Płytki XXL dobrze przyklejone

Wielkoformatowe płytki oferowane są w różnych formach, ale najpopularniejsze są płytki gresowe i spieki kwarcowe wzmocnione od spodu plecionką z włókna szklanego – materiały te mają zbliżone właściwości. Zarówno płytki ścienne, jak i podłogowe dostępne są w różnych kształtach (gros stanowią kwadratowe i prostokątne) oraz rozmiarach. Jednak niezależnie od formatu praca z płytkami XXL zawsze wymaga profesjonalnego podejścia do ich układania. Tu nie ma miejsca na żadne niedociągnięcia.

Czytaj też: Jak układać płytki wielkoformatowe – przygotowanie podłoża, dobór chemii budowlanej

Specyfikacja płytek

Tak naprawdę ciężko określić wymiary, od których płytki klasyfikuje się jako wielkoformatowe i każdy producent oferuje naprawdę szeroki ich przekrój. Chociaż zauważalna jest pewna powtarzalność. Płytki przeznaczone do układania na ścianach mają zazwyczaj wymiary 25x70 lub 30x100 cm, natomiast płytki podłogowe produkowane są m.in. w rozmiarach: 45x90, 60x60, 90x90, 60x120, 120x120, a nawet 100x300 czy 160x320 cm. Ponadto wiele kolekcji obejmuje więcej niż jeden format, dzięki czemu można je łączyć ze sobą i uzyskać ciekawe efekty. Oczywiście, producenci oferują możliwość realizacji indywidualnych zamówień, jednak musimy się liczyć z tym, że za taką usługę zapłacimy więcej niż za standard. Uwaga! Im większe płytki, tym różnice wymiarów mogą być bardziej znaczące, dlatego często wytwarza się je jako rektyfikowane (mają idealnie docięte brzegi, z reguły z dokładnością do 0,2 mm).

Płytki wielkoformatowe są bardzo cienkie, ich grubość wynosi 3–9 mm, przez co często określane są jako slim. Na podłogę polecane są te najgrubsze, natomiast na ściany cieńsze o grubości 3–6 mm.

Początek, czyli niezbędne prace przygotowawcze

Jak w przypadku wszystkich okładzin ściennych czy podłogowych, tak i pod płytki wielkoformatowe należy przygotować podłoże. Jednak w tym przypadku należy wszelkie prace przeprowadzić wyjątkowo starannie. Podłoże musi być suche, mocne, równe oraz pozbawione zanieczyszczeń i warstw, które mogłyby zmniejszyć przyczepność płytek. Nierówności można zlikwidować za pomocą specjalnych mas szpachlowych lub wylewek samopoziomujących – dla dużych formatów dopuszczalna różnica poziomów na odcinku 2 m nie może przekroczyć 3 mm. Co ważne, wilgotność podłoża nie może przekroczyć 2%.

Konieczną czynnością (pod żadnym pozorem nie należy tego etapu pomijać!) jest zagruntowanie podłoża. Zastosowanie odpowiednich gruntów przede wszystkim zwiększy przyczepność powierzchni, na której będą układane płytki, ponadto pozwoli na związanie drobnych zanieczyszczeń, zmniejszenie nasiąkliwości oraz powierzchniowe wzmocnienie. Do gruntowania standardowych podłoży nasiąkliwych (w znacznym stopniu absorbują wodę i przyspieszają wiązanie kleju), np. cementowych czy anhydrytowych podłóg, tynków mineralnych, płyt gipsowo-kartonowych najbezpieczniej jest użyć głęboko penetrujących preparatów gruntujących. Natomiast tzw. trudne podłoża (w tym nienasiąkliwe), np. płyty OSB, pokrywamy specjalnymi gruntami.

Ważne! W przypadku gdy płyty wielkoformatowe będą układane w pomieszczeniach mokrych (m.in. w łazienkach) czy na tarasach, a tym samym narażone na działanie wody i wilgoci, niezbędne jest jeszcze wykonanie izolacji podpłytkowej.

Cementowe zaprawy klejowe do dużych płytek

Wielkoformatowe płytki do podłoża standardowo przykleja się za pomocą elastycznych zapraw klejących klasyfikowanych minimum jako kleje klasy C2 (według PN-EN 12004). Takie preparaty przede wszystkim charakteryzują się doskonałą przyczepnością i wytrzymałością na zrywanie, a dzięki wchodzącym w ich skład żywicom polimerowym są łatwo urabialne oraz bezproblemowe w aplikacji. Ponadto gwarantują wysoką odkształcalność, umożliwiając płytką swobodną „pracę”.

Elastyczne cementowe zaprawy klejowe o podwyższonych parametrach sprawdzą się w przypadku większości podłoży budowlanych (nawet śliskich, podlegających odkształceniom czy drganiom) zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz budynków. Są uniwersalne, więc wykorzystamy je również w pomieszczeniach mokrych, a także narażonych na intensywny ruch pieszy. To także sprawdzony wybór w przypadku wykańczania powierzchni z ogrzewaniem płaszczyznowym.

Wybierając klej do płytek wielkoformatowych, należy zwrócić także uwagę na stopień odkształcalności. Jest to szczególnie ważne, gdy planowane jest ogrzewanie podłogowe lub posadzka będzie poddawana działaniu dużych obciążeń. Zbyt sztywne połączenie okładziny z podłożem skutkowałoby pękaniem okładziny. W takich wymagających sytuacjach rekomendowane jest stosowanie klejących zapraw odkształcalnych (klasy S1) lub wysokoodkształcalnych (klasy S2).

***

Sprawdzoną praktyką jest rozpoczęcie układania płytek wielkoformatowych od najbardziej widocznego miejsca, np. centralnej osi symetrii czy przekątnej – tak, aby docinane elementy znajdowały się po bokach. Natomiast na ścianach układanie płytek najlepiej zacząć od góry, aby docinki znajdowały się na styku z podłogą.

***

A może kleje żelowe 

Alternatywą dla powszechnie stosowanych cementowych zapraw klejowych są kleje żelowe. Zawierają w składzie krzemionkę (aktywny krzemian żelujący), dzięki czemu preparaty mają konsystencję – zgodnie zresztą z nazwą – żelową. Poza podwyższonymi, korzystnymi parametrami klejów C2 odznaczają się świetnymi właściwościami – zarówno przygotowanie, jak i nakładanie kleju jest naprawdę łatwe. Ponadto dozując odpowiednią ilość wody, można uzyskać trzy konsystencje (podstawową, półpłynną oraz płynną) i dobrać ją do rodzaju płytek, a także miejsca zastosowania. Co ważne, bez utraty parametrów!

Jeżeli zależy nam, aby zaprawa miała znikomy spływ, to dodajemy niewielką ilość wody – możemy ją wtedy wykorzystać np. do przyklejania płytek do ściany od góry i to bez ich podpierania. Natomiast zwiększenie ilości wody, a tym samym uzyskanie kleju rozpływnego jest zalecane w przypadku układania dużych płytek na podłodze, także z ogrzewaniem płaszczyznowym.

Właściwości kleju a wygoda nakładania 

Wielkoformatowe płytki mogą być układane w różnych warunkach, więc potrzebne są kleje o odpowiednich właściwościach. Co mamy do wyboru?

• Kleje szybkowiążące (oznaczone jako F) – zawierają cement o wysokiej wytrzymałości wczesnej oraz domieszki przyspieszające twardnienie. Mają ok. o połowę krótszy czas otwarty (tylko 20 min), dlatego glazurnik musi dość szybko układać płytki. Ich zaletą jest to, że ułożoną okładzinę można spoinować już po 4 godz., a pełne jej obciążenie może nastąpić po 3 dniach.
• Kleje o zmniejszonym spływie (T) – zaprawy tiksotropowe (z dodatkiem włókien). Sprawdzą się na powierzchniach pionowych, ponieważ dzięki nim można płytki układać od góry – na pewno się nie zsuną.
• Kleje o wydłużonym czasie otwartym (E) – czyli wolnowiążące i jak wskazuje nazwa, glazurnik ma więcej czasu (nawet 45 min) na ułożenie płytek i ewentualną korektę ich położenia.

Ze spoinami czy bez? 

Nie ma norm, które narzucają szerokość spoin między płytkami wielkoformatowymi. Jednak przyjmuje się, że powinna mieścić się ona w granicach od 5 do 8 mm. Cieńsze fugi można wykonać jedynie wtedy, gdy płytki są rektyfikowane. Do wypełnienia tak cienkich spoin stosuje się elastyczne zaprawy cementowe lub epoksydowe, o wysokich parametrach mechanicznych, które skompensują powstające naprężenia. Pamiętajmy jednak, że w przypadku gdy okładzina będzie narażona na działanie czynników termicznych – np. zastosowano ogrzewanie podłogowe czy posadzka jest wystawiona na słońce lub mróz – nie zaleca się stosowania cienkich spoin. Płytki w takich warunkach po prostu odkształcają się, a zbyt wąskie spoiny sprawiają, że napierają na siebie, co może doprowadzić do szpecącego okładzinę pękania szkliwa na krawędziach.

Kleje z zasadami 

Na co należy zwrócić szczególną uwagę, układając płytki wielkoformatowe?

• Zaprawę klejową przygotowujemy zgodnie z zalecaniami producenta. Wszelkie odstępstwa skutkują utratą parametrów produktu.
• Układając wielkoformatowe płytki, zaprawę klejącą rozprowadzamy zarówno na podłożu, jak i na płytce za pomocą pacy zębatej. Pominięcie lub niedokładne wykonywanie prac na tym etapie doprowadzi do powstawania poduszek powietrznych i pustych przestrzeni pod płytkami, co w trakcie użytkowania okładziny może skutkować odspajaniem płytek, uszkodzeniami lub pękaniem fug. Podwójnego smarowania można uniknąć, jeśli zastosuje się samorozpływną zaprawę klejącą – na powierzchniach poziomych. Najczęściej do ułożenia warstwy kleju o grubości 1 mm zużywa się 1,5–2,5 kg suchej mieszanki, w tych najmocniejszych może wystarczyć zaledwie 0,8 kg.
• Przyklejając płytkę do powierzchni posmarowanej klejem, musimy ją mocno docisnąć lub dobić gumowym młotkiem, co zapewni trwałość połączenia. Płytki układamy bardzo ostrożnie i niemal idealnie w założonej pozycji, żeby nie trzeba było ich przesuwać po kleju. Korekty powinny być minimalne, liczone w milimetrach. Po ułożeniu fragmentu okładziny długą łatą z poziomnicą sprawdzamy, czy jej powierzchnia jest równa i odpowiednio pozioma lub pionowa.
• Aby zachować jednakową szerokość spoiny, stosujemy krzyżyki dystansowe. Wyjmujemy je, gdy klej zwiąże. Nanosimy wtedy zaprawę do spoinowania.
• Zaprawę do spoinowania wciskamy między płytki za pomocą gumowej pacy. Nadmiar fugi zgarniamy drugą krawędzią pacy ruchem po przekątnej do płytek. Gdy powierzchnia fug zacznie matowieć, konieczne jest ich wyprofilowanie i wyczyszczenie zwilżoną gąbką.
• W przypadku bardzo dużych pomieszczeń z ogrzewaniem podłogowym należy zadbać o szczeliny dylatacyjne. Powinno się je robić co ok. 5–6 m.

***

Układanie płyt slim większych niż 100x100 cm wymaga pracy minimum dwóch osób i to nawet przy użyciu specjalistycznych narzędzi ułatwiających bezpieczne przenoszenie płyt. Po nałożeniu warstwy kleju na płytę jej ciężar może się zwiększyć nawet o połowę. Ponadto klej trzeba nakładać bez pośpiechu i delikatnie, by nie wywołać zbyt dużego naprężenia, które może spowodować pęknięcie płyty. Zaprawa klejowa pod płytkami wielkoformatowymi wysycha znacznie wolniej niż pod małymi, dlatego po podłodze można chodzić najczęściej dopiero po 3–5 godz., aby nie doprowadzić do ich przemieszczania się pod naciskiem, a w konsekwencji do odspojenia od podłoża.

***