Styropian grafitowy w systemach ETICS - ekonomiczne i efektywne ocieplenie ścian zewnętrznych budynków
Dobre ocieplenie czyni budynek tańszym w eksploatacji i bardziej komfortowym w użytkowaniu niż budynki słabo ocieplone lub nieposiadające ocieplenia. Z tym zdaniem trudno dzisiaj się nie zgodzić, wszak nowo budowane budynki mieszkalne lub publiczne są już w zdecydowanej większości klasyfikowane jako energooszczędne.
Ochrona cieplna budynku na poziomie lepszym niż minimalne wymagania zawarte w Rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 5 lipca 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie) stało się już pewnym standardem, a istniejące budynki wymagające poprawy obecnego stanu izolacyjności cieplnej (szacuje się, że około 3 mln domów wymaga docieplenia) zostaną zapewne w najbliższych latach zmodernizowane.
Prowadzone obecnie edukacyjne kampanie społeczne oraz uruchomione programy finansowego wsparcia inwestycji jak np. program "Czyste Powietrze", mają na celu zwiększenie świadomości użytkowników budynków w zakresie zmniejszenia emisji szkodliwych gazów powstających w wyniku spalania paliw stałych i ograniczenie ich emisji przez wymianę kotłów o wysokiej sprawności spalania i poprawę ochrony cieplnej przegród zewnętrznych; docieplenie ścian zewnętrznych i w miarę możliwości innych elementów bryły budynku - stropodachów, podłóg, fundamentów itp.
Ochrona cieplna ścian zewnętrznych i innych elementów budynku, która narażona jest na oddziaływanie warunków atmosferycznych (wychłodzenie lub przegrzanie), musi być odpowiednio zaprojektowana i wykonana przy użyciu sprawdzonych systemów ociepleń ETICS objętych Krajową lub Europejską Oceną Techniczną (KOT lub EOT). To nowa nazwa dokumentu znanego do tej pory jako Aprobata Techniczna. Odpowiednio zaprojektowana izolacja cieplna stanowi kluczowy element systemu ociepleń i to w zasadzie od jej parametrów w dużej mierze zależy poziom komfortu wewnątrz budynku i zapotrzebowanie budynku na energię użytkową, czyli emisyjność i koszty związane z ogrzewaniem lub chłodzeniem.
Niski poziom ochrony cieplnej generuje wysokie koszty utrzymania budynku, stanowiące duże obciążenie budżetu zarządcy nieruchomości i przede wszystkim wysoką emisyjność CO2, benzo(a)pirenu i innych związków pochodzących z nieefektywnego spalania paliw stałych. Z szacunkowych danych zebranych z wielu tysięcy wykonanych audytów energetycznych oraz rzeczywistych prac termomodernizacyjnych wynika, że zapotrzebowanie budynku na energię można znacznie ograniczyć - w zależności od zakresu robót modernizacyjnych zapotrzebowanie budynku na energię można zmniejszyć od kilkunastu do kilkudziesięciu procent. Przełoży się to na mniejsze wydatki związane z zakupem nośników energii i da wymierne oszczędności.
Stosowany w budownictwie w Polsce od co najmniej 15 lat styropian grafitowy zyskuje z roku na rok coraz większą popularność, ze względu na bardzo korzystne właściwości izolacyjne. Współczynnik przewodzenia ciepła λ (lambda), który dla najlepszych płyt grafitowych wynosi 0,031 W/m·K, to najważniejszy parametr użytkowy dla styropianu - im mniejsza wartość lambda, tym lepsze właściwości izolacyjne posiada styropian. Tak dobra izolacyjność jest możliwa do osiągnięcia dzięki specjalnym dodatkom przy produkcji styropianu - np. grafitowi, który skutecznie ogranicza straty ciepła z budynku.
Wybierając styropian do ocieplenia ścian zewnętrznych, należy pamiętać, że materiał będzie chronił budynek przed niskimi i wysokimi temperaturami przez cały okres eksploatacji budynku - co najmniej kilkadziesiąt lat. Wymiana styropianu lub doklejanie kolejnych warstw jest rozwiązaniem kosztownym i często kompromisowym. Ochrona ścian zewnętrznych przy użyciu szarych płyt jest znacznie lepsza niż przy zastosowaniu zwykłego białego styropianu.
Przykładowo płyty styropianu grafitowego typu "fasada" o grubości 20 cm i współczynniku λ = 0,031W/m·K (co jest standardem ocieplania ścian budynków energooszczędnych) będą lepiej izolować budynek niż zwykły styropian o grubości 27 cm.
W przypadku nowo budowanych lub poddawanych termomodernizacji budynków, poziom ochrony cieplnej obiektów i związane z tym zapotrzebowanie na energię jest podstawą do zaprojektowania urządzeń grzewczych lub chłodzących. Logiczne jest, że budynki słabo izolowane będą potrzebowały urządzeń energetycznych o dużej mocy, co przekłada się na wyższy koszt ich zakupu i eksploatacji. Dlatego warto ocenić obecny stan użytkowanego budynku, odczucia mieszkańców oraz przeanalizować koszty ogrzewania i podjąć właściwą decyzję o dociepleniu. Inaczej sprawy się mają przy planowaniu budowy nowego budynku, gdzie projekt może zostać wykonany na miarę preferencji i potrzeb inwestora.
Nie ma jednego schematu, który pozwoliłby uzyskać taki sam efekt we wszystkich przypadkach, dlatego oceny techniczne budynku lub projektu należy przeanalizować indywidualnie - najlepiej z audytorem energetycznym. Decyzje o wykonaniu docieplenia ścian budynku w większości przypadków są podyktowane doświadczeniem użytkowania budynku. Dynamicznie rosnąca świadomość społeczeństwa w zakresie zużywania coraz mniejszej ilości energii na cele grzewcze, i tym samym zmniejszenie emisyjności szkodliwych gazów, jest bardzo pocieszająca.
O podjęciu prac dociepleniowych zazwyczaj decydują następujące czynniki:
1. Ekonomiczny - ponieważ kompletny system ociepleń, który chroni ściany i inne elementy budynku z zewnątrz, zapobiega nadmiernym stratom ciepła i pozwala utrzymać wewnątrz domu odpowiednią dla ludzi temperaturę niskim nakładem energii (gaz, olej, prąd węgiel itp.). Koszty ocieplenia budynku zwracają się najszybciej przy zastosowaniu kompletnego systemu ETICS.
2. Zdrowotny - ma jeszcze większe znaczenie niż czynnik ekonomiczny, ponieważ ocieplenie budynku ma bardzo duży wpływ na zdrowie jego użytkowników. W obiektach o bardzo słabej izolacji cieplnej lub przy jej braku, by zapewnić zimą odpowiednią temperaturę wewnątrz pomieszczeń, montuje się grzejniki o dużej mocy, które pracują ciągle na wysokich temperaturach. W wyniku tak intensywnej pracy systemu ogrzewania powietrze, stykając się z gorącym grzejnikiem, zaczyna intensywnie cyrkulować w pomieszczeniach (jest to zjawisko konwekcji - unoszenie się cieplejszych mas powietrza), transportując ze sobą kurz, może zawierać alergeny, roztocza itp. Dodatkowo powietrze poprzez nieustanną styczność z gorącymi grzejnikami traci odpowiednią wilgotność i staje się suche, co wraz z unoszącym się kurzem może powodować choroby dróg oddechowych.
3. Estetyczny - ma duży wpływ na podjęcie decyzji o wykonaniu prac ociepleniowych. Wielość i różnorodność rozwiązań systemowych dostępnych na rynku pozwala dziś nadać elewacji dowolny indywidualny charakter i w ten sposób wyróżnić budynek. Inwestor ma do wyboru bogactwo kolorystyki oraz rodzajów zewnętrznych wypraw tynkarskich - obok tradycyjnych także nowoczesnych tynków np. imitujących cegłę, drewno, kamień czy stal.
Zatem zapewnienie odpowiedniego komfortu cieplnego nie wynika tylko z mniejszej lub większej ilości zużywania energii potrzebnej na ogrzewanie (nawet jeśli ktoś nie liczy się z kosztami energii), ale przede wszystkim z kompleksowego podejścia do osiągnięcia komfortu. Nikt nie chce mieszkać lub pracować w budynku, który zużywa dużo energii, ale w dalszym ciągu jest "zimny" i na dodatek nie wygląda ładnie.
Docieplanie jest też postrzegane jako dobre, prospołeczne działanie (dbałość o środowisko, mniejsze zanieczyszczenie powietrza itp.). Jeszcze do niedawna widok gęstego dymu snującego się z komina był powszechnie akceptowalny. Obecnie taki widok w okresie grzewczym jest już mocno krytykowany i coraz większa część użytkowników chce zmienić sposób ogrzewania na bardziej efektywny. By ten zabieg miał sens i nie spowodował drastycznego podniesienia kosztów ogrzewania, konieczne jest docieplenie budynku, a przy okazji poprawa jego o estetyki.
Systemy zewnętrznego izolowania ścian budynków przy użyciu materiałów termoizolacyjnych są rozwiązaniem najczęściej wybieranym przez inwestorów. Bezspornym argumentem za stosowaniem metody ETICS jest fakt, że ta technologia została zweryfikowana w praktyce, w blisko 40-letnim okresie użytkowania. Ogromna liczba budynków z zastosowanym ociepleniem ścian w pełnym systemie udowadnia, że metoda jest bezpieczna dla użytkowników, trwała i skuteczna. Nie oznacza to, że jest niezniszczalna i bezobsługowa, ale wykonując okresowe przeglądy i prace renowacyjne można utrzymać fasadę w bardzo dobrym stanie przez wiele lat, a w sytuacji mocnego zabrudzenia można bez większego trudu wykonać prace renowacyjne zyskując nowy, estetyczny wygląd.
Kompletny System Ociepleń ETICS zachowuje niezmiennie swoje właściwości przez cały okres eksploatacji budynku. Warunkiem uzyskania trwałości liczonej na dziesięciolecia jest jednak bezbłędne wykonawstwo i wzajemna zgodność poszczególnych elementów składowych - zarówno pod względem mechanicznym, jak i chemicznym. Potwierdzeniem kompatybilności poszczególnych składników: płyt termoizolacyjnych, tynków, farb, klejów i innych materiałów tworzących system ociepleń jest wspomniana już aprobata lub ocena techniczna, uzyskana po przebadaniu wyrobu w niezależnym wyspecjalizowanym laboratorium. Przed zakupem dobrze jest sprawdzić, jakie rekomendacje posiada wybrany system ociepleń.
