Zastosowanie betonu wodonieprzepuszczalnego przy renowacji zawilgoconych budowli

W artykule podano warunki wykonania dodatkowej nieprzepuszczalnej dla wody wewnętrznej konstrukcji z betonu – tzw. białej wanny. Wyjaśniono, czym jest beton wodoszczelny. Przedstawiono specyfikę wtórnego uszczelnienia z betonu wodonieprzepuszczalnego.

Use of water-impermeable concrete for the renovation of damp buildings

The article provides requirements for the use of an additional water-impermeable internal concrete structure – the so-called white box. It is clarified whether there is watertight concrete. The specificity of the secondary sealing made of water-impermeable concrete was presented.

***

Jeżeli z przyczyn technicznych i/lub ekonomicznych nie jest możliwe uszczelnienie przyziemia istniejącego budynku od zewnątrz [ 1 ] oraz wykluczono klasyczne rozwiązania wykonania hydroizolacji wtórnej od wewnątrz [ 2 ], alternatywę stanowią iniekcje uszczelniające – strukturalna lub kurtynowa [ 3 ].

Jeśli jednak struktura muru jest niejednorodna lub wielowarstwowa, względnie istnieją inne powody, dla których nie można zapewnić jednorodnego rozprowadzenia materiału iniekcyjnego w murze (w przypadku iniekcji strukturalnej) lub w gruncie (przy iniekcji kurtynowej), ostatnim wyjściem jest wykonanie dodatkowej nieprzepuszczalnej dla wody wewnętrznej konstrukcji z betonu – tzw. białej wanny [ 4 ].

Pod pojęciem konstrukcji białej wanny rozumie się konstrukcję, która łączy w sobie funkcję przenoszenia obciążeń oraz hydroizolacyjną. Wykonywane są z betonu o wysokiej odporności na przenikanie wody, który w połączeniu z innymi niezbędnymi elementami wchodzącymi w skład szeroko rozumianej technologii białej wanny zapewniają ochronę przed przenikaniem wody i wilgoci [ 5, 6 ].

Wykonanie hydroizolacji wtórnej w postaci nieprzepuszczalnej dla wody konstrukcji betonowej jest rozwiązaniem dopuszczalnym, jednak technicznie bardzo złożonym, a jego skuteczność, bardziej niż w przypadku jakiejkolwiek innej metody, determinowana jest przez prawidłowe zaprojektowanie oraz wykonanie – szczególnie istotne jest zapewnienie szczelności złączy, przyłączy oraz przepustów.

Wykonanie dodatkowej konstrukcji wewnętrznej w sposób oczywisty wpływa również na kubaturę zabezpieczanego pomieszczenia i jak żadna inna metoda stanowi rozwiązanie „szyte na miarę”, które w każdym wypadku musi być szczegółowo projektowane pod kątem konkretnego budynku [ 4 ].

Do wykonania konstrukcji białej wanny należy używać betonu o wysokiej odporności na przenikanie wody – stosowane są zamiennie dwa określenia: beton wodoszczelny oraz beton wodonieprzepuszczalny. Czynnikiem decydującym o odporności betonu na przenikanie wody jest jego porowatość, która z kolei uzależniona jest od współczynnika woda/cement (masowego stosunku efektywnej zawartości wody do zawartości cementu w mieszance betonowej [ 7 ] – im mniejsza wartość współczynnika, tym większa wytrzymałość i nieprzepuszczalność betonu), ilości użytego do jego wykonania cementu oraz uziarnienia kruszywa [ 5, 8, 9 ]. Niezależnie od tych czynników odporność betonu na przenikanie wody wzrasta z jego wiekiem i zależy od początkowej wilgotności betonu ( RYS. 1–2 ) [ 8 ].

W europejskiej normie PN-EN 206 „ Beton – Wymagania, właściwości użytkowe, produkcja i zgodność” [ 7 ] nie sformułowano wymagań odnośnie do odporności betonu na przenikanie wody – zdefiniowano jedynie właściwość odporności na penetrację wody (ocenianą zgodnie z metodyką badawczą opisaną w normie PN-EN 12390-8 „Badania betonu – Część 8: Głębokość penetracji wody pod ciśnieniem” [ 10 ]).

Według Neville’a [ 11 ] penetracja wody w głąb badanej próbki nieprzekraczająca 50 mm pozwala klasyfikować beton jako nieprzepuszczalny, natomiast penetracja do 30 mm jako nieprzepuszczalny w warunkach korozyjnych.

Z kolei niemiecka norma DIN 1045-2 [ 12 ], stanowiąca krajowe zasady stosowania normy EN 206 [ 7 ], podaje, że beton projektowany pod kątem podwyższonej odporności na przenikanie wody, powinien:

• w przypadku elementów o grubości powyżej 40 cm charakteryzować się współczynnikiem w/c ≤ 0,70,
• w przypadku elementów o grubości do 40 cm charakteryzować się współczynnikiem w/c ≤ 0,60 oraz zawartością cementu nie mniejszą niż 280 kg/m³ (z uwzględnieniem dodatków 270 kg/m³), przy czym należy przestrzegać minimalnej klasy wytrzymałości na ściskanie C25/30.

Wodoszczelność betonu, rozumiana jako zdolność do przeciwstawiania się przepływowi przez beton wody będącej pod ciśnieniem, charakteryzowana była stopniem wodoszczelności opisanym w wycofanej normie PN-B-06250 „Beton zwykły” [ 13 ]. Rozróżniano stopnie wodoszczelności betonu: W2, W4 itd., oznaczające dziesięciokrotną wartość ciśnienia wody wyrażoną w megapaskalach, przy którym próbka betonowa o grubości 150 mm nie wykazuje oznak przesiąkania.

Stopień wodoszczelności betonu należy ustalać w zależności od wartości wskaźnika ciśnienia oraz warunków wodnych ( TABELA 1 ). Wskaźnik ciśnienia oblicza się jako stosunek wysokości słupa wody h [m] do grubości przegrody b [m]. Przy wskaźniku ciśnienia poniżej 0,5 beton zwykły nie musi być sprawdzany pod kątem przepuszczalności wody [ 9 ]. Uzyskanie be-tonów o wodoszczelności wyższej niż W8 wymaga odpowiedniego postępowania i taki beton zalicza się już do betonów specjalnych [ 14 ].

Stopień wodoszczelności betonu można podnieść przez zastosowanie domieszki uszczelniającej lub przez obniżenie ilości wody zarobowej, co wymaga jednak (dla zachowania niezmienionej wytrzymałości) zastosowania cementu o niższej wytrzymałości. Znacznie wyższą wodoszczelność (jednak z opóźnieniem sięgającym 90 dni) można uzyskać dzięki zastosowaniu betonu hutniczego (CEM III). W celu całkowitego uszczelnienia, rozumianego jako uniemożliwienie przenikania wody i pary wodnej przez beton, należałoby doprowadzić do przerwania ciągłości porów kapilarnych. W kamieniu cementowym z cementu portlandzkiego (CEM I) należy w tym celu prowadzić pielęgnację w pełnej wilgoci według zestawienia przedstawionego w TABELI 2. Natomiast zalecenia dotyczące doboru składu betonów wodoszczelnych podano w TABELI 3.

Z uwagi na brak klasyfikacji w zakresie wodoszczelności betonu w oparciu o właściwość odporności na penetrację, oraz fakt, że dotychczasowy podział bazujący na stopniu wodoszczelności jest bardzo czytelny, w Warunkach Technicznych Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych (WTWiORB) Instytutu Techniki Budowlanej [ 15 ] przyjęto, że beton wodoszczelny powinien spełniać następujące wymagania:

• minimalny stopień wodoszczelności: W8,
• klasa wytrzymałości na ściskanie: co najmniej C30/37,
• dopuszczalna szerokość rozwarcia rys: nie większa niż 0,2 mm.

W przypadku betonów wodoszczelnych powyższe wytyczne zalecają również odstępstwo od minimalnej wartości zawartości cementu, podawanej w normie PN-EN 206 [ 7 ] dla klasy ekspozycji ze względu na korozję wywołaną karbonatyzacją XC2 i XC3, zwiększając ją z minimum 280 kg/m³ do minimum 300 kg/m³.

Konstrukcje z betonu wodonieprzepuszczalnego zapobiegają przedostawaniu się wody w postaci płynnej. Obciążenie wodą waha się od wilgotności gruntu do wody nienapierającej (pod ciśnieniem). Przy czym oprócz ciśnienia hydrostatycznego należy wziąć pod uwagę możliwą agresję chemiczną wód gruntowych lub gleby.

Transport i dyfuzję wilgoci w nieuszkodzonym przekroju elementu wykonanego z betonu o wysokiej odporności na przenikanie wody przedstawiono na RYS. 3.

Kapilarna absorpcja wody po stronie zwróconej do wody odbywa się niezależnie od ciśnienia hydrostatycznego do maksymalnej głębokości około 7 cm. Element wysycha powoli po stronie skierowanej w stronę powietrza. Tworzy się tu strefa wysychania, w której do powietrza w pomieszczeniu uwalniany jest jedynie nadmiar wody z betonu. Maksymalna głębokość tego obszaru (określanego obszarem dyfuzji) wynosi około 8 cm. Dopóki obszar kapilarny i obszar dyfuzyjny nie zachodzą na siebie (grubość elementów konstrukcyjnych > 20 cm), nie następuje transport wilgoci – nawet w postaci gazowej – w obszarze rdzenia. Oznacza to, że przy wystarczającej grubości elementu odprowadzanie wilgoci z pomieszczenia jest praktycznie niezależne od warunków brzegowych i wilgotności na zewnątrz. W konstrukcjach wodonieprzepuszczalnych dyfuzja w obszarze wysychania stopniowo zwalnia, a z czasem praktycznie zanika [ 17 ].

Specyfika wtórnego uszczelnienia z betonu wodonieprzepuszczalnego, podobnie jak w przypadku konstrukcji stosowanych w budynkach nowo wznoszonych, polega na tym, że łączy ono w sobie funkcję przenoszenia obciążeń statycznych (konstrukcyjną) oraz zapewnienia ochrony przed wnikaniem wody (hydroizolacyjną) [ 5 ].

Konstrukcja białej wanny, aby być funkcjonalną, wymaga zatem czegoś więcej niż tylko betonu odpornego na przenikanie wody. Mając to na względzie, w planowaniu należy uwzględnić następujące elementy [ 17 ]:

• materiał budowlany: beton o wysokiej odporności na przenikanie wody,
• ograniczenie naprężeń: układ konstrukcji powinien minimalizować koncentrację naprężeń oraz nie powinien generować naprężeń dodatkowych (w tym skurczowych), co pozwoli uniknąć powstawania rys lub ograniczyć szerokość ich rozwarcia,
• uszczelnienie złączy: dobór i rozmieszczenie uszczelnień złączy,
• sposób prowadzenia prac budowlanych: betonowanie, zagęszczanie mieszanki betonowej,
• fizyka budowli: izolacyjność cieplna, wymagania użytkowe, wilgotność w budynku.

Proces planowania konstrukcji z betonu wodonieprzepuszczalnego powinien z kolei uwzględnić następujące etapy [ 17 ]:

1. Określenie projektowego poziomu wód gruntowych oraz klasy obciążenia wodą.
2. Określenie klasy użytkowania pomieszczeń.
3. Określenie wymagań wynikających z użytkowania (eksploatacyjnych), z uwzględnieniem fizyki budowli.
4. Określenie minimalnych grubości elementów konstrukcji.
5. Zebranie obciążeń oraz obliczeniowe wyznaczenie szerokości rys.
6. Optymalizacja konstrukcji pod kątem występujących naprężeń.
7. Określenie rozkładu złączy (przerw roboczych, dylatacji oraz rys wymuszonych) oraz sposobu ich uszczelnienia.
8. Ustalenie sposobu uszczelniania przejść (elementy wbudowane, przepusty).

Niezależnie od powyższych etapów projektowania należy przestrzegać ogólnych wymagań określonych w normie PN-EN 206 [ 7 ], w tym w szczególności dotyczących doboru klas ekspozycji, które z kolei określają minimalne klasy wytrzymałości na ściskanie oraz grubość otuliny zbrojenia (wymagania statyczne i konstrukcyjne stawiane betonowi mogą okazać się wyższe niż te wynikające z oczekiwanej odporności na przenikanie wody).

W przypadku budynku przeznaczonego do renowacji zastosowanie technologii „białej wanny” wymaga przede wszystkim wcześniejszej analizy stanu konstrukcji budynku oraz określenia istniejących wpływów zewnętrznych – są to warunki brzegowe stanowiące podstawę do prawidłowego zaprojektowania elementu [ 5 ].

Szczególnie istotne jest określenie klasy oddziaływania wody (a w przypadku występowania wody gruntowej określenie najwyższego przewidywanego poziomu jej lustra), jak również wynikające z warunków gruntowo-wodnych interakcje między gruntem, występującą w nim pod różnymi postaciami wodą, materiałami budowlanymi oraz budynkiem. Niezbędna jest ponadto analiza przyczyn wnikania wody i/lub wilgoci w konstrukcje budynku oraz ocena skutków tego zjawiska dla tkanki budowlanej [ 18 ].

Oprócz określenia warunków gruntowo-wodnych wymagana jest ocena istniejącej tkanki budowlanej. Aby uzyskać miarodajne dane do zaplanowania działań renowacyjnych, należy jak najdokładniej określić stan budynku, w tym przede wszystkim [ 5 ]:

• rodzaj zastosowanych materiałów budowlanych,
• grubość istniejących elementów konstrukcyjnych,
• występowanie elementów zbrojonych oraz położenie zbrojenia,
• wytrzymałość oraz przepuszczalność istniejącego betonu,
• nośność i stateczność konstrukcji,
• występowanie ubytków pod konstrukcją itp.

Szczególnie narażonym na powstawanie rys, a tym samym nieszczelności, elementem konstrukcji jest miejsce połączenia płyty dennej ze ścianami (elementy te powstają zazwyczaj w różnym czasie). W wodonieprzepuszczalnej konstrukcji betonowej rysy te należy ograniczyć do określonej maksymalnej obliczonej szerokości za pomocą stali zbrojeniowej. Rozwój i wielkość naprężeń powinny być redukowane przez odpowiednie zaprojektowanie i wykonanie złącza – najczęściej stosowane są trzy metody konstruowania białej wanny [ 17 ]:

• unikanie powstawania rys (brak niekontrolowanego powstawania pęknięć) – odpowiedni układ konstruk-cji lub wąski rozstaw złączy pozwala znacząco ograniczyć naprężenia,
• projektowanie z ograniczonym powstawaniem rys,
• konstrukcja z kontrolowanymi zarysowaniami: powstawanie rys jest dopuszczone w określonych miejscach, a ich późniejsze uszczelnienie uwzględnione w projekcie (dostęp do komponentów musi być stale zagwarantowany!).

Przy projektowaniu wtórnego uszczelnienia należy wziąć pod uwagę, że w przypadku występowania wysokiego poziomu wód gruntowych konstrukcja może być poddana działaniu znacznych sił wyporu. Jeśli nie zostaną przewidziane odpowiednie środki zaradcze, może dość do odkształceń, a w krytycznym przypadku również przemieszczeń elementów konstrukcyjnych (płyty fundamentowej oraz ścian zewnętrznych). Szczególnie istotne jest to w przypadku, gdy istniejąca konstrukcja posadzki nie zapewnia odpowiedniej ochrony przed działaniem sił wyporu [ 5 ].

W zależności od warunków konstrukcyjnych i obiektowych należy podjąć decyzję, czy w przypadku posadzki powinna być wykonana zupełnie nowa konstrukcja (zabezpieczenie przed naporem wody zapewniane jest zazwyczaj przez jej ciężar własny), czy też wchodzi w grę wykorzystanie istniejącego elementu [ 4 ]. W takiej sytuacji najczęściej również konstrukcja ścian wymaga dodatkowego wzmocnienia, co automatycznie prowadzi do wykonania wewnętrznej żelbetowej wanny – opcjonalnie (np. w przypadku konieczności pogłębienia piwnicy) konstrukcja białej wanny może zostać wykonana w formie podbicia istniejących murów [ 19 ] ( FOT. 1 ).

W zależności od warunków konstrukcyjnych i obiektowych należy podjąć decyzję, czy w przypadku posadzki powinna być wykonana zupełnie nowa konstrukcja (zabezpieczenie przed naporem wody zapewniane jest zazwyczaj przez jej ciężar własny), czy też wchodzi w grę wykorzystanie istniejącego elementu [ 4 ]. W takiej sytuacji najczęściej również konstrukcja ścian wymaga dodatkowego wzmocnienia, co automatycznie prowadzi do wykonania wewnętrznej żelbetowej wanny – opcjonalnie (np. w przypadku konieczności pogłębienia piwnicy) konstrukcja białej wanny może zostać wykonana w formie podbicia istniejących murów [ 19 ] (FOT. 1).

Przy weryfikacji zabezpieczenia przed wyporem porównuje się siły naporu wody gruntowej z minimalnymi możliwymi obciążeniami pionowymi od ciężaru własnego (z uwzględnieniem współczynnika bezpieczeństwa nie mniejszego niż 1,1) [ 5 ]. Na podstawie oceny warunków gruntowo-wodnych oraz stanu istniejącej konstrukcji można przyjąć zróżnicowane warianty działań modernizacyjnych [ 5, 20, 21 ]:

1. Wzmocnienie płyty fundamentowej (RYS. 4) – w sytuacji, gdy istniejąca płyta nie zapewnia wymaganego docisku (ma niewystarczającą grubość) i/lub nie jest wystarczająco zbrojona:
   –    wariant A: dyblowanie,
   –    wariant B: układanie mieszanki betonowej na mostek sczepny z żywicy epoksydowej (metodą „świeże na świeże”).
2. Wykonanie nowej konstrukcji ścian (RYS. 5) – w przypadku płyty fundamentowej o odpowiedniej nośności, ale niewystarczającej nośności ścian.
3. Wzmocnienie płyty fundamentowej oraz wykonanie konstrukcji ścian (RYS. 6) – w przypadku niewystarczającej nośności zarówno płyty, jak i ścian.
4. Wykonanie kompletnej nowej konstrukcji wewnętrznej wanny (RYS. 7) – w przypadku niewystarczającej nośności ścian oraz niewystarczającej nośności lub braku płyty fundamentowej.

Profesjonalnie zaprojektowana i wykonana konstrukcja białej wanny jest na tyle szczelna, że – przy uwzględnieniu warunków pracy (np. klasy obciążenia wodą) oraz koncepcji projektowej – całkowicie zabezpiecza przed wnikaniem wody do wnętrza budynku. Należy jednak podkreślić, iż pełna ochrona zapewniana jest z reguły dopiero po pewnym czasie (zazwyczaj związanym z dojrzewaniem betonu – RYS. 2 ) po wykonaniu elementów betonowych.

Warunkiem koniecznym wykonania wodonieprzepuszczalnej betonowej wanny może się zatem okazać czasowe obniżenie poziomu wód gruntowych [ 4, 5 ]. Zawarta w konstrukcji wilgoć technologiczna z czasem odparowuje i podobnie jak wilgotność powierzchniowa, powstająca w wyniku dyfuzji i kondensacji pary wodnej, powinna zostać odprowadzona przez wentylację [ 5 ].

Przy planowaniu i wykonywaniu wtórnych, wewnętrznych uszczelnień z betonu wodonieprzepuszczalnego należy co do zasady przestrzegać tych samych zasad, jak w przypadku konstrukcji obiektów nowo wznoszonych, a w przypadku ewentualnych odstępstw kierować się uznanymi zasadami sztuki budowlanej. Dotyczy to np. doboru niezbędnych grubości elementów.

Na pewną swobodę w kształtowaniu grubości elementów konstrukcyjnych może pozwolić zastosowanie betonu o wyższej klasie wytrzymałości lub betonu o większej gęstości (np. betonu wysokowartościowego). Ponieważ jednak ze względów technologicznych grubość elementu nie powinna być mniejsza niż 25 cm, nawet w przypadku wtórnych konstrukcji wewnętrznych, takie rozwiązanie będzie ograniczone do specjalnie zaprojektowanych zastosowań.

Jeśli grubość ściany spadnie poniżej zalecanego minimum, należy dokładnie sprawdzić warunki brzegowe i w razie potrzeby podjąć dalsze działania w celu zapewnienia możliwości wykonania elementu betonowego oraz określenia późniejszej szczelności [ 5 ].

Koszty, jakich należy się spodziewać w przypadku wykonywania hydroizolacji wtórnej w postaci białej wanny, zależą w dużej mierze od występujących warunków gruntowo-wodnych oraz stanu konstrukcji.

Równie istotną rolę odgrywa ukształtowanie przyziemia budynku oraz przewidywany sposób użytkowania piwnicy. W przypadku pomieszczeń przyziemia o nieskomplikowanej konstrukcji – bez ścian wewnętrznych, drzwi oraz okien zewnętrznych, czy też rozbudowanej instalacji – wymagane nakłady są stosunkowo niewielkie. W innych przypadkach należy liczyć się z odpowiednio wyższymi kosztami.

Koncepcja renowacji obiektu powinna uwzględniać ewentualne przebudowy, zmiany sposobu użytkowania lub poprawę warunków mieszkaniowych. W miarę możliwości należy dążyć do dostosowania obiektu do obecnie obowiązujących przepisów np. poprzez poprawę izolacyjności termicznej przegród [ 5 ].

Wykonanie uszczelnienia wtórnego w technologii białej wanny wymaga nieco innego podejścia niż w przypadku obiektów nowo wznoszonych, jednak w obu przypadkach celem jest stworzenie szczelnej i zamkniętej konstrukcji (zbiornika).

Przed przystąpieniem do wykonania białej wanny należy wykonać i oddać do użytku wszelkie wymagane odwodnienia. Przed rozpoczęciem właściwych prac uszczelniających pomieszczenie piwnicy musi zostać przywrócone do pierwotnego stanu surowego. W pierwszej kolejności należy usunąć wszystkie materiały uszkodzone przez wilgoć – należą do nich przede wszystkim zniszczone tynki, jastrychy oraz materiały izolacyjne. Istniejące podłoża należy gruntownie oczyścić, usuwając wszelkie luźne warstwy lub elementy.

W przypadku konstrukcji betonowych z reguły usuwa się, przez frezowanie lub piaskowanie, warstwę o grubości od 1 do 1,5 cm. Wytrzymałość na odrywanie istniejącego podłoża (określona np. metodą pull-off) nie powinna być niższa niż 1,5 N/mm².

W zależności od obiektu konieczne może być dodatkowe wzmocnienie podłoża (muru lub posadzki). Przyczepność nowego betonu do istniejącego podłoża betonowego można zapewnić np. za pomocą warstwy sczepnej z żywicy epoksydowej (mieszankę betonową układa się w takim przypadku na jeszcze świeżą warstwę sczepną) [ 4, 5 ].

W miarę możliwości należy usunąć ściany działowe (nienośne), aby stworzyć przestrzeń na prace budowlane. Należy sprawdzić stan istniejących instalacji, a w miarę potrzeby przenieść je w inne miejsce [ 5 ].

Największym wyzwaniem w przypadku dodatkowej konstrukcji z betonu wodonieprzepuszczalnego jest to, że wszystkie ściany wewnętrzne, które są połączone ze ścianami zewnętrznymi oraz istniejącą konstrukcją posadzki, muszą zostać od tych elementów oddzielone, a utworzone szczeliny muszą zostać wypełnione betonem. Ponieważ wewnętrzne ściany nośne nie mogą być oddzielone ani od razu, ani w całości, wykonywanie nowej konstrukcji (w szczególności konstrukcji posadzki) musi być prowadzone w kilku sekcjach. Sposób podchwycenia istniejących ścian wewnętrznych, podobnie jak innych elementów pionowych, takich jak słupy, kominy czy schody, musi zostać poprzedzony analizą przeprowadzoną przez inżyniera konstruktora [ 4 ].

Obciążona wodą strona konstrukcji jest zawsze zwrócona w stronę istniejących elementów budynku. Ponieważ po zakończeniu betonowania z reguły nie ma już do niej dostępu, świeży beton należy zabezpieczyć – na przykład za pomocą wcześniej przymocowanych do ściany folii – przed wysysaniem w wyniku migracji wody do przylegających, nasiąkliwych materiałów budowlanych. Wszystkie połączenia elementów nowej konstrukcji należy w odpowiedni sposób uszczelnić, np. poprzez zastosowanie blach szczelinowatych lub profilowanych  taśm uszczelniających ( RYS. 8–11 ) – zasada uszczelniania tzw. miejsc krytycznych jest w dużej mierze analogiczna do wykonywania budynków nowo wznoszonych, z wyjątkiem połączenia nowych elementów z istniejącymi.

Specyfika wykonania wtórnej hydroizolacji budynku w technologii białej wanny wymaga nie tylko bieżącego monitorowania prac budowlanych, ale przede wszystkim stałej kontroli oraz dokumentowania właściwości świeżego oraz stwardniałego betonu. Należy przy tym rozważyć, czy do programu badań włączyć również badanie głębokości penetracji wody zgodnie z procedurą opisaną w normie PN-EN 12390-8 [ 10 ]. Kryteria zgodności oceny wyników nie zostały zdefiniowane w normie, niemniej powinny zostać określone (np. maksymalna głębokość penetracji wody 5 cm jako średnia z trzech próbek do badań na określoną fazę budowy) [ 5 ].

Podobnie jak w przypadku innych systemów hydroizolacji istniejących budynków od wewnątrz, konieczne może się okazać wykonanie dodatkowych zabiegów uszczelniających i/lub osłonowych. Wtórna hydroizolacja w postaci wewnętrznej białej wanny może się na przykład okazać nieskuteczna w przypadku braku izolacji przeciw kapilarnemu podciąganiu wilgoci w murze ( RYS. 12, FOT. główne ).

Po wykonaniu kompletnej konstrukcji białej wanny (płyta fundamentowa i ściany „zewnętrzne”) można podmurować wewnętrzne ściany nośne (zgodnie z wytycznymi konstruktora). W razie potrzeby można wy-konać dodatkowe elementy „dociążające” w postaci słupów lub ścian poprzecznych.

Literatura

1. B. Monczyński, „Uszczelnienie od zewnątrz odsłoniętych elementów istniejących budynków”, „IZOLACJE” 5/2019, s. 109–115.
 2. B. Monczyński, „Uszczelnianie istniejących budynków od wewnątrz”, „IZOLACJE” 6/2019, s. 92–98.
 3. B. Monczyński, „Wtórne hydroizolacje wykonywane metodą iniekcji uszczelniających”, „IZOLACJE” 10/2019, s. 96–100.
 4. F. Frössel, „Mauerwerkstrockenlegung und Kellersanierung. Wenn das Haus nasse Füße hat”, Fraunhofer IRB Verlag, Stuttgart 2012.
 5. R. Kampen, „Nachträglicher Einbau von Weißen Wannen in den Gebäudebestand”, „Beton- und Stahlbetonbau” 109/S1/2014, pp. 96–105.
 6. DAfStb-Richtlinie:2017, „Wasserundurchlässige Bauwerke aus Beton (WU-Richtlinie)”, Deutscher Ausschuss für Stahlbeton e. V. (DAfStb), Berlin 2017.
 7. PN-EN 206+A2:2021-08, „Beton – Wymagania, właściwości użytkowe, produkcja i zgodność”.
 8. W. Żenczykowski, „Budownictwo ogólne” t. 1, Arkady, Warszawa 1976.
 9. K. Zieliński, „Podstawy technologii betonu”, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2022.
10. PN-EN 12390-8:2019-08, „Badania betonu – Część 8: Głębokość penetracji wody pod ciśnieniem”.
11. A.M. Neville, „Właściwości betonu”, Stowarzyszenie Producentów Cementu, Kraków 2000.
12. DIN 1045-2, „Tragwerke aus Beton, Stahlbeton und Spannbeton – Teil 2: Beton – Festlegung, Eigenschaften”, Herstellung und Konformität – Anwendungsregeln zu DIN EN 206-1.
13. PN-B-06250:1988, „Beton zwykły”.
14. Z. Jamroży, „Beton i jego technologie”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
15. B. Francke, „Warunki Techniczne Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych. Część C: Zabezpieczenia i izolacje. Zeszyt 12. Części podziemne budynków wykonanych z betonu wodoszczelnego. Uszczelnianie miejsc newralgicznych”, Instytut Techniki Budowlanej, Warszawa 2017.
16. „Positionspapier des Deutschen Ausschusses für Stahlbeton zur DAfStb-Richtlinie ‘Wasserundurchlässige Bauwerke aus Beton’ – Feuchtetransport durch WU-Konstruktionen”, Beton- und Stahlbetonbau, 101/11/2006, pp. 923–925.
17. D. Bosold, T. Bose, „Zement-Merkblatt Hochbau H 10. 5.2019. Wasserundurchlässige Bauwerke aus Beton”, InformationsZentrum Beton GmbH, Erkrath 2019.
18. B. Monczyński, „Diagnostyka zawilgoconych konstrukcji murowych”, „IZOLACJE” 1/2019, s. 89–93.
19. B. Monczyński, „Renowacja, wzmacnianie oraz ochrona konstrukcji ścian murowanych”, „IZOLACJE” 2/2022, s. 51–64.
20. R. Hohmann, „Sanierung vernässter Kellerräume durch den Einbau einer wasserdruckhaltenden Innenwanne aus Beton”, [w:] H. Venzmer (red.) „Bauphysik und Bausanierung. 19. Hanseatische Sanierungstage vom 13. bis 15. November 2008 im Ostseebad Heringsdorf/Usedom”, Beuth Verlag GmbH, Berlin–Wien–Zürich 2008, pp. 73–81.
21. R. Hohmann, C. Tetz, H.P. Dahmen, „Innenwannen aus Beton als Nachträgliche Abdichtung Vernässter Keller im Drückenden Grundwasser”, Beton- und Stahlbetonbau, 103/5/2008, pp. 334–343.
22. D. Bosold, T. Bose, „Zement-Merkblatt Hochbau H 11.5.2016. Fugen und ihre Abdichtung in WU-Bauwerken aus Beton”, InformationsZentrum Beton GmbH, Erkrath 2016.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!