Zmiany w Ustawie Prawo budowlane

W celu uczynienia bardziej czytelnym zakresu odpowiedzialności projektanta oraz organów administracji, w projektowanych przepisach przewiduje się podział projektu budowlanego na projekt zagospodarowania działki lub terenu, projekt architektoniczno-budowlany oraz projekt techniczny.

Rozróżnienie elementów projektu budowlanego, które będą podlegały weryfikacji przez organ administracji publicznej od elementów, za których prawidłowe sporządzenie odpowiadać będą wyłącznie projektanci, sprawi, że wydawanie decyzji pozwolenia na budowę czy też przyjęcie zgłoszenia wraz z projektem będzie przebiegało sprawniej i szybciej. Ponadto przewiduje się, że podział projektu budowlanego spowoduje zmniejszenie obciążenia organów administracji architektoniczno-budowlanej oraz umożliwi szybsze przygotowanie dokumentacji projektowej w zakresie niezbędnym do uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę.

W związku z projektowaną regulacją, zmieniającą zakres projektu budowlanego oraz jego poszczególnych części, konieczne jest równoczesne wprowadzenie zmian dostosowawczych do nowej koncepcji projektu budowlanego w innych aktach prawnych.

Zmiany w obszarze Ustawy Prawo budowlane

Art. 3 pkt 20

W definicji obszaru oddziaływania obiektu skreśla się wyrażenie "w zagospodarowaniu". Pojęcie zmiany zagospodarowania terenu może polegać na:

• budowie obiektu budowlanego, czyli wiązać się z wykonaniem robót budowlanych,
• jak również odnosić się do innych zmian, niezwiązanych z budową czy wykonywaniem robót budowlanych.

Prawo budowlane powinno zajmować się jedynie tą formą zagospodarowania, która dotyczy obiektów budowlanych, a zatem jedynie "zabudową".

Innymi słowy obszar oddziaływania budowanego obiektu budowlanego będzie to obszar, w stosunku do którego ten obiekt wprowadzi ograniczenia możliwości budowy innych obiektów budowlanych ze względu na wymogi przepisów odnoszące się do zabudowy (a nie ze względu na to, że obiekt wprowadzi jakiekolwiek subiektywne uciążliwości).

Art. 9

Wprowadzono zmiany w zakresie uzyskiwania odstępstwa od przepisów techniczno‑budowlanych.

W art. 9 ust. 1 następuje zmiana w zakresie dostosowania pojęcia do tego, które pojawia się w ustawie z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (DzU z 2019 r. poz. 1696). Zamienia się pojęcie: osoby niepełnosprawne, o których mowa w art. 1 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r. (DzU z 2012 r. poz. 1169 oraz z 2018 r. poz. 12170), w tym osoby starsze, na pojęcie: osoby ze szczególnymi potrzebami, o których mowa w ustawie o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami.

W art. 9 ust. 3 wskazano wymagania, jakie powinien spełniać wniosek do ministra właściwego w sprawie dzielenia upoważnienia do wyrażenia zgody na odstępstwo.

Art. 11

Uzupełniono upoważnienie ustawowe o wytyczne dotyczące treści aktu wykonawczego, na podstawie którego możliwe będzie wydanie rozporządzenia w sprawie dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia, wydzielanych przez materiały budowlane, urządzenia i elementy wyposażenia w pomieszczeniach na pobyt ludzi.

Art. 29

Podstawowym celem proponowanych zmian jest ułatwienie inwestorom ustalenia, jakie roboty budowlane wymagają dokonania zgłoszenia zamiast uzyskania pozwolenia na budowę, a jakie nie wymagają ani pozwolenia na budowę ani nawet zgłoszenia.Tworząc w projektowanej ustawie katalogi robót budowlanych zwolnionych z obowiązku uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę, oparto się na obecnych rozwiązaniach w tym zakresie, niemniej jednak wprowadzając modyfikacje, których celem było uproszczenie procesu inwestycyjno-budowlanego. Tym samym, w większości przypadków, jeśli przed nowelizacją jakiś obiekt budowlany wymagał dokonania zgłoszenia, to także po nowelizacji będzie go wymagał, ale będzie to po prostu jednoznacznie wskazane w przepisie.W związku z powyższym, wprowadzono zmiany w:

• Art. 29 ust. 1 pkt 1-30; w przepisie wprowadzono katalog obiektów, których budowa wymaga dokonania zgłoszenia organowi administracji architektoniczno-budowlanej.
• Art. 29 ust. 2 pkt 1-3; dotychczasowy przepis wskazywał, które z robót budowlanych nie wymagają uzyskania pozwolenia na budowę.

Obecnie w przepisie wprowadzono katalog obiektów, których budowa nie wymaga uzyskania zgody organu administracji architektoniczno-budowlanej przed przystąpieniem do realizacji, a więc zarówno pozwolenia na budowę, jak i zgłoszenia.

Tarasy przydomowe o powierzchni zabudowy do 35 m2 zostały zwolnione z obowiązku uzyskiwania pozwolenia na budowę jak i zgłoszenia.

Ponadto uznano, że obiekty budowlane będące urządzeniami melioracji wodnych, które są z punktu widzenia budowlanego prostymi obiektami, nie powinny wymagać ani pozwolenia na budowę, ani zgłoszenia. Tym samym ułatwiona zostanie ich realizacja w porównaniu do stanu obecnego, gdy wymagają one dokonania zgłoszenia.

Z pozwolenia na budowę i obowiązku dokonywania zgłoszenia zwolniona została także budowa stawów i zbiorników wodnych o powierzchni nieprzekraczającej 1000 m2 i głębokości nieprzekraczającej 3 m położonych w całości na gruntach rolnych.

• Art. 29 ust. 3 pkt 1-3;

Celem wprowadzonej zmiany jest bardziej przejrzyste zestawianie robót budowlanych wymagających zgłoszenia organowi administracji architektoniczno-budowlanej, co zostało osiągnięte poprzez zawarcie tych robót w jednym przepisie wraz z ich podziałem na roboty budowlane polegające na przebudowie, remoncie obiektów budowlanych oraz instalowaniu urządzeń.

Zmieniono również przesłankę wymogu dokonania zgłoszenia przebudowy przegród zewnętrznych oraz elementów konstrukcyjnych budynków mieszkalnych jednorodzinnych. Obecnie wymóg zgłoszenia dotyczy każdej przebudowy, która prowadzi do zwiększenia obszaru oddziaływania obiektu. Uznano, że wymóg zgłoszenia nie powinien dotyczyć każdego zwiększenia obszaru oddziaływania obiektu, ale jedynie takiego, które będzie wykraczało poza działkę, na której budynek jest usytuowany. Jeśli zwiększenie oddziaływania mieścić się będzie na działce inwestora, to powinno znajdować się poza zakresem kompetencji organu administracji architektoniczno-budowlanej.

Wprowadzono przepisy umożliwiające przebudowę instalacji odnawialnych źródeł energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 1 MW wykorzystujących hydroenergię do wytwarzania energii elektrycznej na podstawie zgłoszenia. Zmiana ta jest uzasadniona faktem, że z końcem września 2020 r. instalacje odnawialnych źródeł energii (OZE), korzystające z systemu wsparcia dla OZE od chwili jego wprowadzenia w Polsce, tj. od 1 października 2005 r., utracą prawo do korzystania z tego systemu.

Art. 33

W pkt 1 uaktualniono pojęcia dotyczące projektu budowlanego wynikające z jego nowego podziału oraz zmieniono wymaganą liczbę projektów, będących załącznikami do wniosku o wydanie decyzji o pozwolenie na budowę, z 4 do 3. nW projekcie ustawy zaproponowano również usunięcie art. 33 ust. 3, zgodnie z którym do wniosku o pozwolenie na budowę obiektów budowlanych:

1) których wykonanie lub użytkowanie może stwarzać poważne zagrożenie dla użytkowników, takich jak: obiekty energetyki jądrowej, rafinerie, zakłady chemiczne, zapory wodne, lub

2) których projekty budowlane zawierają nowe, niesprawdzone w krajowej praktyce, rozwiązania techniczne, nieznajdujące podstaw w przepisach i polskich normach

- należy dołączyć specjalistyczną opinię wydaną przez osobę fizyczną lub jednostkę organizacyjną wskazaną przez właściwego ministra.

Ww. zmiana wynika z faktu, że zgodnie z zaproponowanymi w ustawie zmianami projekt techniczny, zawierający m.in. rozwiązania konstrukcyjne oraz instalacyjne, nie będzie przez organ administracji architektoniczno-budowlanej sprawdzany i zatwierdzany.

Art. 36a

W związku z powyżej opisanymi zmianami dotyczącymi projektu budowlanego, konieczne było dostosowanie przepisów regulujących instytucję istotnego odstąpienia od projektu. Dotychczasowe przepisy odnosiły się w tym zakresie do całego projektu budowlanego, podczas gdy wprowadzone regulacje dotyczyć będą projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz nowego zakresu projektu architektoniczno-budowlanego. Podkreślenia wymaga fakt, że odstąpienia od projektu budowlanego, tak samo jak i wszystkie rozwiązania w projekcie budowlanym, muszą być zgodne z przepisami techniczno-budowlanymi.

W art. 36a ust. 1a Prawa budowlanego proponuje się złagodzenie wymogów związanych z dokonaniem legalnego odstąpienia od projektu budowlanego dotyczącego inwestycji realizowanej na zgłoszenie.

Zmiany zawarte w przedmiotowym przepisie umożliwią zmianę usytuowania obiektu budowlanego na działce budowlanej, bez konieczności wystąpienia o decyzję zamienną, pod warunkiem że zmiana usytuowania nie wpłynie na obszar oddziaływania terenów sąsiednich oraz będzie zgodna z obowiązującym na danym terenie planem miejscowym, wydaną decyzją o warunkach zabudowy oraz przepisami techniczno-budowlanymi.

Z charakterystycznych parametrów obiektu budowlanego, określonych w art. 36a ust. 5 pkt 2 Prawa budowlanego, zaproponowano wykreślenie kubatury. Przedmiotowy parametr jest trudny do obliczenia, co powoduje duże wątpliwości m.in. w zakresie stwierdzenia, czy dana zmiana doprowadziła do zmiany kubatury czy też nie. Zrezygnowano również z parametru, jakim jest powierzchnia zabudowy, gdyż uważa się, że w tej kwestii powinna przede wszystkim występować zgodność z miejscowym planem zagospodarowania terenu lub decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Stwierdzono, że pozostałe parametry, które zostały wymienione w przepisie, tj. wysokość, długość, szerokość oraz liczba kondygnacji, są wystarczające do prawidłowego zakwalifikowania dokonanych zmian jako istotnego odstąpienia od zatwierdzonego projektu zagospodarowania działki lub terenu, lub projektu architektoniczno-budowlanego.

W zakresie katalogu istotnych odstąpień od zatwierdzonego projektu wprowadzono zapis, że zmiana źródła ciepła do ogrzewania lub przygotowywania ciepłej wody użytkowej, ze źródła zasilanego paliwem ciekłym, gazowym, odnawialnym źródłem energii lub z sieci ciepłowniczej, na źródło opalane paliwem stałym będzie uznana za istotne odstąpienie od projektu budowlanego i będzie wymagała zatwierdzenia projektu zamiennego.

Dzięki wprowadzanej zmianie ewentualna zmiana źródła ciepła polegająca na rezygnacji z przyłączenia do sieci ciepłowniczej na rzecz mniej efektywnych źródeł ciepła spowoduje konieczność uzyskania decyzji o zmianie pozwolenia na budowę.

Art. 36b

W ustawie dodano nowy przepis wskazujący jednoznacznie, że zmiany w projekcie technicznym dotyczące rozwiązań, które podlegały uzgodnieniu, mogą być wprowadzone wyłącznie po ich ponownym uzgodnieniu. Dodatkowo wskazano, że w przypadku wprowadzania zmian w projekcie budowlanym, powinien być on na bieżąco aktualizowany.

W przepisie doprecyzowano możliwość wprowadzania zmian w zakresie projektu technicznego, pod warunkiem że przed ich realizacją zostaną one naniesione przez projektanta w projekcie technicznym oraz sprawdzone przez projektanta sprawdzającego - w przypadku gdy zgodnie z przepisami jest on wymagany.

Rozdział 5 "Rozpoczęcie i prowadzenie robót budowlanych"

Zaproponowana zmiana wynika z wyodrębnienia nowego rozdziału 5a "Postępowanie w sprawie rozpoczęcia i prowadzenia robót budowlanych z naruszeniem ustawy", do którego zostały przeniesione i na nowo uregulowane (uporządkowane) przepisy dotyczące postępowań w sprawie rozpoczęcia i prowadzenia robót budowlanych z naruszeniem ustawy.

Rozdział 5b "Zakończenie budowy"

Wydzielenie osobnego rozdziału "Zakończenie budowy" ma na celu uporządkowanie przepisów dotyczących zakończenia budowy. Zmiana ta ma ułatwić odbiorcom przepisów łatwiejsze odnalezienie w ustawie konkretnej regulacji dotyczącej zakończenia budowy.

Art. 55

Zmiana polegająca na dodaniu w art. 55 ust. 1a i 1b pozwoli na doprecyzowanie sprawy częściowego oddawania inwestycji do użytkowania.Zgodnie z art. 55 ust. 1 pkt 3 przed przystąpieniem do użytkowania obiektu budowlanego należy uzyskać decyzję o pozwoleniu na użytkowanie, jeżeli przystąpienie do użytkowania obiektu budowlanego ma nastąpić przed wykonaniem wszystkich robót budowlanych.

Do tej pory wątpliwości interpretacyjne budziła głównie kwestia, jakich sytuacji dotyczy ten przepis - czy dotyczy oddawania do użytkowania całych, ale niewykończonych obiektów budowlanych, części obiektów budowlanych, czy też niektórych z kilku obiektów budowlanych objętych tym samym pozwoleniem na budowę.

Art. 59a

W kwestii zakresu obowiązkowej kontroli przeprowadzanej przez organ nadzoru budowlanego doprecyzowano, że kontrola ta obejmuje m.in. sprawdzenie zgodności obiektu budowlanego z projektem zagospodarowania działki lub terenu, jak również z projektem architektoniczno-budowlanym i projektem technicznym w zakresie wymienionych w przepisie elementów.

Adekwatnie do zmiany wprowadzonej w art. 55 polegającej na dodaniu ust. 1b należało poszerzyć zakres obowiązkowej kontroli budowy o sprawdzenie przez organ nadzoru budowlanego, czy oddawane do użytkowania obiekty budowlane lub ich części mogą samodzielnie funkcjonować zgodnie z przeznaczeniem (jeżeli przystąpienie do użytkowania ma nastąpić przed wykonaniem wszystkich robót budowlanych).Dodatkowo zmieniono treść ust. 2 lit. e poprzez jednoznaczne wskazanie, że punkt ten dotyczy sprawdzenia zgodności wykonania instalacji, zapewniających użytkowanie obiektu budowlanego zgodnie z przeznaczeniem, z projektem architektoniczno-budowlanym i technicznym.

Zmiany w zakresie ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej

Na postawie normy prawnej, zawartej w art. 6a ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (DzU z 2019 r. poz. 1372, z późn. zm.), stanowiącej, że wymagania ochrony przeciwpożarowej mogą być w przypadkach określonych w przepisach dotyczących ochrony przeciwpożarowej spełnione w sposób inny niż określony w tych przepisach, w wielu aktach prawnych regulujących wymagania dotyczące ochrony przeciwpożarowej wskazywane są przypadki, w których dopuszczalne jest stosowanie rozwiązań zamiennych w stosunku do wymagań ochrony przeciwpożarowej.

Przypadki określone w przepisach dotyczących ochrony przeciwpożarowej nie uwzględniają jednak przesłanek, w których dopuszczalne jest stosowanie odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych, w trybie art. 9 ustawy - Prawo budowlane. W związku z powyższym, w kontekście projektowanego brzmienia art. 9 ustawy - Prawo budowane, koniecznym jest wskazanie, w art. 6a ustawy o ochronie przeciwpożarowej, że przepisy ust. 1 i 2 tej ustawy stosuje się również przy stosowaniu rozwiązań zamiennych w stosunku do wymagań ochrony przeciwpożarowej w przypadkach określonych w art. 9 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane.

Zmiany w zakresie ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne

Projektowana ustawa zmienia art. 7 w ten sposób, że zobowiązuje każde przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii do wydawania warunków przyłączenia do sieci w określonych w tym artykule terminach. Terminy te uwzględniają podział podmiotów ubiegających się o przyłączenie do sieci na grupy przyłączeniowe. W przypadku wydawania warunków przyłączenia do sieci ciepłowniczej terminy te są zgodne z terminami wydawania warunków przyłączenia do sieci wynikających z przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 9 ust. 7 i 8 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (DzU z 2019 r. poz. 755, z późn. zm.), tj. z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 15 stycznia 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemów ciepłowniczych.

W zakresie wydawania warunków przyłączenia do sieci gazowych oraz sieci elektroenergetycznych w przedmiotowym przepisie zaproponowano (w uzgodnieniu z resortem energii) terminy odmienne niż wynikające z rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu gazowego (DzU z 2018 r. poz. 1158 i 1814) oraz rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 r. w sprawie funkcjonowania systemu elektroenergetycznego (DzU poz. 623, z późn. zm.), które zdaniem resortu energii w większym stopniu odzwierciedlają nakład pracy, jaki musi wykonać przedsiębiorstwo zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją gazu lub energii elektrycznej przy starannym wydawaniu warunków przyłączenia, w tym konieczność przeprowadzania analiz i ekspertyz technicznych.

Zmiany w zakresie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami

Zmiana art. 6 pkt 7 polega na uwzględnieniu dodatkowo strefy ochronnej terenu zamkniętego wynikającego z umów lub porozumień międzynarodowych jako celu publicznego. Zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego ujawnia się granice terenów zamkniętych i ich stref ochronnych. Stąd istnieje uzasadniona potrzeba uwzględnienia strefy ochronnej terenu zamkniętego w ustawie o gospodarce nieruchomościami.

Zmiany w zakresie ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków

Projektowany przepis określa terminy na wydanie warunków technicznych przyłączenia do sieci wodociągowo-kanalizacyjnej. Do tej pory w ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków takie terminy nie były przewidziane, zatem każda gmina mogła regulować tę kwestię w sposób dowolny.

Zmiana w zakresie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych

W celu zapewnienia spójności przy realizowaniu działań w procesie inwestycyjno-budowlanym, jak również z uwagi na potrzebę zapewnienia większej stabilności podejmowanych w nim rozstrzygnięć, zasadna wydaje się integracja kwestii związanych z wprowadzeniem do obrotu lub udostępnienia na rynku krajowym wyrobów budowlanych w zakresie krajowych i europejskich ocen technicznych oraz autoryzacji jednostek oceniających zgodność.

Z uwagi na przekazywane Głównemu Inspektorowi Nadzoru Budowlanego, zgodnie z art. 9 ust. 8 ustawy o wyrobach budowlanych, informacje o wydanych lub uchylonych krajowych ocenach technicznych przez krajowe jednostki oceny technicznej, konieczne jest wprowadzenie rozwiązań pozwalających na możliwość potwierdzenia kompetencji jednostek je wydających. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego zyskuje kompetencje wyznaczania w drodze decyzji jednostek oceny technicznej (JOT) oraz krajowych jednostek oceny technicznej (KJOT), jak również ograniczania zakresu właściwości tych jednostek, a także w przypadku stwierdzenia, że jednostka spełnia wymagania, uchylania wydanych decyzji. Zyskuje on także uprawnienia do monitorowania działania i kompetencji wyznaczonych jednostek.

Z uwagi na przekazane kompetencje w zakresie wydawania decyzji dotyczących krajowych jednostek oceny technicznej niezbędne jest, aby wykaz jednostek upoważnionych do wydawania krajowych ocen technicznych był prowadzony przez Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Doprecyzowano także przepis, wskazując, że w wykazie zamieszcza się informacje o zakresie przedmiotowym upoważnienia do wydawania krajowych ocen technicznych.

Należy również poruszyć kwestie właściwości organu w zakresie udzielania autoryzacji jednostce oceniającej zgodność wyrobów budowlanych, zgodnie z ustawą z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku (DzU z 2019 r. poz. 544), jak również obowiązku informacyjnego jednostek wynikającego z art. 34 ustawy.

Wprowadzone zmiany wskazują Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego jako kierownika urzędu centralnego właściwego ze względu na przedmiot oceny zgodności, do którego należy realizacja zadań określonych w rozdziale 5 ustawy z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku. Pozwala to m.in. Głównemu Inspektorowi Nadzoru Budowlanego na uzyskanie informacji o odmowie wydania, ograniczeniu zakresu, zawieszeniu lub cofnięciu certyfikatów, jak również o wyrobach, których dotyczą zgodnie z art. 34 ustawy z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku, przez notyfikowane jednostki certyfikujące, co będzie miało pozytywny wpływ na proces kontroli wyrobów budowlanych.

Ponadto w związku z wejściem w życie w dniu 1 kwietnia 2019 r. ustawy z dnia 21 lutego 2019 r. o Sieci Badawczej Łukasiewicz (DzU z 2019 r. poz. 534 i 2227) dotyczącej Sieci Badawczej Łukasiewicza, tworzonej przez instytuty Sieci powstałe z przekształcenia instytutów badawczych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (DzU z 2019 r. poz. 1350, z późn. zm.), konieczne jest rozszerzenie katalogu podmiotów uprawnionych do składania wniosków o wydanie decyzji o wyznaczenie jednostki oceny technicznej oraz krajowej jednostki oceny technicznej o instytuty Sieci.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!