pozarowe

FOT. 3–4. Przykłady wielorodzinnego budownictwa drewnianego. Quebec City, Kanada; fot.: P. Sulik

Innym przykładem jest Austria, gdzie tradycje budowania z drewna są wielowiekowe. Przy lesistości nieco poniżej 50% udział budownictwa drewnianego sięga tam 33% (FOT. 5–6).

fot5 6 bezpieczenstwo pozarowe

FOT. 5–6. Przykłady wielorodzinnego budownictwa drewnianego. Loeben, Austria; fot.: P. Sulik

Szukając analogii do sytuacji w Polsce, warto rozważyć naszych zachodnich sąsiadów, którzy mają lesistość na bardzo podobnym poziomie co Polska, czyli nieco ponad 32% wobec ponad 30% w Polsce, przy czym udział budownictwa drewnianego w Niemczech sięga 30% (FOT. 7–8), podczas gdy w Polsce wynosi ok. 2% (FOT. 9–10), co stanowi prawdziwą przepaść.

fot7 8 bezpieczenstwo pozarowe

FOT. 7–8. Przykłady wielorodzinnego budownictwa drewnianego. Bad Aibling i Monachium, Niemcy; fot.: P. Sulik

fot9 10 bezpieczenstwo pozarowe

FOT. 9–10. Przykłady wielorodzinnego budownictwa drewnianego. Choroszcz i Bielsk Podlaski, Polska; fot.: P. Sulik, Unihouse

Mając powyższe na uwadze, w 2018 r. MŚ zorganizowało spotkanie robocze poświęcone wsparciu rozwoju budownictwa drewnianego w Polsce. W spotkaniu uczestniczyło wiele zainteresowanych podmiotów, w tym Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju (MIiR), Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych (DGLP), Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej (KGPSP) oraz przedstawiciele instytutów naukowo-badawczych, np. Instytut Techniki Budowlanej (ITB), i stowarzyszeń, np. Stowarzyszenie Centrum Drewna w Czarnej Wodzie (CDCW).

W wyniku przeprowadzonej dyskusji zaledwie siedem dni później MIiR skierowało do KGPSP pismo w sprawie zajęcia stanowiska w sprawie możliwości uelastycznienia przepisów techniczno-budowlanych w zakresie wymagań dotyczących stopnia palności (klasy reakcji na ogień) wyrobów budowlanych oraz stopnia rozprzestrzeniania ognia przez elementy wykonane z drewna w ramach działań podejmowanych na rzecz rozwoju budownictwa drewnianego w Polsce.

W odpowiedzi KGPSP potwierdziła gotowość przeanalizowania problemu oraz przedstawiła argumenty, przy czym zwróciła szczególną uwagę na istotne braki w sferze badawczej w omawianym zakresie, które stanowią przeszkodzę w szerszej realizacji nowoczesnego budownictwa drewnianego w Polsce.

Zauważono, że wszelkie zmiany powinny mieć miejsce w granicach, których zakres wyznaczony zostanie na podstawie rzetelnych danych empirycznych. Ponadto w kwestii rozprzestrzeniania ognia w ww. piśmie KGPSP literalnie odwołała się do kompetencji ITB:

„[…] wyraża się pogląd, że właściwym do zajęcia stanowiska merytorycznego w tym zakresie jest Instytut Techniki Budowlanej, który ma duże doświadczenie badawcze w przedmiotowym obszarze i którego dokument nr 401/2004 był podstawą do przyporządkowania określonym stopniom rozprzestrzeniania ognia klas reakcji na ogień”.

Odpowiedzią na takie przedstawienie problemu było rozpoczęcie w ITB pracy badawczej NZP-124, która została zakończona w 2020 r. Praca ta składała się z kilku etapów, przy czym w 2020 r. przeprowadzono badanie w pełnej skali dwukondygnacyjnego budynku o szkieletowej konstrukcji drewnianej, którego wybrane rezultaty zostały omówione poniżej.

Wybór technologii szkieletowej, tzw. lekkiej, nie był przypadkowy i wynikał z możliwości i doświadczeń polskiego rynku budowlanego. Alternatywą była technologia masywna, oparta na standardzie CLT (cross laminated timber), jednakże z uwagi na brak w 2020 r. wytwórni takich elementów w Polsce technologię tę, dostosowaną do polskich możliwości surowcowych, wykorzystującą lokalne i dostępne gatunki drzew, zdecydowano się ocenić w późniejszym okresie, co w chwili obecnej jest realizowane w pracy badawczej ITB nr NZP-138.

Projekt badawczy – eksperyment pożarowy budynku w skali rzeczywistej

Jak wspomniano powyżej, istotą projektu było dostarczenie eksperymentalnie potwierdzonych danych, które można by wykorzystać przy wprowadzaniu zmian legislacyjnych ułatwiających szersze wykorzystanie drewna w budownictwie. Bariery prawne stawiane konstrukcjom drewnianym, związane m.in. z palnością i rozprzestrzenianiem ognia, a wynikające z przepisów [2], są powszechnie znane, dlatego też projekt od samego początku próbował odpowiedzieć na te kwestie, które zostały szczegółowo omówione m.in. w pracy [3]. Priorytetem była współpraca z KGPSP, która jako kluczowa w omawianym zakresie jednostka administracji państwowej opiniuje wszelkie zmiany legislacyjne związane z bezpieczeństwem pożarowym i ochroną przeciwpożarową.

Projekt badawczy składał się z trzech zasadniczych etapów, przy czym jego zwieńczeniem był eksperyment pożarowy w skali rzeczywistej dwukondygnacyjnego budynku o szkieletowej konstrukcji drewnianej, zrealizowany w etapie III.

rys1 bezpieczenstwo pozarowe

RYS. 1. Model badawczy – rzut parteru; rys.: P. Sulik

W etapie I skoncentrowano się na wyborze dostępnego surowca z uwzględnieniem istniejących w Polsce krain geograficzno-przyrodniczych oraz na wykonaniu badań wstępnych uwzględniających sposób obróbki i wykończenia powierzchni drewna.

Etap II, zgodnie z metodami normowymi, obejmował typowe badania bardzo różnych układów z zastosowaniem różnych gęstości niepalnych izolacji termicznych, różnych typów okładzin oraz typowych osłabień przegrody, np. otworów.

Model badawczy oraz scenariusze badawcze były uzgodnione z KGPSP. W wyniku tych ustaleń przygotowano budynek w części dwukondygnacyjny, z normowym obciążeniem stropu.

W celu oceny możliwości dotarcia ratowników do miejsca zdarzenia wybudowano dłuższy korytarz, co pozwoliło na ocenę rozwoju zadymienia i możliwości prowadzenia akcji ratunkowej (RYS. 1–2).

rys2 bezpieczenstwo pozarowe
RYS. 2. Model badawczy – charakterystyczny przekrój; rys.: P. Sulik

Model badawczy został wyposażony we wszelkie rury, kable, gniazdka i kanały wentylacyjne, jakie spotyka się w typowym budynku mieszkalnym, z uwagi na możliwość rozprzestrzeniania się pożaru przez te elementy. Dodatkowo przewidziano podczas badania powstanie w lokalu typowych uszkodzeń spotykanych w budownictwie mieszkaniowym, np. nieciągłości okładzin wynikających z otworów wykonanych przez lokatorów itp. Łączna powierzchnia budynku wynosiła 110,5 m2.

W uzgodnieniu z KGPSP przeprowadzono trzy scenariusze pożarowe dla pożarów wewnętrznych:

  • Symulacja pożaru w małym pomieszczeniu, przy założeniu, że pożar ten sam ulegnie zagaszeniu. P1 – pożar kanapy, gęstość obciążenia ogniowego 250 MJ/m2.
  • Symulacja pożaru o większej mocy w małym pomieszczeniu – ocena zachowania ścian konstrukcyjnych i osłonowych oraz dachu. Pożar kuchni, gęstość obciążenia ogniowego 500 MJ/m2.
  • Symulacja pożaru o dużej mocy w największym pomieszczeniu – ocena zachowania stropów i ścian, ocena możliwości prowadzenia akcji ratowniczej. Pożar parametryczny wg EC1, gęstość obciążenia ogniowego 1000 MJ/m2, obciążenie stropu 2 kN/m2.

Ponadto przeprowadzono trzy scenariusze pożarowe dla ognia zewnętrznego, podczas których oceniono trzy różne typy elewacji: ETICS (Z1) i dwie odmiany elewacji wentylowanej (Z2 i Z3).

Prefabrykację modelu badawczego (FOT. 11–19) wykonano w IV kwartale 2019 r., montaż na specjalnie przygotowanym placu na terenie Ośrodka Szkoleniowego PSP w Pionkach wykonano w grudniu 2019 r., natomiast prace wykończeniowe, w tym montaż elewacji, z uwagi na Covid-19 zakończono w lipcu 2020 r. (FOT. 20–25).

fot11 19 bezpieczenstwo pozarowe

FOT. 11–19. Model badawczy – prefabrykacja; fot.: P. Sulik

fot20 25 bezpieczenstwo pozarowe

FOT. 20–25. Model badawczy – montaż, prace wykończeniowe; fot.: P. Sulik

W celu rejestracji wyników badań, przeprowadzonych w dniach 26–28 VIII 2020 r., wewnątrz pomieszczeń zainstalowano 10 specjalnych kamer o podwyższonej odporności na działanie temperatur pożarowych oraz termopary do pomiaru temperatury w czasie rzeczywistym wewnątrz budynku (44 miejsca pomiarowe) i na zewnątrz (24 miejsca pomiarowe). Dodatkowo z zewnątrz cały eksperyment był filmowany przez trzy kamery, w tym kamerę zainstalowaną na dronie. Rozmieszczenie punktów pomiarowych wewnątrz pomieszczeń przedstawiono na RYS. 3–4.

rys3 4 bezpieczenstwo pozarowe

RYS. 3–4. Model badawczy – rozmieszczenie punktów pomiarowych, miejsca usytuowania paliwa, numeracja scenariuszy pożarów wewnętrznych P1, P2, P3; rys.: P. Sulik

Jako paliwo wykorzystano sezonowane do stałej wilgotności drewno sosnowe, ułożone w ażurowe stosy w taki sposób, aby pożar był kontrolowany przede wszystkim przez wentylację lub paliwo, a w jak najmniejszym stopniu przez brak dostępu do paliwa.

Literatura światowa wskazuje, że dla typowych budynków mieszkalnych, hoteli, biur, szkół czy szpitali należy założyć maksymalną szybkość wydzielania ciepła HRR na poziomie 5000 kW, natomiast dla sklepów czy centrów handlowych na poziomie 10  000 kW.

W celu odwzorowania maksymalnie niekorzystnych warunków w prowadzonych badaniach, a więc weryfikacji zachowania drewnianej konstrukcji budynku w ekstremalnych warunkach pożarowych, znacznie przekraczano moc pożaru powyżej 5 MW i odpowiednio w scenariuszu pożarowym P1 przyjęto ją na poziomie 7,8 MW, natomiast w scenariuszach P2 i P3 przekraczano 10 MW. Ułożenie paliwa oraz obciążenie stropu przedstawiono na FOT. 26–29.

fot26 29 bezpieczenstwo pozarowe

FOT. 26–29. Model badawczy – rozmieszczenie paliwa oraz obciążenie stropu; fot.: P. Sulik

Jak wspomniano powyżej, przewidziano sześć scenariuszy pożarowych dla tego samego budynku testowego.

W kolejności chronologicznej przeprowadzono:

  • 26 VIII 2020 r., godz. 10.00 – eksperyment P1, godz. 12.00 – eksperyment P2, godz. 15.00 – eksperyment Z2;
  • 27 VIII 2020 r., godz. 12.00 – eksperyment P3, godz. 14.00 – eksperyment Z3, godz. 16.00 – eksperyment Z1.

Eksperymenty obserwowali liczni zaproszeni eksperci i funkcjonariusze PSP, łącznie ponad 200 osób, z komendantem głównym PSP oraz dyrektorem Biura Rozpoznawania Zagrożeń KG PSP, a więc osobami kluczowymi z merytorycznego punktu widzenia w kwestii przepisów przeciwpożarowych.

Wybrane wyniki rozkładu temperatur w czasie dla scenariusza pożarowego P3 przedstawiono na RYS. 5–7.

rys5 bezpieczenstwo pozarowe

RYS. 5. Scenariusz pożarowy P3 – rozkład pomierzonych temperatur w czasie; rys.: P. Sulik

rys6 bezpieczenstwo pozarowe

RYS. 6. Scenariusz pożarowy P3 – rozkład pomierzonych temperatur w czasie; rys.: P. Sulik

rys7 bezpieczenstwo pozarowe

RYS. 7. Scenariusz pożarowy P3 – rozkład pomierzonych temperatur w czasie; rys.: P. Sulik

Na RYS. 5 przedstawiono rozkład temperatur w czasie dla punktów położonych najbliżej źródła ognia (TE 9–11). Wyraźnie widać, że temperatura bardzo szybko osiągnęła poziom krzywej standardowej i lokalnie ją przekroczyła, a więc osiągnięto warunki bardziej niekorzystne niż podczas badań na normowych piecach badawczych w laboratorium, do których odwołuje się klasyfikacja w zakresie odporności ogniowej przytoczona w rozporządzeniu [2]. Oznacza to, że mieliśmy do czynienia z w pełni rozwiniętym pożarem wewnątrz pomieszczenia, gdzie nastąpiło pełne rozgorzenie. Kolorem niebieskim zaznaczono zmiany średniej temperatury panującej w pomieszczeniu o powierzchni 33,44 m2, przy czym należy zauważyć, że na średnią składały się również pomiary z termoelementów znacznie oddalonych od źródła ognia oraz otworów okiennych, np. T16 i TE 17.

RYS. 6 przedstawia przede wszystkim pomiary z termoelementów ulokowanych w pomieszczeniu sąsiednim o powierzchni 7,02 m2, oddzielonym od pomieszczenia, w którym panował pożar, szkieletową ścianą działową oraz drzwiami bez odporności ogniowej. Symptomatyczne jest to, że nawet ściana o szkielecie drewnianym z wypełnieniem szklaną wełną mineralną, obita z każdej strony płytą gipsowo-kartonową odmiany A, 12,5 mm, w tak ekstremalnych warunkach pozwoliła przez ponad 20 min. zachować warunki umożliwiające bezpieczną ewakuację z pomieszczenia.

Potwierdzają to również wykresy z RYS. 7, gdzie przedstawiono rozkłady temperatur w czasie dokonane m.in. na korytarzu o powierzchni 14,09 m2 oraz w pomieszczeniu na pierwszym piętrze (o powierzchni 20,2 m2) ulokowanym bezpośrednio nad źródłem ognia.

O ile średni pomiar temperatury na korytarzu oddzielonym drzwiami o odporności ogniowej EI230 od pomieszczenia, w którym panował w pełni rozwinięty pożar, sukcesywnie, bardzo powoli rósł, umożliwiając jednak przez cały czas trwania eksperymentu bezpieczną ewakuację korytarzem z innych pomieszczeń (ciemnoniebieska linia), to w przypadku pomiarów temperatury w pomieszczeniu na pierwszym piętrze nie zaobserwowano żadnych zmian temperatury – ani na podłodze TE 43, ani na suficie TE 44. Oznacza to, że obciążone pomieszczenie na pierwszym piętrze, oddzielone stropem o drewnianej belkowej konstrukcji od pomieszczenia ogarniętego pożarem na parterze, przez cały czas trwania pożaru było pomieszczeniem bezpiecznym. Wybrane zdjęcia z całego eksperymentu przedstawiono na FOT. 30–34.

fot30 34 bezpieczenstwo pozarowe

FOT. 30–34. Eksperyment pożarowy – wybrane fotografie w trakcie pożaru; fot.: P. Sulik

Kluczowe pytanie, na które należy odpowiedzieć, brzmi: jak zachował się szkieletowy budynek o konstrukcji drewnianej poddany trzem w pełni rozwiniętym pożarom wewnętrznym i trzem pożarom zewnętrznym w ciągu dwóch dni?

Tego typu oddziaływanie ognia należy uznać za ekstremalne i raczej bardzo mało prawdopodobne. Prawdopodobieństwo wystąpienia znaczącego pożaru w budynku jest niewielkie i można je porównać do prawdopodobieństwa wystąpienia katastrofy budowlanej.

Jeżeli już mamy do czynienia z pożarem w budynku, to statystycznie najczęstszą sytuacją jest jeden poważny pożar w cyklu życia budynku, a tymczasem w budynku testowym mieliśmy do czynienia z sześcioma pożarami, po trzy w ciągu każdego z dwóch dni testowych.

Najprościej odpowiedzieć na powyższe pytanie tak: budynek zachował się całkowicie bezpiecznie, ale to nie pokazuje w pełni możliwości tej technologii, znacząco różniącej się od archiwalnych budynków wykonywanych w podobnej technologii.

Najlepszym podsumowaniem eksperymentu było coraz większe zdziwienie malujące się na twarzach funkcjonariuszy PSP obserwujących eksperyment, którzy z niedowierzaniem dyskutowali, że z konstrukcją budynku nic się nie dzieje, że poza buchającymi płomieniami, dymem i wysoką temperaturą nie było żadnych symptomów pożaru, degradacji konstrukcji, do jakiej byli przyzwyczajeni podczas akcji gaśniczych w typowych, budowanych dotychczas domach o konstrukcji drewnianej. Nic nie pękało, nic się ponadnormatywnie nie deformowało, konstrukcja budynku prawie nie przyczyniała się do rozwoju pożaru, a przede wszystkim budynek w wykonanej bryle, co do podstawowych wymiarów, przez cały czas eksperymentu stał nienaruszony.

Potwierdzają to oględziny (tzw. sekcja) wykonane po zakończeniu eksperymentu. Wyraźnie widać, że pokazane na FOT. 35–38 specjalnie odkryte w tym celu miejsca w konstrukcji nie uległy degradacji, że folia paroizolacyjna, zaledwie osłonięta dwoma okładzinami 2×12,5 mm, w większości przypadków nie uległa nawet stopieniu, a drewniana konstrukcja nośna, poza wybranymi miejscami, w większości nawet nie uległa zwęgleniu.

fot35 39 bezpieczenstwo pozarowe

FOT. 35–38. Eksperyment pożarowy – wybrane fotografie po zakończeniu eksperymentu. Sekcja; fot.: P. Sulik

Podsumowanie

Eksperyment pożarowy budynku o konstrukcji drewnianej w rzeczywistej skali wykazał, że współczesne budownictwo o drewnianej, szkieletowej konstrukcji jest w pełni bezpiecznym pożarowo rozwiązaniem, konkurencyjnym w tym zakresie wobec dotychczas znanych technologii, a uwzględniając pozostałe aspekty, o których wspominano we wprowadzeniu, dysponuje przewagami niedostępnymi dla innych technologii.

Żeby poziom bezpieczeństwa pożarowego budynków wykonanych w omawianej technologii pozostał na niezmiennym, wysokim poziomie, zaleca się przy projektowaniu i wykonywaniu tego typu obiektów uwzględniać poniższe spostrzeżenia, wynikające z doświadczeń uzyskanych przez autora przy realizacji pracy [4]:

  • O bezpieczeństwie pożarowym budynków o szkielecie drewnianym decydują przede wszystkim niepalne okładziny, niepalne izolacje termiczne, sposób zachowania drewna w ogniu (sztywność elementu) oraz prawidłowy układ przegrody.
  • Bezpieczeństwo pożarowe spełnione jest niejako przy okazji wykonania przegród w odpowiednim standardzie akustycznym i termicznym.
  • Z uwagi na odporność ogniową, a także parametry akustyczne, z wyłączeniem ścianek działowych, zaleca się wykonywanie przegród w podwójnym opłytowaniu na bazie niepalnych okładzin o podwyższonej gęstości i odporności na działanie ognia. Kluczowym elementem jest sposób mocowania okładzin do szkieletu, który powinien wykorzystywać łączniki mechaniczne, odpowiednio zakotwione i rozmieszczone zgodnie z wytycznymi producenta płyt.
  • Przegrody ścienne i stropowe wykonane w technologii szkieletu drewnianego, w przypadku obicia z każdej strony co najmniej pojedynczą okładziną gipsowo-kartonową typu A o grubości 12,5 mm, w wykonaniu dokładnym, zapewniają nierozprzestrzenianie ognia przy działaniu ognia od wewnątrz, co oznacza, że takie rozwiązanie jest zgodne z wymaganiami [2].
  • Bardzo istotną rolę odgrywa szczelność budynku oraz poszczególnych pomieszczeń, która powoduje, że budynek samodzielnie jest w stanie kontrolować pożar i ograniczać jego skutki.
  • Otwory na puszki pod instalacje elektryczne, przejścia instalacyjne itp. powinny być wykonane w klasie odporności ogniowej przegrody.
  • Zaleca się stosować autonomiczne domowe czujki pożarowe jako najtańszy i najbardziej skuteczny spośród powszechnie dostępnych systemów wykrywania pożaru w pomieszczeniach.
  • Zaleca się stosowanie dymoszczelnych drzwi o odporności ogniowej w przypadku drzwi wejściowych do mieszkania; drzwi akustyczne, termiczne i antywłamaniowe zazwyczaj już są, więc dodatkowa funkcja ogniowa nie wiąże się ze znacznymi kosztami.
  • Zaleca się ograniczenie stosowania otwartego ognia, a więc o ile jest to możliwe ograniczenie występowania gazu w urządzeniach służących do gotowania czy indywidualnego podgrzewania wody (otwartych komór spalania).
  • Szkieletowe budownictwo drewniane jest bardzo wrażliwe na jakość wykonania, dlatego rekomenduje się przemysłowy sposób produkcji przegród/budynków, niwelujący błąd ludzki: off-site TAK, on-site NIE.

Zdaniem autora pozytywne wyniki eksperymentu pozwalają na nowelizację przepisów budowlanych w zakresie szerszego wykorzystania drewna w budownictwie. Z uwagi na złożony i czasochłonny proces nowelizacji rozporządzenia [2] może to zająć kilka lat, dlatego w drugiej części artykułu zostanie przedstawiony pomysł, jak przy obecnym stanie prawnym obejść bariery prawne, umożliwiając szersze wykorzystanie drewna w wielorodzinnych budynkach mieszkalnych oraz wybranych budynkach użyteczności publicznej.

Literatura

1. J. Thorsell, „Växjö – the first Modern Wooden City in Europe. With sustainability as a foundation for construction and buildings”, Woodrise, Canada, Quebec City 2019.
2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU z 2015 r., poz. 1422 i DzU z 2017 r., poz. 2285).
3. P. Sulik, „Bariery prawne wykorzystania drewna konstrukcyjnego w budownictwie”, „Materiały Budowlane” 12/2018, s. 90–92.
4. P. Sulik, „Rozprzestrzenianie ognia przez konstrukcyjne elementy wykonane z sosnowego drewna litego NZP-124/2020”, praca badawcza ITB, sprawozdanie końcowe, 2020.

Komentarze

Powiązane

dr inż. Szymon Swierczyna Badanie nośności i sztywności ścinanych połączeń na wkręty samowiercące

Badanie nośności i sztywności ścinanych połączeń na wkręty samowiercące Badanie nośności i sztywności ścinanych połączeń na wkręty samowiercące

Wkręty samowiercące stosuje się w konstrukcjach stalowych m.in. do zakładkowego łączenia prętów kratownic z kształtowników giętych. W tym przypadku łączniki są obciążone siłą poprzeczną i podczas projektowania...

Wkręty samowiercące stosuje się w konstrukcjach stalowych m.in. do zakładkowego łączenia prętów kratownic z kształtowników giętych. W tym przypadku łączniki są obciążone siłą poprzeczną i podczas projektowania należy zweryfikować ich nośność na docisk oraz na ścinanie, a także uwzględnić wpływ sztywności połączeń na stan deformacji konstrukcji.

mgr inż. Monika Hyjek Dobór prawidłowych rozwiązań ścian zewnętrznych na granicy stref pożarowych

Dobór prawidłowych rozwiązań ścian zewnętrznych na granicy stref pożarowych Dobór prawidłowych rozwiązań ścian zewnętrznych na granicy stref pożarowych

Przy projektowaniu ścian zewnętrznych należy wziąć pod uwagę wiele aspektów: wymagania techniczne, obowiązujące przepisy oraz wymogi narzucone przez ubezpieczyciela czy inwestora. Należy uwzględnić właściwości...

Przy projektowaniu ścian zewnętrznych należy wziąć pod uwagę wiele aspektów: wymagania techniczne, obowiązujące przepisy oraz wymogi narzucone przez ubezpieczyciela czy inwestora. Należy uwzględnić właściwości wytrzymałościowe, a jednocześnie cieplne, akustyczne i ogniowe.

mgr inż. Klaudiusz Borkowicz, mgr inż. Szymon Kasprzyk Ocena stopnia rozprzestrzeniania ognia przez ściany zewnętrzne w Polsce oraz w Wielkiej Brytanii

Ocena stopnia rozprzestrzeniania ognia przez ściany zewnętrzne w Polsce oraz w Wielkiej Brytanii Ocena stopnia rozprzestrzeniania ognia przez ściany zewnętrzne w Polsce oraz w Wielkiej Brytanii

W ostatniej dekadzie coraz większą uwagę zwraca się na bezpieczeństwo pożarowe budynków. Przyczyniło się do tego m.in. kilka incydentów związanych z pożarami, gdzie przez użycie nieodpowiednich materiałów...

W ostatniej dekadzie coraz większą uwagę zwraca się na bezpieczeństwo pożarowe budynków. Przyczyniło się do tego m.in. kilka incydentów związanych z pożarami, gdzie przez użycie nieodpowiednich materiałów budowlanych pożar rozwijał się w wysokim tempie, zagrażając życiu i zdrowiu wielu ludzi.

dr inż. Krzysztof Pawłowski prof. PBŚ Charakterystyka energetyczna budynku (cz. 8)

Charakterystyka energetyczna budynku (cz. 8) Charakterystyka energetyczna budynku (cz. 8)

Opracowanie świadectwa charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku wymaga znajomości wielu zagadnień, m.in. lokalizacji budynku, parametrów geometrycznych budynku, parametrów cieplnych elementów...

Opracowanie świadectwa charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku wymaga znajomości wielu zagadnień, m.in. lokalizacji budynku, parametrów geometrycznych budynku, parametrów cieplnych elementów obudowy budynku (przegrody zewnętrzne i złącza budowlane), danych technicznych instalacji c.o., c.w.u., systemu wentylacji i innych systemów technicznych.

mgr inż. Cezariusz Magott, mgr inż. Maciej Rokiel Analiza dokumentacji technicznej prac renowacyjnych (cz. 5)

Analiza dokumentacji technicznej prac renowacyjnych (cz. 5) Analiza dokumentacji technicznej prac renowacyjnych (cz. 5)

Do prac renowacyjnych zalicza się także tzw. środki flankujące. Będą to przede wszystkim różnego rodzaju tynki specjalistyczne i wymalowania (farby), a także tynki tradycyjne. Błędem jest traktowanie tynku...

Do prac renowacyjnych zalicza się także tzw. środki flankujące. Będą to przede wszystkim różnego rodzaju tynki specjalistyczne i wymalowania (farby), a także tynki tradycyjne. Błędem jest traktowanie tynku (jak również farby) jako osobnego elementu, w oderwaniu od konstrukcji ściany oraz rodzaju i właściwości podłoża.

Filip Ryczywolski Pomiar pionowości budynków i budowli

Pomiar pionowości budynków i budowli Pomiar pionowości budynków i budowli

Odchylenia, przemieszczenia, skręcenia i odkształcenia to niestety codzienny widok na wielu inwestycjach – również tych nowych. Poza kontrolą ścian czy szachtów w budynkach, badania pionowości dotyczą...

Odchylenia, przemieszczenia, skręcenia i odkształcenia to niestety codzienny widok na wielu inwestycjach – również tych nowych. Poza kontrolą ścian czy szachtów w budynkach, badania pionowości dotyczą też słupów, kominów, masztów widokowych, latarni morskich oraz różnego rodzaju mostów, wiaduktów, masztów stalowych: radiowych, telewizyjnych, sieci komórkowych czy oświetleniowych. Ogólnie rzecz ujmując, pomiary pionowości stosuje się do obiektów wysmukłych, czyli takich, których wysokość przewyższa...

PPHU POLSTYR Zbigniew Święszek Jak wybrać system ociepleń?

Jak wybrać system ociepleń? Jak wybrać system ociepleń?

Prawidłowo zaprojektowane i wykonane ocieplenie przegród w budynku pozwala zmniejszyć zużycie energii, a co za tym idzie obniżyć koszty eksploatacji i domowe rachunki.

Prawidłowo zaprojektowane i wykonane ocieplenie przegród w budynku pozwala zmniejszyć zużycie energii, a co za tym idzie obniżyć koszty eksploatacji i domowe rachunki.

Krzysztof Kros Zakrętarki akumulatorowe

Zakrętarki akumulatorowe Zakrętarki akumulatorowe

Wkrętarki akumulatorowe czy wiertarko-wkrętarki od dawna są powszechnie znane i użytkowane zarówno przez amatorów, jak i profesjonalistów. Zakrętarki natomiast są mniej znanym i popularnym typem narzędzia...

Wkrętarki akumulatorowe czy wiertarko-wkrętarki od dawna są powszechnie znane i użytkowane zarówno przez amatorów, jak i profesjonalistów. Zakrętarki natomiast są mniej znanym i popularnym typem narzędzia akumulatorowego, spokrewnionego z wkrętarką czy wiertarką. Jednak w ostatnim czasie zyskują coraz większą popularność, między innymi dzięki łączonym ofertom producentów – zestawy wkrętarka i zakrętarka. Czym zatem jest zakrętarka i do czego służy?

mgr inż. Wojciech Rogala, mgr inż. Marcin Mateja Wymagania dla zapraw murarskich cienkowarstwowych stosowanych do murowania z elementów silikatowych

Wymagania dla zapraw murarskich cienkowarstwowych stosowanych do murowania z elementów silikatowych Wymagania dla zapraw murarskich cienkowarstwowych stosowanych do murowania z elementów silikatowych

Wielu uczestników procesu budowlanego utożsamia parametry muru jedynie z użytymi bloczkami. Tymczasem zgodnie z definicją z PN-EN 1996-1-1 [1] mur to materiał konstrukcyjny utworzony z elementów murowych...

Wielu uczestników procesu budowlanego utożsamia parametry muru jedynie z użytymi bloczkami. Tymczasem zgodnie z definicją z PN-EN 1996-1-1 [1] mur to materiał konstrukcyjny utworzony z elementów murowych ułożonych w określony sposób i trwale połączonych ze sobą zaprawą murarską. Zaprawa stanowi nieodłączny element konstrukcji, a jej parametry wpływają nie tylko na sam proces murowania, ale także na trwałość i parametry konstrukcji.

inż. Joanna Nowaczyk Energooszczędne i pasywne rozwiązania w budownictwie z wykorzystaniem silikatów

Energooszczędne i pasywne rozwiązania w budownictwie z wykorzystaniem silikatów Energooszczędne i pasywne rozwiązania w budownictwie z wykorzystaniem silikatów

Zgodnie z szacunkami Komisji Europejskiej sektor budowlany odpowiada za 40% zużycia energii oraz ok. 36% emisji gazów cieplarnianych w Europie. To bardzo wysokie wartości, ich ograniczenie wiąże się z...

Zgodnie z szacunkami Komisji Europejskiej sektor budowlany odpowiada za 40% zużycia energii oraz ok. 36% emisji gazów cieplarnianych w Europie. To bardzo wysokie wartości, ich ograniczenie wiąże się z głębokimi zmianami, modernizacjami, a także często z zupełną zmianą obecnie stosowanych rozwiązań. Jeśli dodamy do tego wszystkiego czynnik kosztowy związany z adaptacjami, powstaje gotowy przepis na pojawienie się skrajnych ocen wdrażanych planów czy też zobowiązań państw członkowskich. Jednakże ścieżka...

prof. dr hab. inż. Łukasz Drobiec, mgr inż. Jan Biernacki Wzmacnianie konstrukcji murowanych przy pomocy siatek kompozytowych PBO

Wzmacnianie konstrukcji murowanych przy pomocy siatek kompozytowych PBO Wzmacnianie konstrukcji murowanych przy pomocy siatek kompozytowych PBO

Wzmacnianie konstrukcji zabytkowych stanowi istotną gałąź budownictwa, która powstała w odpowiedzi na potrzebę ochrony i zachowania historycznych budowli. Historia wzmacniania konstrukcji zabytkowych sięga...

Wzmacnianie konstrukcji zabytkowych stanowi istotną gałąź budownictwa, która powstała w odpowiedzi na potrzebę ochrony i zachowania historycznych budowli. Historia wzmacniania konstrukcji zabytkowych sięga daleko wstecz i przeplata się z rozwojem technologii i inżynierii.

dr inż. Szymon Swierczyna Kratownica z kształtowników giętych

Kratownica z kształtowników giętych Kratownica z kształtowników giętych

Elementy z kształtowników giętych można stosować na konstrukcje o małej i średniej rozpiętości, które są obciążone w sposób przeważająco statyczny, m.in. jednokondygnacyjne budynki halowe bez transportu...

Elementy z kształtowników giętych można stosować na konstrukcje o małej i średniej rozpiętości, które są obciążone w sposób przeważająco statyczny, m.in. jednokondygnacyjne budynki halowe bez transportu wewnętrznego, stropy i podesty. Odpowiednią nośność i sztywność można w tym wypadku zapewnić, przyjmując ustrój kratowy (FOT.). Konstrukcje tego typu cechuje niewielkie zużycie stali, a w przypadku, gdy w połączeniach stosuje się łączniki mechaniczne (np. wkręty samowiercące), można niemal całkowicie...

Iwona Sobczak Normy akustyczne w budownictwie

Normy akustyczne w budownictwie Normy akustyczne w budownictwie

Normy akustyczne w budownictwie, takie jak PN-B-02151-4:2015-06 [1], nie powstały bez powodu. Skutki ekspozycji na hałas nie są natychmiastowe, ale za to bardzo poważne. Narażenie na głośne dźwięki może...

Normy akustyczne w budownictwie, takie jak PN-B-02151-4:2015-06 [1], nie powstały bez powodu. Skutki ekspozycji na hałas nie są natychmiastowe, ale za to bardzo poważne. Narażenie na głośne dźwięki może prowadzić do trwałego uszkodzenia słuchu, ale nie wolno też zapominać o znacznie powszechniejszym zagrożeniu – mianowicie pozasłuchowym wpływie hałasu na zdrowie. Będąc silnym stresorem, jest przyczyną m.in. zaburzeń snu, przyspieszonego zmęczenia, rozdrażnienia, kłopotów z koncentracją, a nawet chorób...

mgr inż. Cezariusz Magott, mgr inż. Maciej Rokiel Dokumentacja techniczna prac renowacyjnych – tynki specjalne (cz.6)

Dokumentacja techniczna prac renowacyjnych – tynki specjalne (cz.6) Dokumentacja techniczna prac renowacyjnych – tynki specjalne (cz.6)

Kontynuując zagadnienia związane z doborem tynków, tym razem omówimy zagadnienia związane z tynkami specjalnymi.

Kontynuując zagadnienia związane z doborem tynków, tym razem omówimy zagadnienia związane z tynkami specjalnymi.

dr inż. Michał Wieczorek, mgr inż. Klaudiusz Borkowicz Zrównoważone budownictwo w odniesieniu do złożonych systemów izolacji cieplnych

Zrównoważone budownictwo w odniesieniu do złożonych systemów izolacji cieplnych Zrównoważone budownictwo w odniesieniu do złożonych systemów izolacji cieplnych

Komisja Europejska, formułując nową strategię w postaci Europejskiego Zielonego Ładu [1], zintensyfikowała działania mające na celu przeciwdziałanie negatywnemu wpływowi człowieka na środowisko jako jednemu...

Komisja Europejska, formułując nową strategię w postaci Europejskiego Zielonego Ładu [1], zintensyfikowała działania mające na celu przeciwdziałanie negatywnemu wpływowi człowieka na środowisko jako jednemu z najważniejszych wyzwań współczesnego świata. Celem tej polityki jest osiągnięcie zerowej emisji netto gazów cieplarnianych w Unii Europejskiej (UE) w 2050 r. Realizacja tego celu zakłada jednocześnie oddzielenie wzrostu gospodarczego od wykorzystania zasobów naturalnych.

dr inż. Krzysztof Pawłowski prof. PBŚ Zasady opracowania katalogu złączy budowlanych (mostków cieplnych) (cz.10)

Zasady opracowania katalogu złączy budowlanych (mostków cieplnych) (cz.10) Zasady opracowania katalogu złączy budowlanych (mostków cieplnych) (cz.10)

Złącza budowlane (mostki cieplne) stanowią integralną część elementów obudowy budynku. Dobór ich warstw materiałowych nie powinien być przypadkowy, lecz oparty na obliczeniach analiz parametrów fizykalnych.

Złącza budowlane (mostki cieplne) stanowią integralną część elementów obudowy budynku. Dobór ich warstw materiałowych nie powinien być przypadkowy, lecz oparty na obliczeniach analiz parametrów fizykalnych.

PU Polska – Związek Producentów Płyt Warstwowych i Izolacji Montaż płyt warstwowych do ścian murowanych

Montaż płyt warstwowych do ścian murowanych Montaż płyt warstwowych do ścian murowanych

Płyty warstwowe posiadają liczne zalety, dzięki którym stały się materiałem powszechnie używanym w budownictwie przemysłowym i coraz częściej również w sektorze budownictwa mieszkaniowego. Są jednak takie...

Płyty warstwowe posiadają liczne zalety, dzięki którym stały się materiałem powszechnie używanym w budownictwie przemysłowym i coraz częściej również w sektorze budownictwa mieszkaniowego. Są jednak takie aplikacje, gdzie zastosowanie tego typu produktów nie wydaje się trafnym pomysłem, jak choćby montaż do ściany pełnej, np. murowanej. Jak zamontować płyty poprawnie? Wystarczy trzymać się pewnych reguł.

dr inż. Krzysztof Pawłowski prof. PBŚ, mgr inż. Robert Małkowski Budownictwo zrównoważone – wybrane aspekty (cz. 11)

Budownictwo zrównoważone – wybrane aspekty (cz. 11) Budownictwo zrównoważone – wybrane aspekty (cz. 11)

W myśl idei budownictwa zrównoważonego zaprojektowanie budynku wymaga podejścia kompleksowego, które uwzględnia wszystkie aspekty związane z procesem budowlanym, tj. projektowanie, budowę, użytkowanie...

W myśl idei budownictwa zrównoważonego zaprojektowanie budynku wymaga podejścia kompleksowego, które uwzględnia wszystkie aspekty związane z procesem budowlanym, tj. projektowanie, budowę, użytkowanie budynku zgodnie z jego przeznaczeniem i utrzymanie obiektu budowlanego. Wymaga to wykorzystania najlepszych dostępnych rozwiązań technologicznych, materiałowych i architektonicznych.

Redakcja Technologia wdmuchiwania izolacji i Przemysł 4.0

Technologia wdmuchiwania izolacji i Przemysł 4.0 Technologia wdmuchiwania izolacji i Przemysł 4.0

Budownictwo drewniane stale ewoluuje, przynosząc innowacyjne rozwiązania, które nie tylko zwiększają efektywność procesów, ale również zmniejszają negatywny wpływ na środowisko.

Budownictwo drewniane stale ewoluuje, przynosząc innowacyjne rozwiązania, które nie tylko zwiększają efektywność procesów, ale również zmniejszają negatywny wpływ na środowisko.

dr inż. Szymon Swierczyna Połączenia sprężane według PN-EN 1090-2:2018

Połączenia sprężane według PN-EN 1090-2:2018 Połączenia sprężane według PN-EN 1090-2:2018

Łączenie za pomocą śrub to jedna z najbardziej popularnych metod scalania konstrukcji stalowych. Ze względu na stosunkową łatwość tej operacji stosuje się ją przede wszystkim podczas montażu elementów...

Łączenie za pomocą śrub to jedna z najbardziej popularnych metod scalania konstrukcji stalowych. Ze względu na stosunkową łatwość tej operacji stosuje się ją przede wszystkim podczas montażu elementów wysyłkowych na placu budowy.

prof. dr hab. inż. Łukasz Drobiec, mgr inż. Jan Biernacki Zastosowanie wzmocnień kompozytowych w istniejących konstrukcjach

Zastosowanie wzmocnień kompozytowych w istniejących konstrukcjach Zastosowanie wzmocnień kompozytowych w istniejących konstrukcjach

Z biegiem czasu obiekty budowlane ulegają procesom starzenia i awariom [1, 2]. Aby zminimalizować skutki negatywnych oddziaływań lub przywrócić stan pierwotny budowli, stosowane są różne materiały i technologie...

Z biegiem czasu obiekty budowlane ulegają procesom starzenia i awariom [1, 2]. Aby zminimalizować skutki negatywnych oddziaływań lub przywrócić stan pierwotny budowli, stosowane są różne materiały i technologie [3]. Na przestrzeni ostatnich lat pojawiło się wiele innowacyjnych rozwiązań technologicznych związanych ze wzmacnianiem konstrukcji. Materiały kompozytowe są stosowane nie tylko w przypadku starych obiektów budowlanych. Można je spotkać również w nowych budynkach przechodzących zmiany projektowe...

mgr inż. Maciej Rokiel, mgr inż. Ryszard Koć Parkingi podziemne – przyczyny i skutki zawilgoceń cz. 1. Wybrane zagadnienia

Parkingi podziemne – przyczyny i skutki zawilgoceń cz. 1. Wybrane zagadnienia Parkingi podziemne – przyczyny i skutki zawilgoceń cz. 1. Wybrane zagadnienia

Poprawne (zgodne ze sztuką budowlaną) zaprojektowanie i wykonanie budynku to bezwzględny wymóg bezproblemowej, długoletniej eksploatacji. Podstawą jest odpowiednie rozwiązanie konstrukcyjne części zagłębionej...

Poprawne (zgodne ze sztuką budowlaną) zaprojektowanie i wykonanie budynku to bezwzględny wymóg bezproblemowej, długoletniej eksploatacji. Podstawą jest odpowiednie rozwiązanie konstrukcyjne części zagłębionej w gruncie. Doświadczenie pokazuje, że znaczącą liczbę problemów związanych z eksploatacją stanowią problemy z wilgocią. Woda jest niestety takim medium, które bezlitośnie wykorzystuje wszelkie usterki i nieciągłości w warstwach hydroizolacyjnych, wnikając do wnętrza konstrukcji.

Marian Bober, Michał Kowalski, mgr inż. Mariusz Pawlak, Tomasz Petras, Jacek Stankiewicz Dobór łączników do montażu płyt warstwowych

Dobór łączników do montażu płyt warstwowych Dobór łączników do montażu płyt warstwowych

Podstawę artykułu stanowi opracowanie „DAFA M 3.01 Wytyczne doboru łączników do montażu płyt warstwowych”. Ma ono stanowić daleko idącą pomoc i punkt odniesienia dla wszystkich osób uczestniczących w procesach...

Podstawę artykułu stanowi opracowanie „DAFA M 3.01 Wytyczne doboru łączników do montażu płyt warstwowych”. Ma ono stanowić daleko idącą pomoc i punkt odniesienia dla wszystkich osób uczestniczących w procesach projektowania, realizacji i odbiorów inwestycji budowlanych wykonanych z płyt warstwowych.

dr inż. arch. Tomasz Rybarczyk Newralgiczne miejsca w murach z betonu komórkowego podlegające ociepleniu

Newralgiczne miejsca w murach z betonu komórkowego podlegające ociepleniu Newralgiczne miejsca w murach z betonu komórkowego podlegające ociepleniu

Mury w bilansie energetycznym budynków stanowią ważną rolę, ponieważ mają znaczący wpływ na zużycie energii przez te budynki i tym samym wpływ na ich energooszczędność. Jednak ze względu na nowe formy...

Mury w bilansie energetycznym budynków stanowią ważną rolę, ponieważ mają znaczący wpływ na zużycie energii przez te budynki i tym samym wpływ na ich energooszczędność. Jednak ze względu na nowe formy architektoniczne (np. budynki z dużymi przeszkleniami) udział murów w bilansie energetycznym spada. Niemniej jednak są w murach miejsca, które mogą stanowić mostki cieplne, jeśli się ich prawidłowo nie zaizoluje.

Wybrane dla Ciebie

50% dopłaty na nowe źródło OZE »

50% dopłaty na nowe źródło OZE » 50% dopłaty na nowe źródło OZE »

Łatwa hydroizolacja skomplikowanych powierzchni dachowych »

Łatwa hydroizolacja skomplikowanych powierzchni dachowych » Łatwa hydroizolacja skomplikowanych powierzchni dachowych »

Docieplanie budynków to nie problem »

Docieplanie budynków to nie problem » Docieplanie budynków to nie problem »

Ochrona powierzchni betonowych i żelbetowych »

Ochrona powierzchni betonowych i żelbetowych » Ochrona powierzchni betonowych i żelbetowych »

Łatwe ocieplanie ścian »

Łatwe ocieplanie ścian » Łatwe ocieplanie ścian »

Trwały dach to dobra inwestycja »

Trwały dach to dobra inwestycja » Trwały dach to dobra inwestycja »

OZE dofinansowaniem nawet 50% »

OZE dofinansowaniem nawet 50% » OZE dofinansowaniem nawet 50% »

Dom pasywny to ciepły dom - jak go zbudować? »

Dom pasywny to ciepły dom - jak go zbudować? » Dom pasywny to ciepły dom - jak go zbudować? »

Wypróbuj profile do elewacji »

Wypróbuj profile do elewacji » Wypróbuj profile do elewacji »

Jak kleić płytki na ogrzewanej podłodze? »

Jak kleić płytki na ogrzewanej podłodze? » Jak kleić płytki na ogrzewanej podłodze?  »

Trwała ochrona betonu »

Trwała ochrona betonu » Trwała ochrona betonu »

Dbaj o narzędzia, serwisuj je! »

Dbaj o narzędzia, serwisuj je! » Dbaj o narzędzia, serwisuj je! »

Copyright © 2004-2019 Grupa MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa, nr KRS: 0000537655. Wszelkie prawa, w tym Autora, Wydawcy i Producenta bazy danych zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów zabronione. Korzystanie z serwisu i zamieszczonych w nim utworów i danych wyłącznie na zasadach określonych w Zasadach korzystania z serwisu.
Portal Budowlany - Izolacje.com.pl

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień przeglądarki dotyczących cookies. Nim Państwo zaczną korzystać z naszego serwisu prosimy o zapoznanie się z naszą polityką prywatności oraz Informacją o Cookies. Więcej szczegółów w naszej Polityce Prywatności oraz Informacji o Cookies. Administratorem Państwa danych osobowych jest Grupa MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.K., nr KRS: 0000537655, z siedzibą w 04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18, tel. +48 22 810-21-24, właściciel strony www.izolacje.com.pl. Twoje Dane Osobowe będą chronione zgodnie z wytycznymi polityki prywatności www.izolacje.com.pl oraz zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r i z Ustawą o ochronie danych osobowych Dz.U. 2018 poz. 1000 z dnia 10 maja 2018r.