Okna umożliwiają oświetlenie wnętrz światłem dziennym, zapewniają odpowiednią ilość powietrza w pomieszczeniach oraz stwarzają poczucie łączności z otoczeniem. Z przeszkleniem elewacji wiąże się również wykorzystanie zysków ciepła od promieniowania słonecznego, tak ważne w budynkach niskoenergetycznych.
Zwiększony udział zysków w bilansie cieplnym budynków ma jednak miejsce w początkowych i końcowych miesiącach sezonu grzewczego oraz dla pomieszczeń z przeszkleniem w elewacji południowej. W trakcie eksploatacji budynków okna przyczyniają się do powstawania znacznych strat ciepła na przenikanie, co jest szczególnie istotne w budynkach, które charakteryzują się dużym przeszkleniem elewacji.
Niższa temperatura na wewnętrznej powierzchni okien oraz w ich pobliżu w okresie zimowym, a także nadmierne zyski w okresie letnim, mogą prowadzić do utraty komfortu cieplnego osób przebywających w pomieszczeniach. Problem stanowią tu zwłaszcza budynki stare, w których jakość stolarki, jej izolacyjność i szczelność jest w złym stanie, co pogłębia straty ciepła i jego zużycie.
Czytaj też: Ocena stolarki okiennej - aspekt architektoniczny i energooszczędny >>>
Okna a oszczędność energii
Spośród ok. 6 mln budynków eksploatowanych na obszarze Polski mniej więcej 85% powstała przed 1991 r. i charakteryzuje się wysoką energochłonnością [1, 2].
Abstrakt |
---|
W artykule przedstawiono możliwości poprawy efektywności energetycznej budynków w obrębie stolarki okiennej. Zaprezentowano energooszczędne rozwiązania stosowane przy montażu nowych okien. Omówiono możliwości poprawy izolacyjności termicznej stolarki w budynkach zabytkowych. Zaproponowano rozwiązania zmniejszające przegrzewanie pomieszczeń w okresie letnim.Energy efficient solutions used in replacement or modernization of windowsThe article presents the options for improving energy efficiency of buildings within the scope of window joinery. There is a presentation of energy efficiency solutions applied in installation of new windows. Options for improving thermal insulation efficiency of window joinery in historical buildings are also discussed. Certain solutions are proposed to mitigate the problem of space overheating in summer. |
Jednym z elementów racjonalizacji zużycia energii w budownictwie są przedsięwzięcia związane z termomodernizacją budynków. W obliczu stałego wzrostu zapotrzebowania na energię uważa się, że oszczędność i efektywne jej wykorzystanie stanie się alternatywnym i istotnym źródłem energii (RYS. 1).
![]() |
RYS. 1. Wzrost światowego zapotrzebowania na energię i źródła jego pokrycia na przestrzeni lat; rys. na podstawie danych firmy Schüco [3] |
![]() |
TABELA 1. Wymagania w stosunku do współczynnika U dla okien |
Wprowadzanie innowacyjnych technologii i rozwiązań oraz stopniowe dostosowywanie istniejących zasobów do standardów budownictwa energooszczędnego łączy efekty energetyczne i ekonomiczne z dbałością o komfort użytkowników oraz ograniczaniem negatywnego wpływu budynków na środowisko. Szacuje się, że roczne oszczędności energii osiągnięte dzięki termomodernizacji mogą w 2030 r. osiągnąć ok. 26% zużycia z roku 2013 [4].
Czytaj także:"Pianka natryskowa EXY Spray 09 w termomodernizacji" >>
Potencjał możliwości wynikających z termomodernizacji budynków w ramach poszczególnych działań szacowany jest na:
- 33-60% dla oszczędności energii dzięki poprawie termoizolacyjności cieplnej ścian,
- 16-21% dla modernizacji systemu wentylacji,
- 14-20% dla poprawy termoizolacyjności przegród przezroczystych,
- 10-12% dla regularnych przeglądów i remontów kotłów c.o.,
- 50-80% dla modernizacji systemu przygotowania ciepłej wody użytkowej z wykorzystaniem OZE.
Izolacyjność cieplna stolarki w budynkach istniejących w znacznym stopniu odbiega od obecnych wymagań. Wymagania w zakresie izolacyjności stolarki zostały wprowadzone w Polsce dopiero w 1983 r. Maksymalna wartość współczynnika przenikania ciepła przyjmowana dla okna wynosiła wówczas 2,6 W/(m2·K). Stare drewniane okna pojedynczo szklone mogą mieć wartość współczynnika przenikania ciepła nawet na poziomie 5,0-6,0 W/(m²·K) i tu potencjał racjonalizacji zużycia ciepła w wyniku ich renowacji czy wymiany może sięgać 40-80% [5].
Obecnie okna nie powinny mieć wyższej wartości współczynnika przenikania ciepła niż 1,1 W/(m2·K), jednak docelową wartością w wymaganiach z zakresu izolacyjności cieplnej jest od stycznia 2021 r. Umax= 0,9 W/(m2·K) [6].
Zważywszy, że od 2021 r. budynki powinny być zeroenergetyczne, to wartości podane w warunkach technicznych są wyższe od tych proponowanych nawet dla budynków pasywnych (standard NF 15), natomiast dla budynków energooszczędnych (standard NF 40) odpowiadają obecnym wymaganiom [7] (TABELA 1).
Niska izolacyjność cieplna stolarki jest przyczyną znacznych strat ciepła z budynków. Straty ciepła przez okna mogą stanowić nawet do 45% w zależności od typu budynku, ich izolacyjności termicznej oraz powierzchni.
Ale nie tylko poziom izolacyjności cieplnej w przypadku okien ma decydujący wpływ na straty ciepła i wzrost jego zużycia. Duża nieszczelność w przypadku starych okien wpływa na obniżanie się temperatury powietrza we wnętrzach nie tylko w pobliżu okien, ale i z dala od nich, zwłaszcza w czasie wietrznej pogody.
Na podstawie prowadzonych badań stwierdzono, że w przypadku nieszczelnych okien temperatura powietrza w środku pomieszczeń na wysokości 1,5 m od podłogi była od 2°C do 9°C niższa niż w przypadku szczelnych okien. Gradient temperatury kształtował się na poziomie 1,5-2,5°C/m i 4–6,5°C/m. Stwierdzono równocześnie zróżnicowanie temperatur i prędkości przepływu powietrza na głębokości pomieszczeń.
W pobliżu nieszczelnych okien notowane temperatury powietrza były od 1°C do 3°C niższe niż w środku pomieszczeń, a prędkość przepływu powietrza wzrastała ok. 4- do 6-krotnie. Obniżenie temperatur z powodu nieszczelnych okien potęgowało wyraźnie zużycie ciepła w badanych obiektach.
Ważnym problemem jest również sposób zamontowania okna w murze, które może tworzyć mostek cieplny o znacznym liniowym współczynniku przenikania ciepła i wydatnie zwiększać wartość całkowitego współczynnika przenikania ciepła ścian w stosunku do wartości współczynnika bez liniowych mostków cieplnych. Wartości liniowych współczynników przenikania ciepła przy różnych rodzajach umieszczenia okna w murze dwu- i trójwarstwowym przedstawiono na RYS. 2-7.
![]() |
RYS. 2-7. Wartości liniowego współczynnika przenikania ciepła przy różnych sposobach montażu okna w murze; rys. opracowanie na podstawie PN-EN ISO 14683:2008 [8] |
DOŁĄCZ DO NEWSLETTERA – kliknij tutaj » |