| DOŁĄCZ DO NEWSLETTERA - kliknij tutaj » |
Dachówki wentylacyjne montuje się tam, gdzie nie można inaczej wykonać wylotów (rys. 1) lub wlotów (rys. 2) szczeliny wentylacyjnej znajdującej się pod pokryciami dachówkowymi. W przypadku kalenic i grzbietów (naroży) zależy to od sposobu ich montażu – na mokro, czyli szczelnie na zaprawę, czy na sucho – z użyciem taśm wentylacyjnych. W związku z tym, jeżeli jest to uzasadnione, powinno się je układać w następujących miejscach:
- pod kalenicami i grzbietami (rys. 1),
- w okapach (rys. 2),
- przy koszach,
- przed i za przeszkodami, takimi jak okna dachowe, kominy (fot. 2 na górze, 7, 8).
Z powodu budowy i wymagań montażowych dachówki wentylacyjne montuje się w przedostatnim rzędzie przed kalenicą (rys. 1, 3), grzbietem lub przeszkodami, które blokują przepływ powietrza wentylującego (fot. 2 na górze). Wyjątkiem od tej reguły są dachówki karpiówki, które produkowane są w wersji rowkowanej od spodu, co umożliwia wykonanie dachówek wentylacyjnych kalenicowych (rys. 4 i 5) i okapowych mocowanych tak jak zwykłe dachówki połaciowe. Z tego powodu mogą być one zamontowane tuż pod kalenicą lub narożem (Czytaj więcej na ten temat).
W Polsce bardzo rzadko można zobaczyć dachówki wentylacyjne w okapach lub za linią kosza. W okapie stosuje się je tylko wtedy, gdy ma on specjalną konstrukcję uniemożliwiającą z jakichś powodów realizację wlotu do szczeliny wentylacyjnej utworzonej przez kontrłaty. Dach na rys. 2 jest bardziej przykładem niż realnie występującą konstrukcją. Takie zastosowania występują najczęściej w budynkach z rynną schowaną w gzymsie, który utrudnia wykonanie wlotu do szczeliny pod dachówką.
Najbardziej uzasadnione jest montowanie dachówek wentylacyjnych w koszach, ponieważ w tych miejscach ze względu na ich skomplikowaną konstrukcję nie można łatwo pozyskać powietrza wentylującego. Niestety, takie rozwiązania nie są praktycznie stosowane, co wpływa ujemnie na wentylację pokrycia. Jest to tym bardziej dziwne, że w Polsce jest bardzo dużo dachów o skomplikowanych kształtach z dużą liczbą długich koszy. Brak wentylacji w tych miejscach po dłuższym czasie może mieć fatalne skutki.
Jak określić liczbę dachówek wentylacyjnych?
Każdy model dachówki wentylacyjnej ma określoną przez producenta powierzchnię czynnego przekroju przepływu powietrza. Jeżeli są to dachówki z wystającym czerpakiem (rys. 1, 3, 8), to producenci podają powierzchnię przypadającą na jedną dachówkę. W wypadku wentylacyjnych karpiówek (rys. 4, 5) podają powierzchnię sumaryczną dachówek tworzących ciąg na długości 1 m. Jest to wygodna forma ze względu na sposób określenia wymagań zawartych w normie DIN 4108-3 (tabela), a także ze względu na sposób wyliczania liczby dachówek przypadających na 1 m.b. okapu, kosza naroża lub kalenicy.
Liczbę tę wylicza się na podstawie minimalnych wymagań powierzchni wlotów (okap, kosz) lub wylotów (kalenica, naroże, przeszkody) przypadających na jednostkę ich długości. Na połaciach trapezowych (pola A i C na rys. 6) powierzchnia wentylowana przyporządkowana wylotowi na kalenicy jest prostokątem, a powierzchnie przypadające na naroża są trójkątami prostokątnymi. Dlatego przy zastosowaniu tej samy zasady wyliczeń na narożach uzyska się inną powierzchnię wylotu niż na kalenicy, a to spowoduje inny rozstaw tych samych dachówek wentylacyjnych w narożach i na kalenicy tego samego dachu. Warto zrobić zastrzeżenie, że takie zastosowania mają sens tylko wtedy, gdy gąsiory są ułożone na mokro lub gdy zamocowane pod nimi taśmy nie mają wystarczającej powierzchni przelotowej dla powietrza wentylującego.
Wymagana normą powierzchnia wylotów jest czterokrotnie mniejsza od wymaganej powierzchni wlotów. Ma to duże znaczenie, gdy realizuje się wlot do szczeliny w koszach za pomocą dachówek wentylacyjnych. Ich liczba będzie czterokrotnie większa niż na narożu o tej samej długości (te same długości naroża i kosza tej samej połaci są częstym zjawiskiem).
Ograniczenia w stosowaniu dachówek wentylacyjnych
Montowanie dachówek wentylacyjnych nie jest obojętne dla dachu. Ich działanie ma też negatywne skutki. W czasie opadów atmosferycznych połączonych z silnym wiatrem w dolnej strefie wlotu dachówek panuje nadciśnienie, a w górnej podciśnienie (rys. 7). W efekcie dachówki wentylacyjne znakomicie zbierają śnieg i deszcz niesione przez wiatr. Najłatwiej przewiewany jest drobny śnieg, którego pyłki bardzo łatwo wpadają pod pokrycie i roznoszą się pod nim w różnych kierunkach. Jednak najgroźniejszym zjawiskiem jest zaleganie śniegu na najbliższych dachówkom wentylacyjnym połączeniach łaty i kontrłaty. Stale leżący w tych samych miejscach śnieg, ze względu na towarzyszące jego zaleganiu naprzemienne topnienie śniegu i zamarzanie wody, szybko przyczynia się do degradacji drewna oraz łączących go gwoździ.
| Wysokość szczeliny |
|
Najmniejsza powierzchnia przekroju poprzecznego szczeliny wentylacyjnej powinna stanowić 200 cm² na 1 m szerokości szczeliny. Wymiary wlotu i wylotu określone są również jako minimalne, zależne od przynależnej powierzchni dachu wentylowanego. Wlot musi stanowić 0,2%, a wylot 0,05% tej powierzchni. Z tych proporcji wynika, że wraz ze wzrostem długości krokwi powinna ros nąć wysokość wlotu i wylotu szczeliny. Jednak wlot i wysokość szczeliny nie może być mniejszy niż 200 cm² na 1 m szerokości dachu. Ten warunek stanowi dolną granicę tych wymiarów. |
Dlatego decyzje o zastosowaniu dachówek wentylacyjnych na dachach w Polsce powinny być poprzedzone staranną analizą zmierzającą do ograniczenia ich liczby. Powinny być stosowane tylko w tych miejscach, w których są absolutnie niezbędne. Do takich miejsc zaliczają się przede wszystkim te, w których dachówki pozwalają udrożnić wentylację pokrycia wokół różnego rodzaju instalacji o dużych gabarytach. Najczęściej dachówki powinny być stosowane przed i za oknami dachowymi, dużymi kominami i lukarnami (fot. 3).
Na kalenicach i narożach doskonale sprawdzają się natomiast taśmy wentylacyjne uszczelniające gąsiory układane na sucho, czyli za pomocą specjalnych klamer. Z tego powodu w tych miejscach na większości dachów nie ma potrzeby stosowania dachówek wentylacyjnych.
Odpowiedniki dachówek wentylacyjnych w innych pokryciach
Większość producentów innych pokryć dachowych niż dachówki oferuje odpowiedniki dachówek wentylacyjnych. Takie wyspecjalizowane elementy są oferowane razem z dachówkami (gontami) bitumicznymi, pokryciami z łupka i płytek włóknocementowych, a także z płaskimi blachami układanymi na rąbki lub w inny sposób.
Dobry dekarz w zasadzie sam jest w stanie wykonać niezbędne elementy potrzebne do wykonania wentylacji dachu lub pokrycia, czego przykładem jest fot. 1, gdzie zamiast systemowej karpiówki wentylacyjnej zastosowano dachówkę wentylacyjną wykonaną z blachy. Najprawdopodobniej producent oferował dachówkę o zbyt małej powierzchni przelotowej.
W Polsce bardzo popularnym pokryciem dachów pochyłych stały się blachy profilowane, czyli blachodachówki i blachy trapezowe. Niestety, żaden z wielu producentów tych pokryć nie proponuje pełnego asortymentu akcesoriów umożliwiających wykonanie wentylacji dachów i samych blach. Dla znawców dachów doceniających ich wentylację nie jest to przeszkodą w prawidłowym wykonaniu pokrycia. Można bowiem brakujące akcesoria kupić u kilku producentów oferujących uniwersalne elementy wentylujące blachy, które spełniają tę samą funkcję co dachówki wentylacyjne.
LITERATURA
- „Deutsches Dachdeckerhandwerk. Regeln für Dachdeckungen”, Rudolf Müller Verlag, 1997.
- H.-J. Sterly, H. Bottcher, H. Walter, „Ceramiczne pokrycia dachowe”, wyd. PCB, Warszawa 2005
- „Handbuch Geneigte Dacher”, Braas, 2001.
- „Technika i Detale”, RuppCeramika, 2001.
