Przepisy techniczne dotyczące ochrony przed hałasem w budynkach mieszkalnych i użyteczności publicznej

Wymóg ten wprowadza obowiązek ochrony akustycznej budynku oraz obowiązek ochrony otoczenia budynku (terenu zewnętrznego) przed hałasem emitowanym z budynku. Budynek jest więc z jednej strony przedmiotem ochrony akustycznej ze względu na potrzebę zapewnienia odpowiednich warunków akustycznych w jego pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi, z drugiej strony musi być traktowany jako obiekt zabezpieczeń akustycznych, gdy ze względu na urządzenia z nim związane lub sposób wykorzystania pomieszczeń może stać się źródłem zagrożenia akustycznego dla otoczenia.

Spełnienie obowiązku ochrony przed hałasem wymaga uregulowań prawnych i normowych dotyczących:

• parametrów akustycznych budynku, zapewniających uzyskanie we wnętrzu budynku klimatu akustycznego odpowiedniego dla potrzeb ludzi przebywających w budynku;
• przez pojęcie „odpowiedni klimat akustyczny” należy w tym wypadku rozumieć takie warunki akustyczne, które zaspokajają potrzeby człowieka, zróżnicowane ze względu na sposób użytkowania pomieszczeń lub ze względu na stan, w jakim człowiek się znajduję podczas przebywania w pomieszczeniu (praca, odpoczynek, sen itd.);
• dopuszczalnych poziomów hałasu w otoczeniu budynku, istotnych ze względu na zagrożenie hałasem budynku, a także ze względu na potrzebę ograniczenia emisji hałasu z budynku do otoczenia;
• właściwości akustycznych wyrobów budowlanych, umożliwiających zaprojektowanie i wykonanie budynku o założonych (wymaganych) parametrach akustycznych;
• pomiarowej kontroli właściwości akustycznych wyrobów budowlanych, budynków oraz poziomu hałasu na zewnątrz budynków (obowiązek kontroli, metody pomiarowej kontroli);
• metod prognozowania właściwości akustycznych budynków i jego otoczenia na etapie projektowania.

W Polsce obszar uregulowań prawnych i normowych dotyczących ochrony przed hałasem w budynkach mieszkalnych i użyteczności publicznej obejmuje wszystkie wymienione zagadnienia z wyjątkiem kontroli jakości akustycznej budynków (odnosi się to zarówno do etapu projektowania, jak i obiektów wykonanych). Uregulowania te ujęte są w następujących dokumentach podstawowych:

• ustawach:
  • Prawo budowlane [32],
  • o wyrobach budowlanych [31],
  • Prawo ochrony środowiska [33];
• rozporządzeniach:
  • ministra infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [20], [24],
  • ministra infrastruktury w sprawie systemów oceny zgodności, wymagań, jakie powinny spełniać notyfikowane jednostki uczestniczące w ocenie zgodności, oraz sposobu oznaczania wyrobów budowlanych znakiem CE [21],
  • ministra infrastruktury w sprawie sposobu deklarowania zgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym [22], – ministra środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku [25],
  • ministra środowiska w sprawie ustalania wartości wskaźnika hałasu LDWN [26];
• normach:
  • przywołanych w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, określających wymagania w stosunku do parametrów akustycznych budynku [5, 6, 8, 9] oraz metody pomiarowe sprawdzania spełnienia tych wymagań [7, 16, 18, 19], a także normach określających metody pomiaru właściwości akustycznych wyrobów budowlanych [11, 15, 17, 18, 19]; przez przywołanie w rozporządzeniu zmienia się status tych norm w stosunku do statusu wynikającego z ustawy o normalizacji [30],
  • określających metody pomiaru właściwości akustycznych wyrobów budowlanych nieprzywołane w rozporządzeniu [3],
  • zharmonizowanych, które określają metody pomiaru i oceny właściwości akustycznych wyrobów, jeżeli są deklarowane przez producenta (np. [12, 13, 14]),
  • określających metody projektowania [10].

W wymienionych ustawach ujęcie problematyki ochrony przed hałasem w budynkach i ich otoczeniu ma charakter ogólny, istotne są natomiast odniesienia do rozporządzeń regulujących wiele szczegółowych kwestii.

Ochrona przed hałasem otoczenia budynku

Ochronę przed hałasem otoczenia budynku należy rozpatrywać ze względu na zagrożenie budynku hałasem zewnętrznym oraz ze względu na zagrożenie środowiska hałasem emitowanym z budynku. Wzajemne powiązania między dokumentami prawnymi odnoszącymi się do ochrony środowiska przed hałasem pokazano na rys. 1. Wymagania w zakresie ochrony przed hałasem otoczenia budynku wynikają z rozporządzenia ministra środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku [26]. W dokumencie tym podane są wartości dopuszczalnego poziomu hałasu w zależności od rodzaju źródeł hałasu zewnętrznego oraz od przeznaczenia i rodzaju zabudowy terenu.

Rozróżniono tereny przeznaczone (zestawienie według rozporządzenia):

• pod zabudowę mieszkaniową (z podziałem na tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego),
• pod szpitale i domy opieki społecznej, pod budynki związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,
• na cele uzdrowiskowe,
• na cele rekreacyjno-wypoczynkowe,
• na cele mieszkaniowo-usługowe.

W rozporządzeniu inaczej traktowany jest hałas pochodzący z komunikacji lądowej (dróg, linii kolejowych), inaczej z komunikacji lotniczej (startowania i lądowania, przelotów statków powietrznych) i linii energetycznych oraz wszystkich innych niewymienionych źródeł hałasu środowiskowego (ta grupa obejmuje przede wszystkim hałas przemysłowy i instalacyjny). W odniesieniu do tych grup hałasu stosowane są różne wskaźniki oceny hałasu i różne wartości dopuszczalne.

Istotne jest również zróżnicowane podejście w rozporządzeniu do formułowania wymagań w zależności od celu regulacji dotyczących ochrony środowiska przed hałasem. Uwzględniono dwa przypadki; dopuszczalne poziomy hałasu określone za pomocą:

• równoważnego poziomu dźwięku A w okresie dziennym (LAeqD) i nocnym (LAeqN), służące do kontroli warunków korzystania ze środowiska w odniesieniu do jednej doby,
• równoważnego poziomu dzienno-wieczorno-nocnego (LDWN) i równoważnego poziomu nocnego (LN), mającego zastosowanie przy prowadzeniu długookresowej polityki w zakresie ochrony środowiska przed hałasem.

Z ochroną budynków przed hałasem ma powiązanie normowanie poziomu hałasu w środowisku w odniesieniu do jednej doby. Zróżnicowanie dopuszczalnych poziomów hałasu w zależności od rodzaju zabudowy (wynikające z wpływu hałasu na zdrowie i samopoczucie człowieka) jest wskazówką do ustalania prawidłowej z punktu widzenia akustycznego lokalizacji budynków w zależności od ich przeznaczenia. W praktyce w wielu wypadkach wartości dopuszczalnego poziomu hałasu w terenie są przekroczone (np. w centralnych częściach miast). W zależności od skali tego przekroczenia budynki będą wymagały zastosowania specjalnych zabezpieczeń przed hałasem zewnętrznym lub, przy niewielkim przekroczeniu, takie zabezpieczenia nie będą konieczne, jednak w pomieszczeniach przy otwartych oknach hałas zewnętrzny będzie zwykle traktowany przez użytkowników jako uciążliwy.

Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku stanowią także jedno z kryteriów oceny hałasu emitowanego z budynku przez urządzenia stanowiące techniczne wyposażenie budynku (np. wentylatornie zlokalizowane na dachu budynku) lub hałasu wynikającego ze sposobu użytkowania pomieszczeń zlokalizowanych w budynku. Przepisy dotyczące dopuszczalnego poziomu hałasu w środowisku są przywołane w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [20, 24, 34].  

Ochrona budynku przed hałasem i drganiami

Schemat powiązań między poszczególnymi przepisami i normami dotyczącymi ochrony budynku przed hałasem i drganiami przedstawiono na rys. 2. Podstawowym dokumentem prawnym w tym zakresie jest ustawa Prawo budowlane i wynikające z tej ustawy rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. W ustawie Prawo budowlane ochrona przed hałasem ujęta jest w grupie 6 podstawowych wymagań, jakie powinny spełniać budynki. Rozwinięcie tego wymagania podane jest w dziale IX rozporządzenia.

Zakres ochrony przed hałasem i drganiami obejmuje:

• ochronę budynku przed:
  • hałasem zewnętrznym powietrznym,
  • przenikającym między pomieszczeniami hałasem wewnętrznym powietrznym i uderzeniowym,
  • hałasem instalacyjnym wytwarzanym przez wyposażenie techniczne budynku,
  • hałasem pogłosowym, który powstaje w pomieszczeniu w wyniku odbić dźwięku od powierzchni ograniczających pomieszczenie (ten zakres ochrony został wprowadzony w rozporządzeniu z 12 marca 2009 r. [24]),
  • drganiami, których źródłem mogą być zarówno urządzenia zainstalowane w budynku, jak i źródła zewnętrzne (np. komunikacja) wywołujące drgania przenoszone na budynek przez grunt,
• ochronę środowiska przed ewentualną emisją hałasu z budynku do otoczenia.

Obecny, po nowelizacji rozporządzenia [24], zakres ochrony przed hałasem w budynkach jest zgodny z dyrektywą 89/106/EEC dotyczącą wyrobów budowlanych, a w szczególności z dokumentem interpretacyjnym Wymagania podstawowe nr 5 „Ochrona przed hałasem” [1, 2].

W rozporządzeniu odniesiono się do zasad ochrony budynku przed wymienionymi rodzajami hałasu, podając wymagania (w postaci skwantyfikowanej) w stosunku do poszczególnych parametrów budynku oraz wymagania (w postaci opisowej) w stosunku do określonych rozwiązań służących ochronie przeciwdźwiękowej i przeciwdrganiowej budynku. Wymagania skwantyfikowane nie zostały podane w rozporządzeniu wprost, lecz w postaci odniesienia do konkretnych norm:

• dopuszczalne poziomy hałasu w pomieszczeniach według normy PN-87/B-02151/02 [5],
• izolacyjność akustyczna przegród wewnętrznych i zewnętrznych w budynku według normy PN-B-02151-3:1999 [6],
• dopuszczalne poziomy drgań w budynku według normy PN-88/B-02171 [9] i w pewnym zakresie PN-85/B-02170 [8].

Nie ma na razie polskiej normy odnoszącej się do czasu pogłosu pomieszczeń w budynkach mieszkalnych i użyteczności publicznej. Przygotowane są dopiero bardzo szczegółowe założenia do niej [28]. Podane w nich wartości czasu pogłosu, jakie powinny być przyjmowane ze względu na zmniejszenie poziomu hałasu pogłosowego w pomieszczeniach oraz ze względu na uzyskanie właściwych warunków do odbioru pożądanych sygnałów akustycznych (np. mowy), uwzględniono w komentarzu do znowelizowanego rozporządzenia [34].

Norma określająca dopuszczalne poziomy hałasu w pomieszczeniach będzie w przyszłym roku nowelizowana, ponieważ nie odpowiada ona aktualnemu stanowi wiedzy i jest niezgodna z odpowiednią normą EN. Zostaną z niej usunięte wymagania dotyczące dopuszczalnego poziomu hałasu w pomieszczeniach pochodzące ze wszystkich źródeł łącznie (poziom wypadkowy), ponieważ jest to wielkość niedookreślona, niemożliwa do jednoznacznego wyznaczenia ani w drodze obliczeń, ani na podstawie bezpośrednich pomiarów – wiele źródeł mających wpływ na ogólny poziom hałasu przenikającego do pomieszczeń w budynkach mieszkalnych i użyteczności publicznej ma charakter przypadkowy.

Sposób normowania hałasu instalacyjnego w znowelizowanej normie PN-87/B-02151/02 będzie dostosowany do normy europejskiej. Przewidziana jest również nowelizacja normy PN-B-02151-3:1999, która doprowadzi do uszczegółowienia wymagań w stosunku do izolacyjności akustycznej przegród wewnętrznych. Pozostawi ona wartość wymagań na niezmienionym poziomie (z minimalnymi zmianami i uściśleniami), wprowadzi natomiast zmiany w wymaganiach dotyczących izolacyjności akustycznej przegród zewnętrznych w powiązaniu z poziomami hałasu zewnętrznego wyrażonymi za pomocą wskaźników stosowanych w dokumentach dotyczących ochrony środowiska.

Obecnie istnieje pewna dwoistość podejścia do wymagań dotyczących ochrony pomieszczeń w budynku przed hałasem zewnętrznym ujętych w normie PN-87/B-02151/02 (dopuszczalne poziomy hałasu) i normie PN-B-02151-03:1999 (minimalna izolacyjność akustyczna przegród zewnętrznych) [29, 34]. Wynikające stąd pewne rozbieżności będą usunięte po nowelizacji normy z 1987 r. Niezależnie od wymagań podanych w formie wartości liczbowych konkretnych parametrów akustycznych budynku rozporządzenie podaje wiele wymagań w formie opisowej, które należy traktować jako zestawienie niezbędnych przedsięwzięć do uzyskania właściwej ochrony przeciwdźwiękowej i przeciw drganiowej pomieszczeń w budynku. Odnoszą się one do wszystkich uwzględnionych w rozporządzeniu zakresów ochrony przed hałasem i drganiami i obejmują następujące istotne zalecenia oraz wymagania w odniesieniu do:

• ochrony przed hałasem zewnętrznym – wskazówki dotyczące właściwego z punktu widzenia akustycznego sytuowania budynku, odpowiedniego kształtowania bryły budynku i projektowania układu funkcjonalnego ograniczającego przenikanie hałasu zewnętrznego do pomieszczeń szczególnie chronionych, stosowania zabezpieczeń akustyczno-urbanistycznych w otoczeniu budynku,
• ochrony przed hałasem wewnętrznym powietrznym i uderzeniowym – wymagania odnoszące się do ograniczenia przenoszenia hałasu między pomieszczeniami przez przewody instalacyjne, szczególnych właściwości akustycznych ścian oddzielających pomieszczenia sanitarne jednego mieszkania od pokoi przyległego mieszkania, właściwości tłumienia dźwięków uderzeniowych przez podłogi, w szczególności w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych,
• ochrony przed hałasem wewnętrznym instalacyjnym – wymagania dotyczące doboru urządzeń instalacyjnych w budynku przy uwzględnieniu ich parametrów akustycznych, stosowania zabezpieczeń przeciwdźwiękowych i przeciwdrganiowych przeciwdziałających powstawaniu hałasów instalacyjnych i rozprzestrzenianiu się ich w budynku, zalecenia dotyczące unikania lokalizacji pomieszczeń sanitarnych jednego mieszkania przy pokojach obcego mieszkania,
• ochrony przed hałasem pogłosowym – stosowanie w pomieszczeniach adaptacji dźwiękochłonnych z materiałów (wyrobów) o potwierdzonych właściwościach pochłaniania dźwięku,
• ochrony przed drganiami – wymaganie wprowadzające obowiązek stosowania zabezpieczeń przeciwdrganiowych źródeł drgań znajdujących się w otoczeniu budynku lub zabezpieczeń konstrukcji budynku przeciwdziałających przenoszeniu drgań przez podłoże na budynek oraz stosowania zabezpieczeń przeciwdrganiowych urządzeń sytuowanych w budynku i instalacji stanowiących techniczne wyposażenie budynku.

Izolacyjność akustyczna przegród w budynku nie jest równa izolacyjności akustycznej wyrobów, z których te przegrody zostały wykonane. Wyznaczenie tej izolacyjności powinno być uwzględnione w projekcie budowlanym. W tym zakresie istnieją normy, które należy traktować jako normy projektowania [10]. Nie są one przywołane w rozporządzeniu, ponieważ sposób dojścia do rozwiązań spełniających wymagania wchodzi w zakres warsztatu projektanta, który może posługiwać się różnymi metodami obliczeniowymi (w tym metodami ujętymi w normach projektowania), ale także może korzystać z rozwiązań wzorcowych o określonych pomiarowo parametrach akustycznych w budynku.

W znowelizowanym rozporządzeniu przywołano natomiast normy pomiarowe obejmujące metody kontroli spełnienia wymagań odnośnie dopuszczalnego poziomu hałasów instalacyjnych i izolacyjności akustycznej przegród zewnętrznych i wewnętrznych w budynku oraz niektóre metody wyznaczania parametrów akustycznych wyrobów budowlanych w warunkach laboratoryjnych. Potrzeba przywołania tych norm wynika ze specyfiki zjawisk akustycznych, która powoduje, że uzyskane na podstawie pomiarów wartości konkretnego mierzonego parametru akustycznego budynku lub wyrobu budowlanego zależą w znacznym stopniu od metodyki pomiarowej i warunków pomiaru. Odwołanie się w rozporządzeniu do tych norm eliminuje więc potencjalne źródło ewentualnych rozbieżności w ocenie akustycznej budynków i wyrobów budowlanych.

Przywołanie w rozporządzeniu norm pomiarowych ma również na celu podkreślenie, że przeprowadzenie pomiarów poziomu hałasów instalacyjnych oraz izolacyjności akustycznej w trakcie realizacji budynku może być zaplanowanym elementem tego procesu. Praktyka wskazuje, że w trakcie wznoszenia budynku, a zwłaszcza przy montażu instalacji, wykonawca przeprowadza niejednokrotnie kontrolne pomiary akustyczne w wybranych fragmentach budynku w celu sprawdzenia faktycznej jakości akustycznej zastosowanych egzemplarzy urządzeń lub skuteczności wykonanych zabezpieczeń akustycznych (np. podkładek przeciwdrganiowych). Pomiary izolacyjności akustycznej mogą także umożliwiać dobór przyjętych w projekcie wariantowych rozwiązań budowlanych (np. przegród) lub też dobór producentów konkretnych, istotnych z punktu widzenia akustycznego wyrobów budowlanych przewidzianych do zastosowania w budynku.

Takie działania są już niejednokrotnie wykorzystywane w praktyce przy wznoszeniu budynków, których inwestorzy zdają sobie sprawę, że parametry akustyczne budynku są istotne nie tylko ze względów prawnych, ale przekładają się na wartość handlową obiektu. Jako przykłady takich działań można podać np. kontrolne badania akustyczne wariantowych rozwiązań ścian między wzorcowymi pokojami hotelowymi, dobór na podstawie pomiarów izolacyjności akustycznej szczegółów rozwiązań ścian międzymieszkaniowych, a także pomiary rzeczywistej izolacyjności akustycznej zmontowanych doświadczalnie w budynku pojedynczych egzemplarzy np. drzwi i okien dostarczonych przez różnych producentów.  

Właściwości akustyczne wyrobów budowlanych

Do właściwości akustycznych wyrobów budowlanych odnoszą się przepisy w postaci ustawy o wyrobach budowlanych, rozporządzeń związanych z tą ustawą, normy wyrobu (normy zharmonizowane), normy określające metody pomiarowego wyznaczania właściwości akustycznych wyrobów, a także dokumenty w postaci aprobat i rekomendacji technicznych. Wzajemne powiązania między tymi dokumentami przedstawiono na rys. 3.

W ustawie o wyrobach budowlanych [31] zawarte jest istotne z punktu widzenia akustycznego stwierdzenie, że „wyrób może być wprowadzony do obrotu, jeżeli nadaje się do stosowania przy wykonywaniu robót budowlanych, w zakresie odpowiadającym jego właściwościom użytkowym i przeznaczeniu, to jest ma właściwości użytkowe umożliwiające prawidłowo zaprojektowanym i wykonanym obiektom budowlanym, w których ma być zastosowany w sposób trwały, spełnienie wymagań podstawowych”. Do właściwości użytkowych obiektu, zgodnie z ustawą Prawo budowlane, należą jego właściwości akustyczne. Oznacza to, że dopuszczenie wyrobu budowlanego do obrotu jest w świetle prawa uwarunkowane możliwością uzyskania przy zastosowaniu tego wyrobu właściwości akustycznych budynku zgodnych z warunkami technicznymi i odpowiednimi normami PN. Oznacza to zatem, że wyroby, które mogą mieć wpływ na jakość akustyczną budynku, w tym budynku np. mieszkalnego, muszą mieć określone i potwierdzone parametry akustyczne, co jest warunkiem poprawnego ich stosowania przy wznoszeniu obiektu budowlanego.

Większość wyrobów mających wpływ na parametry akustyczne budynku należy do grupy wyrobów podlegających systemowi potwierdzenia zgodności 3 (niektóre – systemowi 4). W tych systemach zgodność poszczególnych cech wyrobu (a więc i parametrów akustycznych) deklarowana jest przez producenta na podstawie wyników wstępnego badania typu. Systemy 3 i 4 różnią się tylko wymaganiami w stosunku do jednostki przeprowadzającej badania. W normach wyrobu (normy zharmonizowane np. [12, 13, 14]) parametry akustyczne są uwzględniane, gdy są deklarowane przez producenta.

Normy te nie określają minimalnych parametrów akustycznych wyrobów, podają natomiast metody pomiarowe, według których te parametry powinny być wyznaczane, i normy – zgodnie z którymi należy obliczać jednoliczbowe wskaźniki danego parametru na podstawie wyników pomiarów przeprowadzonych w różnych pas mach częstotliwości (począwszy od pasm częstotliwości niskich przez średnie do wysokich). Producent może zadeklarować konkretną wartość parametru określającego właściwości akustyczne wyrobu na podstawie badań przeprowadzonych według tych norm.

Niezadeklarowanie właściwości akustycznych wyrobu oznacza, zgodnie z ustawą o wyrobach, że wyrób ten jako nieokreślony pod względem akustycznym nie może być zastosowany w elementach budynku, w stosunku do których stawiane są wymagania akustyczne. Podobne zastrzeżenia odnoszą się do aprobat i rekomendacji technicznych, w których nie podano parametrów akustycznych danego wyrobu.

Kontrola właściwości akustycznych budynków i wyrobów budowlanych

Kontrola właściwości akustycznych wyrobów uwzględniona jest w odnośnych przepisach w ramach wstępnego badania typu. W tym zakresie można więc uznać stan prawny jako zadowalający. Sprawą otwartą jest natomiast kwestia zgodności z wynikami wstępnego badania typu parametrów akustycznych wyrobów pochodzących od różnych producentów.

W większości wypadków w ramach kontroli produkcji nie są uwzględniane parametry akustyczne wyrobu, a inne sprawdzane obligatoryjnie cechy wyrobu nie w każdym przypadku mogą stanowić potwierdzenie zakładanej jakości akustycznej wyrobu. W Polsce nie ma przepisów, które narzucałyby obowiązek kontroli spełnienia wymagań akustycznych w stosunku do parametrów akustycznych budynku (odnosi się to zarówno do etapu projektowania, jak i odbioru gotowego budynku).

Odwołanie się do metod kontroli parametrów akustycznych budynku w rozporządzeniu w spawie warunków akustycznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, nie oznacza wprowadzenia obowiązku kontroli akustycznej np. przy odbiorze budynków. Ta problematyka należałaby do innego obszaru regulacji prawnych, jednak w odniesieniu do zagadnień akustycznych takie regulacje nie istnieją. Instytut Techniki Budowlanej postulował wprowadzenie do rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego [23] obowiązku zadeklarowania przez projektanta spełnienia poszczególnych wymagań akustycznych odnoszących się do projektowanego budynku, jednak postulat ten nie został przyjęty (projekt formy takiej deklaracji był zamieszczony w 2008 r. przez kilka miesięcy na stronie internetowej Ministerstwa Infrastruktury).

Zwiększenie presji społecznej dotyczącej zapewnienia właściwych parametrów akustycznych budynków powoduje, że pomimo braku przepisów niektórzy inwestorzy zamieszczają w kontraktach obowiązek przedstawienia przez wykonawcę wyników badań, np. izolacyjności akustycznej przegród wewnętrznych czy zewnętrznych w budynku i oceny tych wyników w stosunku do wymagań wynikających z przepisów budowlanych (są to jednak przypadki sporadyczne). Dotyczy to głównie takich budynków, jak hotele czy budynki biurowe, zdarzają się jednak sytuacje wprowadzenia takiego obowiązku w kontraktach dotyczących budowy budynków mieszkalnych wielorodzinnych.

Zakres tego typu badań kontrolnych zależy od konstrukcji budynku, jego układu funkcjonalnego i powinien być zawsze określony przez specjalistę w zakresie akustyki budowlanej. Pomiary powinny być przeprowadzane przez akredytowane laboratoria akustyczne. Kontrola właściwości akustycznych budynku i zgodności tych właściwości z wymaganiami wynikającymi z przepisów budowlanych powinna być przeprowadzana w dwóch etapach: na etapie projektowania budynku i po jego wykonaniu.

Od rozwiązań projektowych zależy, czy budynek może uzyskać wymagane właściwości akustyczne. Prawidłowy projekt nie daje jednak gwarancji w tym zakresie, natomiast niewłaściwe pod względem akustycznym rozwiązania projektowe przesądzają z góry, że parametry akustyczne budynku nie będą zgodne z wymaganiami. Kontrola właściwości akustycznych budynku po jego wykonaniu powinna być drugim etapem działań kontrolnych, wskazującym na jakość pod względem akustycznym zastosowanych materiałów i wykonania całego budynku. Oczywiste jest, że taka interpretacja kontroli parametrów akustycznych budynku po jego wykonaniu odnosi się tylko do obiektów zaprojektowanych poprawnie z punktu widzenia akustycznego.

Literatura

1. Dokument interpretacyjny do Dyrektywy 89/106/ EEC dotyczącej wyrobów budowlanych: Wymagania podstawowe nr 5 „Ochrona przed hałasem”, [w:] „Dokumenty Wspólnoty Europejskiej dotyczące Budownictwa”, Zeszyt 6, Instytut Techniki Budowlanej, Warszawa 1996.
2. Dyrektywa Rady Wspólnot Europejskich w sprawie zbliżenia ustaw i aktów wykonawczych Państw Członkowskich dotyczących wyrobów budowlanych (89/106/EEC), [w:] „Dokumenty Wspólnoty Europejskiej dotyczące Budownictwa”, Zeszyt 1, Instytut Techniki Budowlanej Warszawa 1994.
3. A. Iżewska, „Aktualne normy dotyczące akustyki budowlanej”, „Materiały Budowlane”, nr 8/2008.
4. M. Mirowska, „Podstawy prawne oraz wymagania dotyczące ochrony przed hałasem i drganiami w budynkach i ich otoczeniu – część II”, „Materiały Budowlane”, nr 7/2008.
5. PN-B-02151-02:1987 (PN-87/B-02151/02) „Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach. Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach”.
6. PN-B-02151-3:1999 „Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem w budynkach. Izolacyjność akustyczna przegród w budynkach oraz izolacyjność akustyczna elementów budowlanych. Wymagania”.
7. PN-B-02156:1987 (PN/87-B-02156) „Akustyka budowlana. Metody pomiaru poziomu dźwięku A w budynkach”.
8. PN-B-02170:1985 (PN-85/B-02170) „Ocena szkodliwości drgań przekazywanych przez podłoże na budynki”.
9. PN-B-02171:1988 (PN-88/B-02171) „Ocena wpływu drgań na ludzi w budynkach”.
10. PN-EN 12354 „Akustyka budowlana. Określenie właściwości akustycznych budynków na podstawie właściwości elementów”, Część 1:2002, 2:2002, 3:2003, 4:2003, 6:2005.
11. PN-EN 20140 „Akustyka. Pomiary izolacyjności akustycznej w budynkach i izolacyjności akustycznej elementów budowlanych”, część 3:1999, 9:1998, 10:1994 (odnoszą się do pomiarów laboratoryjnych).
12. PN-EN 14351-1:2006 „Okna i drzwi. Norma wyrobu, właściwości eksploatacyjne”, Część 1: „Okna i drzwi zewnętrzne bez właściwości dotyczących odporności ogniowej i/lub dymoszczelności”.
13. PN-EN 14509:2007 „Samonośne płyty warstwowe z rdzeniem z materiału termoizolacyjnego w obustronnej okładzinie z blachy – wyroby produkowane fabrycznie. Właściwości”.
14. PN-EN 14830:2005 „Ściany osłonowe. Norma wyrobu”.
15. PN-EN ISO 140 „Akustyka. Pomiary izolacyjności akustycznej w budynkach i izolacyjności akustycznej elementów budowlanych”, część 6:1999, 8:1999, 12:2001 (odnoszą się do pomiarów laboratoryjnych).
16. PN-EN ISO 140 „Akustyka. Pomiary izolacyjności akustycznej w budynkach i izolacyjności akustycznej elementów budowlanych”, część 4:2000, 5:2000, 7:2000 (odnoszą się do pomiarów terenowych). 
17. PN-EN ISO 354:2005 „Akustyka. Pomiar pochłaniania dźwięku w komorze pogłosowej”.
18. PN-EN ISO 717-1:1999 „Akustyka. Ocena izolacyjności akustycznej w budynkach i izolacyjności akustycznej elementów budowlanych. Izolacyjność od dźwięków powietrznych”.
19. PN-EN ISO 717-2:1999 „Akustyka. Ocena izolacyjności akustycznej w budynkach i izolacyjności akustycznej elementów budowlanych. Izolacyjność od dźwięków uderzeniowych”.
20. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowania (DzU z 2002 r. nr 75, poz. 690; zmiany: DzU z 2003 r. nr 33, poz. 270, DzU z 2004 r. nr 109, poz. 1156).
21. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie systemów oceny zgodności, wymagań, jakie powinny spełniać notyfikowane jednostki uczestniczące w ocenie zgodności, oraz sposobu oznaczania wyrobów budowlanych znakiem CE (DzU z 2004 r. nr 195, poz. 2011).
22. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie sposobu deklarowania zgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (DzU z 2004 r. nr 198, poz.2041).
23. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r., zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (DzU z 2008 r. nr 201, poz. 1239).
24. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 marca 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU z 2009 r. nr 56, poz. 461).
25. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 czerwca 2007 r. w sprawie ustalania wartości wskaźnika hałasu LDWN (DzU z 2007 r. nr 106, poz.729).
26. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. nr 120 z 2007 r. poz. 826)
27. B. Szudrowicz, „Podstawy prawne oraz wymagania dotyczące ochrony przed hałasem i drganiami w budynkach i ich otoczeniu – część I”, „Materiały Budowlane”, nr 6/2008.
28. B. Szudrowicz, „Normowanie czasu pogłosu w pomieszczeniach – założenia do normy PN”, „Materiały Budowlane”, nr 8/2009.
29. B. Szudrowicz, „Ochrona przed hałasem i drganiami w znowelizowanym rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie”.
30. Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji (DzU z 2002 r. nr 169, poz. 1386 z późn. zm.).
31. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (DzU z 2004 r. nr 92, poz. 881).
32. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (t.j. DzU z 2006 r. nr 156, poz. 1118 z późn. zm.).
33. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (DzU z 2001 r. nr 62, poz. 627 z późn. zm.).
34. „Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie – tekst ujednolicony po nowelizacji z komentarzem”, praca zbiorowa pod red. K. Kukulskiego. Wydawnictwo ITB, Warszawa 2009 (w druku).

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!