Warstwy wstępnego krycia - detale wykonawcze
Cz. 2. Folie niskoparoprzepuszczalne, płyty paroprzepuszczalne, najważniejsze fragmenty dachów skośnych
Poznaj zasady wykonania warstw wstępnego krycia w dachach skośnych
Braas
Artykuł powstał w oparciu o publikację "Wytyczne dekarskie. Zeszyt 2. Warstwy wstępnego krycia - detale wykonawcze" wydaną przez Polskie Stowarzyszenie Dekarzy.
Zobacz także
Recticel Insulation Nowoczesne technologie termoizolacyjne Recticel w renowacji budynków historycznych
W dzisiejszych czasach zachowanie dziedzictwa kulturowego i jednoczesne dostosowanie budynków do współczesnych standardów efektywności energetycznej stanowi duże wyzwanie zarówno dla inwestora, projektanta...
W dzisiejszych czasach zachowanie dziedzictwa kulturowego i jednoczesne dostosowanie budynków do współczesnych standardów efektywności energetycznej stanowi duże wyzwanie zarówno dla inwestora, projektanta jak i wykonawcy. Niejednokrotnie w ramach inwestycji, począwszy już od etapu opracowywania projektu, okazuje się, że tradycyjne materiały izolacyjne i metody ich aplikacji nie są wystarczające, aby zapewnić właściwe parametry termiczne i należytą ochronę wartości historycznych budynku.
Paroc Panel System Izolacja dachu skośnego – praktyczne wskazówki dla bezproblemowej eksploatacji
Projektując konstrukcję dachu skośnego, za nadrzędny cel należy obrać zapewnienie maksymalnej efektywności energetycznej oraz komfortu korzystania z poddasza. Biorąc pod uwagę rosnący nacisk na ograniczanie...
Projektując konstrukcję dachu skośnego, za nadrzędny cel należy obrać zapewnienie maksymalnej efektywności energetycznej oraz komfortu korzystania z poddasza. Biorąc pod uwagę rosnący nacisk na ograniczanie wpływu budynków na środowisko, odpowiedzialne zaplanowanie ocieplenia dachu wełną i zadbanie o odpowiedni przepływ powietrza staje się niezbędne. Oba aspekty mają bezpośredni wpływ na utrzymanie optymalnej temperatury w pomieszczeniach, minimalizację strat ciepła oraz ochronę konstrukcji przed...
Onduline Polska Sp. z o.o. Płyta bitumiczna – wszechstronne i uniwersalne pokrycie dachowe
Płyty bitumiczne to jeden z najbardziej uniwersalnych materiałów pokryciowych, który z roku na rok cieszy się coraz większą popularnością. Wyróżniają się one nie tylko trwałością, ale również wszechstronnością...
Płyty bitumiczne to jeden z najbardziej uniwersalnych materiałów pokryciowych, który z roku na rok cieszy się coraz większą popularnością. Wyróżniają się one nie tylko trwałością, ale również wszechstronnością zastosowań, która czyni je idealnym rozwiązaniem dla szerokiego spektrum projektów. Czym dokładnie są płyty bitumiczne i dlaczego warto rozważyć ich użycie?
Abstrakt |
---|
W artykule opisano zasady wykonania warstw wstępnego krycia z folii niskoparoprzepuszczalnej oraz płyt wstępnego krycia. Scharakteryzowano także ogólne zasady wykonania warstw wstępnego krycia w najważniejszych fragmentach dachów skośnych. Initial coating layers - execution details. Part 2. Low vapour permeability films, vapour-permeable panels, key components of slanted roofsThe article describes the rules of execution of initial coating layers of low vapour permeability films and initial coating panels. Described were also the general rules of execution of initial coat layers in the key components of slanted roofs. |
W styczniowym numerze miesięcznika "IZOLACJE" opisano ogólne zasady wykonania warstw wstępnego krycia, a także podano zasady układania warstw z pap i membran z tworzyw sztucznych oraz MWK.
Zasady układania warstw wstępnego krycia z FWK - niskoparoprzepuszczalnych folii wstępnego krycia
Niskoparoprzepuszczalne folie wstępnego krycia, oznaczane jako FWK, są uszczelnieniami pokryć leżących na łatach, które w zależności od sposobu ich zastosowania mogą spełnić wymagania 3. lub 6. klasy szczelności.
FWK nie mogą być pokryciem tymczasowym. Ich czas przebywania na dachu bez pokrycia zasadniczego powinien być ograniczony do niezbędnego minimum, z powodu działania promieniowania ultrafioletowego (UV), które jest groźne dla FWK.
Ich odporność na działanie promieniowania UV zależy od materiału, z jakiego są wykonane, ich grubości (ciężaru powierzchniowego) oraz ilości tego promieniowania, jakie pochłoną podczas układania i eksploatacji dachu.
FWK dzielimy na dwie grupy:
- z mikroperforacjami
- z warstwą antykondensacyjną.
Niezależnie od zasad budowy określonej klasy szczelności, wszystkie rodzaje FWK można stosować na dachach pochyłych o nachyleniu ≥ 20°. W dachach nisko nachylonych (od 5° do 20°) można stosować jedynie FWK z warstwą antykondensacyjną, a poniżej 10° - tylko w technice odpowiadającej 3. klasie szczelności.
Uszczelnienie w technice 3. klasy szczelności można wykonać jedynie z FWK z warstwą antykondensacyjną.
Wymagania materiałowe
Wszystkie materiały i elementy pomocnicze powinny spełniać warunki odpowiednich norm i przepisów oraz powinny być stosowane zgodnie z zaleceniami producentów.
Mianem folii wstępnego krycia można określać tylko te materiały, których własności dyfuzyjne (paroprzepuszczalność), określone za pomocą współczynnika Sd (równoważnej dyfuzyjnie grubości powietrza), są takie, że wartość tego współczynnika jest większa niż 0,3 m. W tej funkcji można więc stosować również folie stosowane jako paroizolacje (o różnej paroprzepuszczalności), które mają od dolnej strony przeznaczonej do stykania się z drewnem, warstwę antykondensacyjną, umożliwiającą przechowywanie i przemieszczanie się wilgoci na niewielkie odległości. Takich folii nie można układać na styk z termoizolacjami.
Mocowanie
FWK z mikroperforacjami muszą być układane z lekkim zwisem, bez naciągania z powodu ryzyka rozciągnięcia lejkowatych otworów, umożliwiających przenikanie pary wodnej przez folię. Natomiast FWK z warstwą antykondensacyjną muszą być lekko naciągane.
Zasadnicze mocowanie FWK stanowi dobrze dociśnięta kontrłata. Jeżeli istnieje konieczność pomocniczego zamocowania, folię przybija się wstępnie bezpośrednio do krokwi gwoździami o szerokim łepku lub spinkami.
Spinki i gwoździe powinny być usytuowane pod kontrłatą. Takie mocowanie może być powodem przeciekania membrany w czasie jej układania wtedy, gdy pada deszcz i nie ma jeszcze pokrycia zasadniczego. Tak powstałe zawilgocenia belek więźby dachowej wyschną po przykryciu dachu, jeżeli pod FWK będzie dobrze funkcjonowała szczelina lub przestrzeń wentylacyjna (zapewniająca stały przepływ powietrza).
Mocowanie FWK do elementów murowanych lub wylewanych z betonu powinno odbywać się za pomocą klejów, taśm samoprzylepnych lub mechanicznie. Łączenie wzdłużne pasm FWK zaleca się wykonywać pod kontrłatą, dostosowując metodę do wymaganej klasy szczelności.
Układanie
FWK musi być montowana tak, aby pod nią funkcjonowały szczeliny (w poddaszach mieszkalnych) lub przestrzenie (na poddaszach nieużytkowych) wentylacyjne, w których jest stały przepływ powietrza. W obu tych przypadkach sposób zamontowania jest taki sam.
Najefektywniej jest układać FWK tak jak MWK, zaczynając od okapu poziomymi pasmami na zakłady, których wielkość jest uzależniona od kąta nachylenia dachu. Im niższy kąt, tym zakład powinien być większy i odwrotnie - przy większych mniejszy, jednak w najwęższym miejscu nie powinien mieć mniej niż 10 cm.
FWK można również układać skośnie lub prostopadle do okapu według potrzeb organizacji prac. Przy prostopadłym układaniu pionowe zakłady powinno się wykonywać pod kontrłatą, w sposób zapewniający szczelność połączeń zależny od wymaganej klasy szczelności.
Prawidłowe działanie FWK wymaga stałego przepływu powietrza atmosferycznego wzdłuż kontrłat i dlatego otwory wlotowe i wylotowe z przestrzeni oraz szczeliny wentylacyjnej znajdujące się nad i pod FWK muszą być drożne i osłonięte przed zwierzętami, a wysokość szczeliny musi być odpowiednio dobrana do wielkości dachu według WD Z1.
Możliwe jest układanie FWK ze zwisem bez kontrłat, ale tylko w dachach o nachyleniu powyżej 20° i z poddaszem nieużytkowym. Zwis ten powinien zapewnić przepływ powietrza wentylującego zgodny z wytycznymi zawartymi w DIN 4108-3.
Na wklęsłym połączeniu połaci - w koszu - przed ułożeniem zasadniczych pasm FWK (podobnie jak przy MWK) na sąsiadujących połaciach trzeba zamocować na kontrłatach zamocowanych równolegle do osi kosza dodatkowy pas FWK. Ten dodatkowy pas musi być wykonany z FWK z warstwą antykondensacyjną. Na ten pas należy ułożyć zasadnicze pasma tak, aby co najmniej z jednej połaci zachodziły one na sąsiadujące połacie, tworząc zakład minimalnie 15 cm.
Szczelność powłoki zależy od sposobu wykonania połączeń FWK z wszystkimi instalacjami przechodzącymi przez pokrycie dachu, czyli elementami typu: wywietrzniki, odpowietrzniki, anteny itp. oraz połączeń z kominami, ścianami itp.
Na ścianach i podobnych elementach połączenia zakładkowe muszą odprowadzać wodę po zewnętrznej stronie FWK. Każdy z tych elementów można wykonać na kilka sposobów, zależnych od wymaganej klasy szczelności warstwy uszczelniającej pokrycie zbudowanej z FWK - 3. albo 6. klasa szczelności.
Konstrukcja okapu dachu, w którym jest zamontowana FWK powinna umożliwiać odprowadzenie skroplin i przecieków poza dach. Jest wiele sposobów prawidłowo realizujących ten warunek zależnych od: architektury, kąta nachylenia dachu, rodzaju pokrycia i strefy klimatycznej, w jakiej znajduje się budynek.
W kalenicy i w narożu dachu ostatnie pasma FWK układa się tak, aby była szczelina umożliwiająca wypływ powietrza ze szczeliny lub przestrzeni wentylacyjnej znajdującej się pod FWK. Szczelina ta musi być osłonięta, aby zapobiec możliwemu przeciekaniu wody z deszczu i z topniejącego śniegu przez taśmy uszczelniające mocowane pod gąsiorami.
Nad świetlikami, kominami, oknami dachowymi i innymi przebiciami dachowymi powinno wykonać się dodatkowo rynienki z FWK. Rynienki zwiększają pewność zabezpieczeń przed ściekającymi z góry skroplinami, przewianymi opadami lub przeciekami.
Przejścia i połączenia
Wokół kominów, wyłazów, okien dachowych itp. należy przykleić FWK za pomocą taśmy dwustronnie klejącej tak, aby wywinięte ku górze jej fragmenty tworzyły pas o wysokości 10-15 cm. Tak można wykonać połączenie jedynie w dachach o poddaszu nieużytkowym i tylko w 6. klasie szczelności.
W klasie 3. trzeba zakleić wszystkie nacięcia na rogach i pęknięcia, a następnie należy okleić komin dookoła taśmą samoprzylepną w celu uzyskania większej szczelność.
Murowane (niesystemowe) kominy spalinowe powinny być połączone z FWK według (krajowych) obowiązujących przepisów spełniając warunki bezpieczeństwa pożarowego. Najlepiej jest to wykonać za pośrednictwem metalowej obróbki wykonanej z miękkiej blachy, do której trzeba przykleić FWK w bezpiecznej odległości określonej przepisami (WT). Inne przejścia powinny być uszczelnione podobnie skutecznie za pomocą taśm, klejów specjalnych kołnierzy lub osłon.
Zasady układania warstw wstępnego krycia z PWK - płyt wstępnego krycia
Układanie płyt wstępnego krycia powinno być zgodne z wytycznymi i zaleceniami producentów tych produktów oraz powinno być zgodne z zasadami i przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa pracy. Paroprzepuszczalne płyty wstępnego krycia mogą stykać się z termoizolacją tylko wtedy, gdy wartość ich równoważnej dyfuzyjnie grubości powietrza nie jest większa od Sd = 0,3 m.
Ogólne zasady wykonania warstw wstępnego krycia w najważniejszych fragmentach dachów pochyłych (detale wykonawcze)
Okap
W tej dolnej części każdej połaci dachowej muszą być spełnione ważne cele:
- pokrycie musi być tak zakończone, aby woda deszczowa lub pośniegowa spływała poza dach i budynek, a najlepszym rozwiązaniem jest jej odprowadzenie za pomocą systemu rynnowego, który musi być zamocowany w okapie,
- warstwa wstępnego krycia musi być zakończona w okapie tak, aby woda ze skroplin i drobnych przecieków powstających pod pokryciem zasadniczym została odprowadzona przez rynnę lub okapnik poza obrys budynku,
- warstwa wstępnego krycia musi być zamontowana tak, aby w okapie były otwory wlotowe, umożliwiające wentylację pokrycia funkcjonującą dzięki szczelinie utworzonej przez kontrłatę oraz - gdy to jest wymagane - aby w okapie był drugi zestaw otworów dla drugiej szczeliny (lub przestrzeni wentylacyjnej), znajdującej się pod warstwą wstępną.
Dodatkowo w okapie muszą być wykonane regulacje linii i płaszczyzn tworzących połacie dachowe. Dlatego jednoczesna realizacja tych celów wymaga starannego zaplanowania prac dekarskich. Sposób montażu materiałów użytych do budowy warstwy wstępnej musi odpowiadać wymaganiom określonym przez zasady budowy poszczególnych klas szczelności.
Jest bardzo wiele metod prawidłowego budowania okapów. O konkretnej ich konstrukcji decyduje:
- rodzaj pokrycia,
- miejsce i sposób wykonania wlotu do szczeliny utworzonej przez kontrłatę,
- miejsce i sposób zamocowania rynny,
- kształt i rozmiar okapu (gzyms albo zwis),
- metoda rozmierzenia pokrycia,
- względy estetyczne.
RYS. 1. Okap z rynną na hakach (rynajzach) mocowanych do podwójnej łaty okapowej. Oznaczenia: 1 - pokrycie zasadnicze, 2 - szczelina wentylacyjna zabezpieczona grzebieniem, 3 - rynna na hakach mocowanych do dwóch łat w okapie (rynajzach), 4 - dodatkowa łata, 5 - kontrłata, 6 -MWK, 7 - podbitka, 8 - krokiew; rys.: Polskie Stowarzyszenie Dekarzy
RYS. 2. Okap z rynną na hakach (rynajzach) mocowanych do deski czołowej. Oznaczenia: 1 - pokrycie zasadnicze, 2 -szczelina wentylacyjna, 3 - kontrłata, 4 - MWK, 5 - rynna na hakach mocowanych do deski czołowej, 6 - krokiew, 7 -podbitka; rys.: Polskie Stowarzyszenie Dekarzy
O sposobie zbudowania okapu może również decydować sposób umocowania uchwytów rynny.
Rynnę można zamocować za pomocą haków przykręcanych do deski czołowej lub inaczej zbudowanych haków (na przykład rynajz wykonanych z płaskownika) mocowanych do łat (niekiedy do krokwi).
Jeśli wlot do szczeliny wentylacyjnej utworzonej przez kontrłaty trzeba wykonać tak, aby śnieg zalegający w rynnie go nie zatkał, może być wykonany za deską czołową. To samo można osiągnąć, budując podwójną deskę czołową (RYS. 1).
Rynajzy (z płaskownika) można zamocować na specjalnej desce okapowej znajdującej się pod kontrłatą lub na podwójnej łacie okapowej zamocowanej nad kontrłatą (RYS. 2).
Kalenica i naroże
Są to górne krawędzie płaszczyzn dachowych, w których łączą się sąsiadujące ze sobą połacie lub mają zakończenie połacie dachów pulpitowych. Z tego powodu są to miejsca, w których poniekąd muszą być zrealizowane sprzeczne cele.
Z jednej strony na połączeniach tych trzeba uszczelnić pokrycie, a z drugiej - istnieje konieczność wypuszczenia powietrza, przepływającego pod pokryciem. Dlatego wyloty dla powietrza wentylującego w kalenicach i narożach muszą być osłonięte w taki sposób, aby jednocześnie wypuszczały powietrze i osłaniały przed nadmiernym wpadaniem opadów przez otwory wylotowe (zacinającego deszczu i śniegu). Dlatego pod gąsiory osłaniające kalenice i naroża trzeba montować odpowiednio dobrane taśmy uszczelniające.
Jedynie pod gąsiorami dachówek zakładkowych dopuszcza się montowanie taśm z wkładką wykonaną z materiałów nieprzepuszczających powietrza, a jedynie parę wodną. Pod pozostałymi pokryciami i dachówkami typu karpiówka wymagane są taśmy z odpowiednimi otworami umożliwiającymi przepływ powietrza (RYS. 3-6).
W dachach o połaciach pochylonych poniżej 25° zaleca się wykonanie podwyższonych kalenic (nazywanych wysokimi), które zapobiegają zasłonięciu wylotów przez łatwo zalegający na takich połaciach śnieg. Wynika to z tego, że dachy wysychają najintensywniej w okresie grzewczym. Realizacja wysokich kalenic jest wymagana w regionach z obfitymi opadami śniegu.
W dachach z pokryciem uszczelnionym materiałami typu papa (i maty bitumiczne), membrany z tworzyw sztucznych lub FWK, istnieje konieczność wypuszczenia powietrza przepływającego pod poszyciem lub pod FWK, czyli pod wymienionymi warstwami wstępnego krycia. Jest to szczególnie pracochłonne wtedy, gdy poddasza są mieszkalne, ponieważ wówczas powietrze musi być wypuszczone przez kalenicę.
Jeśli poddasze jest niemieszkalne i ocieplony jest strop nad ostatnią kondygnacją, powietrze może mieć wyloty w szczytach budynku lub specjalne zbudowanych kominach/kominkach.
Ochrona kalenicy, w której są dwa wyloty, musi być bardzo starannie wykonana, ponieważ dolna szczelina wentylacyjna otwiera dostęp do termoizolacji i konstrukcji dachu. W dachach uszczelnionych MWK nie ma tego problemu, ponieważ nie ma dolnej szczeliny nad termoizolacją, która wtedy razem z więźbą jest bardzo dobrze osłonięta.
Ściany wychodzące ponad dach
Połączenia warstw wstępnego krycia ze ścianami wychodzącymi ponad powierzchnię dachu wymagają starannego zamocowania materiałów wodochronnych do tych ścian oraz ich uszczelnienia na tych połączeniach. Wysokość materiału warstwy wstępnej wchodzącego na ścianę powinna być dobrana tak, aby obróbka blacharska łącząca pokrycie zasadnicze ze ścianą dociskała warstwę wstępną do ściany. W zależności od klasy szczelności obróbka ta może być wykonana z jednej lub większej liczby warstw. Jednak zawsze warstwa znajdująca się na wierzchu musi być uszczelniona preparatami przeznaczonymi do tego celu (uszczelniacze dekarskie).
Ściany szczytowe - okapy szczytowe połaci dachowych
Są to miejsca szczególnie narażone na podwiewanie deszczu i śniegu przez silny wiatr. Dlatego ich odpowiednia budowa jest ważna dla dachów i zależna od kąta nachylenia dachu oraz innych czynników wpływających na dobór klas szczelności. W związku z tym materiał, z którego zbudowana jest warstwa wstępna powinien jak najlepiej chronić wystające poza szczyty budynku krawędzie połaci dachowych (RYS. 7).
Przejścia instalacji przez pokrycie dachu
Tą nazwą określa się przejścia przez pokrycia ponad ich powierzchnię niezbędnych dla funkcjonowania budynku instalacji, takich jak: kominy dymowe, spalinowe, wentylacyjne, kominki odpowietrzające instalacje kanalizacyjne, wentylacyjne itp., rury doprowadzające lub odprowadzające czynniki do wymiany energii, kable, anteny, maszty itp.
Połączenia wystających ponad dach instalacji z pokryciem stanowią o szczelności tego pokrycia. Ze względu na konieczność elastycznego uszczelnienia tych przejść wymagają one użycia specjalnych materiałów i technik montażu.
Okna połaciowe
Te występujące na wszystkich dachach o poddaszu mieszkalnym doświetlenia muszą współcześnie spełnić wiele wymagań. Muszą być nie tylko wodoszczelne, ale również energooszczędne. Dlatego powinny być dobrze ocieplone od strony zewnętrznej swoich ram. To zaś wymusza osłanianie tego ocieplenia przed podwiewanym deszczem lub śniegiem.
W związku z obowiązującymi przepisami dotyczącymi oszczędzania energii zaleca się, aby przed ułożeniem pokrycia zasadniczego ocieplić okno od zewnątrz i osłonić tę termoizolację specjalnymi kołnierzami dostarczanymi przez producentów okien lub wykonanymi z elastycznych materiałów wodochronnych (najczęściej z MWK). Sposób wykonania wycięcia w materiale warstwy wstępnej jest bardzo ważny dla spełnienia warunków wybranej klasy szczelności. Metody i sposoby wykonania tego wycięcia mogą być różne, ale muszą umożliwiać szczelne zamocowanie okna tak, aby również zapobiegały przedostawaniu się wody powstającej z topniejącego śniegu (wody pośniegowej).
Literatura
- Z. Buczek, K. Patoka, S. Wiluś, "Warstwy wstępnego krycia - detale wykonawcze (cz. 1) Ogólne zasady wykonania warstw wstępnego krycia", "IZOLACJE" 1/2019.