Tarasy wentylowane – studium przypadku

Tarasem wentylowanym nazywamy zatem konstrukcję, której podstawą są podstawki dystansowe lub wsporniki (zwykle o regulowanej wysokości) oraz płyty lub deski posadzki tarasowej.

Tarasy na gruncie – specyfika

Tarasy z posadzką na podstawkach dystansowych mogą być szczególnie przydatne w kilku mniej lub bardziej typowych przypadkach. Zdarzają się sytuacje, kiedy istnieje potrzeba zwiększenia powierzchni tarasu naziemnego na skutek rozbudowy czy przebudowy budynku lub zmiany jego otoczenia.

Zwykle część dobudowana jest całkowicie odseparowana od części nowej. Zastosowanie posadzki niezwiązanej z podłożem jest w takich przypadkach jednym z najlepszych (jeżeli wręcz nie jedynym) sposobów na uniknięcie późniejszych uszkodzeń. Dodatkowo, ze względu na regulowaną wysokość podstawek dystansowych, możliwe jest uniknięcie różnic poziomów posadzek na istniejącej i nowej części lub wręcz przeciwnie, wykonanie zamierzonego stopnia.

Możliwe jest także wykonanie schodów na taras w wariancie drenażowym, wymaga to jednak wcześniejszego zaplanowania całej konstrukcji oraz systemowego rozwiązania stopni (odprowadzenie wody).

Tego typu tarasy mają jednak swoją specyfikę. Podstawki dystansowe lub wsporniki są wytwarzane z tworzyw sztucznych. Muszą być one odporne nie tylko na dodatnie i ujemne temperatury, lecz także na obciążenia mechaniczne, w tym poziome. Siły te są szczególnie niebezpieczne, gdyż przy błędach w wykonaniu mogą prowadzić do utraty stateczności warstwy użytkowej i jej osunięcia. Im mniejsza wysokość podstawki dystansowej, tym większa stabilność i odporność na obciążenia poziome.

Z drugiej strony większa średnica podstawki także zapewnia większą stabilność i odporność na obciążenia poziome. Biorąc pod uwagę, że warstwa użytkowa z płyt może być nawet 20 cm nad hydroizolacją (choć spotyka się także zalecenia mówiące o 40 cm), zastosowanie odpowiedniego, sprawdzonego rozwiązania jest wymogiem bezwzględnym.

Taras na gruncie – studium przypadku

Analizowany przypadek dotyczy tarasu na gruncie o relatywnie niewielkiej powierzchni, około 15 m² (FOT. 1–4).

Wbrew pozorom poprawne wykonanie połaci wymagało rozwiązania wielu problemów technicznych. Poziom warstwy użytkowej znajdował się bowiem kilkadziesiąt centymetrów nad poziomem otaczającego terenu. Dodatkowo próg drzwiowy miał być wykonany jako bezbarierowy, a ze względu na poziom otaczającego terenu taras musiał być dostępny nie tylko z pomieszczenia, ale także z otaczającego terenu, co wymuszało wykonanie schodów.

Wykonanie płyty na gruncie było w takim przypadku technicznie wręcz nierealne. Należałoby usunąć część gruntu rodzimego, tak aby można było wykonać 20–30 cm podsypki piaskowej oraz ułożyć 20–30 cm warstwy przerywającej podciąganie kapilarne z płukanego kruszywa o uziarnieniu 8–16 mm, przekrytego grubą folią, membraną kubełkową lub geowłókniną. Przy czym wykop pod warstwę podkładową z płukanego kruszywa musi być z każdej strony przynajmniej o 50 cm szerszy niż wymiary tarasu. Dopiero taka podbudowa mogłaby stanowić podłoże pod płytę konstrukcyjną. To jednak sprawiałoby spory problem z wykonaniem schodów.

Jedynym rozwiązaniem było w tej sytuacji posadowienie konstrukcji tarasu na fundamentach. To wariant bardzo rzadko stosowany, jednak zdecydowanie najlepszy.

Etapy wykonania tarasu, dobór materiałów

Wykonanie samego tarasu można zatem podzielić na dwa etapy: pierwszy – związany z wykonaniem i zaizolowaniem fundamentów, oraz drugi – polegający na wykonaniu i uszczelnieniu samej płyty konstrukcyjnej, detali i schodów.

W momencie wykonywania ścian fundamentowych tarasu izolacja przylegającej ściany fundamentowej budynku była już wykonana. Jednak należy pamiętać, że izolacja ścian tarasu musi się łączyć z izolacją ścian budynku, dlatego wykonano ją z masy KMB, aby można było zastosować taśmy uszczelniające. Ściana fundamentowa musiała być oddylatowana od konstrukcji tarasu płytami z polistyrenu ekstrudowanego (pełniącymi jednocześnie funkcję termoizolacji).

Zaizolowane zostały także same fundamenty tarasu. Izolację poziomą wykonano w dwóch miejscach – na wierzchu ław fundamentowych oraz na wierzchu ścian fundamentowych, pod płytą nośną tarasu, łącząc obydwie z izolacją pionową ściany budynku (RYS. 1 i RYS. 2).

Izolację pionową ścian fundamentowych tarasu wykonano na zewnętrznych i wewnętrznych powierzchniach ścian fundamentowych tarasu, łącząc tę izolację z ww. izolacjami poziomymi. Do izolacji zewnętrznych części ścian fundamentowych wystających nad poziom gruntu zastosowano elastyczny szlam cementowy. Pozostałe części ścian zaizolowano grubowarstwową masą polimerowo-bitumiczną (KMB).

Łączenie ze szlamem uszczelniającym wykonano na zakład, około 15 cm, przy czym masę bitumiczną nałożono na związaną warstwę szlamu. Część ścian leżąca nad poziomem terenu została zaizolowana w pierwszej kolejności. Na warstwę ochronną izolacji pionowej zastosowano cienkie płyty ze styropianu.
Grunt pod płytą tarasową zagęszczano warstwami po 20–30 cm. Ostatnie 25–30 cm wykonano jako warstwę przerywającą podciąganie kapilarne z płukanego kruszywa o uziarnieniu 8–16 cm i przekryto geowłókniną.

Poprawne wykonanie opisanych powyżej czynności pozwala na przejście do drugiego etapu robót polegających na wykonaniu i uszczelnieniu oraz wykonaniu samej połaci. Tu newralgicznymi miejscami są:

• dobór izolacji głównej połaci (izolacja bezpośrednio pod podstawkami dystansowymi) w zależności od obciążeń stałych i zmiennych oddziałujących na połać,
• wykonanie i uszczelnienie progu drzwiowego,
• uszczelnienie dylatacji brzegowej przy ścianie,
• wykonanie okapu w sposób umożliwiający odprowadzenie wody opadowej i zabezpieczający płyty posadzki przed zsunięciem się,
• wykonanie i uszczelnienie schodów, z uwzględnieniem sposobu wykonania posadzki połaci.

Warstwę użytkową miały stanowić grubowarstwowe płyty gresowe o wymiarach 60x60 cm, ułożone na podstawkach o średnicy 20 cm (FOT. 5 i FOT. 6). Płyty były podparte w narożach.

Podstawowym mankamentem układów na podstawkach dystansowych jest skomplikowane wykonanie okapu. Z jednej strony okap stanowi bowiem odwodnienie, musi więc być możliwość odprowadzenia wody w sposób minimalizujący zalewanie ściany pod połacią, z drugiej zaś strony płyty posadzki znajdują się na pewnej wysokości ponad hydroizolacją, zachodzi więc konieczność wykończenia pionowego okapu. W standardowych rozwiązaniach jest to realizowane przez zastosowanie profilu okapowego o wysokości dostosowanej do grubości posadzki i wysokości podstawek dystansowych.

W opisywanym przypadku zastosowano podstawki dystansowe Renopad o średnicy podstawy 20 cm (możliwość płynnej regulacji wysokości od 3 do 20 cm) (FOT. 5) oraz profil W20 (RYS. 3, FOT. 7, FOT. 8 i FOT. 9), co pozwoliło na wykonanie poziomej posadzki i wysokiego okapu (wysokość okapu determinowała obecność schodów), jak również wykonanie estetycznego przejścia z posadzki połaci na schody (schody również wymagały zabezpieczenia wodochronnego – musiało to być uwzględnione na etapie projektowania konstrukcji tarasu).

Dobór rodzaju materiału hydroizolacyjnego zależy od koncepcji konstrukcji oraz analizy obciążeń (układu podstawek dystansowych, średnicy ich stopki oraz sposobu użytkowania połaci – ze względu na obciążenie punktowe i niebezpieczeństwo uszkodzenia/przebicia hydroizolacji).

W analizowanym przypadku zastosowano membranę z EPDM o grubości 1,2 mm, klejoną do podłoża. Materiał ten charakteryzuje się pełną wodoszczelnością przy jednoczesnej najwyższej spośród różnego rodzaju folii paroprzepuszczalności. Jest przy tym odporny na wysokie i niskie temperatury oraz na promieniowanie UV i ozon.

Budowa połaci i sposób zamocowania profili krawędziowych (RYS. 4, FOT. 7 i FOT. 8) nie mogły powodować powstania lokalnego „spiętrzenia się” hydroizolacji w miejscu zmiany podłoża, dlatego wcześniej wykonano w podłożu (świeżym betonie) „uskok”, korzystając ze specjalnych szablonów montażowych.

Obsadzenie profilu musiało być całkowicie szczelne i stabilne. Zapewnia to jego kształt, mocowanie mechaniczne oraz systemowe narożniki i elementy (odbojniki, łączniki). Izolację połaci wykonano po zamocowaniu profili. Sam profil zapewnia także stabilne zamocowanie płyty okapowej oraz płyty warstwy użytkowej (FOT. 7 i FOT. 8).

Podniesienie poziomu posadzki względem hydroizolacji znacznie ułatwiło wykonanie bezbarierowego wyjścia na taras – w sposób naturalny utworzono tzw. ukryty próg, pozwalający na skuteczne uszczelnienie oraz brak obaw o zbyt wysokie spiętrzenie wody przy drzwiach.

Izolację dylatacji brzegowej wykonano w inny sposób niż jest to realizowane w przypadku okładziny z płytek. Proszę zwrócić uwagę na FOT. 10, gdzie pokazano specjalne profile cokołowe (RYS. 5).

Ich sposób mocowania dedykowany jest do podłoża mineralnego, szczelność na wodę spływającą po elewacji zapewnia specjalna uszczelka dociskowa. W połączeniu z wyniesieniem połaci tarasu na kilkadziesiąt centymetrów ponad poziom terenu pozwoliło to na łatwe wykonanie izolacji wodochronnej samej strefy cokołowej tarasu oraz styku połaci z elewacją. Niezależnie od tego izolacja musiała być także wywinięta bezpośrednio na część konstrukcyjną ściany.

Taki układ powłok wodochronnych w narożniku, pomimo że wymagał odpowiedniej organizacji pracy, gwarantuje skuteczne uszczelnienie dylatacji brzegowej. Dodatkową cechą tych profili jest możliwość mocowania oświetlenia LED (FOT. 3–4).

Wodochronne zabezpieczenie schodów wykonano także z membrany z EPDM. Jednak ze względu na wymiary i wysokość stopni oraz zastosowanie płyt jako okładzinę stopnic i podstopnic konieczne było nie tylko zastosowanie innego rodzaju podstawek, ale też zupełnie innego podejścia do wykonania tych elementów (RYS. 6, FOT. 11).

Skuteczne uszczelnienie schodów i wykonanie okładziny w wariancie drenażowym (taras i schody komponują się wizualnie) wymagało:

• uszczelnienia zarówno stopnicy, jak i podstopnic z uwzględnieniem dylatacji przy ścianie, jak również krawędzi stopni,
• zamocowania płyt okładzinowych w sposób absolutnie stabilny,
• zapewnienia wymaganych wymiarów stopni.

Wykonanie schodów na taras

Zupełnie innego podejścia wymagają schody. O ile dla układu z płytkami sposób dojścia schodów do połaci jest relatywnie prosty, o tyle dla układu drenażowego wymaga to zastosowania dedykowanych profili. Związane jest to z koncepcją odwodnienia. Obecność klejonej płytki ceramicznej wymusza odprowadzenie 100% wody opadowej po powierzchni, dlatego, oprócz wykonania w miejscu połączenia dylatacji (rodzaj i sposób uszczelnienia zależą od rozwiązania dojścia schodów do połaci) w zasadzie nie są wymagane żadne szczególne zabiegi.

Inaczej wygląda sytuacja dla układu drenażowego. Odprowadzenie wody z połaci tarasu z płytami na podstawkach nie musi być w kierunku schodów, wręcz przeciwnie, można sobie wyobrazić sytuację, gdy konstrukcja schodów będzie stanowiła „próg” dla wody lub gdy spadek na hydroizolacji będzie wykonany w kierunku przeciwnym. Zależy to od koncepcji odwodnienia. Jednak takie rozwiązanie wymusza zastosowanie podstawek o odpowiednio dużym zakresie regulacji wysokości.

Systemowego podejścia wymaga także konstrukcja samej okładziny schodów. W układzie zespolonym izolacja chroniona jest przyklejoną płytką. Ten sam klej także mocuje i stabilizuje samą płytkę. Trzeba pamiętać, że obciążenia schodów w większości są obciążeniami dynamicznymi, w tym w obszarze krawędzi i brzegów samych stopni. Układ drenażowy w zdecydowanej większości jest układem samonośnym, odseparowanym od podłoża. Oznacza to, że całe obciążenie w sposób bezpieczny muszą przenieść płyty i konstrukcja wsporcza. Dodatkowo wymagana jest absolutna szczelność izolacji pod ww. elementami.

W opisywanym przypadku zdecydowano się na zastosowanie systemowych profili schodowych w połączeniu z podstawkami Smart (FOT. 12).

Wysokość profilu schodowego była dopasowana właśnie do tych podstawek, a specjalny kształt umożliwiał także stabilne zamocowanie samej stopnicy, jak i góry podstopnicy (RYS. 6, FOT. 13 i FOT. 14).

Taka koncepcja (w skład systemu wchodzi nie tylko sam profil, ale i dedykowane kształtki) pozwoliła na skuteczne uszczelnienie zewnętrznej krawędzi, choć detal ten wymagał absolutnie szczelnego i stabilnego obsadzenia samych profili, dlatego profile obsadzano nie tylko mechanicznie, ale zastosowano dodatkowo elastyczny klej montażowy.

W tym miejscu jeszcze raz należy zwrócić uwagę na konieczność bardzo starannego doboru materiału hydroizolacyjnego. Powierzchnia podstawek typu Smart (44,5 cm² dla każdej z czterech części podkładki) (FOT. 12) jest mniejsza niż podstawek Renopad (314 cm²) (FOT. 5).

Biorąc pod uwagę znacznie mniejszą powierzchnię stopnicy, miarodajne do wyznaczenia obciążeń oddziałujących na hydroizolację będzie nie obciążenie użytkowe, ale obciążenie np. od osoby stojącej na płycie.

Układ drenażowy zawsze wymaga systemowego wykończenia okapu, chyba że mamy do czynienia z balustradą pełną. Konieczne jest zabezpieczenie płyt przed wypadnięciem przy zapewnieniu skutecznego odprowadzenia wody. Sytuację utrudnia fakt, że nie da się tego zrobić za pomocą obróbki blacharskiej. Z tego powodu profil okapowy musi być dopasowany do rodzaju warstwy użytkowej (deska tarasowa, płyty na podstawkach dystansowych). Ogranicza to możliwość kształtowania wymaganej wysokości podstawek dystansowych przez wysokość i kształt profilu okapowego.

Należy pamiętać, że układ drenażowy umożliwia uzyskanie poziomej warstwy użytkowej przy „schowaniu” spadku w warstwach połaci. Dla połaci niewielkich wymiarów może to nie mieć znaczenia, ale przy większych zasadnicze. Z tego powodu konieczność stosowania systemowych rozwiązań okapowych jest bezdyskusyjna.

Literatura

 1. Außenbeläge „Belagskonstruktionen mit Fliesen und Platten außerhalb von Gebäuden“, ZDB, 2019.
 2. DIN 18531-2:2017-07, „Abdichtung von Dächern sowie von Balkonen, Loggien und Laubengängen –Teil 2: Nicht genutzte und genutzte Dächer –Stoffe“.
 3. DIN 18533-2:2015-12, „Abdichtung von erd­be­rühr­ten Bauteilen – Teil 2: Abdichtung mit bahnenförmigen Abdichtungsstoffen“.
 4. DIN SPEC 20000-201 2018-08, „Anwendung von Bauprodukten in Bauwerken – Teil 201: Anwendungsnorm für Abdichtungsbahnen nach Europäischen Produktnormen zur Verwendung in Dachabdichtungen“.
 5. DIN SPEC 20000-202 2016-08, „Anwendung von Bauprodukten in Bauwerken – Teil 202: Anwendungsnorm für Abdichtungsbahnen nach Europäischen Produktnormen zur Verwendung als Abdichtung von erdberührten Bauteilen, von Innenräumen und von Behältern und Becken“.
 6. M. Rokiel, „Hydroizolacje w budownictwie. Projektowanie. Wykonawstwo”, wyd. III, Grupa ­MEDIUM, Warszawa 2019.
 7. M. Rokiel, „ABC izolacji tarasów”, Grupa ­MEDIUM, Warszawa 2015.
 8. PN-EN 13967+A1:2017-05, „Elastyczne wyroby wodochronne. Wyroby z tworzyw sztucznych i kauczuku do izolacji przeciwwilgociowej łącznie z wyrobami z tworzyw sztucznych i kauczuku do izolacji przeciwwodnej części podziemnych. Definicje i właściwości”.
 9. PN-EN 14909:2012, „Elastyczne wyroby wodochronne. Wyroby z tworzyw sztucznych i kauczuku do poziomej izolacji przeciwwilgociowej. Definicje i właściwości”.
10. PN-EN 13956:2013-06, „Elastyczne wyroby wodochronne. Wyroby z tworzyw sztucznych i kauczuku do pokryć dachowych. Definicje i właściwości”.
11. PN-82/B-02003, „Obciążenia budowli. Obciążenia zmienne technologiczne. Podstawowe obciążenia technologiczne i montażowe”.
12. PN-EN 1991-1-1 Eurokod 1, „Oddziaływania na konstrukcje. Część 1-1: Oddziaływania ogólne. Ciężar objętościowy, ciężar własny, obciążenia użytkowe w budynkach”.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!