Innowacyjne cechy systemów ETICS

Technologia ETICS polega na zamocowaniu do powierzchni ścian od zewnątrz warstwowego i zespolonego układu/zestawu materiałów, tzw. systemu ociepleń, składającego się głównie z materiału termoizolacyjnego (styropian, wełna mineralna, płyty poliuretanowe, fenolowe itp.) oraz warstw wierzchnich zabezpieczających termoizolację i wykończeniowych.

Ściany w klimacie chłodnym ociepla się, aby eliminować straty ciepła, a w klimacie ciepłym izoluje się m.in. aby zabezpieczać przed przegrzaniem. Zawsze jednak technologia ETICS niesie wraz z izolacją termiczną również estetyczne wykończenie elewacji. Ta uniwersalna funkcjonalność czyni tę technologię ekonomiczną, a więc wszechobecną.

Skala realizacji jest dziś ogromna - rocznie wykonuje się tylko w Polsce kilkadziesiąt milionów metrów kwadratowych takich ociepleń stanowiących docieplenia budynków istniejących oraz ocieplenia nowo budowanych.

Trwałość systemu ociepleń staje się więc wyjątkowo ważna. Intuicyjnie czujemy, że to słowo oznacza przede wszystkim odporność elewacji w czasie na czynniki atmosferyczne i środowiskowe, ale również na uszkodzenia mechaniczne.

Trwałość ociepleń zależy od kilku czynników. Szczególnie istotne są:

• stan i warunki wykonania (montażu) systemu ociepleń,
• rodzaj i jakość użytych materiałów
• oraz warunki ekspozycji i użytkowania elewacji.

Wszystkie te czynniki są ważne, ale ostatni z nich - prawidłowe użytkowanie - często jest kompletnie niedoceniany. Nawet najlepiej wykonane ocieplenie rzadko może się oprzeć aktom wandalizmu.

Można jednak przedłużyć żywotność ocieplenia, jeśli w tak specyficznych miejscach elewacji, jak wejścia do budynków wielorodzinnych, szkół, urzędów czy jak dostępne z poziomu terenu części cokołowe, przyziemia, obszar parteru, przejścia pod budynkami, wreszcie ściany od strony boisk i placów zabaw, położy się nacisk na podwyższenie odporności mechanicznej.

Jak to osiągnąć?

Przed laty najczęściej stosowano podwójną warstwę siatki z włókna szklanego w warstwie zbrojącej systemów, zaś do bardziej wyrafinowanych sposobów należało stosowanie jako dodatkowej tzw. siatki pancernej (jej masa powierzchniowa i wytrzymałość była znacząco wyższa od typowych siatek stosowanych w ociepleniach).

Innym rozwiązaniem było:

• wyodrębnienie obszarów narażonych na uszkodzenia za pomocą innej kolorystyki
• albo cofnięcie względem lica reszty elewacji, co znacząco ułatwiało wymianę uszkodzonego obszaru, bez widocznych miejsc połączeń i zarysowań.

Sprzyjały też takim zabiegom naprawczym, jak przemalowanie elewacji na inną barwę, położenie nowego tynku itp.

Często też po prostu ograniczano dostęp do ściany za pomocą ogrodzeń i bariery, rzędów krzewów czy przydomowych ogródków.

Żadna jednak z tych metod nie gwarantowała pełnej ochrony elewacji przed uszkodzeniami. Dlatego coraz bardziej popularne stają się w Polsce (znane wcześniej na rynkach zagranicznych) systemy ociepleniowe o podwyższonej odporności udarowej, czyli odporności na uderzenia.

Obecnie w naszym kraju, tak samo jak w całej Unii Europejskiej, wymagania dotyczące odporności ocieplenia na uderzenie są skategoryzowane i zdefiniowane co do metod badania. Oporność na uderzenia kompletnego systemu ociepleń ETICS określa się trzema kategoriami:

• najniższa z nich (III) obejmuje ocieplenia niepodlegające zniszczeniu na uderzenie ciałem twardym (metalowa kula o określonej wadze) z energią 3 J (dżuli),
• kategoria definiująca parametr najwyższej kategorii (I) stawia wymagania braku jakichkolwiek uszkodzeń dla uderzenia ciałem twardym z energią 10 J.

Dziś producenci materiałów do ociepleń poszli znacząco dalej - na rynku są już systemy ociepleń o odporności na uderzenia z energią stu kilkudziesięciu J (dżuli), wytrzymujące uporczywe uderzenia dorosłego mężczyzny za pomocą młotka stalowego o wadze 1 kg bez przebicia warstw zewnętrznych i zniszczenia tynku.

Taką odporność układu ociepleniowego otrzymuje się najczęściej poprzez zestawienie specjalnie dobranych warstw zewnętrznych, zarówno zbrojonych, jak i tynkarskich. Wyglądem i grubością warstw takie ocielenie nie różni się istotnie od standardowego.

Najwyższe odporności na uderzenia otrzymuje się przy zastosowaniu elastycznych, bezcementowych mas zbrojących (dyspersyjnych) lub cementowo­‑dyspersyjnych, wzmacnianych różnego rodzaju włóknami:

• funkcję zbrojenia zasadniczego w warstwach zbrojonych pełnią zatopione w masach klejących pojedyncze siatki lub układy siatek (przeważnie podwójne warstwy) z włókna szklanego,
• masa powierzchniowa takich standardowych siatek z włókna szklanego mieści się w przedziale od 145 do 190 g/m², a tzw. siatki pancerne zawierają się w przedziale od 240 nawet do 500 g/m²,
• wykończeniowe tynki zewnętrzne muszą być kompatybilne z taką warstwą zbrojoną, powinny więc charakteryzować się wysoką elastycznością w czasie oraz wysoką przyczepnością. Takie parametry zapewniają współpracę tychże elementów systemu ociepleń bez rozwarstwiania się pod wpływem działania silnych uderzeń powodujących odkształcenie.

Okazuje się paradoksalnie, że zwiększona grubość warstwy zbrojącej przy zastosowaniu klejów wysoko elastycznych wcale nie musi przełożyć się na jej wyższą odporność na uderzenia, co do tej pory sprawdzało się w ociepleniach z warstwami zbrojonymi z klejów mineralnych (cementowych).

Optymalne grubości warstw zbrojonych zależą głównie:

• od rodzaju mas klejących oraz zastosowanych siatek zbrojących,
• nieco mniej (choć również) od rodzaju materiału termoizolacyjnego oraz wypraw tynkarskich,

i mogą być inne dla różnych systemów.

Trzeba więc zwracać uwagę na podawaną przez producenta informację, przy jakiej grubości warstw układ ociepleniowy uzyskuje deklarowane wytrzymałości na uderzenia.

Pożądaną cechą wyprawy tynkarskiej w szczególności w obszarach przyziemia jest odporność na zmywanie - ta właściwość niestety nie jest przedmiotem ani wymagań stawianych tynkom, ani nie sprecyzowano formalnie metody badania tej cechy, choć nietrudno się przekonać, że to ważna sprawa. Wielu systemodawców w czasie eksploatacji ocieplonej fasady rekomenduje jej mycie. Części cokołowo-parterowe budynku, oprócz podatności na uderzenia, narażone są przecież także na działanie zabrudzeń od odbijającej się od podłoża wody, oddziaływania dotyku ludzi, zwierząt domowych itp.

Zazwyczaj tak dużej odporności mechanicznej czy odporności na zmywanie nie potrzeba na całej powierzchni elewacji budynku, dlatego producenci systemów proponują kilka wariatów rozwiązań o określonej gradacji odporności na uderzenia. Od tego zależą również zużycia i rodzaj materiałów.

Dobrym zwyczajem jest, wspomniane już wcześniej, architektoniczne "odcięcie" czy też wyodrębnienie obszarów elewacji ocieplonych systemami o podwyższonej odporności udarowej. Takie działanie jest tym bardziej zasadne, że warstwy wykończenia zewnętrznego ETICS w poszczególnych obszarach elewacji mają przeważnie nie tylko zróżnicowany kolor, jak przed laty, ale często zróżnicowaną strukturę, a nawet są różnego rodzaju - o czym będzie mowa niżej.

Kończąc zagadnienie wysokiej odporności ocieplenia na uderzenia i mycie, a przechodząc do kształtowania estetyki, należy podkreślić, że z powodzeniem warstwę wykończeniową ocieplenia ETICS mogą stanowić płytki ceramiczne, czyli klinkierowe, gresowe, a także kamienne. Takie rozwiązania mają Aprobaty Techniczne, a ich odporność na uderzenia zależy głównie od odporności okładziny zewnętrznej.

Zważając na właściwości wymienionych płytek, można wnioskować, że mają relatywnie niską odporność na oddziaływania mechaniczne o charakterze dynamicznym (nagłe, energiczne uderzenia punktowe twardymi przedmiotami), ale obciążone statycznie (np. powolny nacisk) oraz na ścieranie i mycie mogą wykazać bardzo wysoką odporność.

Płytki gładkie i szkliwione łatwo zmywać, są wysoce odporne na przebarwienia, czynniki atmosferyczne w tym promienie UV.

Należy jednak pamiętać, że płytki przeważnie są mocowane wyłącznie na zaprawach lub masach klejących i spoinowane. Od dokładności i trwałości tych połączeń zależy więc funkcjonalność okładzin, których ciężar jest niebagatelny, gdyż sięgać może nawet kilkudziesięciu kg na m2. Dlatego też należy zawsze brać pod uwagę skutki odpadnięcia płytki od podłoża.

Ze względu na bezpieczeństwo użytkowania takiej elewacji należy pamiętać, że stosowane okładziny nie powinny przekraczać zdefiniowanych przez producenta i podanych w Aprobacie Technicznej wymiarów zarówno płytek, jak i wielkości spoin. Ma to kluczowe znaczenie dla bezpiecznego odprowadzania pary wodnej, kompensaty naprężeń termicznych, co zapobiega ewentualnemu odspajaniu się okładziny.

Optymalnym sposobem rozwiązującym wiele potencjalnych problemów jest zastosowanie płytek imitujących cegłę - mają niewielkie wymiary, i jako pojedynczy element niewielką wagę, szeroką spoinę stanowiącą nierzadko nawet 1/5 powierzchni przykrytej płytkami w regularnie rozmieszczoną na elewacji.

Kontynuując wątek kształtowania wyglądu elewacji, a więc wykończenia ETICS należy wspomnieć, że wierną imitację cegły licówki można uzyskać również przy użyciu cienkowarstwowych tynków różnie fakturowanych powierzchniowo w szerokich gamach kolorystyki.

Jeśli mowa o imitacjach, to bardzo popularne w ostatnich latach na elewacjach jest zastosowanie efektu drewna, a w zasadzie desek, rzecz jasna wykonanych przy użyciu tynków cienkowarstwowych:

• strukturę, czyli głębokość i przebieg usłojenia, uzyskuje się za pomocą specjalnych odcisków silikonowych lub stempli,
• kolorystyka i cieniowanie odzwierciedla efekty popularnych na rynku lakierobejcy, pozwala na uzyskanie efektu drewna postarzonego.

Skoro imitacja drewna nie jest problemem, to i kamienia również - rynek deweloperski podbiją ostatnio:

• wykończenia wyobrażające struktury kamieni o fakturach chropowatych (natryskowe) i gładkich również z dodatkiem naturalnej miki, skrzących w promieniach słońca cząstek minerałów lub szkła,
• imitacje płyt kamiennych oddzielanych boniami,
• a nawet  imitacje blachy z farbą metaliczną, choć uzyskanie tego ostatniego efektu ma pewne ograniczenia realizacyjne związane z koniecznością uzyskaniem bardzo gładkiej powierzchni, jak blacha, co nie jest łatwe.

Jak widać, wiele zdarzyło się w technologii ocieplania ETICS w służbie trwałości, estetyki i funkcjonalności.

• Kształtowanie elewacji zyskało nowe formaty.
• Doświadczenie producentów oraz oczekiwania architektów znalazły wspólny mianownik na rzecz wyglądu naszego otoczenia oraz odbiorcy rozwiązań ociepleniowo-elewacyjnych, którym może być każdy z nas.
• Zwiększa się trwałość wypraw tynkarskich, czyni się je jeszcze bardziej odpornymi na czynniki zewnętrzne.
• Stosuje się zabiegi opóźniające procesy starzenia, brudzenia, powstawania skażenia mikrobiologicznego (glony, grzyby), uodparnia się na promieniowanie UV i podczerwone.
• Zwiększając odporność systemów ociepleń na uderzenia, podnosi się znacząco rangę tej metody izolacji ścian, jeszcze do niedawna uznawanej za podatną na zniszczenia mechaniczne. Nowoczesne rozwiązania technologiczne ETICS skutecznie zmieniły tę opinię.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!