Page 19 - IZOLACJE 10/2021

Dotychczasowe wymagania Obecne wymagania
Czego surowce, materiały budowlane, odpady materiały budowlane
dotyczy
Badane potas K-40, rad Ra-226, tor Th-228, wskaźnik aktywności f1, wskaźnik aktywności f2 potas K-40, rad Ra-226,
parametry tor Th-232, wskaźnik I
Wartość wskaźników aktywności f1 i f2 nie mogą przekraczać o więcej niż 20% wartości: Wartość wskaźnika I większa
a) f1 = 1 i f2 = 200 Bq/kg w odniesieniu do surowców i materiałów budowlanych stoso- niż 1 oznacza możliwość
wanych w budynkach przeznaczonych na pobyt ludzi lub inwentarza żywego, przekroczenia poziomu
b) f1 = 2 i f2 = 400 Bq/kg w odniesieniu do odpadów przemysłowych stosowanych odniesienia dla narażenia ze-
w obiektach budowlanych naziemnych wznoszonych na terenach zabudowanych wnętrznego ludzi na promie-
lub przeznaczonych do zabudowy w miejscowym planie zagospodarowania przestrzen- niowanie gamma emitowane
Wartości
graniczne nego oraz do niwelacji takich terenów, przez materiały budowlane
c) f1 = 3,5 i f2 = 1000 Bq/kg w odniesieniu do odpadów przemysłowych stosowanych wewnątrz pomieszczeń
w częściach naziemnych obiektów budowlanych niewymienionych w pkt. B, wynoszącego 1 mSv rocznie
d) f1 = 7 i f2 = 2000 Bq/kg w odniesieniu do odpadów przemysłowych stosowanych oraz konieczność poinformo-
w częściach podziemnych obiektów budowlanych, o których mowa w pkt. c, oraz w bu- wania o przekroczeniu warto-
dowlach podziemnych, w tym w tunelach kolejowych i drogowych, z wyłączeniem ści tego wskaźnika organów
odpadów przemysłowych wykorzystywanych w podziemnych wyrobiskach górniczych nadzoru budowlanego
TABELA. Różnice w wymaganiach między aktualnym a poprzednim rozporządzeniem dot. izotopów promieniotwórczych

Nowe rozporządzenie przyniosło nowe wymagania nie tylko budynku oraz planowanym zastosowaniem materiału (masowe
odnośnie obszarów zastosowania, ale także wymagań dotyczących lub powierzchniowe).
określanych parametrów. W odniesieniu do określonych rodzajów Powyższe porusza kolejny ważny, z punktu widzenia oceny bez-
materiałów budowlanych określa się stężenia promieniotwórcze na- pieczeństwa materiału budowlanego, zapis znajdujący się w Art. 6
turalnych nuklidów promieniotwórczych Ra-226, Th-232 (lub pro- rozporządzenia. Mianowicie, jeżeli wartość wskaźnika (I) jest więk-
duktu jego rozpadu Ra-228) oraz K-40. W miejsce dotychczasowych sza niż 1, oznacza to możliwość przekroczenia poziomu odniesienia
wskaźników f1 oraz f2, wprowadzono wymóg oznaczania wskaźnika dla narażenia zewnętrznego ludzi na promieniowanie gamma emito-
stężenia promieniotwórczego (I). wane przez materiały budowlane wewnątrz pomieszczeń wynoszące-
Wskaźnik stężenia promieniotwórczego (I) wyprowadza się z na- go 1 mSv rocznie oraz konieczność poinformowania o przekroczeniu
stępującego wzoru: wartości tego wskaźnika organów nadzoru budowlanego.
Istotną informacją dla producentów materiałów budowlanych jest
C C C
I Ra 226 Th 232 K 40 także częstotliwość pobierania próbek w celu dokonania oznaczeń stę-
300 Bq kg/ 200 Bq kg/ 300 Bq kg/
żenia promieniotwórczego naturalnych izotopów promieniotwórczych.
gdzie: Zgodnie z zapisami Art. 3 punkt 1. RRM, częstotliwość uzależniona
C Ra-226 , C Th-232 i C K-40 – oznaczają odpowiednio stężenia pro- jest od procesu technologicznego w sposób zapewniający reprezenta-
mieniotwórcze izotopów potasu K-40, radu Ra-226 i toru Th-232, tywność tych próbek. W praktyce oznacza to, że Producent powinien
wyrażone w bekerelach na kilogram (Bq/kg). we własnych procedurach określić częstotliwość pobierania próbek
TABELA zawiera krótkie podsumowanie zmian, jakie nastąpiły do badań według swojej najlepszej wiedzy oraz biorąc pod uwagę spe-
w podejściu do tematu oznaczania stężeń promieniotwórczych izo- cyfikę produkcji. Zwykle zmiany, takie jak nowe źródło surowców, nowy
topów promieniotwórczych na naszym rynku. rodzaj surowców, nowa receptura itp., pociągają za sobą konieczność
Przy stosowaniu się do wymagań nowego rozporządzenia na- weryfikacji poziomu narażenia na promieniowanie jonizujące.
leży pamiętać o ustawie Prawo Atomowe (DzU 2019 poz. 1792), Podsumowując w materiałach budowlanych określonych w ww.
która to w jasny sposób wskazuje definicję materiału budowlanego, przepisach, przed ich wprowadzeniem do obrotu na terytorium
brzmiącego, iż: Rzeczypospolitej Polskiej, oznacza się stężenie promieniotwórcze na-
„Materiał budowlany – wyrób budowlany przeznaczony do włącze- turalnych izotopów promieniotwórczych potasu K-40, radu Ra-226
nia w sposób trwały do budynku lub jego części, którego właściwości i toru Th-232.
użytkowe mają wpływ na właściwości użytkowe budynku w odniesie- Oznaczeń stężenia promieniotwórczego naturalnych izotopów
niu do narażenia jego mieszkańców na promieniowanie jonizujące”. promieniotwórczych potasu K-40, radu Ra-226 i toru Th-232 w ma-
Jak wskazuje Dyrektywa Rady 2013/59/Euratom z dnia 5 grudnia teriałach budowlanych dokonują laboratoria posiadające akredytację
2013 r., wskaźnik (I) ma zastosowanie do materiału budowlanego, w zakresie prowadzenia takich oznaczeń.
a nie do jego składników, z wyjątkiem przypadków, gdy te skład- Wartość wskaźnika (I) większa niż 1 oznacza możliwość prze-
niki same są materiałami budowlanymi i są oddzielnie oceniane kroczenia poziomu odniesienia dla narażenia zewnętrznego ludzi
jako takie. W celu stosowania wskaźnika w odniesieniu do takich na promieniowanie gamma emitowane przez materiały budowlane
składników, w szczególności pozostałości z sektorów, w których wewnątrz pomieszczeń wynoszącego 1mSv rocznie oraz konieczność
przetwarza się naturalnie występujący materiał promieniotwórczy poinformowania o przekroczeniu wartości tego wskaźnika organów
poddany recyklingowi na materiały budowlane, należy stosować nadzoru budowlanego.
odpowiedni współczynnik podziału. Wskaźnik stężenia promie- Wskaźnik stężenia promieniotwórczości o wartości 1 może
niotwórczości o wartości 1 może być stosowany jako narzędzie kon- być stosowany jako narzędzie kontroli w celu zidentyfikowania
troli w celu zidentyfikowania materiałów, które mogą spowodować materiałów, które mogą spowodować przekroczenie poziomu refe-
przekroczenie poziomu referencyjnego ustalonego w art. 75 ust. 1. rencyjnego. A to wszystko w celu zapewnienia skutecznej ochrony
Przy obliczaniu dawki należy wziąć pod uwagę inne czynniki, takie ludzi przed skutkami promieniowania jonizującego pochodzącego
jak gęstość, grubość materiału oraz czynniki związane z rodzajem od naturalnych izotopów promieniotwórczych. n

nr 10/2021 19