Dotyczy to przede wszystkim pożarów budynków niewielkich, indywidualnych (FOT. 1), niemniej dosyć powszechnie występują również pożary dachów budynków wielorodzinnych (FOT. 2).
W przypadku pożarów hal magazynowych czy produkcyjnych pożar dachu stanowi zazwyczaj element większego pożaru hali.
Przyczyny pożarów dachów powiązane są z ich konstrukcją i materiałami, z których są wykonane, niemniej do najczęstszych przyczyn zewnętrznych należą:
- przeniesienie ognia z innego budynku,
- inicjacja pożaru na skutek wyładowania atmosferycznego,
- zaprószenie itp.
Wśród czynników wewnętrznych, a więc przedostawania się ognia na dach z wnętrza budynku, należy wyszczególnić: unoszenie, promieniowanie, a w przypadku dobrych przewodników - przewodzenie.
 |
| FOT. 1. Pożar dachu budynku jednorodzinnego w Pile, luty 2018 r.; fot.: JRG PSP nr 1, Piła |
Wymagania prawne
Przepisy z zakresu budownictwa, w tym bezpieczeństwa pożarowego dachów szczegółowo opisane są Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury [1]. Do najistotniejszych należą:
- elementy budynku związane z konstrukcją dachu lub jego przekryciem, odpowiednio do ich klasy odporności pożarowej, powinny spełniać, z wyjątkami, co najmniej wymagania określone w TAB. 1 (§ 216),
 |
| FOT. 2. Pożar dachu budynku przy ul Filipkowskiego w Gdyni, maj 2017 r.; fot.: Ireneusz Skocki |
 |
| TABELA 1. Wymagania dotyczące klas odporności pożarowej budynku i poszczególnych elementów konstrukcji i przekrycia dachów |
- elementy wymienione w TAB. 1 powinny być nierozprzestrzeniające ognia, przy czym w wybranych przypadkach dopuszcza się, żeby elementy dachu były słabo rozprzestrzeniające ogień, np. konstrukcja dachu i jego przekrycie w budynku niskim, PM, o maksymalnym obciążeniu ogniowym 1000 MJ/m2 (§ 216),
- przekrycie dachu budynku niższego, usytuowanego bliżej niż 8 m lub przyległego do ściany z otworami budynku wyższego, z wyjątkami, w pasie o szerokości 8 m od tej ściany powinno być nierozprzestrzeniające ognia oraz w pasie tym:
– konstrukcja dachu powinna mieć klasę odporności ogniowej co najmniej R 30,
– przekrycie dachu powinno mieć klasę odporności ogniowej co najmniej RE 30 (§ 218),
- przekrycie dachu o powierzchni większej niż 1000 m2 powinno być nierozprzestrzeniające ognia, a palna izolacja cieplna przekrycia powinna być oddzielona od wnętrza budynku przegrodą o klasie odporności ogniowej nie niższej niż RE 15 (§ 219).
Ogólnie zagadnienia związane z bezpieczeństwem pożarowym dachów możemy podzielić na kwestie reakcji na ogień wraz z rozprzestrzenianiem ognia oraz odporność ogniową.
Wymagania szczegółowe z zakresu reakcji na ogień i rozprzestrzeniania ognia przez dachy
Występujące w przepisach ogólnych określenia, np. łatwo zapalne, nierozprzestrzeniające ogień, niekapiące, itp. znajdują swoje precyzyjne wyjaśnienie w normach, np. PN-EN 13501-1:2008 A1:2010 [2] (TAB. 2), PKN-CEN/TS 1187:2014-03 [3], Instrukcji ITB 401/2004: Przyporządkowanie określeniom występującym w przepisach techniczno-budowlanych klas reakcji na ogień według PN-EN [4] oraz zostały wyjaśnione w załączniku 3 do rozporządzenia [1], co zostało dodatkowo zapisane w § 208a, tegoż rozporządzenia: "Określeniom użytym w rozporządzeniu: niepalny, niezapalny, trudno zapalny, łatwo zapalny, niekapiący, samogasnący, intensywnie dymiący odpowiadają klasy reakcji na ogień zgodnie z załącznikiem nr 3 do rozporządzenia".
 |
| TABELA 2. Klasy reakcji na ogień wyrobów budowlanych |
Czytaj też: Zasady oceny odporności ogniowej dachów o konstrukcji drewnianej >>>
Specyfikacja techniczna PKN-CEN/TS 1187:2014-03 [3] przewiduje 4 typy badań oddziaływania ognia zewnętrznego na dachy, co odpowiada metodom wykorzystywanym do oceny w różnych krajach europejskich:
- Badanie 1 - z płonącymi żagwiami;
- Badanie 2 - z płonącymi żagwiami i wiatrem;
- Badanie 3 - z płonącymi żagwiami, wiatrem i dodatkowo promieniowaniem cieplnym;
- Badanie 4 - dwuetapowa metoda, łącząca w sobie badanie z płonącymi żagwiami, wiatrem i dodatkowo z promieniowaniem cieplnym.
W polskich przepisach [1] wymagane jest badanie według metody 1, stąd też występujące oznaczenie (t1). Metoda przewiduje w zależności od deklarowanego nachylenia dachu, dwa badawcze nachylenia połaci dachowej. Przy deklaracji nachylenia dachu do 20° próbkę badamy przy nachyleniu 15°, w przypadku przewidzianego nachylenia dachu powyżej 20° próbkę bada się pod nachyleniem 45°.
Próbki do badań (po 4 sztuki dla każdego nachylenia, RYS. 1-6) o wymiarach minimum 0,8 m (szerokość) i 1,8 m (długość) powinny być reprezentatywne we wszystkich szczegółach praktycznego zastosowania (z wyjątkiem podkładów standardowych, które dobiera się odpowiednio dla jak najszerszego zastosowania pokrycia, np. profilowana blacha, panele płyty wiórowej, płyta wapniowo-krzemianowa), z uwzględnieniem zarówno podkładów, jak i rodzaju oraz liczby warstw materiałów dachowych (łącznie z izolacjami, barierami paroszczelnymi itp.), a także połączeń między warstwami (przewiduje się kilka typów połączeń), przy czym krawędzie próbki nie mogą być zabezpieczone.
 |
| RYS. 1-6. Przykładowe próbki do badania oddziaływania ognia zewnętrznego na dachy: próbka 1 (1), próbka 2 (2), próbka 3 (3), próbka 4 (4), przykładowy szczegół połączenia pionowego (5) - 1 - papa podkładowa, 2 - warstwa dolna; szczegół montażu płyt podkładowych (6); rys. archiwum ITB |
Źródłem ognia jest wełna z drewna miękkiego (sosna, jodła, świerk), o ustalonej wilgotności 8-12%, umieszczona w standardowym koszu drucianym o wymiarach 300×300×200 mm, w ilości 600±10 g, który podpala się z czterech stron w ciągu 10 sekund.
Badanie może być zakończone wcześniej, jeżeli:
- oczywisty sposób nie następuje pojawienie się ognia (płomienie, tlenie, dym),
- płomienie osiągnęły krawędź próbki,
- nastąpiła penetracja ognia,
- istnieje zagrożenie dla bezpieczeństwa personelu lub możliwość uszkodzenia urządzeń.
Podczas badania obserwuje się przesuwanie frontu płomienia (jego podstawy), a w przypadku dachu płaskiego, o nachyleniu zero stopni, mierzy się promień rozprzestrzeniania ognia L, w [mm]. Dodatkowo rejestruje się czas, w którym płomień ustalony przesunie się w górę lub dół o 100, 300, 500 lub 700 mm, pojawią się symptomy palącego się materiału (np. płonące krople), nastąpi penetracja ognia, powstaną otwory (powyżej 25 mm2) lub pęknięcia (powyżej 2 mm), powstaną innego rodzaju zniszczenia wewnętrzne w każdej warstwie wewnątrz próbki.
| DOŁĄCZ DO NEWSLETTERA – kliknij tutaj » |
