Od ponad roku program „Czyste Powietrze” dofinansowujący remonty domów jednorodzinnych cieszy się dużym zainteresowaniem. Nie bez przyczyny. Wyższe dofinansowanie, wyższe dotacje do kompleksowej termomodernizacji...
Od ponad roku program „Czyste Powietrze” dofinansowujący remonty domów jednorodzinnych cieszy się dużym zainteresowaniem. Nie bez przyczyny. Wyższe dofinansowanie, wyższe dotacje do kompleksowej termomodernizacji i prefinansowanie dla wykonawców skutecznie zachęciły do składania wniosków o dotację.
Rocznie budynki odpowiadają za około 39 proc. globalnej emisji dwutlenku węgla związanej z zużyciem energii (World GBC – Circular Economy in the built environment waste hierarchy: Why recycling is the...
Rocznie budynki odpowiadają za około 39 proc. globalnej emisji dwutlenku węgla związanej z zużyciem energii (World GBC – Circular Economy in the built environment waste hierarchy: Why recycling is the last resort). Jeśli branża budowlana chce realizować ideę i cele ekorozwoju, musi odejść od podejścia „weź, wyprodukuj, wyrzuć”. Międzynarodowa firma Arup opracowała raport prezentujący zasady projektowania zgodnego z koncepcją regeneracyjną.
Od 1 lipca 2024 r. w stolicy działa Strefa Czystego Transportu (SCT). Nowe przepisy mają poprawić jakość powietrza i zdrowie mieszkańców poprzez ograniczenie wjazdu pojazdów o wysokiej emisji spalin. Polski...
Od 1 lipca 2024 r. w stolicy działa Strefa Czystego Transportu (SCT). Nowe przepisy mają poprawić jakość powietrza i zdrowie mieszkańców poprzez ograniczenie wjazdu pojazdów o wysokiej emisji spalin. Polski Alarm Smogowy rozpoczyna kampanię promującą Strefę.
W jaki sposób prawidłowo wykonać instalację fotowoltaiczną na dachu płaskim?
How to properly install the photovoltaic installation on a flat roof?
Nieprawidłowy montaż instalacji fotowoltaicznej – konstrukcja mocowana do bloczków betonowych, fot. Eko Projekt Sp. z o.o.
W czasie panującego boomu na instalacje fotowoltaiczne bardzo często rozważa się dach jako preferowane miejsce montażu. Jest to myśl bardzo logiczna, dachy są bowiem mniej narażone na zacienienie przez inne budynki czy roślinność, dzięki czemu uzyskamy większą produkcję energii. Dachy są przestrzenią najczęściej niezagospodarowaną i ich wykorzystanie nie powoduje konieczności ponoszenia dodatkowych kosztów w postaci dzierżawy gruntu itp., jednocześnie nie są także dostępne dla osób trzecich, co, jak pokazuje doświadczenie rynkowe, istotnie wpływa na bezpieczeństwo montowanych urządzeń. Mimo iż dach wydaje się idealną lokalizacją na umiejscowienie swojej własnej elektrowni, bezpieczeństwo jej użytkowania w przestrzeni dachowej powinno stanowić priorytet.
Z wyniku badań rynkowych, a także analiz i obserwacji prowadzonych nie w biurze, lecz na dachu, powstał bardzo wydajny system montażowy. Stworzony w ten sposób produkt umożliwia szybką i łatwą instalację.
Z wyniku badań rynkowych, a także analiz i obserwacji prowadzonych nie w biurze, lecz na dachu, powstał bardzo wydajny system montażowy. Stworzony w ten sposób produkt umożliwia szybką i łatwą instalację.
Szczelny dach płaski to gwarancja bezpieczeństwa dla użytkowników budynku oraz pewność wieloletniej i bezawaryjnej trwałości pokrycia. Obecnie od materiałów do izolacji i renowacji dachów wymaga się coraz...
Szczelny dach płaski to gwarancja bezpieczeństwa dla użytkowników budynku oraz pewność wieloletniej i bezawaryjnej trwałości pokrycia. Obecnie od materiałów do izolacji i renowacji dachów wymaga się coraz więcej – powinny być nie tylko wysokiej jakości, ale także przyjazne dla środowiska.
Ekologiczna termoizolacja dachowa składająca się w dwóch trzecich z biomasy zapewnia bardzo dobre właściwości izolacyjne oraz zdrowy klimat dla mieszkańców.
Ekologiczna termoizolacja dachowa składająca się w dwóch trzecich z biomasy zapewnia bardzo dobre właściwości izolacyjne oraz zdrowy klimat dla mieszkańców.
W artykule wymieniono najważniejsze wytyczne dotyczące montażu instalacji fotowoltaicznych na dachach płaskich. Podkreślono wagę budowania świadomości i zwiększenia bezpieczeństwa wykonywanych na wysokości instalacji.
How to properly install the photovoltaic installation on a flat roof?
The article lists the most important guidelines for the installation of photovoltaic installations on flat roofs. The importance of building awareness and increasing safety of installations fitted at height was emphasized.
***
Nieprawidłowy montaż instalacji fotowoltaicznej – mała powierzchnia styku, duży balast; fot.: Eko Projekt Sp. z o.o.
Instalacje fotowoltaiczne różnią się od innych instalacji dachowych, ponieważ ich obecność nie jest wymagana dla poprawnego funkcjonowania obiektu, a inwestorzy rozpatrują je dziś bardziej jako inwestycję, z której uzyskany szybki zwrot pozwoli generować dochody oraz w pewnym stopniu zapewnić niezależność energetyczną.
Niestety, rozpatrywanie instalacji jedynie pod kątem opłacalności może skutkować błędami projektowymi, wykorzystywaniem nieodpowiednich komponentów, a także błędami wykonawczymi. Niepokojem może napawać fakt, że nawet jeśli powstaje projekt budowlany, to prawie zawsze dotyczy on jedynie branży elektrycznej, dlatego też zamieszczone poniżej opisy i wytyczne mają służyć budowaniu świadomości i zwiększeniu bezpieczeństwa wykonywanych na wysokości instalacji.
Nieprawidłowy montaż instalacji fotowoltaicznej – mała powierzchnia styku, duży balast; fot.: Eko Projekt Sp. z o.o.
Najważniejsze wytyczne dotyczące montażu instalacji fotowoltaicznych na dachach:
Rozmieszczenie instalacji na dachu nie powinno mieć negatywnego wpływu na prawidłowe działanie innych urządzeń ani utrudniać dostępu serwisowego. Pod uwagę należy wziąć zachowanie odpowiednich warunków BHP, wpływ na warstwy układu dachowego oraz możliwość przeciążenia konstrukcji. Ze względu na większe oddziaływanie sił wiatru oraz warunki BHP nie zaleca się umieszczania konstrukcji z panelami blisko krawędzi dachu.
Należy dobrać odpowiednie warstwy separujące na styku konstrukcji i hydroizolacji. W przypadku najczęściej stosowanych konstrukcji obciążanych balastem, w przeciwieństwie do innych instalacji dachowych, jej elementy nie przenikają przez stałe elementy obiektu ani nie posiadają stałych zamocowań. Niedopuszczalne jest więc stosowanie luźnych przekładek, które będą powodowały zmniejszenie siły tarcia, co mogłoby prowadzić do przemieszczania się instalacji w sposób niekontrolowany. Wykorzystywane na warstwy separujące materiały powinny być także dobierane do konkretnej warstwy wodochronnej pod względem możliwości wystąpienia niepożądanych reakcji między tymi materiałami. Dla przykładu nie zaleca się, aby takie materiały jak np. bitum czy EPDM miały bezpośredni kontakt z membranami PVC.
Nieprawidłowy montaż instalacji fotowoltaicznej – zbyt duże obciążenia punktowe oraz źle dobrana warstwa separująca; fot.: Eko Projekt Sp. z o.o.
Warstwy separujące powinny być na stałe związane z konstrukcją w taki sposób, aby niemożliwe było uszkodzenie dachu przez ostre krawędzie konstrukcji czy też jej przetarcie w wyniku długotrwałych oddziaływań.
Konstrukcja powinna być dobierana w taki sposób, aby powierzchnia kontaktu z powierzchnią dachu była jak największa, dzięki czemu masa instalacji rozłoży się na większą powierzchnię, zmniejszając powstające w poszczególnych warstwach dachu naprężenia.
Niedopuszczalne jest obciążanie konstrukcji w sposób wywołujący odkształcenie termoizolacji. O ile powstawanie zastoin wodnych na dachach płaskich w małym stopniu nie jest niepokojącym zjawiskiem, o tyle powstawanie zastoin pod konstrukcją balastową powoduje zmniejszenie siły tarcia – zwłaszcza w okresie zimowym, kiedy zebrana pod konstrukcją woda zacznie zamarzać.
Dla każdej instalacji powinien zostać przygotowany projekt uwzględniający oddziaływanie wiatru oraz śniegu. Wszelkie wytyczne producentów mówiące np. o masie balastu na jeden moduł fotowoltaiczny mogą być traktowane jedynie jako minimalne wymagania i nie zwalniają z obowiązku wykonania kalkulacji.
W przypadku dużych obszarów pokrytych instalacją należy stosować przerwy dylatacyjne w konstrukcji, aby nie wprowadzać dodatkowych naprężeń w warstwie hydroizolacji.
Wpływ powierzchni nacisku na powierzchnię dachu; fot.: IBC Solar
Na dachach o nachyleniu powyżej 3° rekomenduje się stosowanie dodatkowego zabezpieczenia w postaci stałych zamocowań, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia naprężeń hydroizolacji oraz zapobiegać przemieszczaniu się konstrukcji.
Podpory konstrukcji powinny przylegać do dachu całą powierzchnią, nie powinny przechodzić przez miejsca, w których następuje zmiana nachylenia połaci. Wyjątkiem może być kalenica, o ile producent konstrukcji przewidział takie rozwiązanie.
Konstrukcja powinna być dobrana i rozmieszczona w taki sposób, aby możliwe było poprawne odprowadzenie wody z dachu.
Przewody instalacji powinny być odpowiednio zabezpieczone i nie powinny mieć bezpośredniego kontaktu z powierzchnią dachu.
Nie zaleca się umieszczania instalacji na dachach, które nie są w odpowiednim stanie technicznym.
Zamocowanie mechaniczne instalacji może się odbyć jedynie po dokładnym określeniu parametrów podłoża, dobraniu odpowiednich dla niego zamocowań oraz pod warunkiem, że nie spowoduje negatywnego wpływu na właściwości układu dachowego. Ilość stosowanych zamocowań powinna wynikać z wykonanych kalkulacji oddziaływań na konstrukcję.
Wszelkie prace związane z instalacją fotowoltaiczną na dachu powinny zostać uzgodnione z wykonawcą dachu, zwłaszcza w okresie gwarancji.
Stowarzyszenie DAFA zaprasza ekspertów do współpracy przy opracowaniu wytycznych dot. prawidłowego wykonania instalacji fotowoltaicznych na dachach płaskich: biuro@dafa.com.pl. Projekt będzie realizowany w pierwszym kwartale 2023 r. Stowarzyszenie DAFA stanowi wspólny głos wykonawców i producentów w podnoszeniu kultury projektowania, budowania i użytkowania budynków. Określa wytyczne i wydaje publikacje techniczne, uznawane za powszechnie obowiązujące zasady techniki, wpływając na podniesienie jakości i bezpieczeństwo funkcjonowania całej branży.
Księgarnia techniczna DAFA dostępna jest na: www.dafa.com.pl.
W listopadowo-grudniowym wydaniu IZOLACJI poruszamy temat bezpieczeństwa płyt warstwowych oraz wymagań WT 2021 dla przegród i złączy budowlanych. Piszemy też o tynkach dekoracyjnych oraz ochronie cieplnej...
W listopadowo-grudniowym wydaniu IZOLACJI poruszamy temat bezpieczeństwa płyt warstwowych oraz wymagań WT 2021 dla przegród i złączy budowlanych. Piszemy też o tynkach dekoracyjnych oraz ochronie cieplnej elementów przyziemia w budownictwie jednorodzinnym. W części poświęconej renowacjom omawiamy kwestię termomodernizacji i remontów w budynkach z wielkiej płyty oraz mechanizmy poprawy efektywności energetycznej budynków.
Liczne zalety płaskich dachów sprawiają, że coraz więcej osób decyduje się na to rozwiązanie konstrukcyjne. Okna w takim dachu trzeba fachowo zamontować, bo są wyjątkowo narażone na złe warunki atmosferyczne..
Liczne zalety płaskich dachów sprawiają, że coraz więcej osób decyduje się na to rozwiązanie konstrukcyjne. Okna w takim dachu trzeba fachowo zamontować, bo są wyjątkowo narażone na złe warunki atmosferyczne..
Keramzyt zyskuje na popularności w budownictwie głównie dzięki bardzo dobrym właściwościom fizyko-mechanicznym i użytkowym. Do jego licznych zalet należy lekkość, łatwość transportu, niska nasiąkliwość,...
Keramzyt zyskuje na popularności w budownictwie głównie dzięki bardzo dobrym właściwościom fizyko-mechanicznym i użytkowym. Do jego licznych zalet należy lekkość, łatwość transportu, niska nasiąkliwość, odporność na działanie kwasów, grzybów, pleśni oraz gryzoni. Jest mrozoodporny, ognioodporny, neutralny biologicznie, niepalny i stosunkowo wytrzymały.
Dach to kluczowy element konstrukcji całego budynku – ma chronić przed działaniem niekorzystnych warunków atmosferycznych i hałasem, zabezpiecza też przed ucieczką ciepła. Płyty PAROC ROS do dachów płaskich...
Dach to kluczowy element konstrukcji całego budynku – ma chronić przed działaniem niekorzystnych warunków atmosferycznych i hałasem, zabezpiecza też przed ucieczką ciepła. Płyty PAROC ROS do dachów płaskich pomogą stworzyć pokrycie, które wytrzyma nawet najbardziej intensywną eksploatację.
Grupa BMI, producent zintegrowanych systemów dachowych na dachy płaskie i skośne, z dniem 2 stycznia br. wprowadziła na rynek nową markę - AeroDek. Łączy ona pod jedną nazwą i znakiem graficznym znane...
Grupa BMI, producent zintegrowanych systemów dachowych na dachy płaskie i skośne, z dniem 2 stycznia br. wprowadziła na rynek nową markę - AeroDek. Łączy ona pod jedną nazwą i znakiem graficznym znane i popularne pokrycia panelowe oferowane dotychczas przez BMI Icopal i BMI Braas.
Grupa BMI oferuje rozwiązania systemowe na dachy płaskie oraz spadziste, działająca w Europie, a także Azji oraz Afryce. W ramach uspójnienia identyfikacji grupy BMI w Polsce, podjęto decyzję o ujednoliceniu...
Grupa BMI oferuje rozwiązania systemowe na dachy płaskie oraz spadziste, działająca w Europie, a także Azji oraz Afryce. W ramach uspójnienia identyfikacji grupy BMI w Polsce, podjęto decyzję o ujednoliceniu formy komunikacji z rynkiem. W ramach tej zmiany wszystkie lokalne marki, także funkcjonujące w Polsce - Braas, Icopal i Awak - objętą zmianą logotypów.
DAFA promuje inwestycję w jakość materiałów budowlanych i wysokie standardy w budownictwie. Stowarzyszenie nagradza rzetelność firm specjalnym certyfikatem, który pozwala użytkownikom dokonać przemyślanego...
DAFA promuje inwestycję w jakość materiałów budowlanych i wysokie standardy w budownictwie. Stowarzyszenie nagradza rzetelność firm specjalnym certyfikatem, który pozwala użytkownikom dokonać przemyślanego wyboru.
Popularyzacji dachów zielonych na terenie naszego kraju podjęło się Polskie Stowarzyszenie „Dachy Zielone”, które od 2009 r. ściśle współpracuje z EFB – Europejską Federację Stowarzyszeń Dachów Zielonych...
Popularyzacji dachów zielonych na terenie naszego kraju podjęło się Polskie Stowarzyszenie „Dachy Zielone”, które od 2009 r. ściśle współpracuje z EFB – Europejską Federację Stowarzyszeń Dachów Zielonych (ang. European Federation of Green Roof Associations).
Jak podaje Instytut Energetyki Odnawialnej w raporcie „Rynek Fotowoltaiki w Polsce 2022”, na koniec 2021 r. moc instalacji fotowoltaicznych w krajach Unii Europejskiej wyniosła 158 GW, co oznacza przyrost...
Jak podaje Instytut Energetyki Odnawialnej w raporcie „Rynek Fotowoltaiki w Polsce 2022”, na koniec 2021 r. moc instalacji fotowoltaicznych w krajach Unii Europejskiej wyniosła 158 GW, co oznacza przyrost 21,4 GW (tempo wzrostu rynku wyniosło ponad 15%). Polska najprawdopodobniej znalazła się na drugim miejscu (za Niemcami) pod względem przyrostu mocy zainstalowanej PV w Unii Europejskiej. Autorzy raportu nazwali ostatnie 10 lat rozwoju branży „złotą dekadą polskiej fotowoltaiki”.
Ze względu na możliwe intensywne opady śniegu w okresie zimowym w polskiej architekturze dominują dachy skośne. Zalegający śnieg stanowi dodatkowe obciążenie dla dachu, co musi zostać uwzględnione w procesie...
Ze względu na możliwe intensywne opady śniegu w okresie zimowym w polskiej architekturze dominują dachy skośne. Zalegający śnieg stanowi dodatkowe obciążenie dla dachu, co musi zostać uwzględnione w procesie projektowania i wpływa na jego wymaganą wytrzymałość. Dachy skośne nie wymagają usuwania nadmiaru śniegu z jego powierzchni, dlatego przez lata były najczęściej wybieranym rozwiązaniem konstrukcyjnym. Jednak dachy płaskie coraz bardziej podbijają serca inwestorów i architektów. Zaliczamy do nich...
Włodzimierz Kurpiński - dyrektor marketingu w BMI Group Poland - w rozmowie z Jarosławem Guzalem przedstawia rozwiązania na dachy płaskie i skośne, a także plany firmy na najbliższe miesiące.
Włodzimierz Kurpiński - dyrektor marketingu w BMI Group Poland - w rozmowie z Jarosławem Guzalem przedstawia rozwiązania na dachy płaskie i skośne, a także plany firmy na najbliższe miesiące.
Łukasz Barcz pełniący funkcję Country Managera w Foamglas Building Poland przedstawia właściwości użytkowe szkła komórkowego oraz jego zastosowanie w budownictwie.
Łukasz Barcz pełniący funkcję Country Managera w Foamglas Building Poland przedstawia właściwości użytkowe szkła komórkowego oraz jego zastosowanie w budownictwie.
Stropodach to przekrycie budynku, które pełni równocześnie funkcję stropu i dachu. Konstrukcje takie występują w budownictwie mieszkaniowym, użyteczności publicznej i innych budynkach o bardzo różnym przeznaczeniu...
Stropodach to przekrycie budynku, które pełni równocześnie funkcję stropu i dachu. Konstrukcje takie występują w budownictwie mieszkaniowym, użyteczności publicznej i innych budynkach o bardzo różnym przeznaczeniu i sposobie eksploatacji.
Jakie jest działanie wiatru i śniegu na pokrycie dachowe i konstrukcję dachu? Ukazuje na przykładach sposoby zapobiegania destrukcyjnemu działaniu wiatru, a także wskazuje błędy wykonawcze.
Jakie jest działanie wiatru i śniegu na pokrycie dachowe i konstrukcję dachu? Ukazuje na przykładach sposoby zapobiegania destrukcyjnemu działaniu wiatru, a także wskazuje błędy wykonawcze.
Dachy płaskie stanowią najchętniej stosowane przekrycie budynków mieszkalnych wielorodzinnych i użyteczności publicznej. Jak je prawidłowo projektować?
Dachy płaskie stanowią najchętniej stosowane przekrycie budynków mieszkalnych wielorodzinnych i użyteczności publicznej. Jak je prawidłowo projektować?
Jakie mogą być skutki źle zaprojektowanego i wykonanego dachu płaskiego nad basenem krytym? Jak poprawnie skonstruować system wentylacyjny? Jakie czynniki mogą powodować szybką degradację warstw dachu...
Jakie mogą być skutki źle zaprojektowanego i wykonanego dachu płaskiego nad basenem krytym? Jak poprawnie skonstruować system wentylacyjny? Jakie czynniki mogą powodować szybką degradację warstw dachu w tego typu obiektach?
Jedną z możliwości poprawy parametrów fizycznych stropodachów jest zastosowanie innowacyjnych, nowoopracowanych materiałów budowlanych, bez zmieniania konwencjonalnego ułożenia warstw tych przegród.
Jedną z możliwości poprawy parametrów fizycznych stropodachów jest zastosowanie innowacyjnych, nowoopracowanych materiałów budowlanych, bez zmieniania konwencjonalnego ułożenia warstw tych przegród.
Andrzej Kielar, prezes zarządu Rockwool Polska dzieli się swoimi spostrzeżeniami na temat rozwoju rynku izolacji w Polsce uwarunkowanego kierunkami rosnących wymogów budowlanych.
Andrzej Kielar, prezes zarządu Rockwool Polska dzieli się swoimi spostrzeżeniami na temat rozwoju rynku izolacji w Polsce uwarunkowanego kierunkami rosnących wymogów budowlanych.
Janusz Komurkiewicz, członek zarządu firmy Fakro, mówi o nowych przedsięwzięciach w segmencie okien dachowych oraz związanych z tym niezbędnych regulacjach prawnych.
Janusz Komurkiewicz, członek zarządu firmy Fakro, mówi o nowych przedsięwzięciach w segmencie okien dachowych oraz związanych z tym niezbędnych regulacjach prawnych.
Dachy płaskie są jednym z rodzajów przekryć, jakie można wykonać nad obiektami budowlanymi. Stosowanie dachów płaskich uzależnione jest od lokalizacji obiektu, uwarunkowań ekonomicznych, estetycznych,...
Dachy płaskie są jednym z rodzajów przekryć, jakie można wykonać nad obiektami budowlanymi. Stosowanie dachów płaskich uzależnione jest od lokalizacji obiektu, uwarunkowań ekonomicznych, estetycznych, politycznych (lata 60. i 70. XX w. w Polsce), materiałowych (w szczególności pokryć dachowych), zapisów zawartych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a także zmieniających się okresowo tendencji projektowych. Jak projektować i wykonywać warstwy hydroizolacyjne w dachach płaskich?
Jakie są właściwości płyt poliuretanowych oraz przykładowe schematy rozwiązań dachów płaskich z wykorzystaniem tych materiałów? Autor przedstawia też praktyczne uwagi o wymaganiach wykonawczych.
Jakie są właściwości płyt poliuretanowych oraz przykładowe schematy rozwiązań dachów płaskich z wykorzystaniem tych materiałów? Autor przedstawia też praktyczne uwagi o wymaganiach wykonawczych.
Dach jest bardzo ważny dla skutecznej izolacji cieplnej zarówno w nowym budownictwie, jak przy termomodernizacji obiektów istniejących. Termoizolacja w tej przegrodzie przede wszystkim osłania konstrukcję...
Dach jest bardzo ważny dla skutecznej izolacji cieplnej zarówno w nowym budownictwie, jak przy termomodernizacji obiektów istniejących. Termoizolacja w tej przegrodzie przede wszystkim osłania konstrukcję nośną przed niepożądanymi wpływami termicznymi i pomaga stworzyć w pomieszczeniu warunki komfortu cieplnego zimą i latem.
Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień przeglądarki dotyczących cookies. Nim Państwo zaczną korzystać z naszego serwisu prosimy o zapoznanie się z naszą polityką prywatności oraz Informacją o Cookies. Więcej szczegółów w naszej Polityce Prywatności oraz Informacji o Cookies. Administratorem Państwa danych osobowych jest Grupa MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.K., nr KRS: 0000537655, z siedzibą w 04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18, tel. +48 22 810-21-24, właściciel strony www.izolacje.com.pl. Twoje Dane Osobowe będą chronione zgodnie z wytycznymi polityki prywatności www.izolacje.com.pl oraz zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r i z Ustawą o ochronie danych osobowych Dz.U. 2018 poz. 1000 z dnia 10 maja 2018r.
