Apel branży o rozwiązania dla sektora mieszkaniowego

Według szacunków firmy JLL w całym 2023 r. deweloperzy rozpoczną budowę maksymalnie 70 tysięcy mieszkań. To prawie o 100 tysięcy mniej niż w roku 2021. Odbudowa potencjału rynku może trwać wiele lat. Spadek rozpoczynanych inwestycji mieszkaniowych przełoży się nie tylko na liczbę osób zatrudnionych w branży deweloperskiej, ale i na pracownikach firm pochodzących z sektorów zaangażowanych w proces budowy, finansowania oraz urządzania mieszkań z rynku pierwotnego  doradców kredytowych, producentach materiałów budowlanych i wykończeniowych oraz sprzętu AGD.

Przedstawiciele stowarzyszeń branżowych, reprezentujący firmy wywodzące się ze wskazanych gałęzi gospodarki, które stoją w obliczu ograniczania produkcji i zatrudnienia, apelują o wprowadzenie rozwiązań zmniejszających skalę zapaści, jaka czeka rynek pracy związany z sektorem mieszkaniowym. Każde „utracone” mieszkanie odpowiada bowiem redukcji jednego etatu w krajowej gospodarce.

Branża apeluje o:

• Powrót do ulgi budowlanej na wynajem

Rozwiązanie funkcjonowało w Polsce w latach 1997–2001 i, jak podają eksperci, przyczyniło się pośrednio do powstania około 100 tys. nowych mieszkań w kraju.

Ulga pozwalała na odliczenie od dochodu wydatków poniesionych na budowę oraz zakup mieszkania w budynku wielorodzinnym, w którym znajdowały się inne mieszkania przeznaczone na wynajem.

Powrót do tego rozwiązania nie tylko powiększy pulę mieszkań przeznaczonych na wynajem, działając stabilizująco na rynek cen najmu, ale także zwiększy zasób mieszkaniowy o lokale spełniające wysokie normy w zakresie efektywności energetycznej. Wedle szacunków jedno nowe mieszkanie potrzebuje bowiem do ogrzania pięciokrotnie mniej energii niż lokal wzniesiony w technologii wielkopłytowej.

Rozwiązanie zbliżone do ulgi budowalnej na wynajem z sukcesem funkcjonuje obecnie we Francji w ramach programu Pinel, czego dowodzi rekordowa liczba mieszkań oddanych do użytkowania w przeliczeniu na mieszkańca¹. W programie tym promowane jest również energooszczędne budownictwo.

• Wprowadzenie rozwiązań ułatwiających nabycie mieszkań młodym rodzinom

Jak podaje Eurostat zasób mieszkaniowy w Polsce na 1000 mieszkańców jest jednym z najniższych w Europie. Rygorystyczna polityka kredytowa powoduje, że systemowy problem dostępności mieszkań w Polsce się pogłębia, a młodzi ludzie ze względu na niestabilną sytuację oraz brak zdolności kredytowej odsuwają w czasie decyzje o powiększeniu rodziny.

Dlatego też konieczne jest pilne wprowadzenie rozwiązań, które wesprą młode rodziny w procesie zakupu pierwszego mieszkania na własność – wzorem obowiązujących w przeszłości programów „Rodzina na Swoim” czy „Mieszkanie dla Młodych”, bądź poprzez wprowadzenie kredytów o stałej (np. 2 proc.), gwarantowanej przez BGK stopie.

• Wsparcie projektów termomodernizacyjnych w istniejącym zasobie mieszkaniowym

Nie można pominąć faktu braku skuteczności programu „Czyste Powietrze”. Z kontroli NIK wynika, że po trzech latach działania programu ocieplono niecałe 73 tys. budynków (2,4%). Przy budżecie programu w wysokości 103 mld zł podpisano natomiast umowy na zaledwie 4,2 mld zł (ok.4%). Program wymaga istotnej modyfikacji nie tylko pod kątem zmiany wysokości progów, skali dofinansowania, waloryzacji kosztów przeprowadzenia termomodernizacji, zwiększenia zasobów ludzkich – ekspertów powołanych do pomocy i nadzoru w czasie składania wniosków, przyspieszenia rozpatrywania wniosków oraz zintensyfikowanie działań edukacyjno-informacyjnych, ale również rozszerzenia programu na budownictwo wielomieszkaniowe. Obecnie program przeznaczony jest dla właścicieli lub współwłaścicieli jednorodzinnych budynków mieszkalnych, lub wydzielonych w budynkach jednorodzinnych lokali mieszkalnych z wyodrębnioną księgą wieczystą. Mimo, że wciąż wzrasta ilość domów jednorodzinnych w Polsce (wg Eurostatu w 2021 r. 55% Polaków zamieszkuje domy jednorodzinne), wciąż pozostałe 45% społeczeństwa to mieszkańcy budynków wielorodzinnych, które podobnie jak inne obiekty są źródłem emisji gazów cieplarnianych. Możliwość skorzystania z dopłat w ramach programu w tym sektorze jest szansą na przyspieszenie procesu dekarbonizacji i ograniczenie zużycia energii końcowej, a ostatecznie realizacji celów zrównoważonego rozwoju. Za rozszerzeniem programu przemawia również zaniechanie planów remontowych. Coraz wyższe ceny materiałów budowlanych oraz rosnące koszty robocizny studzą plany inwestycyjno-budowlane Polaków. W takich warunkach rozszerzenie dotacji w ramach programu na budownictwo wielomieszkaniowe jest nie tylko zasadne, ale i kluczowe dla przyspieszenia tempa realizacji tego programu.

• Wsparcie nowego budownictwa nisko- i zeroenergetycznego

W dobie szalejącej inflacji, wysokich kosztów życia – w tym także kosztów utrzymania nieruchomości istotne jest promowanie przez państwo technologii i rozwiązań, które zmniejszają zapotrzebowanie budynków na energię. Wielu właścicieli domów jednorodzinnych, chcąc ograniczyć rachunki za prąd, zdecydowało się na instalacje na dachach swoich nieruchomości paneli fotowoltaicznych, korzystając przy tym z państwowych dotacji. System ten nie znajduje jednak zastosowania u właścicieli lokali w nowo wznoszonych budynkach wielorodzinnych. Dlatego też branża postuluje wprowadzenie rozwiązań, które umożliwią firmom deweloperskim instalowanie urządzeń fotowoltaicznych, ale i zakładać będą wypłatę dotacji przyszłym właścicielom mieszkań w danej inwestycji (wspólnocie mieszkaniowej).

• Złagodzenie rekomendacji KNF przy udzielaniu kredytów hipotecznych ze stałą stopą procentową

W zaleceniu z marca br. Komisja Nadzoru Finansowego wskazała, aby w procesie oceny zdolności kredytowej potencjalnego kredytobiorcy wszystkie banki przyjmowały minimalną zmianę poziomu stopy procentowej o 5 p.p. względem stanu obecnego.

Jak podają analitycy banku PKO BP w 2022 r. zdolność kredytowa Polaków obniżyła się o ponad połowę względem 2021 r. Za około dwie trzecie tego spadku odpowiada wzrost stóp procentowych, a za około jedną trzecią wskazana wyżej rekomendacja KNF.

Zdaniem niżej podpisanych zalecenie, aby w procesie oceny zdolności kredytowej wszystkie banki przyjmowały minimalną zmianę poziomu stopy procentowej o 5 p.p., zostało jednak wprowadzone zbyt późno, kiedy stopy procentowe znajdowały się już na historycznie wysokim poziomie. Wydaje się również niezrozumiałe doliczanie wskazanego współczynnika zakładającego wzrost stóp procentowych, do kredytów z okresową stałą stopą. 

Dlatego też wnioskodawcy apelują o odstąpienie od zalecenia KNF, aby w procesie oceny zdolności kredytowej – przy udzielaniu kredytów ze stałą stopą – wszystkie banki przyjmowały minimalną zmianę poziomu stopy procentowej o 5 p.p.

Organizacje branżowe postulujące zmiany to m.in.:

• Hutnicza Izba Przemysłowo-Handlowa
• Polska Izba Gospodarcza Przemysłu Drzewnego
• Polskie Stowarzyszenie Dekarzy
• Polska Unia Ceramiczna
• Polski Związek Firm Deweloperskich
• Stowarzyszenie Producentów Cementu
• Związek Firm Pośrednictwa Finansowego
• Związek Polskie Okna i Drzwi

¹ W 2021 ukończono budowę 6,71 mieszkania na 1000 mieszkańców. Źródło Raport Property Index 2022, Deloitte

Źródło: SPC

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!