Taśmy samoprzylepne w technice dekarskiej
We współczesnych technikach wykonawczych w budownictwie coraz częściej wykorzystuje się taśmy samoprzylepne lub szybko sklejające kleje, co bardzo ułatwia i przyspiesza prace budowlane.
Tego typu materiały są również coraz bardziej popularne w technice dachowej, przy czym specyfika tych prac sprawia, że na dachach płaskich używa się dużo częściej klejów, natomiast na dachach pochyłych – taśm samoprzylepnych.
Zobacz także
RAXY Sp. z o.o. Nowoczesne technologie w ciepłych i zdrowych budynkach
Poznaj innowacyjne, specjalistyczne produkty nadające przegrodom budowlanym odpowiednią trwałość, izolacyjność cieplną i szczelność. Jakie rozwiązania pozwolą nowe oraz remontowane chronić budynki i konstrukcje?
Poznaj innowacyjne, specjalistyczne produkty nadające przegrodom budowlanym odpowiednią trwałość, izolacyjność cieplną i szczelność. Jakie rozwiązania pozwolą nowe oraz remontowane chronić budynki i konstrukcje?
Purinova Sp. z o.o. Turkusowa drużyna Purios ciepło wita pomarańczowego bohatera
Wy mówicie, a my słuchamy. Wskazujecie na nudne reklamy, inżynierów w garniturach, patrzących z każdego bilbordu i na Mister Muscle Budowlanki w ogrodniczkach. To wszystko już było, a wciąż zapomina się...
Wy mówicie, a my słuchamy. Wskazujecie na nudne reklamy, inżynierów w garniturach, patrzących z każdego bilbordu i na Mister Muscle Budowlanki w ogrodniczkach. To wszystko już było, a wciąż zapomina się o kimś bardzo ważnym.
Gór-Stal Płyty termPIR® na dach i ścianę
Izolacja dachu jest bardzo ważną kwestią w przypadku stawiania domu czy też innego lokalu użytkowego. Nowoczesne płyty termoizolacyjne termPIR® można stosować nie tylko przy ociepleniu stropów i dachów,...
Izolacja dachu jest bardzo ważną kwestią w przypadku stawiania domu czy też innego lokalu użytkowego. Nowoczesne płyty termoizolacyjne termPIR® można stosować nie tylko przy ociepleniu stropów i dachów, ale także przy izolacji ścian. Warto prawidłowo wykonać ocieplenie domu, aby przypadkowo nie narazić się na wysokie rachunki za ogrzewanie.
W pracach dekarskich największym powodzeniem cieszą się wyspecjalizowane samoprzylepne taśmy i pianki uszczelniające połączenia pokrycia z różnymi stykającymi się z nimi lub przechodzącymi przez nie elementami.
Można je podzielić na produkty stosowane:
- po stronie zewnętrznej pokrycia,
- przy układaniu warstwy wstępnego krycia.
Dodatkowo warto wspomnieć, że wiele z tych taśm wykorzystywanych jest również do łączenia paroizolacji układanych od wewnętrznej strony termoizolacji ocieplającej dach lub strop.
Taśmy stosowane po stronie zewnętrznej pokrycia
Pierwsza grupa to przede wszystkim materiały uszczelniające przejścia różnego rodzaju instalacji przez pokrycie zasadnicze dachu – głównie kominów i okien dachowych.
Równie często używa się samoprzylepnych klinów uszczelniających kosze, blachy osłonowe okien dachowych lub inne połączenia. Wśród nich są materiały bardzo ściśle wyspecjalizowane, tak jak samoprzylepne taśmy piankowe przeznaczone do uszczelniania blach łączonych na rąbki stojące lub leżące.
Do tej grupy należy również zaliczyć taśmy wentylacyjne uszczelniające połączenia pokryć pod gąsiorami montowanymi na kalenicach i narożach (fot. 3). Montaż tych taśm polega na ich przyklejeniu do pokrycia za pomocą warstwy klejącej umieszczonej na brzegu fartucha uszczelniającego pokrycie.
Fot. 3. Kalenice i naroża uszczelnia się specjalnymi taśmami zakrywanymi następnie gąsiorami. Ich budowa powinna być dobrana do rodzaju pokrycia. W środku taśmy znajdują się materiały przewiewne, a po obu jej bokach fartuchy z materiałem samoprzylepnym.
Budowa tych taśm (kominowych i kalenicowych) jest podobna: na bardziej lub mniej elastyczny materiał stanowiący osłonę zewnętrzną nałożona jest warstwa klejąca, która charakteryzuje się właściwościami klejącymi i jednocześnie uszczelniającymi.
Najczęściej powłoka klejąca zawiera butyl lub kauczuk. Osłonowa warstwa zewnętrzna jest wykonana albo z profilowanej cienkiej blachy (aluminiowej, miedzianej lub ołowianej), albo z tworzyw sztucznych zbrojonych włóknami sztucznymi lub metalowymi siatkami.
Z wieloletnich doświadczeń wynika, że o wiele dłużej funkcjonują taśmy uszczelniające kominy, okna lub kalenice wykonane z metalu. Tworzywa sztuczne wcześniej czy później sztywnieją pod wpływem działania promieniowania słonecznego (UV) i pękają z powodu ruchów pokrycia występujących na uszczelnianych połączeniach.
Pokrycia dachów skośnych podlegają skurczom termicznym i stałym mikroruchom wywołanym działaniem wiatru. Z tego względu tworzywa sztuczne sprawdzają się tylko w tych miejscach dachu, które są osłonięte przed słońcem (pod pokryciem zasadniczym lub obróbką blacharską).
O skuteczności wszystkich tych uszczelnień decyduje sposób profilowania metalu lub tworzywa, który umożliwia rozciągnięcie go w różnych kierunkach narzuconych kształtem pokrycia (fot. 2).
Fot. 1. Kosz w trakcie prac dekarskich. Blachy nie są jeszcze przykręcone żabkami do łat, a kliny je uszczelniające czekają z boku (z prawej na łatach) na przyklejenie. W koszach stosuje się również prostopadłe uszczelki nasączane środkami przedłużającymi ich trwałość.
Fot. 2. Istotnym elementem połączenia okna dachowego z pokryciem są blaszane okucia (kołnierze). Na ich brzegach przykleja się podobne do koszowych kliny samoprzylepne uszczelniające i wypełniające przestrzeń pod pokryciem (dachówką).
Taśmy kominowe po przyklejeniu do komina lub innego muru powinny być dodatkowo dociśnięte specjalnymi listwami. Listwy te powinny być na górnej krawędzi uszczelnione specjalnymi uszczelniaczami dekarskimi nałożonymi w odwiniętą górną krawędź listwy lub w szparę liniowego nacięcia wykonanego w materiale muru (rys. 1).
Rys. 1. Schemat pokazuje miejsce usytuowania listew dociskających samoprzylepne taśmy uszczelniające połączenie pokrycia zasadniczego z kominem. Taśmy te są najczęściej wykonywane z metalu podklejonego na całej powierzchni butylem lub kauczukiem.
Taśmy stosowane przy układaniu warstwy wstępnego krycia
Drugą grupę taśm samoprzylepnych stosuje się najczęściej przy układaniu folii (FWK) lub membran wstępnego krycia (MWK). Są to taśmy o budowie wielowarstwowej i najczęściej składają się z dwóch połączonych materiałów: taśmy nośnej i kleju.
Nośnikami są folie (z PET, PP, PVC itp.) lub włókniny (głównie z PP). Materiały klejące wytwarzane są na bazie żywic butylowych, akrylowych i kauczukowych.
Czasami nośnik jest wzmacniany siatką lub włóknami. Taśmy mogą być jednostronnie lub dwustronnie klejące. Zależy to od ich przeznaczenia. Prawidłowe ułożenie FWK i MWK bez ich użycia jest niemożliwe.
Miejsca, w których powinno się stosować taśmy samoprzylepne podczas układania MWK, to:
1) uszkodzenia – dziury i pęknięcia;
2) na połączeniach: z blachami obróbek blacharskich (szczególnie w okapie) z kominami i kominkami odpowietrzającymi i wentylacyjnymi, z murami i elementami konstrukcji drewnianej;
3) w miejscach sztukowania i uzupełniania ubytków (fot. 4, 5) i łączenia membran (rys. 2, 3).
Fot. 4. Wyłaz na dach ma być okuty blachą. Deski są osłonięte MWK, która na rogach wyłazu wymaga uzupełnienia po nacięciach. Połączenia kawałków membrany i wszelkie szpary trzeba przyklejać i osłaniać specjalnymi taśmami samoprzylepnymi.
Fot. 5. Membrana na pionowych ściankach wyłazu podtrzymywana jest spinkami, a na połaci taśmami. Nad każdym wyłazem (i każdym tego typu przejściem przez MWK) powinna być wykonana rynienka sprowadzająca na bok przecieki napływające z góry.
Rys. 2. Pionowe łączenie pasm MWK układanych wzdłuż krokwi. Takie rozwiązania są najczęściej stosowane w trakcie remontów dachów, gdy trzeba wymieniać pokrycie. Stare pokrycie zdejmuje się tylko na dwóch pionowych rzędach między krokwiami i układa nowe.
Rys. 3. Łączenie prostopadłych do okapu pasm MWK najlepiej jest wykonać albo na krokwiach, albo za pomocą dwóch rodzajów taśm: najpierw dwustronnie klejącej umieszczonej w zakładzie, a potem jednostronnej zaklejającej zakład od góry.
Warto podkreślić, że ważne jest, aby MWK (i FWK) były przyklejone nie tylko do komina (i wszelkich murów), lecz także do pasa nadrynnowego lub kapinosa (fot. 6, 7) w okapie za pomocą taśmy dwustronnie klejącej.
Fot. 6. Przyklejanie taśmy dwustronnej do blach kapinosa w okapie. Za jej pomocą do kapinosa będzie przyklejona membrana. Zapobiegnie to podnoszeniu membrany przez wiatr wpadający do szczeliny wentylacyjnej utworzonej przez kontrłaty.
Fot. 7. Podczas zrywania górnej osłony taśmy dwustronnej trzeba jednocześnie dociskać membranę, przyklejając ją tym samym do blachy. Zdjęcie osłony najlepiej jest wykonać w końcowej fazie prac, kiedy MWK jest już dokładnie ułożona.
Zabezpiecza to przed nadmiernym rozciągnięciem membran podczas działania silnych wiatrów (szeleszczeniem), a w przypadku powstania czapy śniegowo-lodowej uniemożliwia przedostanie się wody pod MWK (lub FWK).
Takie przyklejenie jest bardzo ważne, bo decyduje o trwałości całego systemu materiałów użytych przy budowie dachu. Nieprzyklejona do blach membrana lub folia może się unieść pod wpływem wiatru lub lodu i zasłonić wlot szczeliny, a przez to uniemożliwić przepływ powietrza wentylującego.
Innym łączeniem wartym dodatkowego opisania jest klejenie kolejnych pasm MWK w pionie (prostopadle do okapu – rys. 2). Lepiej jest takich połączeń unikać, a jeżeli już trzeba je wykonać, to najlepiej na sztywnej powierzchni.
Takie sytuacje mają miejsce, gdy membrany układane są wzdłuż krokwi i łączenie ich kolejnych pionowych warstw jest możliwe tylko za pomocą taśm samoprzylepnych. Najlepiej jest to zrobić za pomocą dwóch rodzajów taśm: jednej dwustronnie klejącej i drugiej jednostronnej (rys. 3).
Dobrym przykładem takiego współdziałania jest łączenie MWK z kominami. W pierwszym etapie prac przed rozwinięciem membrany na kominie przykleja się taśmę dwustronną (rys. 4), najlepiej butylową. Powinno się to zrobić w miejscu oznaczającym maksymalną wysokość wywinięcia membrany na komin.
Rys. 4. Połączenie MWK z kominem w pierwszej fazie najlepiej jest wykonać za pomocą butylowej taśmy dwustronnie klejącej. Butyl przykleja się do większości materiałów i jest wiecznie klejący i elastyczny. Niektórzy producenci MWK zalecają tylko takie łączenie (jednoetapowe).
Po ułożeniu membrany jej przyklejenie do komina jest znacznie łatwiejsze, ponieważ odklejenie separatora może być dokonane w dogodnym dla układającego momencie. W ten sposób taśma spełnia dwie funkcje: trasuje i przykleja membranę.
Po przyklejeniu taśmą dwustronną membranę dodatkowo uszczelnia się, obklejając ją wokół komina taśmą jednostronną (rys. 5), która dociska tę znajdującą się pod spodem i w ten sposób zwiększa szczelność połączenia. Dodatkowo druga taśma skleja wszystkie warstwy i nakładki membrany wstępnego krycia ze sobą.
Rys. 5. Drugi etap łączenia MWK z kominem polega na jej dociśnięciu do muru za pomocą taśmy jednostronnie klejącej, z której tworzy się obejma uszczelniająca jednocześnie wszelkie połączenia i szpary. W naszym klimacie jest to najlepszy sposób uszczelniania kominów.
Rys. 6. Łączenie MWK z murami powinno być wykonane przy użyciu dwustronnych taśm butylowych. Ich grubość i szerokość powinny być tym większe, im bardziej porowata jest powierzchnia muru. Warto również docisnąć membranę do muru kontrłatą.
Taśmy dwustronnie klejące stosuje się wszędzie tam, gdzie jest wskazane osłonięcie warstwy kleju przed działaniem powietrza (fot. 11), a także w sytuacjach, gdy przyklejana membrana musi być ułożona bardzo precyzyjnie.
Zerwanie separatora (warstwy papieru osłonowego) z taśmy dwustronnej może być wykonane w momencie dogodnym dla dekarza, najlepiej już po ostatecznym ułożeniu MWK (fot. 7).
Taśmy jednostronnie klejące służą głównie do obklejania uszczelnianych elementów, takich jak maszty antenowe, kominki wentylacyjne itp. (fot. 8), oraz do reperowania uszkodzeń w MWK powstałych w czasie montażu lub w czasie układania pokrycia zasadniczego.
Fot. 8. Jeden z bardziej pracochłonnych sposobów uszczelnienia przechodzącej przez MWK rury odpowietrzającej lub wentylującej polega na obklejeniu jej mocną taśmą samoprzylepną. Do tego celu można również użyć specjalnych taśm wyginających się pod dowolnym kątem.
Fot. 11. Łączenie pasm MWK w zakładzie między nimi za pomocą taśmy dwustronnie klejącej. Takie połączenia częściej powinno się oglądać na paroizolacjach niż na MWK. Paroizolacje muszą być zawsze układane szczelnie, tak aby stanowiły jednorodną powłokę, natomiast membrany nie.
Czy trzeba zaklejać zakłady między pasmami MWK?
W większości wypadków powody i sposoby klejenia MWK lub FWK są oczywiste, choć nie wszyscy dekarze o tym wiedzą. Dobrym tego przykładem jest okap, gdzie (niestety) popełnia się na polskich budowach bardzo dużo błędów; nie można np. przykleić MWK do pasa nadrynnowego lub kapinosa, gdy się z nimi nie styka.
Oprócz oczywistych sytuacji są i takie, w których łączenie taśmami MWK wymaga dyskusji i zastanowienia nad sensem ich stosowania. Pisząc o tym, mam na uwadze sposób uzyskiwania szczelności na zakładac między poszczególnymi pasmami MWK.
Niektórzy producenci oferują membrany z paskiem samoprzylepnym służącym do sklejania zakładów. Obecność na rynku takich produktów nie oznacza, że są one lepsze od tych bez pasków. Ich wytworzenie jest bardzo proste: w procesie pakowania MWK dokleja się taśmę dwustronnie klejącą, a po rozwinięciu i ułożeniu rolki można usunąć pasek osłaniający warstwę kleju i połączyć stykające się pasma w zakładzie (podobnie jak na fot. 11).
Jednak oprócz tego, że zabieg ten nie jest niezbędny do poprawnego funkcjonowania membrany, to niejednokrotnie jest przyczyną pojawienia się pewnych problemów. W związku z tym warto wiedzieć, kiedy trzeba kleić zakłady membran wstępnego krycia.
Klejenie zakładów między pasmami MWK jest niezbędne w sytuacjach, gdy:
- zakład jest za mały, aby połączenie było szczelne, np. dla dachu o nachyleniu 22° zakład powinien wynosić 20 cm, tymczasem został wykonany na szerokości 15 cm i trzeba go zakleić;
- dach ma niskie nachylenie, np. poniżej 18° – jest to związane ze stopniami odporności na opady (stopniami szczelności) pokrycia;
- w dachu nie ma paroizolacji, a warstwa wstępna powinna zapewniać całemu pokryciu wiatroszczelność; gdy w dachu jest paroizolacja, to ona pełni jednocześnie rolę wiatroizolacji dachu.
Zaklejenie zakładów na dachu o normalnym układzie warstw (z paroizolacją) i z poprawnie ułożoną MWK może spowodować pewne kłopoty, gdy:
- trzeba zreperować dużą dziurę lub wymienić duży fragment MWK;
- dach jest wykonany na nowym budynku i w mokrych porach roku często występuje na nim skroplina.
W obu wypadkach zaklejony zakład utrudnia sytuację, ponieważ:
- reperacja od wewnątrz, wymiana fragmentów MWK lub montaż rynienki osłonowej nad kominami, kominkami itp. instalacjami są najskuteczniejsze, gdy jest możliwość wykorzystania do tego celu wolnych zakładów;
- znane są przypadki, gdy jedna połać tego samego dachu miała uszczelnioną MWK, druga natomiast nie była uszczelniona; na tej z zaklejonymi zakładami pojawiała się skroplina, na tej z wolnymi zakładami nie występowała, ponieważ tam wymiana powietrza wewnętrznego była dużo łatwiejsza.
Wynika z tego, że nie można pochopnie kleić zakładów. Zabieg ten, jak większość czynności dekarskich, wymaga dobrej orientacji w zagadnieniach związanych z funkcjonowaniem dachów.
Fot. 10. Taśmę piankową przykleja się nie do membrany, lecz do kontrłaty od spodu i dopiero po tym zabiegu przybija się je do krokwi. W ten sposób woda z przecieków lub z topniejącego śniegu zalegającego pod pokryciem nie dociera do otworów wykonanych przez gwoździe.
Warunki stosowania taśm
Taśmy i inne materiały samoprzylepne wymagają od dekarzy staranności nie tylko dlatego, że muszą być precyzyjnie przycięte i przyklejone. Drugim warunkiem ich poprawnego działania jest ich odpowiednie przyklejenie.
Przede wszystkim taśmy muszą być odpowiednio dobrane do podłoża. Im ono jest bardziej porowate, tym warstwa klejąca powinna być grubsza.
Do murów z betonu czy cegieł i do tynków mogą być przyklejane taśmy butylowe o odpowiedniej grubości i szerokości. Bez względu na rodzaj podłoża, na którym mają być klejone materiały samoprzylepne, powierzchnie muszą być czyste i suche. Nie mogą być zatłuszczone ani zabrudzone.
Drugim ważnym czynnikiem decydującym o skuteczności klejenia jest temperatura. Musi być odpowiednio wysoka: najlepiej między 15 a 35°C.
W okresach panowania niskich temperatur na dachu należy używać taśm uprzednio przechowywanych przez kilka godzin (ok. 5) w temperaturach nie mniejszych niż 15°C.
Fot. 12. Bardzo wiele współczesnych kominków wentylacyjnych lub odpowietrzających jest zaopatrzonych w gotowe kołnierze przeznaczone do połączenia ich z MWK. Kołnierze te są czasami zatrzaskowe, ale najczęściej trzeba je skleić z membraną taśmami.
Warunki dotyczące zakresu temperatur i czystości są trudne do spełnienia na budowach, ponieważ gdy jest ciepło, jest też bardziej sucho, ale w powietrzu unosi się więcej pyłów. Jeżeli natomiast jest chłodno, to i bardziej wilgotno.
Jednym słowem przyklejenie jakichkolwiek materiałów samoprzylepnych (klejów również) wymaga przygotowania powierzchni klejonych – ich oczyszczenia, odpylenia, a czasami podgrzania ciepłym powietrzem (najlepiej suszarką do włosów) po przyklejeniu taśmy. Ważny jest też odpowiedni docisk łączonych elementów (fot. 7).
KWIECIEŃ 2009
