Detale w konstrukcji dachów zielonych - zalecenia projektowo‑wykonawcze
Green roof construction details - design and implementation recommendations
Jak prawidłowo projektować i wykonywać detale w konstrukcji dachu zielonego?
Archiwum autora
Dach zielony wymaga współpracy projektanta, dekarza, ogrodnika oraz doradcy technicznego producenta materiałów wchodzących w skład systemu. Bezwzględne pierwszeństwo przy projektowaniu i wykonawstwie mają wymagania sztuki budowlanej, a nie aspekty dekoracyjno-ekologiczne i wegetacyjne. Wszystkie wymogi i warunki konstrukcyjne, fizyczne, techniczne i wegetacyjne muszą być uzgodnione już na etapie projektowania. Współpraca ta nie może kończyć się na etapie projektowania, także poprawne wykonanie konstrukcji wymaga współpracy dekarza i ogrodnika, przy czym ich kompetencje muszą być "rozdzielone" warstwą hydroizolacji połaci dachowej.
Zobacz także
RAXY Sp. z o.o. Nowoczesne technologie w ciepłych i zdrowych budynkach
Poznaj innowacyjne, specjalistyczne produkty nadające przegrodom budowlanym odpowiednią trwałość, izolacyjność cieplną i szczelność. Jakie rozwiązania pozwolą nowe oraz remontowane chronić budynki i konstrukcje?
Poznaj innowacyjne, specjalistyczne produkty nadające przegrodom budowlanym odpowiednią trwałość, izolacyjność cieplną i szczelność. Jakie rozwiązania pozwolą nowe oraz remontowane chronić budynki i konstrukcje?
Purinova Sp. z o.o. Turkusowa drużyna Purios ciepło wita pomarańczowego bohatera
Wy mówicie, a my słuchamy. Wskazujecie na nudne reklamy, inżynierów w garniturach, patrzących z każdego bilbordu i na Mister Muscle Budowlanki w ogrodniczkach. To wszystko już było, a wciąż zapomina się...
Wy mówicie, a my słuchamy. Wskazujecie na nudne reklamy, inżynierów w garniturach, patrzących z każdego bilbordu i na Mister Muscle Budowlanki w ogrodniczkach. To wszystko już było, a wciąż zapomina się o kimś bardzo ważnym.
Gór-Stal Płyty termPIR® na dach i ścianę
Izolacja dachu jest bardzo ważną kwestią w przypadku stawiania domu czy też innego lokalu użytkowego. Nowoczesne płyty termoizolacyjne termPIR® można stosować nie tylko przy ociepleniu stropów i dachów,...
Izolacja dachu jest bardzo ważną kwestią w przypadku stawiania domu czy też innego lokalu użytkowego. Nowoczesne płyty termoizolacyjne termPIR® można stosować nie tylko przy ociepleniu stropów i dachów, ale także przy izolacji ścian. Warto prawidłowo wykonać ocieplenie domu, aby przypadkowo nie narazić się na wysokie rachunki za ogrzewanie.
Abstrakt |
---|
W artykule wymieniono zalecenia projektowe, materiałowe i wykonawcze związane z poprawnym wykonaniem detali na dachu zielonym. Pokazano także przykładowe rozwiązania konstrukcyjne. Green roof construction details - design and implementation recommendationsThe article lists design, material and implementaiton recommendations related to the correct performance of details on the green roof. Examples of structural solutions are also shown. |
Niezależnie od przyjętego rozwiązania konstrukcyjnego dachu, rodzaju zazielenienia i stosowanego materiału hydroizolacyjnego i termoizolacyjnego (patrz: "IZOLACJE" 7/8/2018, s. 90-95), konieczne jest staranne wykonanie obróbek elementów dachowych.
Każdy słupek, wywietrznik, komin, ale także attyka czy przyległa ściana, wymaga bardzo dokładnego i precyzyjnego obrobienia i uszczelnienia, zgodnie z wymaganiami producenta systemu dachowego i zastosowanego materiału hydroizolacyjnego (RYS. 1-2).
Tego typu elementy powinny być wykonane z profili zamkniętych, najlepiej okrągłych. Wykonanie szczelnej obróbki profili otwartych, ceowych czy dwuteowych, jest bardzo trudna, jeżeli nie niemożliwa.
FOT. 1. Takie zamocowanie klimatyzatora znacznie utrudnia poprawność uszczelnienia każdego ze słupków mocujących; fot.: archiwum autora
Pokazane na FOT. 1 zamocowanie klimatyzatora wymaga starannego zaplanowania i wykonania. W celu zmniejszenia liczby koniecznych przejść izolacji przez warstwę hydroizolacji zalecane jest, aby wszystkie elementy przechodzące przez konstrukcję dachu zgrupować w jednym miejscu, a ich liczbę zredukować do minimum. Pozwala to na uzyskanie jednorodnej powierzchni, łatwej do uszczelnienia i z zazielenieniem niepoprzerywanym warstwami ochronnymi.
RYS. 3. Detal przy naświetlu
Przy kopułach, naświetlach i innych tego typu elementach konieczne jest pozostawienie wolnego od roślinności pasa o szerokości ok. 50 cm, wykonanego ze żwiru. Mocowanie kopuły powinno znajdować się przynajmniej 15 cm powyżej wierzchu warstwy żwiru. Jeżeli warstwa wegetacyjna jest jednocześnie warstwą drenująca, nie jest konieczne stosowanie fizeliny filtrującej na styku substratu i żwiru; rys.: [2]
RYS. 4. Detal przy naświetlu
1 - żelbetowa płyta konstrukcyjna, 2 - paroizolacja (folia PE), 3 - termoizolacja, 4 - systemowa hydroizolacja (membrana z tworzywa sztucznego), 5 - systemowa warstwa ochronno-rozdzielająca (membrana z tworzywa sztucznego), 6 - mata filtrująco-drenażowa, 7 - warstwa żwiru o uziarnieniu 16/32, 8 - naświetle z kołnierzem uszczelniającym, 9 - zamocowanie mechaniczne, 10 - zamocowanie paroizolacji - systemowa taśma klejąca, 11 - obróbka otworu naświetla, 12 - warstwa wegetacyjna; rys.: [3]
Obszary przyłączeń, zakończeń, przebić i innych obróbek nie mogą być pokryte warstwą roślinności (RYS. 3 i RYS. 4).
Jako wierzchnią warstwę bezpośrednio przyległą do elementu stosuje się pas żwiru o uziarnieniu 16-32 mm, grubości nie mniejszej niż 10 cm i szerokości około 50 cm, lub okładziny z płyt betonowych ułożone na warstwie żwiru (RYS. 5-6, RYS. 7, RYS. 8 i RYS. 9).
RYS. 5-6. Jako wierzchnią warstwę bezpośrednio przyległą do elementu stosuje się pas żwiru, lub okładziny z płyt betonowych ułożone na warstwie żwiru. Attyka powinna być zabezpieczona obróbką blacharską ze spadkiem w stronę połaci dachu. Matę ochronną i warstwę zabezpieczającą przed przerastaniem korzeni wywinąć do góry i zabezpieczyć np. kątownikiem ochronnym. Hmin nie powinno być mniejsza niż 10 cm dla dachu płaskiego. W przypadku znacznego obciążenia krawędzi ssaniem wiatru (wysoki budynek, teren otwarty) obszar przy attyce zabezpieczyć np. przez ułożenie płyt betonowych; rys.: [4]
RYS. 7. Obróbka attyki przy dachach z zazielenieniem ekstensywnym. Dla dachów o nachyleniu do 5° wysokość attyki nie powinna być niższa niż 10 cm, przy nachyleniu połaci powyżej 5° wysokość ta powinna wynosić minimum 5 cm. Jeżeli między warstwą wegetacyjną a drenującą ułożono jako osobną warstwę włókninę filtrującą, należy ją wywinąć do góry w miejscu styku zazielenienia z opaską ze żwiru; rys.: [2]
RYS. 8. Obróbka attyki przy dachach z zazielenieniem ekstensywnym/intensywnym.
1 - obróbka blacharska, 2 - kątownik mocujący, 3 - termoizolacja, 4 - klin, np. z materiału termoizolacyjnego, 5 - płyty betonowe, 6 - systemowa włóknina filtracyjna, 7 - warstwa wegetacyjna, 8 - warstwa drenująca, 9 - przygotowanie podłoża (gruntowanie systemowym gruntownikiem), 10 - odporna na przerastanie korzeniami, systemowa hydroizolacja bitumiczna, 11 - termoizolacja, 12 -systemowa warstwa rozdzielająca; rys.: [5]
RYS. 9. Obróbka attyki przy dachach z zazielenieniem ekstensywnym.
1 - żelbetowa płyta konstrukcyjna, 2 - paroizolacja, 3 - termoizolacja, 4 - warstwa rozdzielająca - systemowa włóknina, 5 - systemowa hydroizolacja (membrana z tworzywa sztucznego), 6 - dodatkowe mocowanie w obszarze krawędziowym, 7 - zamocowanie paroizolacji - systemowa taśma klejąca, 8 - termoizolacja, 9 - hydroizolacja attyki – systemowa hydroizolacja (membrana z tworzywa sztucznego), 10 - obróbka blacharska, 11 - impregnowany krawędziak drewniany, 12 - ocieplenie, 13 - płyty betonowe na warstwie żwiru o uziarnieniu 16/32 mm, 14 - systemowa warstwa ochronno‑rozdzielająca, 15 - mata filtrująco-drenażowa, 16 - warstwa wegetacyjna; rys.: [3]
Ponadto obróbki elementów przechodzących przez połać dachu od strony górnych końców muszą być wodoszczelne oraz odporne zarówno na wysoką temperaturę, jak i działanie mrozu, promieniowanie UV oraz uszkodzenia mechaniczne. Takie uszczelnienie musi ponadto wychodzić min. 15 cm powyżej wierzchu warstwy wegetacyjnej (RYS. 10, RYS. 11 i RYS. 12). Choć ze względu na nawiewanie śniegu zalecane jest, aby wysokość ta nie była mniejsza niż 30 cm. Jeżeli na dach zielony prowadzą drzwi, możliwe jest wykonstruowanie progu drzwiowego o wysokości 5 cm, gdy zostanie zagwarantowany swobodny odpływ wody z pasa przydrzwiowego. W praktyce sprowadza się to do zastosowania kratki odpływowej (RYS. 13).
RYS. 10. Hydroizolacja przy przyległej ścianie. Wysokość wywinięcia warstwy hydroizolacji na ścianę dla dachów o nachyleniu połaci do 5° i ponad 5° nie powinna być mniejsza niż odpowiednio 15 cm i 10 cm. Warstwa drenująca wykonana z maty zespolonej z włókniną filtrującą powinna być ułożona zarówno pod warstwą wegetacyjną, jak i opaską żwirową. Zapobiega to zamulaniu warstwy drenującej przez drobne cząstki wypłukiwane z warstwy wegetacyjnej; rys.: [2]
RYS. 11. Połączenie ze ścianą (ruchome).
1 - zazielenienie, 2 - warstwa poślizgowa i oddzielająca, 3 - systemowa hydroizolacja połaci (papy), 4 - systemowa hydroizolacja na ścianie (papa), 5 - termoizolacja, 6 - obróbka blacharska, mocowanie mechaniczne, 7 - kit elastyczny, 8 - element konstrukcji ściany, 9 - szyna mocująca, 10 - płyta ocieplająca, 11 - blacha kątowa, 12 -uszczelnienie wiatrowe, 13 - warstwa żwiru; rys.: [6]
Dylatacje nie mogą być pokrywane przez warstwę wegetacyjną (RYS. 14-15). Uniemożliwiałoby to możliwość kontroli i mogło prowadzić do uszkodzenia hydroizolacji.
RYS. 12. Hydroizolacja przy przyległej ścianie/attyce dachu o zazielenieniu intensywnym.
1 - żelbetowa płyta konstrukcyjna, 2 - warstwa spadkowa z polimerobetonu na warstwie sczepnej, 3 -paroizolacja z folii z tworzywa sztucznego, 4 - termoizolacja, 5 - systemowa warstwa ochronno-rozdzielająca - włóknina, 6 - systemowa hydroizolacja (membrana z tworzywa sztucznego), 7 - dodatkowe mocowanie w obszarze krawędziowym, 8 - zamocowanie paroizolacji – systemowa taśma klejąca, 9 - warstwa żwiru o uziarnieniu 16/32 mm, 10 - płyty betonowe, 11 - systemowa hydroizolacja (membrana z tworzywa sztucznego), 12 - systemowa folia ochronna, 13 - profil mocujący, 14 - systemowa masa uszczelniająca, 15 - łaty, 16 - kontrłaty, 17 - elewacja, 18 - systemowa folia ochronna, 19 -warstwa drenująca, 20 - warstwa filtrująca, 21 - warstwa wegetacyjna; rys.: [3]
RYS. 13. Sposób wykonstruowania progu drzwiowego o wysokości 5 cm. W przypadku ułożenia płyt betonowych bezpośrednio przy drzwiach wymagana wysokość progu 15 cm jest w praktyce nie do wykonania. Przy zastosowaniu liniowej kratki odpływowej wysokość ta może zostać zredukowana do 5 cm; rys.: [2]
Sposób wykonstruowania i uszczelnienia dylatacji musi być całkowicie zgodny z zaleceniami producenta hydroizolacji (inny będzie w przypadku stosowania na hydroizolację pap termozgrzewalnych, inny w przypadku stosowania folii czy membran dachowych).
Korytka odwadniające i wpusty należy rozmieścić w sposób pozwalający na skuteczne odprowadzanie wody podczas obfitych opadów. Nad każdym wpustem powinna być zamontowana studzienka kontrolna, umożliwiająca oczyszczenie odpływu (RYS. 16, RYS. 17, RYS. 18, RYS. 19, RYS. 20 i RYS. 21).
RYS. 14-15. Sposób wykonstruowania i uszczelnienia dylatacji w dachu odpowiednio bez termoizolacji (14) i z termoizolacją (15) - właściwa hydroizolacja z papy termozgrzewalnej.
RYS. 16. Wpust dachowy przy zazielenieniu intensywnym/ekstensywnym. Wykonstruowanie wpustu musi umożliwiać późniejszą kontrolę jego drożności i ewentualne oczyszczenie. Materiały stosowane do wykonania wpustu (zwłaszcza pokrywy ochronnej) nie powinny przepuszczać światła, w przeciwnym razie istnieje niebezpieczeństwo zarastania. Wpust musi umożliwiać odprowadzenie wody zarówno z powierzchni substratu, jak i z poziomu hydroizolacji. Warstwę roślinności nie doprowadzać bezpośrednio do wpustu, lecz stosować opaskę żwirową. Wysokość wpustu musi odpowiadać grubościom warstw dachu zielonego, dlatego też, szczególnie przy zazielenieniu intensywnym, stosuje się systemowe rozwiązania (elementy), pozwalające na dopasowanie wysokości wpustu do grubości warstw konstrukcji dachu; rys.: [2]
RYS. 17. Wpust dachowy przy zazielenieniu intensywnym umożliwiający utrzymywanie założonego poziomu wody w warstwie drenującej. W przypadku zazielenienia intensywnego korzystne może być utrzymywanie założonego minimalnego poziomu wody w warstwie drenującej. Pozwala to na zatrzymywanie w konstrukcji dachu części wody opadowej. Stosuje się wtedy odpowiednie wpusty umożliwiające spiętrzenie wody. Poziom lustra wody nie może w żadnym miejscu sięgać warstwy wegetacyjnej. Optymalnym poziomem jest 2/3 wysokości warstwy drenującej; rys.: [2]
RYS. 18. Wpust dachowy na dachu spadzistym. Przy dachach o pochyleniu połaci powyżej 10° należy się liczyć ze znacznym wpływem sił poprzecznych. Mogą one być przeniesione przez odpowiednio wykonstruowaną i zwymiarowaną łatę okapową. Przy sposobie odwodnienia pokazanym na rysunku konieczne jest ułożenie wzdłuż konstrukcji okapu specjalnych płyt drenażowych. Przy nachyleniu połaci powyżej 15° stosuje się zazwyczaj dodatkowy ruszt, zabezpieczający przed zsuwaniem się warstw konstrukcji; rys.: [2]
RYS. 19. Dach zielony o zazielenieniu intensywnym -wpust dachowy. Objaśnienia: 1 - żelbetowa płyta konstrukcyjna, 2 - paroizolacja (folia z tworzywa sztucznego), 3 - termoizolacja, 4 - systemowa warstwa ochronno‑rozdzielająca - włóknina, 5 - systemowa hydroizolacja (membrana z tworzywa sztucznego), 6 - pierścień betonowy, 7 - zamocowanie paroizolacji - systemowa taśma klejąca, 8 - zamocowanie wpustu, 9 - kratka ze stali nierdzewnej, 10 - wpust, 11 - zgrzew, 12 - manszeta systemowa, 13 - systemowa folia ochronna, 14 - warstwa drenująca, 15 - warstwa filtrująca, 16 - warstwa wegetacyjna; rys.: [3]
RYS. 20. Dach zielony o zazielenieniu ekstensywnym - wpust dachowy.
1 - żelbetowa płyta konstrukcyjna, 2 - paroizolacja (folia z tworzywa sztucznego), 3 - termoizolacja, 4 - systemowa warstwa ochronno-rozdzielająca - włóknina, 5 - systemowa hydroizolacja (membrana z tworzywa sztucznego), 6 - systemowa warstwa rozdzielająca (folia z tworzywa sztucznego), 7 - zamocowanie paroizolacji - systemowa taśma klejąca, 8 - zamocowanie wpustu, 9 - zgrzew, 10 - manszeta systemowa, 11 - wpust, 12 - warstwa żwiru o uziarnieniu 16/32 mm, 13 - mata filtrująco-drenażowa, 14 - warstwa wegetacyjna; rys.: [3]
RYS. 21. Dach zielony w układzie odwróconym, o zazielenieniu ekstensywnym/intensywnym – wpust dachowy. Objaśnienia: 1 - wpust kontrolny, 2 -warstwa drenująca, 3 - warstwa wegetacyjna, 4 -systemowa włóknina filtracyjna, 5 - przygotowanie podłoża (gruntowanie systemowym gruntownikiem), 6 - odporna na przerastanie korzeniami, systemowa hydroizolacja bitumiczna, 7 - wpust dachowy, 8 - systemowa warstwa rozdzielająca, 9 - termoizolacja, 10 - instalacja nawadniająca (opcjonalnie); rys.: [2]
Minimalna średnica rury spustowej grawitacyjnego odwodnienia powinna wynosić 150 mm, a przy ciśnieniowym systemie średnica ta może być zredukowana do 50 mm (przykład odwodnienia ciśnieniowego pokazano na RYS. 22). Odprowadzeniem wody nie muszą być tylko wpusty. Jeżeli do tego celu stosuje się także rynny (rys. 23 i rys. 24) to należy stosować systemowe rozwiązania krawędziowe stabilizujące warstwy połaci przy okapie.
RYS. 23. Dach zielony - detal przy rynnie zewnętrznej. Dla dachów o nachyleniu do 10° siły poprzeczne nie są zbyt duże. Woda opadowa odprowadzana jest do rynien i rur spustowych poprzez zamocowany na okapie kątownik z otworami. Warstwa wegetacyjna na dachach pochyłych wykonywana jest na specjalnych systemowych matach, niepozwalających na zbyt szybkie i całkowite odprowadzenie wody opadowej z połaci dachu. Na dachach pochyłych, w porównaniu z dachami płaskimi, występuje podwyższone niebezpieczeństwo wypłukiwania drobnych cząstek, dlatego też, na styku warstwy wegetacyjnej i opaski żwirowej (równolegle do okapu) należy zastosować fizelinę filtrującą; rys.: [2]
RYS. 24. Dach zielony o zazielenieniu ekstensywnym - detal przy rynnie zewnętrznej.
1 - żelbetowa płyta konstrukcyjna, wykonana ze spadkiem, 2 - paroizolacja (folia z tworzywa sztucznego), 3 - termoizolacja, 4 - systemowa hydroizolacja (membrana z tworzywa sztucznego), 5 -systemowa warstwa ochronno-rozdzielająca, 6 -impregowany krawędziak drewniany, 7 - warstwa żwiru o uziarnieniu 16/32, 8 - obróbka blacharska, 9 – listwa dociskowa, 10 - taśma uszczelniająca (wiatroizolacja), 11 - profil mocujący płyty elewacyjne attyki, 12 - taśma (wkładka) uszczelniająca, 13 -zgrzew, 14 - systemowy profil krawędziowy, 15 - element mocujący (14), 16 - hak mocujący rynnę, 17 - rynna, 18 - płyta elewacyjna; rys.: [3]
W przypadku zazielenienia intensywnego i niskiej attyce lub znacznego zróżnicowania poziomów roślinności, konieczne jest stosowanie dodatkowych żelbetowych ścianek oporowych (RYS. 25 i RYS. 26). Możliwe jest także wykonstruowanie oczek wodnych (RYS. 27).
RYS 25. W przypadku zazielenienia intensywnego i niskiej attyce konieczne jest stosowanie dodatkowych żelbetowych ścianek oporowych. Niska attyka nie jest przeszkodą dla zazielenienia intensywnego. Zastosowanie ścianek oporowych pozwala na wydzielenie obszaru dachu przeznaczonego na zazielenienie intensywne, wymagające grubszych warstw. Konieczne jest jednak ułożenie warstwy drenującej pozwalającej na bezproblemowe odwodnienie także pasa połaci przy krawędzi dachu; rys.: [4]
RYS. 26. W przypadku znacznego zróżnicowania poziomów roślinności konieczne jest stosowanie dodatkowych żelbetowych ścianek oporowych. Specjalne ścianki oporowe umożliwiają także zróżnicowanie zazielenienia w obrębie jednej połaci dachowej. Pozwala to np. na utworzenie z krzewów pasa chroniącego przed wiatrem i niemal dowolne zagospodarowanie wewnętrznej części dachu; rys.: [4]
RYS 27. Przykład wykonstruowania oczka wodnego. Dachy zielone dają możliwość wykonstruowania również oczek wodnych i małych stawów. Powinny one znajdować się powyżej warstwy drenującej i być uszczelnione oraz oddzielone od reszty konstrukcji np. folią do oczek wodnych. Umożliwia to, w razie ewentualnych przecieków, odprowadzenie wody przez systemy odwadniające dachu. Ze względu na zwiększone parowanie, zwłaszcza w przypadku budynków wysokich lub znajdujących się na otwartym terenie, zaleca się, aby ich głębokość nie była mniejsza niż 30 cm; rys.: [4]
Przykład rozwiązania dachu nad garażem podziemnym pokazuje RYS. 28.
Szczególnej staranności wymaga detal przejścia izolacji poziomej dachu zielonego w izolację pionową ściany fundamentowej, gdy dach zielony jest jednocześnie stropodachem obiektu całkowicie zagłębionego w gruncie.
Dobór materiału hydroizolacyjnego musi być wtedy szczególnie staranny - jakiekolwiek uszkodzenie w strefie narożnika może prowadzić do przecieków w strefie ściany fundamentowej. Przykład takiego detalu pokazano na RYS. 29.
Możliwe jest także wykonanie bezbarierowego przejścia do wnętrza obiektu (RYS. 30), wymaga to jednak zastosowania specjalnego profilu drzwiowego z dodatkowym uszczelnieniem, np. magnetycznym, uniemożliwiającym wnikanie wody do wnętrza przez styk skrzydła z ościeżnicą.
RYS. 28. Przykład rozwiązania dachu nad garażem podziemnym. Systemowe maty drenująco-magazynujące pozwalają na wykonanie ciągłej warstwy drenującej także w przypadku występowania różnych obciążeń użytkowych na powierzchni. Dotyczy to sytuacji, gdy część powierzchni wykorzystywana jest jako pas zieleni, chodnik, piaskownica, plac zabaw dla dzieci czy parking. Pod chodnik maty takie wypełnia się mineralnym materiałem drenującym i przekrywa fizeliną filtrującą. Na niej układa się dalsze warstwy wymagane przez konstrukcję chodnika (podsypkę i płyty). Wykonanie części parkingowej wymaga wyłania bezpośrednio na matę drenażową płyty betonowej, pozwalającej na rozłożenie obciążeń i stanowiącej podbudowę pod warstwy wierzchnie. Płyta taka musi zostać zdylatowana na pola od 2,5×2,5 m do 5×5 m, w zależności od wystawienia na oddziaływania warunków atmosferycznych. Wykonanie takiej płyty nie może uszkodzić hydroizolacji dachu (bardzo istotne zwłaszcza w obszarach attyk i sąsiadujących ścian). Dlatego też warstwę hydroizolacyjną przebiegającą bezpośrednio pod częścią jezdną należy dodatkowo chronić np. przez wykonanie dwóch warstw rozdzielających. Siły powstające przy hamowaniu i skręcaniu pojazdów muszą być przekazywane bezpośrednio na płytę konstrukcyjną (np. przez umocnione krawędzie itp.). Objaśnienia: 1 - żwir płukany 16/32 mm, 2 -warstwa wegetacyjna 20 cm – substrat wegetacyjny, 3 - włóknina filtrująca, 4 - drobnoziarniste kruszywo mineralne, 5 - płyta odsączająca - zasobnik wody, 6 - warstwa zabezpieczająca, 7 -krawężnik, 8 - podłoże żwirowe grubości 3 cm 2/5 mm, 9 - płytki chodnikowe, 10 - kostka brukowa, 11 - podłoże żwirowe 2/5 mm, 12 - warstwa odciążająca - beton zbrojony gr. 10 cm, 13 - hydroizolacja, 14 - konstrukcja nośna; rys.: [2]
RYS. 29. Detal przejścia izolacji poziomej dachu zielonego w izolację pionową ściany fundamentowej, gdy dach zielony jest jednocześnie stropodachem obiektu całkowicie zagłębionego w gruncie. Objaśnienia: 1 - konstrukcja żelbetowa, 2 - warstwa ochronna (np. geowłóknina 300 g/m2), 3 -hydroizolacja dachu zielonego - membrana z tworzywa sztucznego lub kauczuku, 4 - systemowa warstwa ochronno-drenująca, 5 - warstwy dachu zielonego (zazielenienie, warstwa drenująca, filtrująca, termoizolacyjna itp.), 6 - systemowa blacha łącząca (narożnikowa), 7 - termoizolacja pionowa ścian w gruncie (XPS), 8 - przejście hydroizolacji poziomej w pionową - membrana z tworzywa sztucznego lub kauczuku, 9 - systemowa blacha łącząca, 10 -systemowa taśma łącząca, 11 - masa uszczelniająca, 12 - hydroizolacja pionowa w gruncie; rys.: [3]
RYS. 30. Detal przejścia bezbarierowego do wnętrza obiektu. Wymaga to jednak zastosowania specjalnego profilu drzwiowego z dodatkowym uszczelnieniem np. magnetycznym, uniemożliwiającym wnikanie wody do wnętrza przez styk skrzydła z ościeżnicą. Objaśnienia: 1 - konstrukcja żelbetowa, 2 - paroizolacja – membrana z tworzywa sztucznego lub kauczuku, 3 -termoizolacja (XPS lub EPS), 4 - hydroizolacja dachu zielonego - membrana z tworzywa sztucznego lub kauczuku, 5 - warstwa ochronna (np. geowłóknina), 6 - warstwa drobnego żwiru, 7 - płyty betonowe, 8 -kątownik blachy z otworami zabezpieczony antykorozyjnie, 9 - kratka przy progu drzwiowym, zabezpieczona antykorozyjnie, 10 - mechaniczne mocowanie w strefie brzegowej, 11 - termoizolacja strefy progu drzwiowego, 12 - uszczelnienie strefy progu, pas membrany z tworzywa sztucznego lub kauczuku, 13 - zgrzew, 14 - blacha okapowa (systemowa blacha łącząca), 15 - blacha ochronna, 16 - drzwi tarasowe z podwójnym uszczelnieniem magnetycznym; rys.: [3]
Dość szczególny detal pokazano także na RYS. 31. Jest to nietypowa sytuacja, gdy dylatacja przebiega prostopadle do kierunku spływu wody. W takiej sytuacji wykonanie jej w sposób analogiczny do pokazanego na RYS. 14-15 spowodowałoby powstanie zatoru wodnego.
RYS. 31. Dach z odwróconym układem warstw. Obróbka dylatacji na dachu zielonym w kierunku poprzecznym do spływu wody. Objaśnienia: 1 - strefa roślin z obsadzeniem ekstensywnym, 2 - warstwa wegetacyjna, 3 - włóknina filtracyjna, 4 - mata ochronno-drenażowa, 5 - mata separacyjno-dyfuzyjna, 6 - termoizolacja z płyt polistyrenu ekstrudowanego XPS, 7 - papa zgrzewalna odporna na przerost korzeni, 8 - papa zgrzewalna podkładowa, 9 - gruntownik, 10 - podłoże betonowe wykonane ze spadkiem, 11 - sznur dylatacyjny, 12 - pas papy zgrzewalnej odpornej na przerost korzeni o szerokości ok. 40 cm, niezgrzany i ułożony luźno ze strony dylatacji w kierunku spadku, 13 - żwir o uziarnieniu 16-32 mm; rys.: [9]
Opisane zasady wykonania detali wymagają oczywiście zaplanowania kolejności wykonania prac.
FOT. 2. Poprawne wykonanie prac hydroizolacyjnych na dachu zielonym wymaga zaplanowania kolejności wykonywanych prac. Wykończenie kanałów wentylacyjnych na tym etapie uniemożliwia lub przynajmniej bardzo utrudnia poprawne wykonanie hydroizolacji; fot.: archiwum autora
FOT. 2 i FOT. 3-4 pokazują podłoże (płytę konstrukcyjną) dachu zielonego. Charakterystyczne jest, że wykończono cegłą klinkierową zgrupowane kanały wentylacyjne.
FOT. 3-4. Poprawne wykonanie prac hydroizolacyjnych na dachu zielonym wymaga zaplanowania kolejności wykonywanych prac. Wykończenie kanałów wentylacyjnych na tym etapie uniemożliwia lub przynajmniej bardzo utrudnia poprawne wykonanie hydroizolacji; fot.: archiwum autora
Wywinięcie hydroizolacji na pionową ścianę lub przyległe elementy musi być wykonane wyjątkowo starannie. Pokazane na FOT. 5-6 nierówności podłoża pokazują niską kulturę wykonawcy i nie świadczą dobrze o nadzorze inwestorskim.
FOT. 5-6. Nierówności widoczne na powierzchni powłoki wodochronnej świadczą o niskiej kulturze wykonawcy prac; fot.: archiwum autora
Najciekawsze rozwiązania dachów zielonych spotkać można w krajach zachodnich, choć zdobywają sobie one coraz większą popularność także w Polsce, pomimo że początkowo na ogół nieufnie podchodzono do takiego rozwiązania. Trwałość prawidłowo zaprojektowanego i wykonanego dachu szacowana jest na ponad 50 lat. Nie oznacza to, że nie mają one żadnych wad. Zwiększone wymagania dotyczące nośności konstrukcji, konieczność pielęgnacji i okresowej kontroli instalacji nawadniająco-odwadniających czy relatywnie wysoki koszt. Nie do przecenienia są jednak ich zalety. Dlatego należy mieć nadzieję, że z czasem rozwiązania te na dobre zadomowią się w polskim krajobrazie, tym bardziej, że do dyspozycji projektantów, inwestorów i wykonawców są sprawdzone doświadczalnie technologie oraz wysokiej jakości materiały.
Artykuł pochodzi z III wydania książki autora pt. "Hydroizolacje w budownictwie - projektowanie, wykonastwo - poradnik" przygotowywanego przez Grupę MEDIUM
Literatura
- Materiały firmy Tagra-Matrix.
- Materiały firmy Bauder.
- Materiały firmy FDT.
- Materiały firmy ZinCo.
- Materiały firmy Dow Company.
- Materiały firmy Vedag.
- J. Zimmer, "Odwadnianie dachów", "Materiały Budowlane" nr 6/2008.
- Materiały firmy Pluvia.
- Materiały firmy Izohan.