Rynek fotowoltaiki w Polsce 2020 – raport IEO

Według prognoz IEO w br. utrzyma tempo wzrostu mocy zainstalowanej i utrzyma się na 5. miejscu w UE. IEO ocenia, że na koniec 2020 roku moc zainstalowana w PV w Polsce może osiągnąć 2,5 GW. Prognozy IEO wskazują także, że obroty na rynku fotowoltaiki wzrosną w tym roku stosunku do poprzedniego nawet o 25% i przekroczą 5 mld zł.

Tegoroczne inwestycje będą skupione wokół prosumentów indywidualnych i biznesowych, czyli w sektorze mikro- i małych instalacji. Następnie w latach 2021–2022, wraz z kończącym się terminem realizacji projektów, które wygrały aukcje w latach 2018–2019, większość inwestycji skupi się w sektorze farm fotowoltaicznych.

Fotowoltaika w 2019 roku w odnotowała największe przyrosty mocy zainstalowanej wśród wszystkich OZE. Oznacza to, że jest obecnie głównym obszarem inwestycji w elektroenergetyce odnawialnej. W 2025 roku całkowita moc zainstalowana w fotowoltaice może osiągnąć 7,8 GW, co oznacza, że już w 2025 roku moc źródeł PV przekroczy zakładaną w Krajowym Planie na rzecz Energii i Klimatu (KPEiK) moc na 2030 rok.

Obserwowany i prognozowany wzrost rynku jest szczególnie wyraźny w sektorze prosumentów oraz deweloperów farm i tworzy rynek dla firm instalacyjnych i EPC oraz polskich producentów i dostawców urządzeń, których rozwój zapewnia nowe miejsca pracy i generuje wartość dodaną.

Sukcesy branży nie oznaczają jednak, że fotowoltaika ma gwarancję sukcesu na zawsze. Pierwszym okresem próby mogą być lata 2023–2024, gdy obecnie systemy wsparcia nie będą już działać. Konieczne są dodatkowe działania rządu – poza pakietami ożywienia gospodarczego, z których fotowoltaika nie korzystała, w tym przyspieszenie wdrożenia dyrektyw i przygotowanie do szybkiej absorpcji nowych środków UE. Dodatkowe działania powinny prowadzić do ugruntowania pozycji branży na rynku energii, rozwoju innowacji i do eksportu urządzeń Made-in-Poland.

Globalna pandemia udowodniła negatywne skutki ulokowania większości produkcji przemysłowej poza obszarem UE. Udział UE w światowej produkcji modułów fotowoltaicznych spadł do poziomu 5–6%. Zdolności wytwórcze polskich producentów modułów PV sięgające 500 MW/rok stanowią 10% całkowitych europejskich zdolności produkcyjnych. Prognozowany szybki wzrost mocy w krajowym systemie energetycznym wywoła zapotrzebowanie rynku krajowego na niezakłócone dostawy nowych technologii fotowoltaicznych oraz zmniejszanie zależności od dostaw nowych technologii i komponentów z zagranicy.

Wyzwaniem stojącym przed branżą i administracją rządową jest tworzenie polityki przemysłowej (takiej, jaka tworzy się na poziomie UE), optymalne kształtowanie rynku krajowego, promocja eksportu polskich produktów PV oraz wsparcie dla strategicznych planów rozwojowych krajowych przedsiębiorstw.

Instytut Energetyki Odnawialnej podjął inicjatywę na rzecz wzmocnienia partnerstwa administracji publicznej i integracji przemysłu fotowoltaicznego, inicjując działania i współpracę w ramach „Przemysłowego Panelu PV”. Deklarację przedstawicieli polskiego przemysłu fotowoltaicznego podpisali m.in.: ML System, Bruk-bet Solar i Hanplast, szereg innych firm z łańcucha dostaw (mocowań, kabli, akcesoriów itp.) dołączyło już lub deklaruje chęć przystąpienia do inicjatywy. Sygnatariusze, w odpowiedzi na zapowiadane rządowe plany rozwoju fotowoltaiki oraz w oparciu o inicjowane w UE i w Polsce działania na rzecz wsparcia rodzimego przemysłu, zadeklarowali, że w latach 2021–2025 są w stanie 5-krotnie zwiększyć swoje zdolności produkcyjne, odpowiednio rozwinąć potencjał eksportowy (wkład w poprawę krajowego bilansu handlowego i konkurencyjności polskiej gospodarki) oraz stworzyć w całym łańcuchu dostaw nawet do 9 tys. miejsc pracy.

W 2019 roku zainstalowano 640 MW mocy w mikroinstalacjach, co oznacza prawie trzykrotny wzrost rok do roku, już w pierwszym kwartale 2020 przyłączono do sieci około 300 MW mikroinstalacji PV. Duży przyrost mocy mikroinstalacji w I kw. bieżącego roku oznacza, że mimo początków pandemii (i pierwszych symptomów spowolnienia gospodarczego) prosumenci nadal są zainteresowani inwestowaniem w fotowoltaikę i globalna pandemia w stosunkowo niewielkim stopniu ogranicza rozwój tego sektora. Na koniec 2019 roku mikroinstalacje stanowiły ponad 70% całkowitej mocy zainstalowanej w fotowoltaice. Polska fotowoltaika, w przeciwieństwie do wielu krajów w Europie, ma obecnie bardzo prosumencki, rozproszony charakter. Wynika to z zainteresowania obywateli produkcją energii we własnym zakresie, dostępnych programów wsparcia i przyjaznych regulacji prawnych m. in. ulg podatkowych. Funkcjonujący od roku program „Mój Prąd” oraz wieloletnie wsparcie unijne w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych są filarem trwałego rozwoju sektora prosumenckiego.

Obecnie głównym motorem napędowym rynku farm fotowoltaicznych, szczególnie tych o mocy około 1 MW, są nadal aukcje na energię z OZE. Dotychczas do eksploatacji zostało oddane około 370 MW w farmach PV, co stanowi około 20% całkowitej mocy zainstalowanej w PV. Zwycięzcy aukcji z 2018 roku, ze względu na globalną epidemię i utrudnienia z nią związane mogą przełożyć realizację projektów do maja 2021 r. Oznacza to, że w latach 2021 i 2022 nastąpi boom inwestycyjny w sektorze farm PV, kiedy to projekty z trzech aukcji będą oddawane do eksploatacji.

Prognoza IEO zakłada wzrost mocy zainstalowanej w fotowoltaice w 2020 roku głównie w segmencie mikroinstalacji. Następnie w latach 2021–2022 zostanie oddane do eksploatacji około 2,8 GW farm PV. W latach 2022 i 2023 udział farm PV w całkowitej mocy zainstalowanej zrówna się z udziałem mikroinstalacji. Rynek PV zmieni się z typowo prosumenckiego, tak jak to ma miejsce obecnie na zrównoważony pomiędzy zawodowymi elektrowniami PV a prosumentami. Według prognozy IEO moc zainstalowana w PV w bieżącym roku osiągnie 2,5 GW, a tempo przyrostu nowych mocy utrzyma się na takim samym poziomie jak w roku ubiegłym. W 2023 roku moc PV osiągnie 6,6 GW. Natomiast w 2025 roku całkowita moc zainstalowana może osiągnąć 7,8 GW, co oznacza to, że już w 2025 roku moc PV przekroczy założoną w KPEiK na 2030 rok.

Pozytywne prognozy bezpośrednio potwierdzają także wiodące firmy z branży PV, które brały udział w badaniu rynku. Z analiz IEO wynika, że firmy nadal planują szybki rozwój, pomimo przejściowych trudności wywołanych pandemią. Najczęściej wskazywanym kierunkiem rozwoju było dalsze zwiększenie zatrudnienia – po tym jak na koniec 2019 roku zatrudnienie w branży sięgnęło 6 tys. etatów, aż 90% firm ponownie wyraziło chęć zwiększenia liczby miejsc pracy. 85% ankietowanych planuje dalsze zwiększenie zdolności wykonawczych. Połowa firm zamierza wprowadzić do oferty innowacje np. dachówki fotowoltaiczne lub magazyny energii. Tyle samo ankietowanych przedsiębiorstw zamierza rozszerzyć działalność firmy np. oferując usługi eksploatacyjne. Producenci modułów będą systematycznie zwiększać zdolności produkcyjne już od 2020, wprowadzając kolejno nowe technologie, a w 2022 roku planowa jest budowa fabryki ogniw krzemowych i ogniw tandemowych w 2024 roku. Pokazuje to, że mimo spowolnienia gospodarczego firmy z branży fotowoltaicznej przygotowują się na dalszy wzrost mocy zainstalowanej i rozwój rynku PV, i mają ambitne plany wybiegające poza 2020 rok, a z państwową gwarancją rozwoju rynku co najmniej do końca 2022 roku, a więc do czasu, kiedy cala gospodarka powinna wyjść z okresu spowolnienia.

Fotowoltaika walnie przyczyni się do przełomu, który rozpoczyna transformację energetyczną. Jest nie tylko głównym obszarem inwestycji w energetyce odnawialnej, ale także w całej polskiej elektroenergetyce. Jako jedyna branża OZE była w stanie w latach 2019–2020 zmobilizować więcej kapitału na inwestycje niż cała energetyka konwencjonalna. Jest też w stanie pozyskać zaufanie polskich i zagranicznych inwestorów kapitałowych.

Źródło: IEO

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!