Dobór warstw wstępnego krycia dla dachów skośnych
Cz. 3. Sposób wykorzystania klas szczelności. Wentylacja dachów

Zasady doboru warstw wstępnego krycia dla dachów skośnych (cz. 3). Sposób wykorzystania klas szczelności. Wentylacja dachów
Archiwum redakcji
Klasy szczelności służą do określenia zasad doboru materiałów i technik wykonawczych niezbędnych do zbudowania odpowiednich warstw wstępnego krycia uszczelniających pokrycia dachowe. Dzięki temu, sposoby wykonania tych uszczelnień są oparte na tych samych zasadach, znanych każdemu producentowi pokryć zasadniczych i wstępnych. Rolą producentów jest określenie zaleceń dla każdego oferowanego systemu pokryciowego, zgodnych z tymi zasadami. Niniejszy materiał powstał w oparciu o publikację "Wytyczne dekarskie. Zeszyt 1. Zasady doboru warstw wstępnego krycia" wydaną przez Polskie Stowarzyszenie Dekarzy.
Zobacz także
mgr inż. Krzysztof Patoka Główne wady polskich dachów (cz. 1)

W Polsce istnieje grupa bardzo dobrych, fachowych dekarzy. Z drugiej strony na rynku pokryć dachowych działa także wielu nieprofesjonalnych wykonawców, którym nie brakuje zleceń, mimo że powielają wciąż...
W Polsce istnieje grupa bardzo dobrych, fachowych dekarzy. Z drugiej strony na rynku pokryć dachowych działa także wielu nieprofesjonalnych wykonawców, którym nie brakuje zleceń, mimo że powielają wciąż te same błędy. Jak to możliwe? Powód jest prozaiczny – zleceniodawcy zwykle kierują się kryterium niskich cen przy wyborze wykonawców i materiałów.
mgr inż. Krzysztof Patoka Zasady działania wentylacji dachów i pokryć dachowych

Wiadomo, że mokre materiały budowlane ulegają szybszej degradacji niż suche, a wilgotne termoizolacje tracą swoje podstawowe cechy, przez co przyczyniają się do większych strat ciepła w budynkach. A ponieważ...
Wiadomo, że mokre materiały budowlane ulegają szybszej degradacji niż suche, a wilgotne termoizolacje tracą swoje podstawowe cechy, przez co przyczyniają się do większych strat ciepła w budynkach. A ponieważ dach chroni budynek przed opadami atmosferycznymi, a jednocześnie jest narażony na stale obecną wilgoć wewnętrzną, musi być wentylowany, by nie uległ zawilgoceniu.
Saint-Gobain Construction Products Polska/ Isover Nowe wełny ISOVER PRO na poddasza – bez komPROmisów, z mocą welonu

ISOVER wprowadza na rynek nową linię produktów PRO do izolacji cieplnej i akustycznej poddaszy. Super-Mata PLUS PRO i Super-Mata PRO to wełny o bardzo dobrych parametrach termicznych, wyprodukowane w technologii...
ISOVER wprowadza na rynek nową linię produktów PRO do izolacji cieplnej i akustycznej poddaszy. Super-Mata PLUS PRO i Super-Mata PRO to wełny o bardzo dobrych parametrach termicznych, wyprodukowane w technologii Thermitar™ i pokryte jednostronnie welonem szklanym.
Abstrakt |
---|
W artykule przedstawiono metody klasyfikacji szczelności dla dachówek ceramicznych i blach profilowanych. Wymieniono pięć sytuacji, w których szczelność dachu powinna być podwyższona. Wyjaśniono pojęcia związane z dachem wentylowanym, a także podano wymiary przestrzeni wentylacyjnych. Rules of selection of initial coat layers for diagonal roofs. Part 3. The method of using tightness classes. Roof ventilationThe article presents the methods of classification of tightness for ceramic roof tiles and profiled sheets. Five situations were mentioned in which the roof tightness should be increased. The concepts related to the ventilated roof were explained, and the dimensions of the ventilation spaces were also given. |
Klasy szczelności muszą być przypisane konkretnym kątom nachylenia połaci dachowych określonym dla produkowanych pokryć. W związku z tym, system określania klas szczelności oparty jest na wyznaczaniu kątów charakterystycznych dla każdego rodzaju pokrycia dachowego. Dla większości pokryć takimi odnośnikami są kąty graniczne: NZP (najniższe zalecane pochylenie) i NDP (najniższe dopuszczalne pochylenie).
Drugi graniczny kąt NDP jest zazwyczaj najniższym kątem, jaki może mieć połać, aby dane pokrycie mogło prawidłowo funkcjonować nawet z najmocniejszym rodzajem warstwy pod nim.
Wyższa szczelność pokrycia dachu jest potrzebna w sytuacji, gdy musi on spełniać wyższe wymagania od podstawowych, w których był określany kąt NZP. Podwyższone wymagania szczelności dla dachu występują, gdy:
- poddasze wykorzystywane jest dla celów mieszkalnych,
- nachylenie połaci dachu jest mniejsze od NZP określanego przez producenta pokrycia,
- budynek znajduje się w strefie o trudnych warunkach klimatycznych, czyli o podwyższonej sile wiatrów lub ilości opadów,
- dach ma konstrukcję zwiększającą wymagania: długie krokwie, dodatkowe instalacje, np. wymienniki lub kolektory cieplne, skomplikowany kształt, np. wole oka lub lukarny,
- inwestor lub lokalne prawo narzucają specjalne warunki dla budynku w zależności od jego przeznaczenia.
Jeżeli dach musi spełniać niektóre z wymienionych wyżej wymagań, to w zależności od ich ilości jego warstwa wstępnego krycia powinna charakteryzować się odpowiednią klasą szczelności. Zależności te powinny być określane w tabelach przypisanych do każdego rodzaju i modelu pokrycia zasadniczego.
Metody klasyfikacji dla pokryć dachówkowych
Pokrycia dachówkowe oznaczają pokrycia wykonane z dachówek ceramicznych i cementowych. Te zasady mogą być wykorzystywane dla podobnie funkcjonujących pokryć drobnowymiarowych układanych na zakład na ruszcie z łat.
Dla dachówek przyjmuje się, że NDP wynosi 10°, a NZP podaje producent. Wyboru klasy szczelności dokonuje się w zależności od kąta nachylenia połaci zawartego w przedziale od NDP do NZP i w zależności od ilości warunków dodatkowych, jakie dach musi spełniać.
Ze spadkiem pochylenia dachu wzrastają wymagania izolacyjności – odporności na opady. Jeżeli dach musi sprostać większej od trzech liczbie podwyższonych wymagań z pięciu wymienionych, to warunki określające izolacyjność warstwy wstępnego pokrycia są już jednakowe.
Klasy szczelności podane w TAB. 1 określają sposoby wykonania warstwy wstępnego krycia oraz materiały, z których powinna być wykonana.

TABELA 1. Klasy szczelności pokrycia dachu w zależności od kąta nachylenia połaci dachówkowej dla dachówek
Metody klasyfikacji dla pokryć z blach profilowanych
Grupa pokryć nazwanych blachami profilowanymi obejmuje następujące pokrycia układane na łatach:
1) blachy tłoczone dachówkopodobne układane:
- zgodnie ze spadkiem (spływem wody) po profilu, produkowane w długich arkuszach (od 0,5 do 7 m),
- prostopadle do spadku, równolegle do okapu, produkowane w postaci jedno-, dwu- lub trzyrzędowych paneli modułowych mocowanych do łat na czole lub do łat,
2) blachy fałdowe produkowane w arkuszach o fałdach w kształcie:
- trapezu (blachy trapezowe),
- fali (blachy faliste),
3) blachy produkowane przez profilowanie w postaci paneli zatrzaskowych, rąbkowych, czyli wąskich arkuszy wyprofilowanych na brzegach w rąbki stojące stanowiące połączenia tych paneli i jednocześnie listwę montażową.
Pokrycia z blachodachówek
Producenci pokryć z blach dachówkopodobnych powinni określić podział zakresu nachylenia połaci do stosowania tych pokryć, tak aby każdy z tych zakresów miał przypisane, odpowiednie do wymagań, klasy szczelności.
- Dolna granica zastosowań (NDP) powinna być określona w zależności od kąta pochylenia profilu oraz wytrzymałości na obciążenia wynikające z zalegania śniegu, zależne od sztywności profilu (im większa wysokość wygięcia, tym profil powinien być sztywniejszy).
- Górna granica (NZP) powinna być określona tak, aby nachylenie dachu zapewniało samoodśnieżanie się pokrycia.
Zakłada się, że śnieg zsuwa się samoistnie z blach, gdy są nachylone pod kątem 25° do poziomu. W związku z tym dla blach dachówkopodobnych:
NZP = 25° + P (kąt nachylenia profilu)
Procesy topnienia śniegu (częste w Polsce) są główną przyczyną podchodzenia wody pośniegowej we wszelkie zakłady i szczeliny w pokryciu. Dlatego kąt nachylenia 25° proponuje się uznać za kąt graniczny, powyżej którego następuje łatwe samo odśnieżanie wszystkich pokryć blaszanych.
Proponowane zakresy stosowania klas szczelności pokazuje TAB. 2.

TABELA 2. Klasy szczelności dla dachów krytych blachodachówkami w zależności od nachylenia połaci i wymagań dodatkowych
Pokrycia z blach falistych, trapezowych i rąbkowo-zatrzaskowych
Producenci pokryć z blach falistych, trapezowych i zatrzaskowych powinni określić podział zakresu nachylenia połaci do stosowania tych pokryć, tak aby każdy z tych zakresów miał przypisane, odpowiednie do wymagań, klasy szczelności.
- Dolna granica zastosowań (NDP) powinna być określona w zależności od wytrzymałości na obciążenia wynikające z zalegania śniegu, zależne od sztywności profilu.
- Górna granica (NZP) powinna być określona tak, aby nachylenie dachu zapewniało samoodśnieżanie się pokrycia.
Zakłada się, że śnieg zsuwa się samoistnie z blach, gdy są nachylone pod kątem 25° do poziomu. W związku z tym dla blach falistych, trapezowych i zatrzaskowych powinno wynosić:
NZP = 25°
Proponowane zakresy stosowania klas szczelności producenci blach powinni określić w tabelach podobnych do TAB. 2 , przy czym dla blach trapezowych i falistych trzeba wyraźnie zróżnicować klasyfikację w zależności od wysokości profilu, np. oddzielna tabela dla wysokości profilu 18–50 mm i oddzielna dla wysokości > 50 mm.
Wentylacja dachów
Definicje
Dachem wentylowanym nazywa się taką konstrukcję dachową, w której celowo wbudowana jest wewnętrzna przestrzeń rozdzielająca termoizolację od kompletnego pokrycia, przeznaczona do przepływu powietrza atmosferycznego. Przestrzeń wentylacyjna musi być tak zaprojektowana, aby ruch powietrza był naturalny, a jedynie w skomplikowanych konstrukcjach wymuszony. Przepływ powietrza atmosferycznego ma za zadanie odprowadzać nadmiary wilgoci z dachu.
Określenie "dach wentylowany" dotyczy dachów, w których przestrzeń lub szczelina wentylacyjna znajduje się pod pokryciem kompletnym rozumianym jako zespół dwóch warstw: pokrycia zasadniczego i warstwy wstępnego krycia. Czyli dachem wentylowanym nazywa się taką konstrukcję, w której pod warstwą uszczelniającą jest przestrzeń lub szczelina wentylacyjna (RYS. 2).

RYS. 1-2. Dwa podstawowe systemy wentylowania dachów: z jedną szczeliną możliwy tylko z MWK jako warstwą wstępną (1), z dwoma szczelinami, gdy warstwa wstępna nie przepuszcza pary wodnej (2); objaśnienia: 1 - pokrycie zasadnicze, 2 - szczelina wentylacyjna, 3 - warstwa uszczelniająca wstępnego krycia, 4 - termoizolacja, 5 - paroizolacja; rys.: archiwum autorów
Do szeroko rozumianej kategorii dachów wentylowanych zaliczamy również takie, w których warstwa wstępnego krycia jest wysoko paroprzepuszczalna (MWK lub PWK) i z tego powodu może być ułożona na styk z termoizolacją. Osuszanie takiego dachu odbywa się przez szczelinę utworzoną przez kontrłaty dzięki temu, że para wodna może wydostać się z termoizolacji i więźby dachu przez MWK lub PWK. Taki system z pokryciem wentylowanym i wysoko paroprzepuszczalną warstwą wstępnego krycia nazywamy dachem wentylowanym dyfuzyjnie (RYS. 1).
Warstwy powietrza w szczelinach lub większych przestrzeniach wentylacyjnych dachów muszą być połączone z powietrzem zewnętrznym. Muszą mieć otwory wlotowe, napowietrzające i wylotowe, odpowietrzające, a cała przestrzeń wentylacyjna musi być przepływowa (drożna). Przy projektowaniu należy zapewnić dostateczne wymiary otworów napowietrzających i odpowietrzających oraz odpowiednią wysokość przestrzeni powietrznej, według zasad podanych w normie DIN 4108-3.
Przestrzenie i szczeliny wentylacyjne umożliwiają osuszanie materiałów z jakich zbudowany jest dach. Szczelina wentylacyjna znajdująca się pod pokryciem utworzona przez kontrłaty osusza łaty i pokrycie dachu oraz górną powierzchnię warstwy wstępnego krycia. Natomiast przestrzeń (lub szczelina) znajdująca się pod warstwą wstępnego krycia osusza więźbę dachu i jego termoizolację.
W dachach wentylowanych dyfuzyjnie szczelina utworzona przez kontrłaty osusza: pokrycie, ruszt z łat oraz wysoko paroprzepuszczalną warstwę wstępnego krycia, która umożliwia osuszanie więźby i termoizolacji dachu.
Pokrycia dachowe układane na łatach drewnianych powinny być wentylowane ze względu na zagrożenia spowodowane wilgocią, która obniża trwałość i funkcjonalność łat i tym samym trwałość pokrycia dachu. Podobnie w dachach pokrytych płytkami kamiennymi, drewnianymi, blaszanymi lub gontami bitumicznymi, poszycia wykonane z desek lub innych materiałów drewnopochodnych (z OSB, MPF, sklejek itp.) też powinny być wentylowane za pomocą przestrzeni wentylacyjnej pod nimi.
Wymiary przestrzeni wentylacyjnych
Przestrzenie wentylacyjne w dachach pochyłych (ze spadkiem ≥ 5°) będą uznane za poprawnie wykonane, gdy zostaną zachowane następujące warunki, określone według DIN 4108-3 (TAB. 3):
1) wysokość przekroju umożliwiającego przepływ powietrza wentylacyjnego (rozumianego jako prześwit) wewnątrz dachu, nad jego izolacją cieplną musi wynosić co najmniej 2 cm,
2) wolny, nieosłonięty przekrój wlotu wentylacyjnego przy okapach lub w okapie oraz w zakończeniu dachu jednospadowego musi wynosić co najmniej 2‰ wentylowanej (nachylonej) powierzchni dachu, jednak nie mniej niż 200 cm2/m,
3) przy kalenicy i narożu wymagane są minimalne przekroje wylotu wentylacyjnego wynoszące 0,5‰ wentylowanej powierzchni dachu, jednak nie mniej niż 50 cm2/m,
4) wartość równoważnej dyfuzyjnie grubości powietrza Sd wszystkich warstw konstrukcji ułożonych poniżej przestrzeni (szczeliny) wentylującej musi łącznie wynosić co najmniej 2 m.