 |
| Fot. 1. Charakterystyczne uszkodzenia muru spowodowane działaniem wilgoci i krystalizacją soli. Czynniki te powodują m.in. odpadanie od muru warstw tradycyjnych tynków i łuszczenie się powłok malarskich. Odsłonięte lico ściany jest później narażone na bezpośrednie działanie wód opadowych i rozbryzgowych. Takie strefy poddawane są zabiegom renowacyjnym. Na zdjęciu: uszkodzenia tynku pałacu Schönbrunn w Wiedniu. |
Stosowanie tynków renowacyjnych na obiektach zabytkowych ma swoją specyfikę. Ów rodzaj tynków ze względu na skład nie ma tradycji historycznej. Z tego powodu tynki renowacyjne postrzegane są czasem przez konserwatorów zabytków negatywnie, a ich stosowanie w obiektach historycznych jest ściśle regulowane.
W budynkach cennych ze względów historycznych często też trudno przeprowadzać niektóre zabiegi renowacyjne, takie jak: podcinanie murów, iniekcje chemiczne, metody elektroosmotyczne. Przyczyną tych ograniczeń są przede wszystkim zasady ochrony zabytków, a także problemy techniczne oraz ekonomiczne.
W związku z tym często nie można skutecznie zapobiec przenikaniu wilgoci gruntowej do konstrukcji nośnych. Należy więc liczyć się z tym, że wilgoć nadal będzie w murze występować i wpływać na zachowanie tynków renowacyjnych. Uważa się, że jeśli system renowacyjny ma funkcjonować możliwie jak najdłużej, niezbędne jest przynajmniej wyraźne ograniczenie dostępu wilgoci gruntowej do muru.
Celem podjętej pracy badawczej, której część zaprezentowano w artykule, była analiza zdolności tynków renowacyjnych do długotrwałego i skutecznego funkcjonowania w przypadku ograniczonych zabiegów renowacyjnych.
Zakres i metodyka pracy badawczej
 |
| Fot. 2. Przeprowadzenie kompleksowych prac remontowych z zastosowaniem tynków renowacyjnych zgodnie ze szczegółową analizą stanu obiektu uwzględniającego również jego najbliższe otoczenie poprawia stan techniczny obiektu zabytkowego i jego walory estetyczne. Na zdjęciu: odnowiona elewacja pałacu Schönbrunn w Wiedniu. |
Do analizy wytypowano 18 obiektów zabytkowych, w których w przeszłości zastosowano tynki renowacyjne. Podstawowym kryterium wyboru były przygotowane przez rzeczoznawców operaty z okresu przed renowacją. Celem pracy było zbadanie obiektów, na których tynki renowacyjne eksploatowane są możliwie jak najdłużej. W rozpatrywanych przypadkach najstarsze renowacje pochodzą z 1997 r.
Ponieważ często chodziło o obiekty o dużych rozmiarach, a więc kościoły, klasztory i pałace, renowacje z różnych powodów przeprowadzano etapami. Ze względu na to, iż dla statystycznej oceny wyników pomiarów jednym z najważniejszych wskaźników był czas eksploatowanych tynków, w końcowej ocenie traktowano każdy etap oddzielnie. W ten sposób, choć rozpatrywano 18 obiektów, to łącznie oceniono 23 zrealizowane renowacje.Pomiarów dokonano w 2007 r.
Kolejnym czynnikiem porównawczym był charakter zabiegów renowacyjnych, które zostały przeprowadzone w każdym obiekcie. Z uwagi na historyczny charakter wszystkich budowli nigdzie nie dokonano iniekcji chemicznych ani też podcinania muru. Na potrzeby prowadzonego projektu badawczego przyjęto trójstopniową skalę, według której przypisywano obiektom określony stopień zabiegów renowacyjnych (tabela 1).
Cel i charakter pracy narzucał zastosowanie jednakowych procedur technicznych w celu określenia stanu technicznego budowli (w tym odnotowania historii obiektu, oceny wilgotności tynków oraz dokonania laboratoryjnej analizy zasolenia i wilgotności pobranych próbek) w odniesieniu do wszystkich obiektów. Wilgotność muru mierzono dwojako. Najpierw za pomocą kontaktowego wilgotnościomierza Hydromette UNI 2 (firmy GANN, Niemcy) ustalano orientacyjną wilgotność, a następnie w laboratorium metodą suszarkowo-wagową na podstawie pobranych próbek dokonywano dokładnego pomiaru wilgotności. Do oznaczenia stopnia wilgotności muru posługiwano się parametrami zdefiniowanymi w czeskiej normie państwowej ČSN P 73 0610 (tabela 2).
 |
| Tabela 1. Stopień zabiegów renowacyjnych |
