Nowa dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków
New energy performance of buildings directive
Poznaj główne założenia nowej dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków
Materiały prasowe Komisji Europejskiej
W lipcu 2018 r. opublikowana została Dyrektywa Unii Europejskiej 2018/844/UE z dnia 30 maja 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2010/31/UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków i dyrektywę 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej.
Zobacz także
fischer Polska sp. z o.o. Zalecenia dotyczące renowacji istniejącego systemu ETICS
Przed podjęciem decyzji o wykonaniu dodatkowego docieplenia konieczna jest szczegółowa inwentaryzacja istniejącego układu/systemu ocieplenia oraz podłoża. Ocenę taką należy wykonać etapowo.
Przed podjęciem decyzji o wykonaniu dodatkowego docieplenia konieczna jest szczegółowa inwentaryzacja istniejącego układu/systemu ocieplenia oraz podłoża. Ocenę taką należy wykonać etapowo.
Purinova Sp. z o.o. Turkusowa drużyna Purios ciepło wita pomarańczowego bohatera
Wy mówicie, a my słuchamy. Wskazujecie na nudne reklamy, inżynierów w garniturach, patrzących z każdego bilbordu i na Mister Muscle Budowlanki w ogrodniczkach. To wszystko już było, a wciąż zapomina się...
Wy mówicie, a my słuchamy. Wskazujecie na nudne reklamy, inżynierów w garniturach, patrzących z każdego bilbordu i na Mister Muscle Budowlanki w ogrodniczkach. To wszystko już było, a wciąż zapomina się o kimś bardzo ważnym.
poznajstyropian.pl Recykling na rynku izolacji – jak branża styropianowa dba o środowisko?
W dzisiejszych czasach, kiedy świadomość ekologiczna stale rośnie, również branża izolacyjna poszukuje rozwiązań przyjaznych dla środowiska. Styropian był wcześniej uważany za materiał trudny w recyklingu,...
W dzisiejszych czasach, kiedy świadomość ekologiczna stale rośnie, również branża izolacyjna poszukuje rozwiązań przyjaznych dla środowiska. Styropian był wcześniej uważany za materiał trudny w recyklingu, pozostając jednocześnie najpopularniejszym materiałem izolacyjnym na rynku. Nowoczesne technologie i praktyki ułatwiają efektywne zarządzanie odpadami styropianowymi.
W sprawie charakterystyki energetycznej budynków Unia Europejska wydała w ubiegłych latach już dwie dyrektywy: 2002/91/WE i 2010/31/UE. Głównym zadaniem tych dyrektyw było wprowadzenie systemu świadectw energetycznych budynków, a także obowiązku dokonywania przeglądów systemów ogrzewania i wentylacji jako narzędzi służących obniżeniu zużycia energii w budynkach.
Po kilku latach od wydania dyrektywy 2010/31/UE Komisja Europejska dokonała przeglądu jej stosowania i w jego wyniku, jak również przeprowadzonej oceny skutków działania dyrektywy stwierdzono, że konieczne jest wprowadzenie w niej szeregu zmian i nowych wymagań, a także uproszczenia niektórych przepisów.
Dlaczego nowa dyrektywa?
W preambule nowej dyrektywy stwierdzono, że Unia jest zaangażowana w działania na rzecz rozwoju zrównoważonego, konkurencyjnego, bezpiecznego i niskoemisyjnego systemu energetycznego do 2050 r., a także do wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego, konkurencyjności i zrównoważonego rozwoju Europy. Konieczne jest więc przyjęcie w dyrektywie tej długoterminowej perspektywy.
Ponieważ na ogrzewanie i chłodzenie przeznacza się prawie 50% zużywanej energii końcowej w Unii, z czego 80% przypada na budynki, osiągnięcie celów Unii w dziedzinie energii i klimatu wymaga priorytetowego potraktowania efektywności energetycznej i renowacji jej zasobów budowlanych, w tym dążenia do przekształcania istniejących budynków w budynki o niemal zerowym zużyciu energii.
Dyrektywa 2018/844/UE ustala więc dla państw członkowskich Unii zadania dotyczące efektywności energetycznej budynków w perspektywie wieloletniej, aż do 2050 roku. W tym terminie ma być osiągnięte obniżenie emisji CO2 w porównaniu do poziomu z roku 1990 aż o 90–95%. Ten cel może zostać osiągnięty tylko przez drastyczne zmniejszenie zużycia energii związanego z użytkowaniem budynków.
Dyrektywa z 2010 roku stawiała głównie wymagania dotyczące nowych budynków. Nowa dyrektywa zajmuje się przede wszystkim problemem zużycia energii w budynkach istniejących i określa wymagania dotyczące ich renowacji. Te budynki powinny stać się budynkami o niemal zerowym zużyciu energii (nZEB).
Nowa dyrektywa nie zmienia zasad sporządzania i wykorzystania świadectw charakterystyki energetycznej budynków do podnoszenia ich efektywności energetycznej, ale nadaje tym działaniom perspektywę wieloletnią (do 2050 r.), a także, obok efektywności energetycznej, jako cel główny stawia dekarbonizację budynków. (Uwaga: w dokumentach UE "dekarbonizacja" oznacza eliminację emisji CO2).
Nowa dyrektywa nie stanowi odrębnej całości; zawiera zmiany i uzupełnienia do dyrektywy 2010/31/UE w sprawie charakterystyki energetycznej, a także, w mniejszym zakresie, do dyrektywy 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej.
Przepisy zawarte w dyrektywie
Najważniejszym zadaniem postawionym krajom członkowskim w dyrektywie jest opracowanie długoterminowej strategii renowacji istniejących budynków mieszkalnych i niemieszkalnych, zarówno publicznych, jak i prywatnych. Ta strategia ma ukierunkować wieloletnie działania dotyczące renowacji istniejących budynków.
KomentarzTo zadanie dotyczące renowacji wszystkich istniejących budynków będzie bardzo trudne do zrealizowania zarówno ze względu na ogromną skalę, jak i na wymagania, które będą musiały spełnić istniejące budynki. Jak wiadomo, w Polsce stawiane obecnie nowym budynkom wymaganie niemal zeroenergetycznego zużycia energii (nZEB), zawarte w przepisach techniczno-budowlanych (WT 2021), jest bardzo trudne do spełnienia, mimo że w trakcie ich projektowania można wpływać na zapotrzebowanie na energię przez odpowiednie kształtowanie bryły budynku, rozmieszczenie i wielkość okien, konstrukcję balkonów itp. W budynkach istniejących nie ma możliwości zmiany tych ich właściwości, a zatem doprowadzenie do standardu nZEB będzie zapewne możliwe tylko przy zamianie istniejącego źródła i nośnika energii, a także wytwarzaniu w budynku energii na własne potrzeby (np. panele fotowoltaiczne). Strategia renowacji budynków będzie wymagała wprowadzenia nowych przepisów prawnych i technicznych, a także nowych systemów wsparcia realizacji renowacji. Program „Czyste powietrze” będzie ułatwiał realizację dyrektywy, ale obejmuje on termomodernizację tylko budynków jednorodzinnych, której efektem niekoniecznie będzie doprowadzenie ich do standardu nZEB. |
Strategia termomodernizacji
Każde państwo członkowskie w swoich długoterminowych strategiach renowacji ustala plan zawierający działania służące osiągnięciu długoterminowego celu na 2050 r., zakładającego zredukowanie emisji gazów cieplarnianych w Unii o 80-95% w porównaniu z 1990 r. w celu zapewnienia wysokiej efektywności energetycznej i dekarbonizacji krajowych zasobów budowlanych oraz umożliwienia przekształcenia istniejących budynków w budynki o niemal zerowym zużyciu energii. Plan działania ma zawierać orientacyjne cele pośrednie na lata 2030, 2040 i 2050.
Długoterminowa strategia renowacji powinna obejmować:
- przegląd krajowych zasobów budowlanych,
- określenie opłacalnych podejść do renowacji właściwych dla poszczególnych typów budynków,
- politykę i działania stymulujące renowację budynków,
- przegląd polityki i działań ukierunkowanych na te segmenty krajowych zasobów budowlanych, które wykazują najgorszą charakterystykę energetyczną, oraz zarys działań, które przyczyniają się do złagodzenia ubóstwa energetycznego,
- politykę i działania ukierunkowane w szczególności na budynki publiczne,
- przegląd krajowych inicjatyw służących wspieraniu inteligentnych technologii oraz budynków, a także umiejętności i kształcenie w sektorze budownictwa i efektywności energetycznej,
- szacunki spodziewanych oszczędności energii i inne korzyści dotyczące np. zdrowia, bezpieczeństwa i jakości powietrza.
Aby wesprzeć podejmowanie renowacji, powinny zostać przygotowane różne środki organizacyjne i finansowe, a także usługi doradcze i informacyjne.
Określanie charakterystyki energetycznej
Poza określeniem tego głównego zadania, czyli długoterminowej strategii renowacji, dyrektywa zawiera także szereg nowych szczegółowych przepisów dotyczących charakterystyki energetycznej budynków. Przepisy te związane są z nowymi potrzebami i nowymi kierunkami rozwoju techniki.
Dyrektywa ustala, że metodologia określania charakterystyki energetycznej budynków w zakresie określania charakterystyki przegród zewnętrznych powinna wykorzystywać zestaw norm dotyczących charakterystyki energetycznej budynków opracowanych na podstawie mandatu M/480 udzielonego przez Komisję Europejską Europejskiemu Komitetowi Normalizacyjnemu (CEN). Normy te w sposób bardziej precyzyjny ujmują procesy fizyczne w przegrodach i ułatwiają wybór optymalnych rozwiązań, co pozwala na osiągnięcie wyższej efektywności energetycznej budynków. Są to normy ISO 52000-1, 52003-1, 52010-1, 52016-1 oraz 52018-1 (normy te zostały w Polsce już wprowadzone przez PKN, ale obecnie ich tekst dostępny jest tylko w angielskiej wersji językowej).
Środki służące poprawie charakterystyki energetycznej budynków nie mogą koncentrować się wyłącznie na przegrodach zewnętrznych, ale powinny obejmować wszystkie istotne elementy i systemy techniczne budynku.
Automatyka i monitorowanie
Dyrektywa zwraca uwagę na szczególne znaczenie automatyki budynków i na elektroniczne monitorowanie systemów technicznych jako środki uzyskania znacznych oszczędności energii.
Dyrektywa wprowadza rozszerzoną definicję systemów technicznych w budynkach. Systemy automatyki i sterowania oraz systemy wytwarzania energii elektrycznej na miejscu, w tym systemy wykorzystujące energię ze źródeł odnawialnych, obecnie należą także do systemów technicznych budynków. Ta nowa definicja rozszerza zakres problemów, które powinny być rozpatrywane, i środków, które powinny być stosowne w przypadku projektowania nowych budynków lub renowacji budynków istniejących.
W przypadku, gdy system techniczny budynku jest instalowany, wymieniany lub modernizowany, ocenie powinna podlegać ogólna charakterystyka energetyczna zmienionej części i - w stosownym przypadku - całego zmienionego systemu. Wyniki oceny powinny być dokumentowane i przekazywane właścicielowi budynku, tak aby ocena mogła zostać wykorzystana na potrzeby weryfikacji zgodności z minimalnymi wymaganiami.
Systemy automatyki i sterowania dla budynków powinny umożliwiać:
- ciągłe monitorowanie, rejestrowanie, analizowanie i umożliwienie dostosowywania zużycia energii,
- analizę porównawczą efektywności energetycznej budynku, wykrywanie utraty efektywności systemów technicznych budynku oraz informowanie osoby odpowiedzialnej za zarządzanie infrastrukturą techniczną budynku o możliwościach poprawy efektywności energetycznej,
- komunikację z połączonymi systemami technicznymi budynku i innymi urządzeniami w budynku, a także interoperacyjność z systemami technicznymi budynku w zakresie różnych rodzajów technologii zastrzeżonych, urządzeń i producentów.
Należy wprowadzić wymagania, aby nowe budynki były wyposażone w samoregulujące się urządzenia, które regulują temperaturę oddzielnie w poszczególnych pomieszczeniach lub w wyznaczonej strefie ogrzewanej modułu budynku. W istniejących budynkach instalacja takich urządzeń samoregulujących wymagana jest w przypadku wymiany źródeł ciepła, jeżeli jest to możliwe z technicznego i ekonomicznego punktu widzenia.
Dyrektywa ustala, że wszystkie budynki niemieszkalne wyposażone w systemy ogrzewania o mocy ponad 290 kW powinny zostać do 2025 r. wyposażone w systemy automatyki i sterowania. Mogą być także wprowadzone wymagania, aby budynki mieszkalne były wyposażone w system ciągłego monitorowania elektronicznego dokonującego pomiarów sprawności systemów i funkcje sterowania w celu zapewnienia optymalnego wytwarzania, dystrybucji, magazynowania i wykorzystywania energii.
Państwa członkowskie mogą ustanowić wymagania, aby budynki mieszkalne były wyposażone w:
- system ciągłego monitorowania elektronicznego dokonujący pomiarów sprawności systemów i informujący właścicieli lub zarządców budynków, gdy następuje jej znaczny spadek i gdy potrzebne jest serwisowanie systemu,
- skuteczne funkcje sterowania w celu zapewnienia optymalnego wytwarzania, dystrybucji, magazynowania i wykorzystywania energii.
Działania na rzecz elektromobilności
Dyrektywa przygotowuje także warunki dotyczące rozwoju elektromobilności (samochody elektryczne) i w tym celu wprowadza nowe wymagania dotyczące budynków, a w szczególności instalowanie punktów ładowania dla pojazdów elektrycznych lub wstępnego wyposażania miejsc parkingowych w odpowiednią infrastrukturę kanałową, która stworzy warunki umożliwiające w razie konieczności szybkie zainstalowanie punktów ładowania tam, gdzie będą potrzebne. Ważniejszym renowacjom dotyczącym infrastruktury elektrycznej powinno towarzyszyć trwałe zapewnienie infrastruktury kanałowej.
W szczególności dyrektywa ustala następujące wymagania:
- W budynkach niemieszkalnych, nowych i poddawanych ważniejszym renowacjom, mających więcej niż dziesięć miejsc parkingowych, należy wykonać instalację co najmniej jednego punktu ładowania wraz z kanałami na przewody elektryczne na co najmniej jednym na pięć miejsc parkingowych, aby umożliwić zainstalowanie na późniejszym etapie punktów ładowania przeznaczonych dla pojazdów elektrycznych.
- W budynkach mieszkalnych nowych i poddawanych ważniejszym renowacjom, w których jest więcej niż dziesięć miejsc parkingowych, należy wykonać infrastrukturę kanałową, czyli kanały na przewody elektryczne na wszystkich miejscach parkingowych, aby umożliwić zainstalowanie w przyszłości punktów ładowania przeznaczonych dla pojazdów elektrycznych.
- Należy wprowadzić środki upraszczające instalowanie punktów ładowania w nowych i istniejących budynkach mieszkalnych i niemieszkalnych oraz usunąć bariery prawne, w tym dotyczące procedur pozwoleń i zatwierdzania wykonania prac.
- Do dnia 1 stycznia 2025 r. powinny być wprowadzone wymagania dotyczące instalowania minimalnej liczby punktów ładowania we wszystkich budynkach niemieszkalnych, w których jest więcej niż 20 miejsc parkingowych.
Inteligentny budynek
Dyrektywa zapowiada wprowadzenie w terminie 2 lat przepisów uzupełniających przez ustanowienie programu oceny gotowości budynków do obsługi inteligentnych sieci. Ocena ta uwzględni takie cechy budynku jak inteligentne liczniki, systemy automatyki i sterowania, urządzenia samoregulujące do regulowania temperatury pomieszczeń, wbudowane urządzenia gospodarstwa domowego, punkty ładowania pojazdów elektrycznych, magazynowanie energii i inne.
Należy zapewnić odpowiednie zachęty, aby wspierać systemy przygotowane do obsługi inteligentnych sieci i rozwiązania cyfrowe w budynkach. Tworzy to nowe możliwości oszczędzania energii, dając konsumentom dokładniejsze informacje o ich modelu konsumpcji i umożliwiając operatorom systemów wydajniejsze zarządzanie siecią.
Przeglądy systemów ogrzewania i klimatyzacji
Dyrektywa zawiera nie tylko nowe lub rozszerzone przepisy, ale także złagodzenie wymagań wcześniej wprowadzonych.
Ustanowiony w dyrektywie 2010/31/UE obowiązek dokonywania przeglądów systemów ogrzewania i wentylacji zostaje ograniczony do systemów większej mocy. Obowiązkowi temu podlegają systemy o znamionowej mocy użytecznej ponad 70 kW w takich urządzeniach jak źródło ciepła, system sterowania i pompy obiegowe, wykorzystywanych do ogrzewania budynków. Przeglądy obejmują ocenę sprawności i dobrania wielkości źródła ciepła do wymogów grzewczych budynku.
W dyrektywie 2010/31/UE ten obowiązek dotyczył systemów o mocy ponad 20 kW.
Podobnie obowiązek dokonywania przeglądów systemów klimatyzacji lub połączonych systemów klimatyzacji i wentylacji zostaje ograniczony do systemów o mocy użytecznej ponad 70 kW i obejmuje ocenę sprawności systemu klimatyzacji i dobrania jego wielkości do wymogów chłodzenia budynku.
W dyrektywie 2010/31/UE ten obowiązek dotyczył systemów o mocy ponad 12 kW.
W dyrektywie 2010/31/UE obowiązek dokonywania przeglądów systemów ogrzewania i systemów klimatyzacji dotyczył systemów w całości, a obecnie dotyczy ich dostępnych części.
Zmiana dyrektywy 2012/27/UE dotyczy wyłącznie skrócenia tekstu art. 4 dotyczącego strategii wspierania inwestycji w renowację budynków, w związku z tym, że problemy te są obecnie omówione w szerokim zakresie w dyrektywie 2010/31/UE. Państwa członkowskie Unii Europejskiej mają wprowadzić w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do zrealizowania postanowień nowej dyrektywy w terminie do 10 marca 2020 r.
Dyrektywa weszła w życie 9 lipca 2018 r.