Ocieplenia ścian zewnętrznych w systemie ETICS (dawniej nazywanym metodą BSO, a jeszcze wcześniej lekką-mokrą) wykonuje się w naszym kraju prawie wyłącznie z zastosowaniem styropianu, czyli polistyrenu ekspandowanego (EPS) lub wełny mineralnej (MW). Ponadto w warstwach cokołowych stosuje się polistyren ekstrudowany (XPS).
Udział powierzchni ociepleń z zastosowaniem styropianu jest znacznie wyższy niż tych z wełną. Główną tego przyczyną są niższe koszty wykonania kompletnej elewacji, związane z niższą ceną styropianu i klejów do styropianu w porównaniu z ceną wełny i klejów do wełny.
Ograniczanie zużycia energii a rozwój technologii ociepleń
Pierwsze systemy ociepleń wykonywano w Polsce ok. 40 lat temu. Ich rola z czasem znacznie się zmieniła, co związane było ze zmieniającymi się przepisami dotyczącymi termoizolacji ścian i co za tym idzie - rosnącą świadomością projektantów i użytkowników na temat korzyści ze stosowania ociepleń ścian zewnętrznych.
Jeszcze kilkanaście lat temu standardowe docieplenie stanowiła 5‑centymetrowa warstwa styropianu. Dzisiaj stosuje się najczęściej płyty gr. 12-15 cm. Związane jest to głównie z obecnie obowiązującymi wymaganiami ochrony cieplnej budynków, zawartymi w Rozporządzeniu z dnia 6 listopada 2008 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [1].
| ABSTRAKT |
|---|
W artykule omówiono zmiany w technologii ociepleń spowodowane zmieniającymi się wymaganiami ochrony cieplnej, a także potrzebą wykonywania napraw istniejących ociepleń. Scharakteryzowano kleje stosowane w systemach ociepleń - leje do styropianu oraz kleje do siatki - oraz omówiono różnice w ich jakości. Przedstawiono propozycję zmiany tego stanu rzeczy. |
Adhesive for bonding EPS or for embedding reinforcing mesh?The article discusses changes of insulation systems technologies caused by new regulations and need to repair existing insulation systems. Different EPS adhesives have been described with indicating differences in their quality. A proposal to solve the problem have been presented. |
Zgodnie z nimi wartość współczynnika przenikania ciepła Umaks. ściany zewnętrznej budynku, w którym ma być zapewniona temperatura >16°C, ma wynosić nie więcej niż 0,3 W/(m²·K).
Unia Europejska wprowadza tymczasem nowe wymagania, mające na celu minimalizację zużycia energii w budownictwie. Zawarte są one w Dyrektywie 2010/31/UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków [2], a wdrażane obecnie rozporządzeniem z dnia 5 lipca 2013 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [3].
Zgodnie z nimi wartość współczynnika przenikania ciepła Umaks. ma być docelowo, tzn. od 2021 r., obniżona do wartości nie większej niż 0,2 W/(m²·K). Konieczne będzie zatem stosowanie jeszcze grubszych warstw termoizolacji w budynkach nowo wznoszonych i docieplanych - powyżej 15 cm [4], a w przypadku stosowania materiałów o słabej izolacyjności - nawet powyżej 20 cm.
Coraz większego znaczenia nabiera również wykonywanie ociepleń na dotychczasowych ociepleniach, związane z koniecznością napraw oraz potrzebą zwiększenia efektywności izolacji termicznej istniejących ociepleń.
Przeczytaj: Wybór materiału izolacyjnego - kryteria jego oceny
Wymienione działania znacząco podniosą standardy cieplne użytkowanych budynków, a w przypadku technologii "ocieplenia na ocieplenia" pozwolą ponadto, dzięki zaletom obecnych technologii oraz możliwościom kolorystycznym tynków elewacyjnych, na zwiększenie trwałości i estetyki elewacji.
Zmiany te wiążą się jednak z koniecznością ponoszenia większych wydatków na wykonanie systemu ociepleń ścian. Biorąc pod uwagę obecne uwarunkowania ekonomiczne, głównym czynnikiem determinującym technologię wykonania i wybór materiałów do ociepleń jest cena, która nie zawsze idzie w parze z jakością materiału.
Problem ten jest szczególnie zauważalny w przypadku klejów cementowych do systemów ociepleń wykonywanych z zastosowaniem styropianu jako materiału termoizolacyjnego.
Kleje do ociepleń na rynku polskim
Można je podzielić przede wszystkim ze względu na spoiwo oraz element termoizolacyjny, do którego są stosowane (tabela 1).
Na rynku dominują kleje cementowe. Od kilku lat dostępne są również kleje poliuretanowe, stosowane wyłącznie do przyklejania styropianu, ich sprzedaż w porównaniu z klejami cementowymi jest jednak mała.
W dalszej części artykułu zostaną scharakteryzowane kleje cementowe.
Kleje do styropianu (EPS)
Są one najczęściej stosowane w systemach ociepleń. W zależności od zastosowania dzielą się na dwie grupy - kleje do:
- przyklejania styropianu - stosowane wyłącznie do przyklejania styropianu,
- zatapiania siatki - stosowane zarówno do zatapiania siatki (głównie), jak i do przyklejania styropianu (w mniejszym stopniu).
Ich popularność wynika głównie ze znacznie częstszego stosowania styropianu jako elementu termoizolacyjnego i stosunkowo niskiej ceny. Są to produkty, których jakość jest z reguły niższa niż klejów do polistyrenu ekstrudowanego czy wełny mineralnej.
Wynika to z tego, że powierzchnia styropianu jest znacznie mniej wymagająca dla kleju niż powierzchnia polistyrenu ekstrudowanego (twarda, zwarta - wymaga najczęściej uszorstnienia) i wełny (miękka, o słabej zwartości, powleczona środkiem hydrofibizującym, uniemożliwiająca sczepienie się kleju przy typowym dla styropianu narzucie kielnią - wymaga wstępnego przesmarowania klejem).
Warto w tym miejscu wspomnieć o innym podziale klejów do styropianu, a mianowicie na:
- ekonomiczne (niesystemowe),
- profesjonalne (systemowe).
Według danych Stowarzyszenia na Rzecz Systemów Ociepleń ok. 2/3 systemów ociepleń pochodzi od jednego producenta [5]. W pozostałych przypadkach stosowane są prawie wyłącznie rozwiązania niesystemowe, w których poszczególne składniki systemu (kleje, grunt, tynk elewacyjny i ew. farba) pochodzą od różnych producentów.
Zobacz także: Przyczepność klejów cementowych do styropianu w systemach ETICS
Rozwiązania systemowe mają wiele niezaprzeczalnych zalet, wśród których za najważniejszą należy uznać wieloletnią gwarancję producenta i wykonawcy na system. Stosowanie rozwiązań niesystemowych ma wyłącznie podłoże ekonomiczne. Kleje niesystemowe są tańsze niż ich systemowe odpowiedniki. Ponadto często inwestor zmuszony jest wykonać niepełne docieplenie (np. z warstwą zbrojoną i gruntem, ale bez tynku, który czasem nakładany jest w następnym roku, po zimie).
Ostra walka na rynku klejów do ociepleń doprowadziła w ostatnich latach do obniżenia jakości tych produktów. O ile jakość klejów systemowych jest zadowalająca (bo liczy się jakość wszystkich komponentów systemu), to w przypadku klejów niesystemowych mamy do czynienia z wieloma przypadkami oferowania produktów o parametrach znacząco odbiegających od wymaganych.
Wynika to z tego, że głównym czynnikiem wyboru kleju do styropianu jest jego cena. Producenci, by być konkurencyjni na rynku, decydują się zatem na obniżanie w recepturach zawartości drogich dodatków chemicznych, jakimi są metyloceluloza (nadająca zaprawie lepkość, zapewniająca retencję wody i odpowiadająca za przyczepność w momencie przyklejania styropianu do podłoża), proszek redyspergowalny (decydujący o przyczepności kleju po jego stwardnieniu) oraz włókna (zwykle celulozowe - polepszające elastyczność oraz zapewniające klejom do siatki łatwiejszą obróbkę, a także zwiększoną odporność na rysy skurczowe).
Dotyczy to szczególnie klejów przeznaczonych wyłącznie do przyklejania styropianu, w których udział wymienionych dodatków nierzadko wynosi poniżej 1% masy całego produktu. Kleje takie są "suche", zbyt szybko wiążą i twardnieją i mają często niewystarczającą przyczepność do elementu termoizolacyjnego, czego skutkiem może być odspajanie się płyt od kleju jeszcze przed kołkowaniem płyt, a nawet całego systemu, z wyprawą elewacyjną, w okresie późniejszym (elewacja jest zawieszona wtedy na samych kołkach).
Problemy z przyczepnością takich klejów do styropianu (z przyczepnością do elementu murowego zazwyczaj nie ma problemów) są potęgowane poprzez nagminne stosowanie nieprawidłowej metody przyklejania płyt, tj. na same placki, zamiast wymaganej metody kombinowanej (obwodowo-punktowej). Trwałość systemów, w których zastosowano takie produkty i taką metodę, jest znacznie obniżona. Natomiast mniejsze koszty wykonania elewacji mogą skutkować w niedługim okresie wysokimi kosztami napraw.
