Okna dachowe – energooszczędność w standardzie

Energooszczędność to w dzisiejszych czasach standard. Tak naprawdę nikt się już nie zastanawia, czy warto inwestować w nowoczesne rozwiązania, ponieważ korzyści z ich zastosowania są niepodważalne. Ponadto ich użycie jest konieczne, aby budynek spełniał obowiązujące rygorystyczne wymagania wynikające z WT 2021. Producenci szeroko rozumianych materiałów budowlanych nieustannie poszerzają swoje oferty, aby sprostały niełatwym zadaniom. Nie inaczej jest z oknami dachowymi. Jednak ze względu na trudne warunki eksploatacyjne muszą być dopracowane w najdrobniejszych szczegółach. Ponadto zajmują coraz większą powierzchnię dachów.

*****
Około 90% czasu wolnego spędzamy w pomieszczeniach, dlatego najlepiej zamontować w nich duże okna dachowe. Zapewnimy sobie w ten sposób dostęp naturalnego światła, które pozytywnie wpływa na nasze samopoczucie, zdrowie i koncentrację.
*****

Współczynniki przenikania ciepła

Izolacyjność cieplna okna dachowego zależy od izolacyjności ram okiennych (U_f), izolacyjności pakietu szybowego (U_g) oraz różnych nieszczelności i mostków termicznych. Jak łatwo się domyślić, im większe okno, tym pakiet szybowy ma większy wpływ na izolacyjność termiczną okna. Jednocześnie im mniejsze okna, tym bardziej rośnie znaczenie współczynnika U_f profili. Dlatego też w stolarce energooszczędnej stosuje się pakiety trzyszybowe (tafle szkła mogą by pokryte powłokami niskoemisyjnymi ograniczającymi wymianę temperatur) połączone ciepłą ramką dystansową, a komory między nimi wypełnia gazem szlachetnym, zazwyczaj jest to argon.

Czytaj też: Okna do dachów płaskich w różnych odsłonach

Zmiana jednego parametru – U_f lub U_g – wpływa na izolacyjność całego okna. Za energooszczędne uznaje się modele, których współczynnik przenikania ciepła U_w wynosi maksymalnie 1,1 W/(m²·K) – im niższy współczynnik, tym lepiej. Ich ramy mogą być wykonane z profili drewnianych (zazwyczaj z klejonki sosnowej impregnowanej ciśnieniowo i wykończonej lakierem akrylowym) lub wielokomorowych profili PVC. Oba tworzywa są bardzo wytrzymałe oraz zapewniają dobrą izolację termiczną i akustyczną. Uwaga! Okna do łazienki czy kuchni muszą być odporne na wilgoć, dlatego ramy drewniane powlekane są poliuretanem.

Na termoizolacyjność okien dachowych duży wpływ ma ich szczelność. Dlatego w energooszczędnych oknach stosuje się minimum cztery uszczelki – ich zadaniem jest eliminacja mostków termicznych na styku skrzydła i ościeżnicy. Do produkcji uszczelek wykorzystuje się wysokiej jakości gumy na bazie kauczuku, a ich współczynnik przenikania to ok. 0,7 W/m²·K).

Ciepło, jasno i cicho

Jednak niskie współczynniki przenikania ciepła to nie wszystko. Także pozostałe parametry szyb odpowiadające za doświetlenie i pozyskiwanie energii słonecznej są istotne. Współczynnik g określa, ile procent energii cieplnej pochodzącej z promieniowania słonecznego przedostanie się do pomieszczenia przez szyby. Zazwyczaj wartość współczynnika g mieści się w granicach 40–60%. Im jest on wyższy, tym więcej promieniowania dotrze do pomieszczeń i tym samym zysk energetyczny będzie wyższy. Ma to znaczenie szczególnie zimą, jednak niekorzystne może być latem, ponieważ potęguje nagrzewanie poddasza w upalne dni. Natomiast o tym, ile procent światła widzialnego zostanie przepuszczone przez szybę do pomieszczenia, informuje współczynnik przepuszczalności światła L_t [%]. Dzięki niemu można określić, które okna w większym stopniu rozświetlą poddasze.

Ważnym aspektem w przypadku okien dachowych jest również dźwiękoszczelność. Standardowe modele mają właściwości tłumiące hałas na poziomie 32–40 dB, dzięki czemu skutecznie tłumią odgłosy wiatru, deszczu czy gradu. Parametr R_w warto wziąć pod uwagę w przypadku wyboru okien dachowych do sypialni czy pokoju dziecięcego, jest on również ważny, gdy dom zlokalizowany jest w centrum miasta, w pobliżu lotniska czy ruchliwej ulicy.

Wymiana powietrza

Energooszczędne okna dachowe często fabrycznie wyposażane są w automatyczne nawiewniki. Umożliwiają one wentylację pomieszczeń na poddaszu bez konieczności otwierania okien, jednocześnie nie wychładzając pomieszczeń. Jest to praktyczne szczególnie jesienią i zimą, ponieważ pozwala zatrzymać cenne ciepło we wnętrzach i zapewnia odpowiedni mikroklimat. Przepływ powietrza jest regulowany automatycznie, dzięki czemu możliwe jest zapewnienie optymalnych warunków.

Dla wymagających

Na naszym rynku dostępne są superenergooszczędne okna dachowe wyróżniające się niskim (czyli korzystnym) współczynnikiem przenikania ciepła U_w na poziomie 0,58 W/(m²·K). Najcieplejsze pakiety szybowe zbudowane są z czterech tafli szkła, a przestrzeń między nimi wypełniona jest kryptonem. Taki zestaw może osiągnąć współczynnik U_g nawet 0,3 W/(m²·K).

Aby zapewnić maksymalną termoizolacyjność i efektywność, okna mają również poszerzoną ramę okienną oraz wyposażone są w aż pięć uszczelek. Czteroszybowe pakiety są odpowiednie do budownictwa pasywnego – ograniczają straty ciepła do minimum, jednocześnie zapewniają pasywne pozyskiwanie energii cieplnej do wnętrz. Uwaga! W budynkach z rekuperacją zaleca się montaż okien bez nawiewników lub z możliwością ich zamknięcia.

*****
Okna dachowe mogą otwierać się w różny sposób. Do wyboru mamy kilka modeli, np. obrotowe, uchylno-obrotowe, o podwyższonej osi obrotu, kolankowe czy balkonowe.
*****

Darmowa energia

Energooszczędne okna dachowe, a ściślej mówiąc miejsce ich montażu, sprawiają, że do pomieszczeń na poddaszu wpada przez nie więcej promieni słonecznych niż przez okna elewacyjne. A światło słoneczne jest najczystszym i najbardziej ekonomicznym źródłem energii! Zyski z pozyskiwanego w ten naturalny sposób ciepła są znaczące – minimum 10%. Jednak pamiętajmy, że najwięcej energii cieplnej będzie trafiało do pomieszczeń, jeśli okna dachowe będą usytuowane od południa i zamontowane w dachu o kącie nachylenia 45°. Jest to spowodowane tym, że od południowej strony budynku światło dociera do pomieszczeń przez najdłuższą część dnia, a na dodatek jest najintensywniejsze. Okna dachowe umieszczone od tej strony gwarantują pozytywny (i pożądany!) bilans energetyczny – oznacza to po prostu, że więcej zyskują energii niż jej tracą. Natomiast najtrudniej uzyskać pozytywny bilans energetyczny od północy, ponieważ słońca wpada tam najmniej. Z tych powodów zaleca się, aby powierzchnia okien dachowych zamontowanych od południa wynosiła minimum 20% powierzchni podłogi, od północy 10%, a od wschodu i zachodu 10–20% (w zależności od przeznaczenia pomieszczenia). Oczywiście w naszym klimacie również parametry okien dachowych powinniśmy dobierać do ich usytuowania względem stron świata. Na południowej połaci mogą być to np. okna o U_w = 1,1 W/(m²·K), ale od północy lepiej zamontować okna o lepszych parametrach np. U = 0,8 W/(m²·K).

Termoizolacyjny montaż

To oczywiste, że nawet najlepsze okna dachowe nieprawidłowo zamontowane nie spełnią swoich funkcji. Z tego powodu do montażu energooszczędnych okien dachowych należy stosować systemowe kołnierze uszczelniające – idealnie pasują do profilu ramy i eliminują mostki termiczne, przez które w sposób niekontrolowany ucieka z domu ciepło. Renomowani producenci oferują kołnierze zawierające specjalny materiał termoizolacyjny, np. z naturalnej wełny owczej. Wielkość kołnierzy znajdujących się w zestawie z oknem dachowym zawsze jest dopasowana do rozmiarów okna oraz rodzaju pokrycia – przede wszystkim wysokości profilu. Takie rozwiązanie skutkuje dobrą izolacją i szczelnym przyleganiem do ościeżnicy. Montując okno dachowe, należy również zadbać o izolację wokół niego. W 3–4-centymetrowej szczelinie między krokwią o ościeżnicą umieszcza się materiał ociepleniowy – musi on dokładnie wypełnić pustą przestrzeń.

Czasami w zestawie razem z oknami (zazwyczaj superenergooszczędnymi) znajduje się dodatkowy kołnierz uszczelniający umożliwiający docieplenie okna również powyżej konstrukcji dachu. Dzięki temu możliwe jest uzyskanie parametrów cieplnych dla montowanej stolarki okiennej na poziomie domu pasywnego.

Osłony zewnętrzne

Oszczędność energii to nie tylko zapobieganie ucieczce ciepła z domu zimą. To także kontrolowanie nagrzewania pomieszczeń na poddaszu latem. W tym pomogą nam osłony zewnętrzne – rolety i markizy – zazwyczaj zautomatyzowane. Dzięki temu, że są montowane na zewnątrz, zatrzymują ciepło jeszcze przed szybą i w ten sposób utrzymują komfortową temperaturę w pomieszczeniach nawet w upalne dni, a my możemy zaoszczędzić na ich schłodzeniu.

Jak twierdzą producenci, przesłony zewnętrzne są osiem razy skuteczniejsze niż rolety wewnętrzne. Rolety i markizy pełnią również ważną funkcję zimą. Opuszczone stanowią specyficzne bufory termiczne, które pomagają w oszczędzaniu energii – opuszczone na noc zmniejszają straty ciepła o ok. 20%. Dodatkowo takie przesłony tłumią odgłosy deszczu i gradu oraz utrudniają ewentualne włamanie.

Dopasowane do wnętrza

Wybierając okna dachowe, pamiętajmy, że oprócz zapewnienia komfortu cieplnego i skutecznego wspomagania nas w oszczędzaniu energii, muszą także być spójne z wystrojem wnętrz. Najważniejszy jest więc ich kolor. Okna drewniane w naturalnej kolorystyce wnoszą do wnętrza ciepło i przytulny klimat, dlatego doskonale wpiszą się w styl rustykalny, skandynawski czy prowansalski. Natomiast białe okna PVC to dobry wybór do pomieszczeń, w których dominują chłodne barwy czy nadal modny minimalizm. Chociaż okna tworzywowe występują również w innych odcieniach, np. złoty dąb czy sosna.