Szyba zespolona jest materiałem budowlanym, który dzięki swoim właściwościom podnosi walory użytkowe budynku oraz zmniejsza jego zapotrzebowanie na energię. Osiąga się te korzyści dzięki dobrej izolacyjności cieplnej oraz akustycznej. Zalety te uzyskują tylko produkty pełnowartościowe, tzn. spełniające wszystkie wymagania techniczne.
Wada jest cechą wyrobu potwierdzającą niespełnianie wymagań dotyczących pewnego parametru wyrobu, co dyskwalifikuje go jako pełnowartościowy. Awaria powstaje na skutek niewłaściwej eksploatacji pełnowartościowego wyrobu.
Wady wykonania (produkcyjne)
Wady powstałe w wyniku niewłaściwego wykonania szyb zespolonych określone są w normie PN-EN 1279-1 „Szkło w budownictwie. Szyby zespolone izolacyjne. Część 1: Wymagania ogólne, tolerancje wymiarowe oraz zasady opisu systemu”.
Bardzo powszechną wadą wykonania jest przesunięcie szyb składowych względem siebie w szybach zespolonych, zarówno jedno-, jak i dwukomorowych, a w szybach dwukomorowych przesunięcie skrajnych szyb (powyżej wartości dopuszczonych przez normę). Innymi wadami są: występowanie pęcherzy, brak ciągłości pasma butylu na całym obwodzie ramki dystansowej oraz występowanie odkrytych naroży, co przedstawiono na fot. 1 i 2.
 |
 |
|
Fot. 1 Brak ciągłości pasma butylu |
Fot. 2. Pęcherz w szczeliwie |
Spotyka się również zacieki występujące na szybie składowej od strony wewnętrznej (ramki dystansowej) szyby zespolonej. Są to ślady po wyroszeniu, które było spowodowane brakiem szczelności zespolenia.
Wymienione wady wykonania szyb zespolonych są wadami widocznymi.
Wadą, której nie można dostrzec, a jedynie stwierdzić w wyniku przeprowadzonych badań, jest brak wypełnienia w odpowiednim stopniu przestrzeni międzyszybowej gazem specjalnym (najczęściej argonem). Niższa od wymaganej zawartość argonu (< 90%) powoduje niemożność zapewnienia odpowiedniej izolacyjności cieplnej, a więc jednej z głównych cech szyby zespolonej. Spotyka się jednak i takie szyby zespolone, w których w przestrzeni międzyszybowej występuje jedynie powietrze, mimo że producent deklaruje obecność w niej argonu.
Awarie wynikające z błędnego montażu lub sposobu użytkowania
Zwykłe szkło jest materiałem twardym i kruchym, które w przypadku prawidłowego procesu odprężania w końcowym etapie produkcji ma niewielkie naprężenia wewnętrzne. Pęknięciu ulega na skutek działania termicznych lub mechanicznych czynników zewnętrznych. Przyczynami takich zjawisk są wadliwy montaż lub nieodpowiednie warunki eksploatacyjne.
Fot. 3 przedstawia pęknięcie szyby na skutek wystąpienia w niej wewnętrznych naprężeń mechanicznych spowodowanych pracą elementów konstrukcyjnych budynku.
Przyczyną pęknięcia szyb zespolonych może być wystąpienie naprężeń wewnętrznych, które powstają również z powodu zbytniego dopasowania szyb zespolonych do elementów konstrukcji metalowej lub wygięcia płaszczyzny ram, w których zamontowane są szyby, co przedstawia fot. 4.
Szkło pęka również na skutek wystąpienia naprężeń drugiego rodzaju, tzn. naprężeń termicznych. Ich powstawaniu mogą sprzyjać specyficzne warunki, np. niejednakowe nagrzanie całej szyby zespolonej. Dzieje się to wtedy, gdy górna jej część jest zacieniona, np. przez znacznie wysunięty gzyms, podczas gdy pozostała część okna wystawiona jest na bezpośrednie działanie intensywnych promieni słonecznych (fot. 5).
Zastosowanie innego rodzaju szkła, niż przewidziano w projekcie, może również wpłynąć na pękanie szyb zespolonych. Zastąpienie w zespoleniu szkła hartowanego szkłem klejonym lub zastosowanie szkła klejonego, ale o budowie niezgodnej z wytycznymi, jest przyczyną wspomnianej awarii.
Dzieje się tak, jeżeli w szybie zespolonej jej składowa zewnętrzna jest szkłem klejonym. Warunki, w jakich znajduje się ta szyba (ciągłe działanie promieni słonecznych), mają istotny wpływ na jej pracę. Zdarza się, że w skład takiego szkła klejonego wchodzi szkło zwykłe, odprężone, o niższej odporności termicznej niż szkło hartowane, które przewidziano w projekcie (fot. 6).
 |
 |
| Fot. 5. Pęknięcie spowodowane nierównomiernym nagrzaniem szyby zespolonej |
Fot. 6. Pęknięcie w szybie zespolonej spowodowane naprężeniami termicznymi |
Przedstawione wady i awarie należą do najczęściej spotykanych. W praktyce eliminują one szyby zespolone z dalszego użytkowania, ponieważ mają zasadniczy wpływ na izolacyjność cieplną i akustyczną.
Artykuł powstał na podst. badań i ekspertyz wykonanych w Oddziale Szkła i Materiałów Budowlanych w Krakowie Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych.
