Nabór na gminnych operatorów Czystego Powietrza

Rolą operatorów w „Czystym Powietrzu” jest pełne wsparcie uczestników programu – od momentu podjęcia decyzji o realizacji inwestycji, przez cały proces inwestycyjny, aż do zakończenia projektu i rozliczenia dotacji.

Dzięki pomocy operatorów gmina zyskuje dla mieszkańcom możliwość pozyskania najwyższego wsparcia w programie oraz prefinansowania.

„Jednym z priorytetów nowego programu «Czyste Powietrze», który zapewnia dofinansowanie do termomodernizacji domów i wymiany pozaklasowych kotłów grzewczych, jest ukierunkowanie pomocy na osoby zagrożone ubóstwem energetycznym. To dla nich wprowadzamy system operatorów, którzy pomogą przejść przez cały proces pozyskiwania i rozliczania dotacji. Rola gmin jako operatorów jest kluczowa, bo to one są najbliżej mieszkańców i wiedzą, kto najbardziej potrzebuje tej pomocy – mogą zachęcić do skorzystania z dotacji, a jednocześnie chronić mieszkańców przed nieuczciwymi praktykami” – powiedział Robert Gajda, zastępca prezesa NFOŚiGW. 

Zadania operatora programu „Czyste Powietrze”

Gminy są ważnym partnerem w realizacji programu – 85 proc. gmin w kraju zawarło z WFOŚiGW porozumienia dotyczące prowadzenia gminnych punktów konsultacyjno-informacyjnych (PKI). Gminy mają już doświadczenie w zakresie wsparcia mieszkańców przy korzystaniu z dofinansowania, a operatorzy pozwolą rozszerzyć zakres pomocy, jaką obecnie oferują mieszkańcom.  

Operatorzy mają szczególnie wspierać osoby starsze i ubogie, które mogą być narażone na nieuczciwych wykonawców i trudno im korzystać z nowych technologii. Osoby zagrożone ubóstwem energetycznym mogą dostać do 100 proc. dofinansowania kosztów netto do termomodernizacji domu i wymiany pozaklasowego kotła. 

Pracownik gminy działający w imieniu operatora nie musi posiadać wykształcenia inżynierskiego ani kwalifikacji w zakresie audytów. Powinien dobrze znać program „Czyste Powietrze” oraz mieć rozwinięte umiejętności komunikacyjne.

Operatorzy „Czystego Powietrza” – korzyści dla gmin:

• zapewnienie mieszkańcom wsparcia w pozyskaniu dotacji na najwyższym i podwyższonym poziomie dofinansowania oraz przy prefinansowaniu
• dodatkowe wynagrodzenie finansowe za skuteczne działania operatorskie
• pakiet dedykowanych szkoleń
• możliwość tworzenia wraz z NFOŚiGW i WFOŚiGW systemu operatorów i ulepszanie go
• wzmocnienie znaczenia gmin w programie 
• szybsze tempo wymiany nieefektywnych źródeł ciepła
• większy wpływ na ochronę mieszkańców przed nieuczciwymi praktykami

Zadania operatorów 

Zadania operatorów podzielono na dwa etapy z odrębnym wynagrodzeniem za każdy z nich. Po pierwszej części, do momentu podpisania umowy o dofinansowanie między beneficjentem a WFOŚiGW gmina otrzyma 500 zł, po realizacji drugiej – 1200 zł. Gmina będzie wynagradzana za działalność operatorską w formie ryczałtu.

W pierwszym etapie do zadań operatora będzie należeć: 

• dotarcie do mieszkańców, którzy potrzebują wsparcia przy wymianie źródła ciepła i termomodernizacji domu;
• zaprezentowanie możliwych rozwiązań w ramach programu „Czyste Powietrze”;
• ocena poziomu dofinansowania możliwego do otrzymania przez danego mieszkańca;
• wsparcie w wyborze audytora energetycznego i potencjalnych wykonawców, w tym przy podpisywaniu umów prefinansowania; 
• pomoc w wypełnieniu i złożeniu wniosku o dofinansowanie.

W drugim etapie operator będzie odpowiedzialny za:

• przekazanie i wyjaśnienie warunków umowy o dofinansowanie;
• pomoc przy wyborze i podpisaniu umowy z wykonawcami;
• pomoc we wnioskowaniu o zaliczkę
• wsparcie w realizacji umowy, uzyskiwaniu finansowania i prefinansowania na kolejnych etapach;
• pomoc w zbieraniu dokumentów niezbędnych do rozliczenia przedsięwzięcia;
• informowanie o warunkach programu oraz obowiązku korzystania z Listy Zielonych Urządzeń i Materiałów;
• pomoc w aktualizacji audytu energetycznego oraz w wystąpieniu o zmianę warunków umowy dotacji z WFOŚiGW;
• pomoc w wyborze wykonawcy świadectwa charakterystyki energetycznej budynku;
• pomoc w przygotowaniu wniosku o płatność oraz w rozliczeniu końcowym projektu;
• pomoc w zapewnieniu pełnej dokumentacji przedsięwzięcia.

Jak zostać operatorem

Aby zostać operatorem, należy wysłać deklarację o chęci podpisania porozumienia operatorskiego na adres mailowy swojego WFOŚiGW, a następnie zawrzeć porozumienie z WFOŚiGW – jego wzór będzie dostępny dla gmin, które zadeklarują chęć pełnienia roli operatora.

***

Ważne informacje

Najwyższy poziom dofinansowania w nowej wersji programu będzie dostępny tylko przy wsparciu operatora. Podobna sytuacja dotyczy dotacji z prefinansowaniem. W przypadku poziomu podwyższonego będzie to opcja do wyboru. Jeśli na danym terenie gmina nie zgłosi się do roli operatora, planowane jest powierzenie tych zadań WFOŚiGW.

Gmina, działając zgodnie z obowiązującymi przepisami, może zlecić realizację zadań w zakresie roli operatora lub część tych zadań powierzyć zewnętrznemu wykonawcy. 

Jeśli gmina, mimo zgłoszenia się do roli operatora zrezygnuje, będzie mogła wypowiedzieć trwające porozumienie na zasadach określonych w tym dokumencie. 

Gmina, która nie zgłosi się do roli operatora, nadal może prowadzić gminny punkt konsultacyjno-informacyjny. 

Podpisywanie porozumień operatorskich między WFOŚiGW a gminami, które do 21 marca zgłoszą się do pełnienia funkcji operatora, przewidziano do 31 marca 2025 r. Kolejny etap nastąpi do 30 czerwca 2025 r. Nabór zgłoszeń na gminnych operatorów jest prowadzony w trybie ciągłym. 

Na finansowanie operatorów NFOŚiGW przeznaczył na rok 2025 ponad 40 mln zł.