Konstrukcja balkonów i tarasów – typowe błędy

Problemy te pokazują, jak istotne jest dokonywanie na etapie projektu szczegółowych obliczeń cieplno-wilgotnościowych¹. Należy przy tym zaznaczyć, że analiza konstrukcji powinna być wszechstronna, a wykonanie dokumentacji technicznej staranne.

Potrzeba dokonywania wszechstronnej analizy konstrukcji

Wykonanie analizy cieplno-wilgotnościowej jest niezbędne, gdy płyta tarasu jest ocieplona z obu stron. Taka sytuacja może mieć miejsce w budynkach remontowanych, natomiast w nowych teoretycznie nie powinna wystąpić. Teoretycznie, ponieważ zdarza się, że tego typu prace ociepleniowe muszą być wykonane z powodu różnorakich błędów projektowych i/lub wykonawczych.

Taka sytuacja miała miejsce w budynku pokazanym na FOT. 1–2. Płytę nośną wykonano niemal poziomo (minimalny spadek na zewnątrz, znacznie mniejszy niż wymagane 1,5%), po czym stolarkę drzwiową obsadzono w taki sposób, że na warstwy tarasu pozostawiono przestrzeń niespełna 9-centymetrową. Warstwę użytkową tarasu miały stanowić płytki.

Typowy, poprawny układ warstw² był nie do wykonania. Konieczne było przyjęcie rozwiązania, które pozwala na maksymalne zredukowanie grubości i liczby warstw na płycie nośnej (grubość płyty jastrychu dociskowego powinna wynosić min. 5 cm, warstwa okładziny ceramicznej z uszczelnieniem podpłytkowym to 1–1,5 cm, ponadto wymagane jest wykonanie warstwy spadkowej; w efekcie na termoizolację praktycznie nie ma miejsca).

Ostatecznie zastosowano rozwiązanie typu „niski próg” pozwalające na wykonanie warstwy użytkowej z okładziny ceramicznej z pominięciem warstwy jastrychu dociskowego. Maksymalna grubość warstwy termoizolacji ze względu na brak zapasu wysokości do progu drzwiowego nie mogła przekraczać 5 cm, założono zatem wykonanie dodatkowej termoizolacji wewnętrznej, co z kolei groziło niebezpieczeństwem kondensacji wilgoci w konstrukcji tarasu.

Przyjęty do analizy cieplno-wilgotnościowej układ warstw tarasu (patrząc od góry) był następujący:

• okładzina ceramiczna,
• mata drenująca T-50,
• hydroizolacja,
• termoizolacja – polistyren ekstrudowany gr. 2×2,5 cm z warstwą zaprawy z zatopioną siatką zbrojącą (siatką pancerną lub podwójną siatką do ociepleń),
• paroizolacja,
• płyta żelbetowa,
• paroizolacja,
• docieplenie od wewnątrz.

Przy podanym układzie warstw optymalne wydawało się wykorzystanie wariantu z drenażowym odprowadzeniem wody (na hydroizolacji układa się luzem specjalną matę, na której klejem mocuje się okładzinę ceramiczną). Jako hydroizolację najlepiej byłoby zastosować w tym systemie membranę z tworzywa sztucznego (ewentualnie samoprzylepną membranę bitumiczną).

Obliczenia cieplno-wilgotnościowe wykonano w odniesieniu do następujących materiałów:

• okładzina ceramiczna,
• mata drenażowa z tworzywa sztucznego,
• hydroizolacja z membrany z PVC gr. 2 mm (nr 1 w TABELI 1),
• termoizolacja – płyty z XPS-u gr. 2×2,5 cm z warstwą zaprawy z zatopioną siatką zbrojącą (siatką pancerną lub podwójną siatką do ociepleń) (nr 2 i 3 w TABELI 1),
• paroizolacja – papa na osnowie aluminiowej (nr 4 w TABELI 1),
• warstwa spadkowa z zaprawy szpachlowej typu PCC,
• płyta żelbetowa (nr 5 w TABELI 1),
• poliuretanowa płyta termoizolacyjna gr. 2 cm z warstwą paroizolacyjną (nr 6 w TABELI 1).

W obliczeniach założono temperaturę zewnętrzną –24°C przy wilgotności względnej powietrza 87% i temperaturę wewnętrzną +20°C przy wilgotności względnej powietrza 65% (TABELA 1, RYS. 1–2).

Pomimo przyjęcia papy z wkładką aluminiową (o współczynniku oporu dyfuzyjnego μ  >  70 000) jako warstwę ­paroizolacji pojawiło się niebezpieczeństwo kondensacji pary wodnej pod hydroizolacją z membrany z PVC.

Ze względu na znaczny opór dyfuzyjny tej membrany wilgoć ta nie miałaby możliwości odparowania w okresie letnim. Okazało się, że zastosowanie optymalnego (z punktu widzenia wykonania hydroizolacji) materiału wodochronnego jest niemożliwe.

Ostatecznie zdecydowano się na hydroizolację w postaci szlamu elastycznego, co pozwoliło na maksymalne ograniczenie niebezpieczeństwa kondensacji wilgoci (TABELA 2, RYS. 3–4). Układ warstw tego tarasu wyglądał następująco:

• okładzina ceramiczna,
• mata drenażowa z tworzywa sztucznego,
• hydroizolacja ze szlamu elastycznego (nr 1 w TABELI 2),
• termoizolacja – płyty z XPS-u gr. 2×2,5 cm z warstwą zaprawy z zatopioną siatką zbrojącą (siatką pancerną lub podwójną siatką do ociepleń) (nr 2 i 3 w TABELI 2),
• paroizolacja – papa na osnowie aluminiowej (nr 4 w TABELI 2),
• płyta żelbetowa z warstwą spadkową z zaprawy szpachlowej typu PCC – łączna grubość 18 cm (nr 5 w TABELI 2),
• poliuretanowa płyta termoizolacyjna gr. 2 cm z warstwą paroizolacyjną (nr 6 w TABELI 2).

Wprawdzie wartość współczynnika przenikania ciepła U tego układu warstw wynosi 0,4 W/(m²·K), a więc jest wyższa niż dopuszczalna, to jednak przy założonym sposobie użytkowania pomieszczenia pod tarasem nie ma niebezpieczeństwa rozwoju pleśni na dolnej powierzchni stropu. Ponadto zminimalizowane zostaje niebezpieczeństwo kondensacji pary wodnej w warstwach konstrukcji.

Przykład ten dobitnie pokazuje, że w analizie konstrukcji nie chodzi tylko o podanie rysunków detali, ale i przewidywanie pewnych zjawisk.

Newralgiczne miejsca i typowe błędy

Na problemy z zawilgoceniem i/lub rozwojem grzybów pleśniowych ma wpływ także sposób wykonania termoizolacji płyty tarasowej, ścian znajdujących się pod tarasem (będących oparciem dla płyty konstrukcyjnej) oraz ścian kondygnacji pomieszczenia przyległego do tarasu.

Zacznijmy od termoizolacji płyty tarasowej. Na FOT. 3–4 widać warstewkę lodu na części powierzchni tarasu. Jest to zjawisko rzadko występujące, jednak sygnalizujące poważne błędy w wykonaniu konstrukcji.

Równie ważne z punktu widzenia ochrony cieplnej jest prawidłowe zaprojektowanie i wykonanie detali, np. styku połać–ściana (dylatacja brzegowa). Detal ten jest newralgiczny z dwóch powodów. Po pierwsze, błędy w uszczelnieniu potrafią prowadzić do zawilgocenia strefy przypodłogowej w pomieszczeniu (FOT. 5–6), po drugie, jest to potencjalne miejsce występowania mostków termicznych.

Jeżeli ściana przy tarasie docieplana jest w systemie ETICS (dawniej nazywanym BSO), to izolacja międzywarstwowa, niezależnie od jej umiejscowienia, musi być wywinięta na ścianę (na jej część konstrukcyjną, pod styropian), natomiast izolacja podpłytkowa – na warstwę zaprawy z siatką zbrojącą.

Cokolik powinien być nieco cofnięty (2–3 cm), co pozwala uniknąć zalewania przez wody opadowe. Dobrze jest w tym miejscu stosować płyty z pianki fenolowej (lub inny materiał, który przy warstwie o tak zmniejszonej grubości cechuje się nie gorszą ciepłochronnością, niż pierwotnie zastosowany styropian).

Jednak nie to jest główną przyczyną dodatkowych problemów w tym miejscu. Termoizolacja połaci tarasu i ściany musi być ciągła. Wymusza to odpowiednią organizację prac: jeżeli izolacja międzywarstwowa jest jednocześnie paroizolacją, to układa się ją na płycie konstrukcyjnej (lub warstwie spadkowej) i wywija na ścianę.

W zależności od zastosowanego materiału w samym narożniku stosuje się albo taśmę (np. dla mas KMB), albo układa się kliny (dla materiałów rolowych). Nie wolno wykonywać w tym miejscu fasety. Następnie układa się termoizolację strefy cokołowej, która musi sięgać aż do warstwy paroizolacji/izolacji międzywarstwowej.

Jeżeli jest tam klin, termoizolacja cokołu musi być docięta na wymiar, tak aby nie powstała pustka powietrzna (z tego powodu nie wykonuje się faset). Kolejnym etapem jest ułożenie termoizolacji płyty tarasowej (RYS. 5).

Możliwa jest także kolejność odwrotna: najpierw układa się izolację połaci – wówczas musi ona być dosunięta do ściany i podcięta tak, aby przylegała do klina – następnie wykonuje się termoizolację strefy cokołowej. Jeżeli izolacja międzywarstwowa wykonywana jest na termoizolacji połaci, zasada wykonywania prac będzie taka sama.

Zdarzają się, niestety, sytuacje, że wykonawca z sobie tylko znanego powodu ucina pionową warstwę termoizolacji na poziomie wierzchu jastrychu dociskowego (FOT. 7–10). Skutkuje to powstaniem pustki powietrznej i liniowego mostka termicznego wzdłuż płyty tarasu. Jednoznacznie pokazuje to analiza numeryczna rozkładu temperatur w tym obszarze (RYS. 6–7).

Dodatkowo należy się spodziewać kondensacji wilgoci. Jest to o tyle niebezpieczne, że zawilgocenie wystąpi także przy poprawnie wykonanych hydroizolacjach tarasu, przy czym wtedy zawilgoceniu ulegnie termoizolacja połaci. Przy dodatkowych błędach w wykonaniu izolacji połaci wilgoć może pojawić się także na ścianach (efekt podobny do pokazanego na FOT. 5–6, choć zwykle mniej intensywny).

Inne warianty tego typu błędów przedstawiono na FOT. 11–13. FOT. 11–12 pokazują, jak z powodu styku jastrychu z częścią nośną ściany powstaje liniowy mostek cieplny – przypomina to sytuację balkonu wspornikowego z nieocieploną płytą³.

FOT. 13 ilustruje natomiast ocieplenie ściany przy drzwiach na taras: najpierw wykonano warstwy posadzki, później próbowano docieplić ścianę. Taka sytuacja mogłaby ewentualnie mieć miejsce w starych, docieplanych budynkach, w nowych jednak jest niedopuszczalna.

Kolejnym newralgicznym miejscem jest okap. W układzie z powierzchniowym odprowadzeniem wody⁴ izolacja termiczna połaci i ścian pod tarasem powinna być wykonana w sposób przemyślany (optymalny układ termoizolacji strefy okapu pokazano na RYS. 8).

Brak jej ciągłości lub mostki termiczne mogą prowadzić do ogrzewania powierzchni i znacznych strat ciepła, a także rozwoju grzybów pleśniowych w strefie styku ściany ze stropem. Tym bardziej, że naroże samo w sobie stanowi obszar mostka termicznego. I że jest to strefa usuwająca wodę z połaci tarasu.

Rozpatrzmy konkretny przypadek istniejącego, remontowanego budynku ze ścianami zewnętrznymi z cegieł, z tarasem pierwotnie bez ocieplenia i balustradami pełnymi. Układ warstw po remoncie wyglądał następująco:

• ściana warstwowa – od wewnątrz: tynk cementowo wapienny, gr. 1,5 cm, ściana z cegły pełnej, gr. 0,25 cm, styropian EPS 70, gr. 15 cm (dla uproszczenia pominięto warstwę zaprawy z siatką zbrojącą i tynk mineralny); współczynnik przenikania ciepła U = 0,28 W/(m²·K);
• strop – od zewnątrz: płytki ceramiczne na kleju, gr. 1,5 cm, jastrych cementowy, gr. 5 cm, styropian EPS 200, gr. 12 cm, płyta żelbetowa, gr. 15 cm, tynk cementowo-wapienny, gr. 1,5 cm (dla uproszczenia pominięto warstwy hydroizolacji i paroizolację); współczynnik przenikania ciepła U = 0,3 W/(m²·K).

Balustrady pełne usunięto i zamontowano balustrady stalowe, na słupkach. Projektowany układ termoizolacji był identyczny do pokazanego na RYS. 8.

Pierwsze problemy pojawiły się już wczesną zimą (przy temperaturze zewnętrznej od -2°C do -3°C. Po opadach śniegu wyraźnie był widoczny stopiony pas śniegu w strefie okapu. Dalsze objawy – zawilgocenie strefy naroża ściana–strop (wilgoć pojawiała się także w okresie bez opadów, przy obniżonej temperaturze zewnętrznej) oraz rozwój grzybów i pleśni narastały stopniowo.

Odkrywki wykazały, że z niewiadomego powodu na wieńcu, dokładnie nad ścianą, wykonano pas muru z cegły o wysokości równej grubości termoizolacji (12 cm), a termoizolację ułożono w uzyskanym zagłębieniu. Na całości wykonano jastrych dociskowy. Spowodowało to powstanie liniowego mostka termicznego.

Dla pierwotnego (projektowanego) rozwiązania wartości współczynnika U są akceptowalne (U ściany: 0,28 W/(m²·K), U stropu: 0,3 W/(m²·K)). Rozkład temperatur podanego schematu (RYS. 9) pokazano na RYS. 10. Temperatura na styku ściany z płytą wynosi +16,5°C. Punkt rosy przy wilgotności względnej powietrza 65% wynosi ok. 13,2°C, nie ma zatem niebezpieczeństwa kondensacji powierzchniowej (w odniesieniu do opisanych warunków pojawiłaby się ona dopiero przy wilgotności względnej powietrza 80%).

Sytuacja zmienia się diametralnie po przerwaniu ciągłości termoizolacji. Przy temperaturze zewnętrznej –2°C (RYS. 11–13) temperatura płytki bezpośrednio nad ścianą tarasu jest dodatnia (+1,1°C), co powoduje topnienie śniegu. Temperatura na styku stropu ze ścianą wynosi +15,4°C, można więc przyjąć, że przy dobrej wentylacji pomieszczenia pod tarasem jest to jeszcze bezpieczna wartość.

Natomiast przy zdecydowanie niższych temperaturach zewnętrznych (–20°C) (RYS. 14–15) temperatura na styku stropu ze ścianą wynosi tylko +11,7°C (zatem kondensacja wystąpi już przy wilgotności względnej powietrza poniżej 60%), a temperatura podłoża na stropie wzrasta do +16°C dopiero w odległości 20 cm od krawędzi styku, na ścianie – w odległości 15 cm. To tłumaczy szerokość pasa zagrzybienia w narożu.

Przecieki przez źle zamocowane obróbki w skrajnym przypadku mogą prowadzić do destrukcji systemu ociepleń ścian pod tarasem (FOT. 14–15). Jednak to niejedyne negatywne skutki. Już kilkuprocentowy wzrost zawilgocenia powoduje znaczne, dodatkowe straty ciepła i nawet możliwość przemarzania zawilgoconych przegród.

Zwłaszcza gdy nałożą się błędy w wykonaniu izolacji termicznej, skutkujące powstaniem mostka termicznego, oraz błędy w hydroizolacji, powodujące wręcz zalewanie wodą tego mostka.

Trzeba także wspomnieć o wariancie tarasu z balustradą zabudowaną. Wykonuje się ją najczęściej w postaci murka ustawionego na wieńcu stropu. Docieplenie murka z zewnątrz wydaje się oczywiste (zwłaszcza wobec faktu docieplenia elewacji), jednak nie od strony połaci. FOT. 16 pokazuje taką właśnie sytuację.

Widać na nim podłoże zagruntowane pod izolację międzywarstwową/paroizolację. Na podstawie tego zdjęcia nie można jednak przesądzać o sposobie wykonywania dalszych prac (izolacja międzywarstwowa wywinięta jest na ścianę, pod termoizolację, izolacja podpłytkowa ułożona jest na warstwie zaprawy z siatką zbrojącą – por. RYS. 5).

Dalszy etap prac był jednak ewidentnie błędny. I to z kilku powodów, dotyczących zarówno termo-, jak i hydroizolacji (odpływów). Po pierwsze: termoizolację balustrady pełnej wykonano tylko od zewnątrz i od góry. Pominięcie tego fragmentu termoizolacji jest niedopuszczalne (niezależnie od sposobu odprowadzenia wody). Jej brak skutkował znacznym obniżeniem temperatury w strefie wieńca. Po drugie: odprowadzenie wody zostało wykonane w sposób nieprzemyślany.

Układ warstw i sposób odprowadzenia wody pokazano na RYS. 16. FOT. 17–19 przedstawiają natomiast odpływ wody z powierzchni połaci tarasu.

Na RYS. 17–18 pokazano rozkład temperatur w strefie wieńca. Na powierzchni ścian i stropu w obszarze przy wieńcu przy temperaturze zewnętrznej –20°C należy się liczyć ze spadkiem temperatury poniżej +12°C. Dodatkowo zastosowany sposób odprowadzenia wody skutkował zalaniem stropu i ściany – wilgotność wieńca i fragmentu stropu wynosiła ok. 8%, natomiast ściany ceglanej (pas ok. 30 cm poniżej wieńca) – 12–15%.

Tak wysoki poziom zawilgocenia wpływał negatywnie na ciepłochronność całego układu. Literatura techniczna mówi o zwiększeniu przewodności cieplnej na skutek zawilgocenia o 30–50% (przy wilgotności masowej 15% wartość współczynnika l cegły ceramicznej wynosi ok. 1,6 W/(m·K), w warunkach średnio wilgotnych l = 0,77 W/(m·K)).

Materiał na termoizolację

Warto zwrócić uwagę na to, że mimo iż rodzaj i grubość termoizolacji określa się na podstawie analizy cieplno-wilgotnościowej, to przy wyborze materiału istotne są, poza współczynnikiem przewodzenia ciepła, także inne parametry.

Na połać tarasu oddziałują bowiem również obciążenia mechaniczne (chociażby użytkowe), a w układzie odwróconym termoizolacja dodatkowo narażona jest na oddziaływanie wody. Zastosowane materiały muszą więc mieć odpowiednią wytrzymałość i odporność na stałe oddziaływanie wilgoci.

W układzie z powierzchniowym odprowadzeniem wody można stosować:

• wełnę mineralną klasy min. CS (10) 30 [1]
• styropian (EPS) [2] klasy EPS 200 lub wyższej [3],
• polistyren ekstrudowany (XPS) [4],
• płyty z pianki poliuretanowej [5] klasy min. CS (10/Y) 150.

W układzie z drenażowym odprowadzeniem wody, gdy nie jest to tzw. układ odwrócony, wymagania są identyczne jak w wariancie z uszczelnieniem zespolonym (podpłytkowym).

Do wykonywania termoizolacji tarasów w układzie odwróconym należy stosować materiały odporne na stałe oddziaływanie wilgoci. Według normy DIN V 4108-10: 2004-06 [6] materiały termoizolacyjne stosowane w dachach/tarasach muszą spełniać następujące wymagania:

• wytrzymałość na ściskanie lub naprężenia ściskające przy 10-proc. odkształceniu – min. 300 kPa;
• odkształcenie przy obciążeniu 40 kPa i temperaturze +70°C – maks. 5%;
• nasiąkliwość wody po 300 cyklach zamarzania i odmarzania – maks. 2%. Redukcja wytrzymałości mechanicznej nie może być przy tym większa niż 10% w porównaniu z próbkami suchymi;
• nasiąkliwość na skutek dyfuzji pary wodnej – w wypadku płyt o grubości 50 mm: maks. 5%, płyt o grubości 100 mm: maks. 3%, płyt o grubości 200 mm: maks. 1,5%;
• nasiąkliwość przy długotrwałym zanurzeniu w wodzie – maks. 0,7%.

Wymagania te spełniają płyty z polistyrenu ekstrudowanego [5], choć coraz więcej producentów styropianu [3] deklaruje takie parametry dla swoich wyrobów.

Dodatkowo na dobór termoizolacji ma wpływ rodzaj warstwy użytkowej. Płyty warstwy użytkowej mogą być bowiem układane na systemowych podstawkach dystansowych, ułożonych bezpośrednio na warstwie termoizolacji, która musi być odporna na obciążenie punktowe (alternatywnie można stosować odpowiednie podkładki rozkładające obciążenie lub warstwy ochronne).

Uwagi końcowe

Opisane przykłady mają na celu zwrócenie uwagi na konieczność zapewnienia odpowiedniej izolacyjności cieplnej ścian w obszarach przyległych do balkonów i tarasów oraz samych tarasów. Są one oparte na analizie konkretnych sytuacji, jednak odzwierciedlają typowe problemy, na jakie napotykają użytkownicy lokali z balkonami lub tarasami i które pokazują, że często błędy w wykonaniu termoizolacji zazębiają się z błędami w wykonaniu hydroizolacji.

Zawsze analiza obszaru mostków termicznych musi być wykonana w odniesieniu do konkretnego przypadku. Doświadczenie pokazuje bowiem, że uzyskanie odpowiedniej wartości współczynnika U samej przegrody nie jest warunkiem wystarczającym do wyeliminowania niebezpieczeństwa kondensacji powierzchniowej i międzywarstwowej.

Metodyka analizy może być różna (np. ocena ryzyka kondensacji powierzchniowej może być wykonana według normy PN-EN ISO 13788:2003 [7] lub numerycznie. Podobnie do oceny wartości liniowego współczynnika przenikania ciepła można wykorzystać np. wytyczne normy PN-EN ISO 14683:2008 [8], katalogi mostków cieplnych (np. „Przewodnik po PN-EN ochrony cieplnej budynków” [9], „Złożone systemy izolacji cieplnej ścian zewnętrznych budynków ETICS” [10]) lub wyniki obliczeń numerycznych.

Nie wolno także pomijać zagadnień związanych z analizą cieplno-wilgotnościową samych przegród (analiza tylko pod kątem wyznaczenia wartości współczynnika U jest niewystarczająca – rodzaj materiału paroizolacyjnego powinien wynikać bezpośrednio z obliczeń cieplno-wilgotnościowych.

Należy tak dobrać parametry paroizolacji (współczynnik oporu dyfuzyjnego m, zastępczy (porównawczy) opór dyfuzyjny SD), aby wyeliminować niebezpieczeństwo kondensacji wilgoci w warstwach tarasu). W niektórych sytuacjach konieczne może być wykonanie pogłębionej analizy, np. dla stanu niestacjonarnego.

Dodatkowym utrudnieniem jest konieczność skoordynowania układu termoizolacji z hydroizolacją i fakt, że występowanie kondensacji jest w praktyce niezależne od hydroizolacji (i nie może być wyeliminowane za jej pomocą). To pokazuje, że zagadnienia termoizolacyjne muszą być rozpatrywane w odniesieniu do układu hydroizolacji (i odwrotnie).

Dlatego projektowanie balkonu, tarasu czy logii powinno być poprzedzone:

• precyzyjnym określeniem funkcji, jaką ma pełnić w przyszłości,
• analizą schematu konstrukcyjnego,
• określeniem obciążeń i czynników destrukcyjnych (chodzi o jednoznaczne zdefiniowanie i określenie intensywności czynników destrukcyjnych).

Na tej podstawie przyjmuje się poprawne technicznie rozwiązania materiałowo-konstrukcyjne (systemowe izolacje ­wodochronne, izolacje termiczne, urządzenia odwadniające, wreszcie systemowe rozwiązania materiałowe ochrony strukturalnej i powierzchniowej).

Szczególną uwagę zawsze należy zwracać na przypadki nietypowe, np. sytuację, gdy płyta tarasowa przechodzi w płytę balkonową, gdy mamy do czynienia z balustradą pełną czy też z ociepleniem z obu stron.

Przy wykonywaniu obliczeń cieplno-wilgotnościowych należy rozważnie przyjmować warunki brzegowe. Bezkrytyczne przyjmowanie średnich miesięcznych temperatur może prowadzić do niemiarodajnych wyników obliczeń.

Osobny problem stanowią uszkodzenia połaci tarasowych. Bardzo często do kwestii naprawy podchodzi się szablonowo: należy usunąć wszystkie warstwy aż do płyty konstrukcyjnej i wykonać je na nowo, tym razem poprawnie. Przyczyna takiego postępowania jest bardzo prosta: w zdecydowanej większości wypadków naprawa jest możliwa tylko przez usunięcie wszystkich warstw. Nie oznacza to jednak, że to podejście jest uzasadnione w każdej sytuacji.

Do najczęstszych problemów z tarasami można zaliczyć:

• przesączanie się wody pod warstwę użytkową,
• tworzenie się zastoin wody, zarówno na warstwie hydroizolacji (pod wylewką betonową), jak i na powierzchni tarasu,
• złe zaprojektowanie i uszczelnienie dylatacji,
• złe zaprojektowanie, mocowanie i uszczelnienie obróbek blacharskich oraz balustrad,
• niewłaściwą kolejność warstw konstrukcji tarasu,
• wykraplanie się wilgoci w konstrukcji,
• wnikanie pary wodnej z położonych pod tarasem pomieszczeń.

Różne przyczyny mogą mieć podobne objawy. Ponadto rzadko kiedy uszkodzenia powstają z jednego powodu – zwykle jest ich kilka. Np. pierwsze oględziny sugerują błędy w wykonaniu i uszczelnieniu dylatacji oraz w wykonaniu izolacji wodochronnych, więc usuwa się wszystkie warstwy i wykonuje je jeszcze raz.

Jeżeli jednak przyczyną przecieków będzie także kondensacja wilgoci, to jej usunięcie może być w takiej sytuacji jedynie przypadkowe. Objawy zawilgocenia widoczne na suficie nie muszą być zawsze skutkiem przecieków, lecz np. kondensacji wilgoci. Tego typu uszkodzeń nie usunie się przez ponowne wykonanie hydroizolacji, gdyż istota ich powstania jest zupełnie inna.

Także bezkrytyczna próba naprawy warstwy użytkowej przez skucie odpadających płytek i wykonanie nowej okładziny może być jedynie kosztowną lekcją dla inwestora.

Jak więc naprawiać balkon czy taras? Kiedy można pozostawić część warstw konstrukcji, a kiedy konieczne jest wykonanie go praktycznie od nowa?

Należy się kierować podstawową zasadą: wszystkie błędnie zaprojektowane i wykonane warstwy, których naprawa jest niemożliwa, trzeba usunąć. Przez naprawę należy tu rozumieć możliwość nadania jej takiej postaci (wymiarów, kształtu, grubości, funkcji itp.), aby spełniała wymogi sztuki budowlanej i mogła współpracować z nowymi warstwami konstrukcji.

To bardzo istotne, gdyż naprawą nie będzie zasklepienie pęknięć w wylewce, która zdylatowała się sama – będzie nią zamknięcie rys połączone z wykonaniem nowych dylatacji np. przez nacięcie tarczą (o ile szerokość nacięć jest odpowiednia, a wylewka ma odpowiednie parametry wytrzymałościowe i grubość).

Literatura

1. PN-EN 13162:2013-05E, „Wyroby do izolacji cieplnej w budownictwie.Wyroby z wełny mineralnej (MW) produkowane fabrycznie. Specyfikacja”.
2. PN-EN 13163:2015-05E, „Wyroby do izolacji cieplnej w budownictwie. Wyroby ze styropianu (EPS) produkowane fabrycznie. Specyfikacja”.
3. PN-B-20132:2005, „Wyroby do izolacji cieplnej w budownictwie. Wyroby ze styropianu (EPS) produkowane fabrycznie. Zastosowania”.
4. PN-EN 13164:2013-05E, „Wyroby do izolacji cieplnej w budownictwie. Wyroby z polistyrenu ekstrudowanego (XPS) produkowane fabrycznie. Specyfikacja”.
5. PN-EN 13165:2013-05E, „Wyroby do izolacji cieplnej w budownictwie. Wyroby ze sztywnej pianki poliuretanowej (PUR) produkowane fabrycznie. Specyfikacja”.
6. DIN V 4108-10: 2004-06, „Wärmeschutz- und Energieeinsparung in Gebäuden. Anwendungsbezogene Anforderungen an Wärmedämmstoffe. Teil 10: Werkmäßig hergestellte Wärmedämmstoffe“.
7. PN-EN ISO 13788:2003, „Cieplno-wilgotnościowe właściwości komponentów budowlanych i elementów budynku. Temperatura powierzchni wewnętrznej dla uniknięcia krytycznej wilgotności powierzchni i kondensacji międzywarstwowej. Metody obliczania”.
8. PN-EN ISO 14683:2008, „Mostki cieplne w budynkach. Liniowy współczynnik przenikania ciepła. Metody uproszczone i wartości orientacyjne”.
9. J. Pogorzelski, „Przewodnik po PN-EN ochrony cieplnej budynków”, ITB, Warszawa 2009.
10. „Złożone systemy izolacji cieplnej ścian zewnętrznych budynków ETICS. Zasady projektowania i wykonywania”, ITB, Warszawa 2009

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!

¹ Temat ten został szczegółowo omówiony w drugiej części artykułu. Zob. M. Rokiel, „Balkony i tarasy – hydroizolacja to nie wszystko (cz. 2). Wybrane zagadnienia cieplno-wilgotnościowe w konstrukcji tarasów”, „IZOLACJE”, nr 11/12/2013, s. 31–38

² Zob. RYS. 5: M. Rokiel, „Balkony i tarasy – hydroizolacja to nie wszystko (cz. 1). Wybrane zagadnienia cieplno-wilgotnościowe w konstrukcji balkonów”, „IZOLACJE”, nr 10/2013, s. 23.

³ Zob. RYS. 8–10: M. Rokiel, „Balkony i tarasy – hydroizolacja to nie wszystko (cz. 1). Wybrane zagadnienia cieplno-wilgotnościowe w konstrukcji balkonów”, „IZOLACJE”, nr 10/2013, s. 24.

⁴ Zob. RYS. 5: M. Rokiel, „Balkony i tarasy – hydroizolacja to nie wszystko (cz. 1). Wybrane zagadnienia cieplno-wilgotnościowe w konstrukcji balkonów”, „IZOLACJE”, nr 10/2013, s. 23.