Prawidłowy układ warstw w dachu stromym z zastosowaniem wełny mineralnej

Dach typu skośnego, w zależności od jego przeznaczenia, może dawać możliwości zagospodarowania przestrzeni na poddaszu na funkcjonalne pomieszczenia lub – w przypadku mniejszej wysokości – wykorzystania przestrzeni na strych. Konstrukcja dachu musi spełniać wszystkie standardy i wymagania dla zewnętrznych przegród budowlanych pod kątem izolacyjności cieplnej, nośności i stateczności konstrukcji, ochrony przeciwpożarowej i szczelności.

Prawidłowo ocieplony dach wpływa na poprawę komfortu termicznego na poddaszu, a także na stan naszego zdrowia i dobre samopoczucie. To stopień zadowolenia z odczuwanej temperatury, odnosi się do szeregu warunków, jakie muszą zostać spełnione dla zapewnienia komfortowych warunków cieplno-wilgotnościowych.

Wszystkie parametry wpływające na odczuwanie komfortu termicznego, takie jak: temperatura powietrza, prędkość powietrza, temperatura przegród, wilgotność powietrza wewnątrz pomieszczeń, są ze sobą ściśle powiązane. Na większość z tych czynników możemy mieć decydujący wpływ, wybierając wełnę mineralną jako izolację termiczną.

Dlaczego do izolacji cieplnej dachu skośnego warto stosować wełnę mineralną?

Wełny mineralne mają najwyższe klasy reakcji na ogień (A1). Oznacza to, że takie materiały się nie palą, nie kapią i nie wspomagają rozwoju pożaru. W przeciwieństwie do niektórych palnych materiałów izolacyjnych, wełny mineralne nie przyczyniają się do emisji trującego dymu, który często jest największym zagrożeniem dla ludzi podczas pożaru. Zastosowanie niepalnej wełny mineralnej w konstrukcji dachu minimalizuje ryzyko powstania pożaru, a w razie jego wystąpienia daje znacznie więcej czasu na przeprowadzenie akcji ratunkowej, przyczyniając się do lepszej ochrony ludzi przebywających w budynku i ograniczenia strat materialnych.

Wełna mineralna jest paroprzepuszczalna, dzięki czemu wilgoć nie odkłada się w warstwach konstrukcyjnych lub wykończeniowych. Zabezpiecza przed degradacją biologiczną konstrukcji drewnianych, eliminuje ryzyko pojawienia się pleśni i wykwitów.

Komfort akustyczny jest również wymogiem prawnym, dlatego warto zapoznać się z wytycznymi dotyczącymi prawidłowej izolacji akustycznej poddasza i doboru odpowiednich materiałów. Pamiętajmy, że spośród wszystkich popularnych izolacji najlepsze zdolności tłumienia i pochłaniania dźwięku ma właśnie wełna mineralna. Dzięki swojej sprężystości i włóknistej budowie o otwartej strukturze bardzo dobrze tłumi hałas. Ponadto stosując wyroby z wełny mineralnej, mamy pewność niezmienności deklarowanych parametrów w trakcie długiego okresu użytkowania.

Gwarantowana jakość wyrobów z wełny mineralnej to suma wieloletnich badań technicznych i rozwoju nowych technologii i innowacji. Te cechy sprawiają, że wełna mineralna spełnia wszystkie wymagania stawiane materiałom izolacyjnym (a w zasadzie przegrodom, w których są używane). Jest materiałem całkowicie bezpiecznym, trwałym i ekologicznym, to priorytet przy wyborze materiałów izolacyjnych do ochrony cieplnej, akustycznej i ogniowej.

Alternatywą dla wełny mineralnej mogą być płyty PIR. 

Rodzaje układów termoizolacji w dachach skośnych

Aby uzyskać wymagany komfort termiczny, w dachu skośnym izolację cieplną najczęściej instalujemy dwuwarstwowo: pomiędzy krokwiami i pod krokwiami. Jest to najczęściej spotykane rozwiązanie, które pozwala wyeliminować mostki termiczne na linii krokwi. Takie rozwiązanie daje nam gwarancję uzyskania właściwych parametrów cieplnych na poddaszu. (RYS. 1)

Dwie warstwy wełny (o odpowiedniej grubości i parametrach cieplnych) to gwarancja komfortu termicznego niezależnie od panujących temperatur zewnętrznych, to w pełni bezpieczna i sucha przegroda. W zależności od konstrukcji więźby dachowej, w trakcie wymiany starego porycia dachowego na nowe warstwę izolacji można zainstalować nad krokwiami. Ocieplenia dachu skośnego może być również kombinacją wymienionych układów.

Dom pasywny czy energooszczędny może być przykładem zastosowania izolacji cieplnej w każdym z wymienionych układów. Każdy sposób umieszczania wełny mineralnej w połaci musi uwzględniać konieczność zapewnienia prawidłowego wentylowania dachu oraz spełniać wymagania związane z przepisami o ochronie cieplnej budynku.

W każdym przypadku zastosowanie wełny mineralnej podwyższa komfort użytkowania, nie tylko poprzez zwiększenie komfortu cieplnego, ale również gwarantują poprawę komfortu akustycznego oraz podwyższenie biernej ochrony przeciwpożarowej.

Przed rozpoczęciem prac przy ocieplaniu poddasza należy odpowiednio zaprojektować grubość warstwy termicznej, uwzględniając parametry cieplne wełny, tak aby spełnić wymagania techniczne. Przykładowo, wybierając wełnę mineralną o współczynniku przewodzenia ciepła λ = 0,033 W/(m·K) i grubościach: odpowiednio 18 cm pomiędzy krokwiami i 10 cm w drugiej warstwie podkrokwiowej, spełnimy wytyczne obowiązujące od dnia 1.01.2021 r., gdzie wartość współczynnika przenikania ciepła U dla dachu musi być ≤  0,15 W/(m²·K). To standardowa grubość izolacji cieplnej, jaką powinniśmy brać pod uwagę przy ocieplaniu poddasza.

Mało kto zdaje sobie sprawę, że zwiększenie grubości wełny na poddaszu już o 5 cm pozwoli spełnić wymagania dla budynków niskoenergetycznych (U  ≤  0,1–0,12 W/(m²·K)). Warstwa wełny grubości 40 cm o współczynniku przewodzenia ciepła λ = 0,032 W/(m·K) pozwala zmniejszyć U poniżej 0,1 W/(m²·K), przeznaczony dla budynków pasywnych.

Prawidłowa instalacja wełny na poddaszu musi zawsze uwzględniać dwie warstwy ocieplenia, unikamy w ten sposób mostków termicznych na linii krokwi. Tylko takie rozwiązanie daje nam gwarancję uzyskania właściwych parametrów cieplnych na poddaszu. Dwie warstwy wełny to gwarancja komfortu termicznego niezależnie od panujących temperatur zewnętrznych. To niższe rachunki za ogrzewanie i gwarancja wyeliminowania ryzyka kondensacji wilgoci w przegrodzie.

Przycinając wełnę na szerokość równą odległości pomiędzy krokwiami, zawsze dodajemy 2 cm zapasu. Wełna powinna być docięta w taki sposób, aby sąsiadujące ze sobą płaty wełny szczelnie do siebie przylegały. Materiał izolacyjny, aby spełnić gwarantowane parametry cieplne, musi szczelnie przylegać do konstrukcji nośnej i szczelnie łączyć się z sąsiednimi pasami.

Przy ocieplaniu poddasza typu szczelnego dla pary wodnej (płyty OSB, deskowanie pełne  +  papa) należy zastosować szczelinę wentylacyjną grubości od 3 do 6 cm, oddzielającą deskowanie od warstwy wełny.

W przypadku konstrukcji dachu zabezpieczonej membraną wysokoparoprzepuszczalną wełna styka się z powierzchnią membrany, wypełniając całą przestrzeń pomiędzy krokwiami, tak aby maksymalnie wykorzystać wysokość krokwi (RYS. 2)

Na co warto zwrócić szczególną uwagę?

Najczęstszą przyczyną zimnych poddaszy są braki ocieplenia w rejonie wieńca i murłaty. Są to często miejsca trudno dostępne, niemniej ich staranne ocieplenie może mieć decydujące znaczenie dla uzyskania odpowiedniego komfortu cieplnego na użytkowym poddaszu, a ewentualne wady mogą być powodem groźnych zjawisk m.in. zawilgocenia przegród (RYS. 3).

Szczególną uwagę należy zachować przy ocieplaniu narożników i załamań dachu (przy krokwiach narożnych w dachach kopertowych), a także przy połączeniu ścian ze skosami połaciowymi.
Należy się zawsze upewnić, że zainstalowana warstwa ocieplenia jest zgodna z aktualnymi wytycznymi i warto poprosić wykonawcę o potwierdzenie parametrów cieplnych i grubości zastosowanych materiałów użytych do izolacji cieplnej.

Ostatnim elementem, który chroni poddasze przed naporem pary wodnej, jest bariera w postaci membrany paroizolacyjnej. Możemy skorzystać z systemowych akcesoriów, jakie proponują nam producenci wełny mineralnej, stosując dodatkowo taśmy klejące i specjalistyczne kleje do uszczelnień połączeń paroizolacji z powierzchniami murowymi.

Produkty z wełny mineralnej pomagają oszczędzać energię i ograniczać emisję dwutlenku węgla.