Negatywne działanie przewiewu w dachu ma ścisły związek z powstawaniem w nim skroplin. Przewiewy powstają w szczelinach (najczęściej poziomych) między materiałami tworzącymi dach wskutek różnicy temperatur powietrza znajdującego się we wnętrzu budynku i powietrza atmosferycznego.
Im większa jest ta różnica, tym powietrze przepływające przez szczelinę ma większą prędkość (przewiew jest gwałtowniejszy) oraz tym więcej skroplin powstaje w szczelinie.
Gdzie jest przewiew, tam są też skropliny
Powietrze, ochładzając się, zwiększa swoją wilgotność względną, a gdy jego temperatura obniży się poniżej punktu rosy, pozbywa się części pary wodnej, która skrap la się i opada na najbliższe powierzchnie. Im większy jest przekrój poprzeczny szczeliny, tym więcej powietrza przez nią przepływa i tym więcej powstaje skroplin.
Skropliny gromadzą się na całej powierzchni przepływu powietrza, przy czym jest ich najwięcej tam, gdzie następuje największy spadek temperatury i najszybszy przepływ. Z tego powodu na wylocie jest najwięcej wody ze skroplin (lub lodu – zobacz fot. 1, zobacz fot. 2), a na wlocie do szczeliny jest zawsze wilgotno, ponieważ w tym miejscu następuje szybki przepływ i pierwsze ochłodzenie powietrza (zobacz fot. 4).
Opisany mechanizm jest bardzo prosty w działaniu. Jego skutki można jednak obejrzeć tylko w dwóch sytuacjach: gdy skropliny tworzą zacieki wewnątrz poddasza (zobacz fot. 4). albo gdy mróz powoduje zamarzanie skroplin tworzących się po zewnętrznej stronie murów (zobacz fot. 1, zobacz fot. 2, zobacz fot. 4).
W pozostałych wypadkach przewiewy są niezauważalne, a mimo to ich działanie jest zawsze groźne, ponieważ powodują duże straty energetyczne. Ich negatywne działanie wynika również z faktu, że w każdym dachu, który zostanie wybudowany bez świadomości istnienia tego zagrożenia, jest bardzo dużo niekontrolowanych szczelin (zobacz fot. 3).
Najwięcej ich jest na połączeniach konstrukcji dachu z wszelkimi murami: w okapie (za i nad murłatą), na ścianach szczytowych, ogniomurach, lukarnach i kominach. Nieszczelności powstają na styku warstwy wstępnego krycia (MWK, FWK, papy na poszyciu) z wymienionymi elementami.
Podsumowując, ilość skroplin powstających w szczelinach na skutek działania przewiewu zależy od:
- różnicy temperatur powietrza wewnątrz i na zewnątrz,
- ilości przepływającego przez szczeliny powietrza,
- wilgotności powietrza wewnętrznego.
Działanie ostatniego z tych czynników jest wyraźnie zauważalne w nowo wybudowanych budynkach. Wilgotność względna powietrza jest w nich zawsze większa niż w tych, które zdążyły wyschnąć. Oczywiście, największa jest w budynkach murowanych i tych, które były szybko wykańczane.
Warto zwrócić uwagę na to, że ilość przepływającego przez szczeliny powietrza zależy od wielkości tych szczelin oraz ich liczby. Z oczywistych powodów im są większe, tym więcej przez nie przepływa, ale jednocześnie im jest ich więcej, tym więcej powietrza wymieniają one z otoczeniem.
Dzieje się tak dlatego, że w takiej sytuacji część szczelin stanowi wlot dla powietrza atmosferycznego, a część wylot dla ogrzanego i wilgotnego powietrza wewnętrznego. Każda ze szczelin może pełnić jedną lub drugą funkcję w zależności od różnicy temperatur i szybkości oraz kierunku wiatru.
Najczęściej szczeliny na poddaszu są wylotem dla powietrza pobieranego za pośrednictwem nieszczelności znajdujących się poniżej poddasza (drzwi, okna i wentylacja pomieszczeń – zobacz rys. 1).
We współczesnym budownictwie powstała jeszcze jedna możliwość dopływu powietrza atmosferycznego do rejonu poddasza: przez szczeliny między płytami ocieplenia (styropianem) i ścianami.
Płyty styropianu lub innego materiału termoizolacyjnego są traktowane jako ostateczna warstwa wyrównująca płaskość ścian. We wszystkich wklęsłościach przykleja się płyty na grubszych kubkach kleju.
Z tego powodu szczególnie wszelkie elementy betonowe wylewane są z mniejszą precyzją, przez co w miejscach ich połączenia z warstwą termoizolacji powstają największe szczeliny. Niestety, dotyczy to również zewnętrznych krawędzi wieńców i płyt stropowych, czyli miejsc, które są podstawą dla konstrukcji dachowych.
Jeżeli termoizolacja ściany nie jest ułożona na listwie startowej ograniczającej dostęp powietrza od dołu, powietrze może wędrować pod termoizolacją w istniejących tam szczelinach.
Gdy znajdzie ono wylot na górze ściany, będzie przepływać w przestrzeni o szerokościach zależnych od nierówności tej przegrody.
Często wyloty tych przestrzeni znajdują się pod dachem, ponieważ w tych miejscach na betonowych elementach występuje dużo nierówności i szczelin. Liczba i wielkość szczelin zależą od architektury budynku i kształtu okapu dachu. Wszelkie architektoniczne urozmaicenia typu lukarny, gzymsy i attyki, które łączą się z dachem, są miejscami, gdzie łatwo mogą powstawać pionowe przewiewy.
